Tíminn - 31.08.1952, Blaðsíða 3

196. bíað.
TÍMINN, sunnudaginn 31. ágúst 1952.
3.
öa&fiisi
&ÚÚ
Ragnar V. Stu.rlu.son: Ob*5S5 ©1* frjálst
Hvað kenna skólarnir m fuflveldi islands?
þekkingargrundvelli
_ j « .■ » ~ ~ -- ■
Þjoöleikhúsið hóf í fyrra-*
kvöld stari.semi sína á þessu
hausti meS Jistdanssýningu,
sem' jáíiíFramt er hin fyrsta,
sem hér hefir farið fram og
riægtisfiláðlihefna-því nafni.
Sýningarnar vöktu mikla
hrifningu áhorfenda og voru
hinir trfchí)ff?fáilsrarar óspart
hylltir.BY%í^a^JQ^. telja, að
þéssar" sýnmg’ar* Vefði mikið
sóttar.
standa
i
.Sý:
á svi
W
?ru settar
^^viSrfii ýið Bengt
Hager, formánn ’sænska fé-
lágsins „För Dajrsens Frám-
jahde,“ eíf ba'liettdáiisararn-
ir, sem sýna, eru frá Dan_
mörku, Svíþjóð og Indlandi
eða þessir: rhsha
Frá Danmörku'P Margrethe,
Schanne, konungleg sólódans
mær. ; j
Kj eld Noack,., konunglegur
balletdansari........
Frá Indlandi: Lilavati,
musterisdansmær; j
Frá Svíþjóð: Gunnel Lind-
gren,“ sólöd'álisfhsé'r við Kon-
pnglegu óperuna. Inga Berg-
gren, sólódaþfmeer við Bæj-!
arleikhúsið 1' Malmö. Carl
Gustaf Kruuse af Verschou,
ballett-méistari við Bæjar-
leikhúsjgj ,Máhnö._
Alls eru sýndir 18 dansar
eða dansþættir og yrði of
lángt mál að segja rækilega ^Kathakali.
frá hverjum þeirra. Eftirfar-
andi yfirlit gefur hins vegar
nokkra hugmynd um dans_
ana:
Gisella, bailett eftir J. Cor-
Nei, hér koma til meiri og
dýpri rök en í heitinu íslenzki;
ríki í dag. Það eru sjálf full-
veldisréttindi íslands frá upp
hafi Alþingis, sem aldrei urðu
afnumin, sem þyngst ógu í
baráttu vorri undán afskipt-
um Dana.
Hugtakáruglingurinn um
samkrull konungs, ríkis, þjóð
ar og lands, sem birzt heí'ir í
ýmsum formum fullveldisát-
LIL4VATI
Uppeldisfræðingur veit um
íslenzka sögu. íslenzkir uppeldisfræðingar
Spurning um þetta efni þessum málum?
kom mér í hug þegar ég las
grein dr. Jóns Dúasonar um Fullveldi íslands glat-
þetta í blaðinu í gær. aðist aldrei lagálega.
Hjá mér sat maður úr kenn íslenzka þjóðin er fámenn,
arastétt, sem ég þekki. og á heimsmælikvarða svo
— Þessa grein ættir þú að lítil, að enginn mundi taka
lesa, kunningi, sagði ég við eítir tilveru hennar, ef sögu-
hann. legar erfðir kæmu ekki til.
— Heldur þú, að ég lesi svo- En hverjar eru þá þær erfð-
leiðis langhund, var svar ir aö hún, þetta kríli meðal haínanna á umliðnum öldum,
hans. - þjóðanna, er nokkurs metin fékk aidrei að fullu afnumið
— Hvað kallarðu la-nghund? og á hana litið, sem samninga eðli málsins. — Þess végna
spurði ég. bæran aðila? halda öll hiri gömlu réttindi
— Hvað kallarðu sjálfur Án þess að íhuga svarið gildi sínu enn í dag. En hvort
langhund, ef það er ekki mundu flestir líklega svara á skýring þéirra liggur Þós fyr
svona grein? sagði hann aft- þá leið, að það séu bók mennt ir í íslerizkri sögukénnslu, er
ur. ir hennar og. tunga og full_ eftir að vita. • •
Ég lýsti því fyrir honum, að veldisviðurkenningiri 1918,
mér þætti það langhundur sem hafi skapáð" henni þessa Itikisréttindi og
þegar lopinn væri teygður um aðstöðu. þjoðréttarfræði.
