Tíminn - 25.11.1952, Blaðsíða 5

268. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 25. nóvember 1952.
5,
í*riðj«ef. 25. nóv.
Löndunarbannið
í Bretlandi
togai'aútgerðarmanna í Bret-
landi um að stofna til við-
skiptastríðs við íslendinga
eru að vonum á hvers manns
vörum. Þetta tiltæki er öll-
um Bretavinum á íslandi til
angurs og leiðinda, en komm-
T O P A Z
inmæði og flytur reiðilestur
(Framhald af 4. síðu.)
fremstar.
Klemens Jónsson leikur’sem var hortug og baldin
Fannis barnakennara ráð- \meðan ljúflega var við hana
vandan og sj álfumglaðan j talað, mýkist öll og hneigir
heiðursmánn. Hlutverkið
Enska knaííspyrnan' Lexía fyrir E.F.K.
i
farið svo að það er prýði á
leiknum í heild.
Jón Aðils er Muche skóla-
stjóri, einn af leiöinlegustu regluþjón,
laglega með hlut-
monnum sogunnar, sem er
blygðuna,rlaus fj árplógsmað-
.............. , , , ur eftir þyí sem hann getur,
unistum þykir sem sér liafi j skrjgur og fiagrar, hvar sem
borið mikið og
að höndum.
óvænt happ
hann eygir auravon en er
_ | hrokagikkur og harðstj óri, ef
Að vandlega yfirlögðu ráði hann þori. Hann er fyrsti
tóku íslendingar þá ákvörð- j fulltrúi spillingarinnar, vel
un að friða ákveðin grunn- leikinn
mið fyrir bottivörp.uveiðum. j Valur Gíslason leikur
Þetta var gert til að vernda Panicault; aldursforseta
fiskistofnana og spoma við kennaranna, skemmtilegan
ofveiði, sem a skommum tima karl j sjón raun þó aS
myndi valda ordeyðu á miðun ; skólavísindi hans séu n0kk-
um. Vitanlega var þessi frið- | uS sérstæS-
un látin ná jafnt til veiði-
Margrét
verkið.
Gestur Pálsson leikur lög-
sem höfundu:
hefir kallað fram, sem full
trúa réttvísinnar, og gefu:
smáu sé. Það hallast ekki á
Önnur hli
að nefna.
Indriði Waage er leikstjóri
og hefir farið um ve
nærfærnum skilningi.
Bjarni Guðmundsson hefir
þýtt leikritið.
Lárus Ingólfsson hefir mál
Úrslit s. 1. laugardag: 1. dei’d.
Arsenal—Manch. C. 3—1
Aston Villa—Tottenham 0—3
1 Blackpool—Middlesbro 1-1
1 Bolton—Sheff. Wed. 1—1
, Charlton—Stoke City 5—1
j Chelsea—West Bromw. 0—2
j Derby—Liverpool 3—2
’ Manch. Utd.—Newcastle 2—2
Portsmouth—Cardiff 0—2
Sunderland—Burnley 2—1
Wolves—Preston 0—2
•2. deild.
Barnsiey—Notts County 1—2
Blackburn—Birmingham 1—2
Brentford—Plymouth 1—2
Doncaster—Rotherham 2—1
Everton—Leeds Utd. 2—2
Huddersfield—V/est Ham 0—1
' Hull City—Bury 0—2
J Lincoln—Southampton 2—2
Notm. Forest—Luton Town 4—3
Sheff. Utd.—Leicester 7—2
Swansea—Fulham 1—1
E.F.K. skaut upp i Mbl. á
sunnudáginn. Nú er hann
orðinn mér sammála um
það, að hætta geti verið því
samfara, að ráðherra velji á-
o—2 | ákveðnu máli í stað fastra
Júlíusson sýslumaður var
skipaður rannsóknardómari í
j máli út af kosningasvikum og
atkvæðafölsunum Sjálfstæð-
ismanna í Norður-ísafjarðar
Preston náði strax í byrjun
yfirtökum gegn Úlfunum og
tækja af hvaða þjóðerni sem
eigendur þeirra væru.
Brezkir útgerðarmenn gerð
ust strax talsmenn rányrkj -
unnar og risu gegn friðun-
ínni. Þeir þoldu ekki vernd
fiskimiðanna. í fyrsta leik
reyndu þeir að snúa almenn-
ingsálitinu í Bretlandi gegn
friðuninni með því að dreifa
út ósönnum fréttum um það.
að þessu banni væri beint
gegn Bretum en ekki íslenzk
um botnvörpuskipum.
