Tíminn - 30.08.1952, Page 1

Ritstjóri:
Þórarinn Þórarinsson
Préttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgefandi:
Framsóknarflokkurinn
Skrifstofur í Edduhúsi
Fréttasímar:
8X302 og 81303
Afgreiðslusími 2323
Auglýsingásími 81300
Prentsmiðjan Edda
36. árgangur.
Reýkjavík, Iaugardaginn 30. ágúst 1952.
195. blaíi,
Spialdskrá qerð um alla íslend
ingaísamb. við berklarannsókn.r
Háfharsvæðið í Rifi um fjöru. Hafnargarðurinn gengur
ffam til vinstri, og sést glöggt sá hluti hans, sem búiö er að
steypa á plötuna. Uppi í f jörunni til hægri er bátur á þurru,
og bíður þess dags, er nýju hafnarniannvirkin fara að koma
að notum. (Ljósmynd: Guðmundur Ágústsson.)
Hafnargerðinni í
miðar sæmilega áfram
Mikilvæg spnrning: Hvenær geta fiskibát-
ar farið að nota nýjn hafnarmannvirkin?
• f sumar verðux unnið' að hafnargerðinni i Rifi fyrlr að
minnsta kosti eina miljón króna, og cf frekari peningar
fást, verður það fé notað til þess að skapa bátunum á Sandi
aðstöðu til að njóta góðs af hafnarmannvirkjunum, er þeg-
ar er búið að gera.
Hafnargaröurinn verður að
mestu leyti gerður á landí,
sem er þurrt um fjöru, en
siðan á að dæla sandi úr kví
inni innan við garðinn, unz
viðunandi dýpi fæst, sagði
Emil Jónsson vitamálastjóri
við blaðið í gær.
Framkvæmdirnar.
Hafnargarðurinn er gerður
á þann hátt, að gerður er
grjótgarður mikill, en síðan
á að steypa plötu á hann.
Er búið að steypa plötu ofan
á rúmlega hundrað metra
langan garð, sem gerður var
í fyrra, en að framlengingu
ar. Er í vinnuflokknum, sem
hafnargerðinni starfar í sum
ar, tæplega tuttugu manns
með vinnuvélar, og mun þessi
vinnuflokkur halda áfram
störfum eftir því, sem fé
hrekkur til.
Beðið með eftirvæntingu.
Hin nýja höfn í Rifi verð-
ur mikið og dýrt mannvirki,
en hennar er beðið með mik-
illi eftirvæntingu, og brýn
nauðsyn á því, að hún komist
sem fyrst svo langt, að vél-
bátar geti haft hennar not.
Eins ög nú er, og verið hefir,
er útgerðarstaða á Sandi
mjög óhæg, en auöug fiskimið
Septembersýning-
in opnuð í dag
í kvöld kl. 9,30 verður opn-
uð í Listamannaskálanum 4.
septembersýningin. Verða .þar
til sýnis um 80 listaverk eftir
10 málara og 2 myndahöggv.
ara, og hafa þrír sýnendanna
ekki sýnt áður. Sýnendur eru
þessi: Þorvaldur Skúlason,
Valtýr Pétursson, Kjartan
Guðjónsson, Jóhannes Jó-
hannesson. Karl Kvaran,
Kristján Davíðsson, Nína
Tryggvadóttir, Sverrir Har-
aldsson, Guðmunda Andrés-
dóttir og Hjörleifur Sigurðs-
son, og eru þrír hinir síðast-
nefndu nýir á septembersýng
ingu. Myndhöggvararnir eru
Ásmundur Sveinsson og Sig-
urjón Ólafsson. Sýningin verð
ur opin hálfan mánuð, og'
hefir verið gefin út mjög vönd
uð sýningarskrá.
AlþjnðaheiHn’igðisstofuiiBÍii legg'nr fé tii
spjaldskrárgerðariiinar, sem er hafin
í gær skýrði dr. Sigurður Sigurðsson, berklayfirlæknii
fréttamönnum svo frá, að sú deild Alþjóðaheilbrigðisstotn
unarinnar, er fæst sérstaklega við berklarannsóknir, hefði
ákveðið að verja á þessu ári allt að 8 þús. dollurum til þest
að koma á fót Iieildarspjaldskrá yfir alla íslendinga.
Með bréfi til Sigurðar Sig-
urðssonar beifklayfirlæknis,
dags. 22. september 1950, fór
dr. Carroll E. Palmer, for-
stöðumaður berklarannsókn-
ardeildar Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar, þess á leit,
að samstarf yrði hafið milli
stofnunar hans og heilbrigðis
stjórnarinnar hér, um sér-
stakar athuganír á gangi
berklaveikinnar hér í sam-
bandi við berklarannsóknir
þær, sem eru framkvæmdar
árlega hér á landi. Var þar
ennfremur drepið á nauðsyn
þess að upp yrði komið heild
arspjaldskrá yfir alla þjóð-
ina, þar sem allar berklarann
sóknir yrðu færðar frá ári
til árs. Bauðst hann til þess
að stofnun hans legði iran
fé í þessu skyni og lagði ti.
að útvegaðar yrðu sérstaKar
1 vélar> er auðVelduðu þetti
verk.
Nytsamar vélar.
! Það var þegar ljóst, aö slii
ar vélar mætti einnig nott
(á margan hátt hér í landim.
Hafði Hagstofa íslands þegai
j komið sér upp nokkrum slli
' um vélakosti, en aðrir aðiia:
(Rafmagnsveita Reykjavik
(Framhald á 7. siðu,
Kartöf iulöndin, sunn-
lenzku mjög illa farin
Vafasamt um nokkurn vöxt úr jirssn
Tjón á kartöflulendum í Árnessýslu og Rangárvallasýslu
í frostinu aðfaranótt fimmtudagsins mun jafnvel hafa ver-
ið enn meira en búizt var við í fyrstu. Blöð á kartöflugrasi
er alls staðar gerfallið, og víðast eru stöngiar svartir niður
fyrir miðju og jafnvel alveg fallnir sums staðar.