I lítið efni og maður yrði litlu Fæstir íhugá gágrirýndar- f Fyrir þrémur árum kom
nær um eðli máls, og hvort leysi slikra fullyrðinga.
Dans: C. G. K.uuse.
Berggren).
Coppelia, ballett eftir
Saint-Léon, músik eftir
(Inga hónum fyndist hér rætt um
svo lítilsvert efni, að ekki
A. væri vert að kynna sér það?
hingaö* 'króatískur dokto?. í
Fullveldisviðurkennihgin þjóðréttarfræði, ' talinn mjög
1918, fékkst ekki fyrir sér- vel menntaður maður í sinni
stæða tungu og bókmenntif, grein og'prófessor í herihi við
Delibes. Tilbrigði.
Lindgren).
Kermessen í Brugge, ballett
L.' Sagðist hann þá löngu vera því til . eru Danir, sem tala hásköla í landinu síriu, talaðí
(Gunnar orðinn þreyttur á öllum Græn
landsdellu-sérfræðingum (! ?)
józku eða bornhólmsku, sem m. a. 5 höfuðturigur heííns,
eru jafn ólíkar dönsku og (þótt énska væri ekki þeirra
Spunnust út af þessu hinar norska eða suður-sænska. — á meðál).
eftir A. Bournonville. Pas de'sprækustu umræður okkar í Og fyrir 120 árum lét einn mik I Ég var á togara úti á sjó,
deux, tilbrigði, lokadans. — | milli, þar sem kennarinn veik ill danskur rithöfundur svo er hann kom hingað, en svo
(Margrethe Schanne — Kjeld inn á umræður um réttar- ummælt, er hann var að hittist á, að við komu ri inn
Noack). Istöðu Grænlands og hélt þvi harma þær breytingar, sem á snöggvast, þegar hann var
Devadasi, musteris-dans! fram, að íslendingar ættu|höfðu orðið danskri tungu .hér nýlega kominn ög skrapþ
; 7 ° |
frá Malabar-héraði. Klassísk ekki minni rétt á að leggja; síðastliðnar
(Lilavati).
Plus que Lente
eftir B. Hoimgren, músik eftir
C. Debussy. — (Gunnel Lind-
gren).
Vals eftir Eduard Kiinn-
I,
10 aldir, að af
undir sig alla Norður-Ame-jhinu góða gamla gullaldar-
óló-dans'ríku! og með sama rétti gætu máli væri nú orðið ekkert eft
Norðmenn krafist íslands, jir utan' forngripur einn „der
þessi kqnning gæti þvi veriðjoppe i det höje Nord, som
alli, músik eftir A. Adam. Úr eke. Dansinn: C. G. Kruuse.
öðrum þætti: Dans Gisellu,
dans Albrechts, pas de deux,
tjjbrigði og niðurlag. — Mar-
grethe Schanne Kjeld No-
ack).
Þyrnirósa, ballett eftir M.
Petipa, músik eftir P. Tjaj-
kovskij. Tilbrigði úr fyrsta
þætti. . Gunnel Lindgren). ine,
Thillana, 2000 ára gamall
suður-indverskur klassískur
musterisdans. Bharata — Na-
tyam. — (Lilavati).
Menuett eftir W. A. Mozart.
Dansinn samdi G. G. Kruuse.
— (Cál). Gustaf Kruuse —
Inga Berggren).
Tambourin. Dansinn samdi
— (Inga Berggren
Gustaf Kruuse).
Kathak, norður-indversk-
ur hirð-dans. —• (Lilavati).
Draummyndir, ballett eftir
E. Walbom, músik eftir H. C.
Lumbye. Krínólínu-polka-
masúrka, Harlekin, Columb-
Krolls Balklange.
ykkur varhugaverð.
Ég reyndi að víkja talinu
að umræðuefni greinarinnar
Carl og 8reiða fram skýringu á
myndun íslenzks fullveldis ó-
báðu norskum réttarkröfum,
þár eð norskt ríki, sem í dag
stendur hafi þá ekki verið til.