Síðan hafa þeir reynt að
beita hvers konar bolabrögð-
um og nú síðast hefir þeim
tekizt að fá fiskkaupmenn í
lið með sér.
íslendingar væntu, að svo
væri nú komið, að bæði fisk-
veiðiþjóðir og fiskneyzluþjóð i
ir myndu einhuga standa
saman um vernd og viðhald
fiskistofnanna. Sú er hins
vegar reyndin, að ein af
fremstu þjóðum í þeirra hópi
lætur þröngsýnni klíku hald-
ast uppf að spilla friðuninni
og sýna henni fullan fjand-
skap. Það þýðir ekki annað
en horfast í augu við það
gæfuleysi Breta, aö þeir láta
stundarhagsmuni skamm-
sýnna rányrkjumanna ráða
fyrir sér. '
Menn ræöa nú mjög um
það, hvort svo sé raunveru-
lega ástatt í Bretlandi, að
skammsýnar ofbeldisklíkur
Þorgrímur Einarsson leik-
ur Roger De Berville, fjár-
brallsmann. Sennilega ætti
ætti hann að túlka nokkru
betur fágaða og tiginborna
framkomu. Skáldið mun
hugsa sér hann sem einskon-
ar andstæðu Castel-Bénacs í
teikningar.
Þessi leikur verður senni-;
lega mjög vcl sóttur, því aS ’ mið)an nalfleikmn og varð að
hann er hlægilegur, gerður.hallia a kantmum, það sem
eftir var af leiknum. I siðari
af kunnáttu og auðugur af
hnittni, og leikhúsgestir
munu fremur festa huga sinn
við það, að hér sé verið að
fletta ofan af bæjarfulltrú-
um og stj órnmálamönnum
en verið sé að deila á þá
framgöngu, siðfágaðan aðals Sjalfa) fyrir að líta upp til
mann við hlið ruddans, en þess> sem þeir eiga aS lita
báöum stjórnar fégræðgi og niður á> _ fyrir að selja sig
ágimd, svo aö ekkert vel- ag hossa þeim, sem gera sér
sæmi er til undir yfirborð- • völdin að féþúfu og nota til_
inu. Þorgrímur kemur að vísu trú kjósendanna til að safna
sómasamlega fyrir, en þarna sér fe Höfundi liggur þó
var skemmtilegur staður fyr-;þyngst á hjarta að
sýna, að
ir franska hattvísi og ó- með sllkri þjðð geti ]iýðrggðið
svikna tignarmennsku á yfir ekki verið annað en skrípa-
borði til að sýna enn betur mynh) þvi að þar komist mis-
yndismenn til valda.
H. Kr.
hina allsráðandi féhyggju.
Ævar Kvaran leikur gaml-
an fjárkúgara og sízt er því
að neita að hann fullkomni
myndina.
Hildur » Kalman leikur
i Ernestínu Muche, dóttur
skólastjörans. Þar hefir ekki
komið dúfa úr hrafnsegginu.
Það er að vísu dálitið erfitt Olav Kielland sýndi það á
að hugsa sér unga stúlku eins þessurn hljómleikum, að
og hana, en skáldið hefir nú hann hefir haldið áfram með
einu sinni viljað fullkomna. glæsilegum árangri að móta
; samstillta hljómsveit og
mynd hins mútuþæga og of-
Kom það bezt í
ljós í
sem
hefir
látið
urselda heims með því
láta báðar þær stúlkur, sem j
við sögu koma, keppa að því (Wagner-forleiknum,
að koma þokka sínum og'tokst prýðilega, enda
blíðu í verð. Hildur bregzt ^ hijómsveitin sjaldan
ekki að túlka þessa mann-jjafnvel að stjorn.
eskju.
i. . , I Þóra Borg leikur baróns
geti tekið forustu fynr þjoð-jfrúna skðrulega. _ M f XH1..
mm og beitt valdx hennar Margrét ólafsdóttir leikur dur eftir Mozart meö hllom-
gegn sjálfsagðri skynsemi, f vélritunarstúlku. Hlutverk' ^---------------- T ........
sem ollum er fynr beztu Þeg-iið er ekki stórt, en þó reynir
ar fram í sækir að fái að ráða. ;á einum stað talsvert á það)
Hvéifúr ríkisstjórn og ríkis- til að fullkomna mannlífs-
• kenni út af því, að ekki skyldi
i hafa verið gerð réttarsætt í
' því máli á sinni tíð.