Slætti er þegarlok
ið í Þykkvabæ
Þykkvbæingar voru air
ljúka slætti í gær og fyrra.
dag, og er þá öll Safamýn
slegin og ekki í önnur húí
að venda með heyskap. Hins
vegar mun þetta síðasta
sem slegið var, varla nási
strax, því að útlit er rign
ingarlegt.
Heyskapur i Þykkvabæ ei
oröinn i góðu með'allagi, oj
nýting er með ágætum, þv:
að heyskapartíð hefir verií
þar frábærlega góð í sumai
hans hefir verið unnið í sum'skammt undan.
Kornið skemmdist ekki
þótt kartöflugrös féllu
Kornið á Sámsstöðum hefir sprottið heldur í seinna lagi
að þessu sinni, sagði Klemenz Kristjánsson við blaðið í gær.
Veldur því, að mcðalhiti hefir verið heldur neðan við meðal
lag, en sérstaklega hefir þó verið kaldara um nætur í sum-
ar en er að jafnaði á sumrin.
Uppskera byggs mun þó
hefjast 7.—10. september, og
væntir Klemenz þess, að það
sem fljótþroskaðast er, verði
þá orðið gott. Sigurbyggið er
nokkuð seinþroska í eðli sínu,
og því ekki orðiö eins þroskað
og hitt ennþá.
Hafrarnir.
Hafrarnir eru einnig langt
komnir, og býst Klemenz við
þeim góðum í haust. Upp-
skera þeirra hefst þó ekki
fyrr en um réttir, sennilega
eitthvað nálægt 20. septem-
ber.
Kartöflur skemmdust. hins
vegar mikið. í lægðum og á
sléttlendi gerféll grasið, en á
hólum og þar sem hærra dreg
ur stendur það skár, en þó
skaddað.
Grasfræið.
Uppskeru grasfræs á Sáms
stöðum er nær alveg lokið,
og verður hið síðasta upp-
skorið í dag. Er grasfrætekj-
an í tæpu meðallagi. Næsta
ár er vænzt meiri grasfræ.
uppskeru, því að sáð hefir ver
ið til fræræktar til viðbótar
í allstórt svæði, sem á að
gefa uppskeru næsta ár.
Nokkuð eru skiptar skoðan
ir almennings um það, hvort
kartöflurnar þroskist eitt_
hvað eftir að grösin eru fall-
in. Telja sumir, að nokkur
vöxtur geti átt sér fyrir því,
en aðrir að tekið sé fyrir all-
an vöxt, þegar grasanna nýt
iur ekki lengur. En hvaö sem
[ því líður, þá vérður geysimik
jið vaxtartap af völdum frosts
j ins og kartöfluuppskeran
stórum mun minni en hún
hefði orðiö í góðri, áfalla-
lausri tíð.
Úrskurður
visindanna.
Annars hafa rannsóknir j
verið gerðar á vaxtarmögu-
leikum éftir að grösin eru!
fallin af frosti. Þessar rann!
sóknir hafa sýnt, að kartöfl j
ur geta þá aðeins dregið til
sín nokkuð af vatni, en þurr
efni þeirra fremur minnkar
en eykst, þótt upptöku sé
frestað að grasinu föllnu.
Þetta var úrskurð'ur Klem-
enzar á Sámsstöðum, er blað
ið sneri sér til hans í gær. j
Mikil tekjuskerðing í
heilum byggðarlögum.
Það veröur ekki með neinu
(Framhald á 2. slðu).
Unnt að verja kartöfl-
ur fyrir næturfrostum
Klemenz Kristjánsson,
tilraunastjóri á Sámsstöð-
um, skýrði blaðinu frá því,
að’ unnt ætti að vera að
forða tjóni á kartöflulönd-
um, þótt nc-kkurt frost geri
eina nótt eða svo, ef menn
væru undir það búnir og á
varðbergi, er . frosthætta
væri.
Til þess að verjast frost-
inu, sagði Klemenz, þarf að
mynda reyb, sem leggur yf
ir það svæði, sem á að verja
frostinu.. í Norður-Noregi
hafa viðkvæmar nytjajurt-
ir verið verndaðar fyrir næt
urfrostum á þennan hátt
frá ómunatíð.
Fósfórít.
Til er líka efni, sem rnynd
ar ágætan reyk ög hefir
reynzt vel til þess að verja
Iendur og aldingarða fyrir
næturfrostum. Það heitir
fósfórít og er búið til á efna
fræðilegan hátt. Þótt það
sé alldýrt, er vart vafamál,
að það muni borga sig a<
verja kartöflulendur hér z
landi fyrir tjóni af nætur
frostum, ef fullrar árvekn
er gætt.
Þarf eldstæði úr járni.
Til þess að koma þesst
við þarf eldstæði úr járni
— járnkúta með götum á
Þessa kúta þarf síðan . að
staðsetja með tilliti til vinc
stöðu og legu landsins, sem
verja á. Með slíkum útbún-
aði ætti Iangcítast að vera
hægt að verjast áföllum ai
næturfrostum, ef fullrar ái
vekni væri gætt.
Ætlar að útvega útbúnað
og efni.
Klemenz sagði að Iokum,
að hann hefði fullan hug á
að búa sig undir það að
mæta næturfrostum . um
vaxtartímann á þennan
hátt framvegis — búa til
hentug eldstæði og . afla
sér fósfóríts til þess aíf
bræla í þessu skylnL.