Bar hann þá fyrir sig það,
sem í alfræðibókum stendur,
að Haraldur hárfagri hefði
sameinað Noreg í eitt ríki fyr
ikke vil synes at komme til
at blive frugtbar for frem-
tiden.“ Það var íslenzk tunga.
ég í lánd á frívakt minni til
að hafa tal af horiúm. Við
notuðum' alþjóðámáiið okkar
í milli.
Eigi varð viðtal þetta langt
að því sinni sökum tíma-
skorts af minni háífu En ég
(Framhald á 4. síðu.)
Kvöldskóli K. F. U. M.
Þessi vinsæli skóli verður svo ummælt í bréfi til
settur í húsi K.F.U.M. og K. menntainalaráðuneytisins s.l.
við Amtmannsstíg 1. okt. n.k. ár, að hann teldi sig meðmælt
og starfar vetrarlangt. Hann an því, að börn, er lokið hefðu
(Margrethe Schanne — Kjeld Jr byg8inguIslands, og þótt_ er fyrst og fremst ætlaður barnáprófi, eri fengju af heim
Noack — Carl Gustaf Kruuse) ,isr Þax með víkja til hliðar þvi piltum og stúlkum, ilisástæöum að stunda vinnu,
Undirleik önnuðust Harry i mikilvægi Þess> að sameinað, sem Sfun(ja vilja gagnlegt sæktu Kvöldskólann. Kvaðst
Ebert og Sri S. Bose. ekki veri® ^1^’ nám samhliða atvinnu sinni. fræðslumálastjóri líta svo á,
námu lond . Efnskis inntökuprófs er kraf- að skólinn væri viðurkennd
'izt, en væntanlegir nemend- kenrislustofnun innan þeirra
Fyrirkomulag á leiksviði og jer íslendingar
lýsingu annast starfsmenn.',sirV
H. Lander. — (Kjeld Noack).;Bachmann.
Jota, JspáþSkur' dans. —
(Margféthe Schanne).
Skozkir dansqr. 1. Þjóðdaps,
Þjóðleikhússins. Leiksviðs-j Eg lét þau ummæli falla, aö ur verga ag hafa lokið lögboð takmarka, sem hann hefði
stjóri er Yngvi Thorkellsson . ^er P06^1 ^ Noregur Haraldar j inni barnafræðsiu eða fa sjálf sett sér, og kvaðst telja mikil-
ir undanþágu frá slíku, ef vægt, að þangað leittiðu
þurfa þykir. í fræðslu þeir unglingar, er
Kvöldskólinn starfar í byrj yæru um og yfir 15 ára og
enda- og framhaldsdeild, og ekki hygðust halda áfram dag
og ljósameistari Hallgrímur, hái'fagra ekki hafa verið öllu
samstæðari heild, en Stór-
Eins og áður segir, var Þýzkaland Hitlers með hjá-
sýningunum afbragðs vel tek iondum, sem hann braut und
. , ið af áhorfendum og dansar- 11 S1S a seinustu axatugum, og i giga eiciri nemendur hans for skólanámi að lokinni fræðslu
að forsögn ApoStelliniari, 2. j arnir óspart hylltir og þó ekki ysti nokkuö fyrir honum | gangSrðtt að þeirri síðar- skyldu. — Mun þessi umsögn
Fantasi,. ApostelUniari samdi. j sízt indverska danskonan. Það innri samsetningu og 8erð , nefnciU) ef þeir sækja um fræðslumálastjóra verða
Músik: Ecessaise eftir F. má teljast óefaö, að sýningar uonænna þjóðfélaga, á t'm- bana j fæi5;a tið- pessar náms mörgum ungmennum og for_
Chopin. - (Gunnel Lindgren). jþessar
Marwari, dans frá hérað-
inu Marwar. — (Lilavati).
Nútíma dansföíl, eftir Gat-
Ove Andersson. Dansinn: C.
G. Kruuse. — (Carl Gustaf
Kruusé ’--ú"ingá Berggren).
Mudras, gamalt bendinga-
mál indverskt úr frásagnar-
dönsum. — (Lilavati).