i En fyrst E.F.K. fer að gera
. þennan samanburð, er rétt að
, minna hann á það, að Halldór
j Júlíusson settist ekki í neinn
I gerðardóm sem fulltrúi fyrir
j andstæöinga sakbornhiga
„— . . . , . þeirra, er hann jafnframt
að leiktjöld og gert búninga-i ‘ ml.n's oia.1 oirison átti að dæma sem rannsókn-
jafttu- a 25. mm. Emn beztt ardómari. Það var Gunnar
! maður Ulfanna meiddist um A_ pálssori) gem innleiddi
þann sið, þar sem hann taldi
sig sjálfur hlutlausan og ó-
vilhallan rannsóknardómara
yfir Helga Benediktssyni,
jafnframt því, sem hann sat
í gerðardómi fyrir andstæð-
inga hans. Nú hefir hæstirétt
ur ómerkt gerðina á þeim for
sendum, að setudómari á-
kæruvaldsins hafi ekki gætt
réttra og löglegra sjónar-
miða í dómstörfum sínum.
Öll sagan um gerðardóminn
er allt annað en vel til þess
fallin að hefja þennan rétt-
vísinnar þjón eða varpa
Ijóma af vali hans á réttvís-
ina sjálfa.
Svo getur E.F.K. þá hug-
leitt það til næsta sunnudags,
hvort ákæruvaldið muni bezt
komið í höndum manns, sem
notar falsað fangamark og
þykist vera annar en hann
er. Hingað til hefir það verið
talið til drengskaparein-
kenna, að þora að kannast
við verk sín og falskt nafn
ekki þótt meömælí til trún-
aðarstarfa.
Um stafina E.F.K. er ann-
ars það að segja, að mér hefði
þótt geðslegra, ef falsarinn
hefði látið fangamark sam-
starfsmanna minna við Tím-
ann vera í friði, en ekki stol-
ið upphafsstöfum saklausr-
ar stúlku, sem vinnur þar.
hálfleiknum voru Ulfarnir
mun meira í sókn, en upp-
hlaupin voru hættulítil, hins
vegar náði framlína Preston
af og til hættulegum upp-
hlaupum, en fleiri mörk voru
ekki skoruð.
Sunderland var heppið
gegn Burnley, sem sýndi mun
betri leik. Liðið tapaði ein-
göngu vegna þess, að það
lagði of mikla áherzlu á að
vinna, en mörk Sunderland
komu eftir miklar sóknarlot
ur Burnley, er vörn var
skyndilega snúið í sókn. Der-
by keypti nýlega Dunn frá
Wolves og átti hann mikinn
(Framhald á 6. síðu.)
Sinföníutðnleikarnir
að byggja hana upp.
j Fyrst var einleikur Ruth
; Hermanns í fiölukonsert í D-
vald allt í Bretlandi bak við
slikar óaldarklikur? Enginn
vill trúa því, að ríkisstj órnin
brezka trúi því, að Bretar j
sjálfir hefðu gott af því, að . vandr
miðin við ísland yrðu eydd járn s
eins og miðin við Færeyj ar. i ið svd.
mynd verksins. Það er þar
sem forstjórann brestur þel-
sveitarundirleik. Leikur henn
ar var kröftugur og skapmik-
ill, tónninn fremur breiður
og fallegur á köflum Ann
skaut hun allvíða yfir
ars
markið hvað tónhæð snert-
ir, hrynjandinn var einnig ó-
stöðugur og skorti töluvert á
að samleikurinn við hljóm-
sveitina væri góður.
Forleikur og dauði ísoldar
úr óperunni „Tristan og ís-
old“ eftir Richard Wagner
var leikinn næst. Reyndi hér
mjög á þolrifin hjá sinfón-
íuhljómsveitinni, því aö
tæknilega er það mjög erfitt, Ihad þótti aldrei karlmann-
hljómmagnið á köflum mik- !le®f a® leyna séi undir
iö og tónfeguröin þarf að, klœðum kvenna, en allir
vera ágæt. Verkið var afariverða 1 nauðunum nokkurn
vel leikið og stj órnað af mik-! vesinn að láta.