Beguine, eftir Cole Porter.
verði mikið sóttar,
um Haraldar og þar á undan
enda veröskulda þær það. — Enda hefði ríki Haraldar hrun
Þjóðleikh'úsið á þakkir skilið ið 1 rúsfc við fráfa11 hans °S
fyrir það að gefa íslending- fyrsti vísirinn að sameiningu
um þannig kost á að kynnast norslui þjóðfélaganna hafi
merkilegri listgrein, er þeir ivrst orðið með landsrétti
hafa enn ekki haft önnur Úlafs digra.
hátt.
knattspyrnan

I síða«Uiðkini • viku fóru
fram nokkrir leikir í ensku
deildakcpþhinni (leildrnir í
gær érméKM með), en fyrst
eftir.:arð keppnin hefst er reynt
að koma/Sþpi flestum leikjum
af, og er þá keppt flesta daga
vikunnár. Urslit í einstökum
leikjúfn hafa farið þannig:
Mánudagur.
1. deild.
Blackpool—Preston 1-1
WoLves—Bolton 3-1
2. de'ld.
Hull—West Ham
Leicester—F ulham
Sheff. Utd.—Everton
Þriðjudagur.
1. dcild.
Burnley—Stoke
Miðvikudagur.
1. deild.
Arsenal—Manch. Utd.
Charlton—Portsmouth
Chelsea—Derby
greinar eru kenndar: ís- eldrum þeirra gleðiefni, enda
lenzka, danska, enska, kristin vitria þau um góðvild og við-
fræði, réikningur, bókfærsla sýni.
og handavinna (námsmeyj- Umsóknum um skólavist í
um) í byrjunardeild, en í fram K.völdskólanum verður eins
haldsdeild auk þess upplest- og áður veitt móttaka í ný-
ur (framsagnarlist) og íslenzk leriduvöruverzluninni Vísi á
I bókmenntasaga. Laugavegi 1, frá 1. sept., og
Skólinn hefir ágætum kenn þar til skólinn er fullskipað-
urum á að skipa og notar ur að því marki, sem hið tak-
mjög hagkvæmar kénnslu- markaða húsrúm setur hon-
bækur, sem miðaðar eru við um. Er fólki eindregið ráðlagt
,þessum þjoðfelogum, riyi þaö námSáæthm haxis sérstaklega. að tryggja sér skólavist sem
varoxðxðsemhannáttxhelzt.g ðfrbiega ma iæra af & fyrst, því að ólíklegt er, að
y iir Krupiuagshæm þen-ia. | SkömniUm tíma. Skólann hafa unnt verði að sinna öllum
Mer varð á að hugleiða að á þvi .31 ári, sem hann hefir inntökubeiðnunum, en um-
kynni af en í kvikmyndum.' Þötti honum lýsing min
Hennar verða hins vegar ekki fara n°kkuð í bág við skoð- j
nema takmörkuö not á þann anir sinar °S. spurði mig,
hvort ég ætlaði að halda því
íram, að lýðræði hafi ríkt i
1 liklega væri maðurinn eklci i
f-0 vaxinn upp úr barnalærdóms
0-1 bekkingu Sinni um tilveru
1-0 hinna 39 goöaríkja á íslandi,
:sem kynnt er víst hverju ísl.
1 skólabarni, sem heilagur
sannleikur.
3-2
2-1
2-2
staríað, sótt þúsundir nem-
! enda frá fermingaraldri fram
I til þrítugs. Hefir það upp á
síðkastið færzt mjög í vöxt.
j aö þangað leitaði til náms
ungt fólk víðsvegar af land-
linu, samhliða starfi sínu eða
Þarna væri þó þörf á að|nami \ sérskólum.
kynna sér skýrgreiningar dr. Núverandi fræðslumála-
stjóri, sem fylgzt hefir árum
Jóns Dúasonar í riti hans:
Réttarstöðu Grænlands, bls.
saman með starfi Kvöldskól-
ans og jafnan sýnt honum
(Framh^id. á 7. si3u>. | Því spyr ég enn: Á hvaða fullan skilning og velvild, lét
1_! 208—223.
sækjendur vei’ða teknir í
þeirri röð, sem þeir sækja.
Fólk er að gefnu tilefni, á_
minnt um að mæta við skóla-
setningu 1. okt. kl. 8,30 stund-
víslega. Þeir umsækjendur,
sem ekki koma þangað eða
senda annan fyrir sig, mega
búast við, að fólk, sem venja
er að skrá á biðlista, verði tek
ið í skölann í þeirra stað. —
Kennsla mun hefjast mánu-
daginn 6. október. -