má brýna deigt
bíti. Því gæti far-
i. brezkar vörur ættu
Almenningur á íslandi veit (torveíö||f leið til íslenzkra
ekki nema eitt svar við t neytejyÉú.þrátt fyrir allt,
þjösnaskap brezkra útgerðar-j sem áð'úr hefir farið vel í
manna, en það er að hretta; milli þ^fgara þjóða í viðskipt
að kaupa brezkar vörur. Þaðium ‘
er óvandari eftirleikurinn og | Svo ^.ikið er víst, að það
svo kynni .að fara, að það hvetur’gþkki íslendinga til
kæmu í ljós þau samtök á kaupa ^peínni vöru eins og
íslandi, sem gjarnan vildu fyrjsakir 4tjS.;pda að vita að hún
ir sitt leyti svara útgerðar- er
mönnunum brezku. Veraj Undábfarin ár hafa íslend
kynni að einhverjum yrði áð, ingar -^pt af Bretum miklu
ur en lýkur þungur fótur til, meira . en þeir hafa keypt
að vinna fyrir Breta, begar j héöan. ’Þuð er því enginn hag
skip þeirra leita hér hafnar, j ur fyril^Breta að höggva á
þó aö íslendingar muni aldrei þau vl^||iptatengsl svo sem
sýna brezkum sjómönnum! þeir haM' nú gert. Ekki mun
neinn níðingsskap. Þó að! það heldur vera neinn vel-
menn séu seinþreyttir til1 gerningur við almenning,
illi andagift og tilfinningu.
Að lokum var sinfónía nr.
1 í C'-dúr eftir Beethoven. —
Það er falleg og skemmtileg
sinfónía, gleðin gamansöm og
kát í hröðu köflunum, en
Hitt er svo sem fyrr aug-
ljóst mál að æðstu verðir rétt
vísinnar í Reykjavik hafa fót
umtroðið lög og reglur og
| veitt vínveitingaleyfi, sem
I hafa aukið áfengisnautn og
sem fiskinn kaupir í Bret-
andi, að útiloka íslenzkan
fisk af markaðinum, enda
ekki ólíklegt að brezkir út-
gerðarmenn vilji einmitt
tryggja sér hærra verð með
því að útiloka íslendinga frá
samkeppninni. En ekki virð-
ist slíkt vera gert af mikilli
umhyggju fyrir brezkum al-
menningi.
Mest er um það vert í þessu
sambandi, aö fiskimiðin eru væri engan veginn góður.
með meiri dýpt, skilningi og! allf Það ðel skömm, sem af
innsæi í hægu köflunum. — i henni stafar, en hins vegar
Hún var varla eins samstillt jhafa Þau leyfl veitt Sjálfstæð
og vel æfð hjá hljómsveit- J ishúsinu drjúgar tekjur. Um
inni eins og Wagner, en hins Þettá allt vill E.F.K. láta
vegar fannst manni meira!Þe8'Ía, Þar sem einhverjir
gaman og unaöslegra að Framsóknarmenn hafi líka
hlýða á hana, auk þess sem \ lenSlð álika ólögleg leyfi og
hún býr yfir meiri andagift.
— Hljómleikarnir voru, að
þessu sinni haldnir í Austur-
bæjarbíói, og var hljómur-
sjálfsagt hagnazt á þeim.
Ég held Þjóðleikhúsið ætti
að bjóða dómsmálaráðherran
um að sjá Topaz, þó aö lepp-
vernduð, svo að uppeldisstöðv
ar nytjafiskanna njóta nauð
synlegrar. friðunar að því
leyti. íslendingar telja það
menningarhlutverk sitt að
gæta þeirrar verndar, hvað
sem skammsýnar ránykju-
klíkur annarra þjóða vilja
ieggja til málanna.
inn þar nokkuö skárri en i urinn þar sé raunar lifandi
þjóðleikhúsinu, þó að hannimaður> sem n°tar sitt rétta
__I nafn. Þar er enginn tvífari,
að enginn E.F.K. en sá andi,
Hljómsveitin hefir vaxið
getu og hæfileikum við þessa
hljómleika og er nú orðin
mjög góð, en á sýnilega eftir
að taka miklum framförum
enn, undir öruggri og mark-
vissri handleiðslu Olavs Kiel-
lands.
Esra Pétursson.
sem stjórnar E.F.K., er þar
sannarlega ekki framandi.
Svo ætla ég aðeins að bæta
einu atriði við fyrir E.F.K. Nú
verandi dómsmálaráðherra
hindraði á sinni tíð atkvæða-
greiöslu í Vestmannaeyjum
(Framhald á 6. síðu.)