Tíminn - 20.12.1952, Síða 5

290 blaS.
TÍJNJTN'N. laugardaginn 20. desember 1952.
5.
Lmtgurd. 20. des.
M -x*
Osigur komraúnista
SÉÐ AÐ HEIMAN
Arnfríður Sigurgeirsdótt-
ir: Séð' að heiman. Ævisögu
þættir, minni og ljóð. —
Stærð: 219 bls. 20x13 sm.
Verð kr. 45,00 ób., 65,00 ib.
Norðri.
íslenzkir kommúnistar
hafa ekki beðið stærri ósig-
ur í neinu verkfalli en því,
sem nú er að Ijúka. Frá upp-
hafi var það tilgangur þeirra
með verkfallinu að knýja
Það hafa menn lengi vitaö,1
að Arnfríður Sigurgeirsdóttir,
á Skútustöðum stóð með
sóma og prýði í röð þeirra
kvenna, sém fást við að
• yrkja. Nú eru þeir enn minnt
fram stórfellda grunnkaups- ir á það og sanna3 það með
hækkun, svo að almennt at- þessarj bók, þar sem óbundið
vinnuleysi eða gengislækkun mál er líka lagt fyrir þa. Her
yrði ekki umflúin.
Þegar fulltrúaráð verka-
lýðsfélaganna
Reykjavík
gekk frá fyrstu tillögum sín-
um, tóku kommúnistar for-
ustuna og settu á oddinn
þykir rétt að vitna til þess,
sem Karl Kristjánsson al-,
þingism’aður segir í formála!
bókarinnar:
„íslendingar — fleiri og
fleiri með hverju ári sem líð
brostinn er hvorki stór
lítill hlekkur.
i Orð eins og: ,,Ég á vor, þó
að vetri“ og: „Hrindir burt
haustsins kvíða heiðríkjan
draumablá,“ eru af hennar
né munni djúprar merkingar.
i Þótt hún rekji spor af raun
hæfnf og nærskyggni í þætt-
Hvaða kona örinur hefir inum af Þórunni ríku, þá
kvatt mann sinn dáinn svo horfir hún jafnframt langt
fagurlega í ljóði? inn í „heiðríkjuna drauma-
Og þegar Arnfríður missir bláa,“ — miklu lengra en flug
Geýrfinn son sinn, „hugljúf- vélin
!-aiin sinn,“ glímumanninn sinn.
: landskunna, sem dauðinn
I laust til bana á einu andar-
: taki í blóma líísins, þá yrk-
ir hún snilldarkvæði.
Á þessum stóru scrgar-
stundum lífs hennar sann-
prófast, að gáfa liennar er
flýgur með farþega
stóraukið orlof og styttan
vinnutíma. Hitt féllust þeir
aðeins á til málamyndarsam-
komulags, að jafnframt var
sett fram sú ósk sem vara-
tiilaga, að heldur yrði reynt
15% grunnkaupshækkun, i — gerast nú víðförlir.
fullar uppbætur samkvæmt Þeir láta berast með hraða
framfærsluvísitölu á öll^ laun, taekninnar íengra og lengra.
Fara flugfÖrum um himin-1
geiminn, horfa yfir höf og
lönd, gista fjarlægar álfur,
ganga hugfangnir um meðal
framandi þjóða, koma heim
og telja sig hafa sögur að
að fara verðlækkunarleiðina, segja Margvísir menn og vitr
en hún var frá upphafi til- ir____ eða hvað?
laga lýðræðissinna í verka
lýðshreýfingunni.
í öllum samningaviðræðun
um fylgdu kommúnistar svo
fram þessari stefnu sinni.
Þeir gerðu sem minnst úr
verölækkunarleiðinni og
Islenzk menning, fóstruð
um aldir við hina svokölluðu
einangrun í óvenjulega kröfu
hörðu landi um hófsemi og
þolgæði, alin við bóklestur og i
ferðir í hugarheimum, þrosk I
Arnfríður Sigurgeirsdóttir
Þær bókmenntir, og þó
einkum íslenzkar bókmennt-
ir, hafa verið lienni sjónauk-
ar að heiman.
Hvað hefir nún séö?
Lestu bókina, — og þú
munt kynnast enn einum á-
gætum fulltrúa hinnar svo-
nefndu alþýðumenningar á
íslandi. Konu, sem tekið hef
ir að erfðum og ávaxtað
heima gáfur og þrá íslend-
ingsins til þess að rekja ætt-
1 ir, bregða Ijósi yfir liðinn
tíma, segja sögur frá horf-
inni tíð, ávarpa samferöa-
menn sína með ræðum og
yrkja ljóð.
Bókin ber með sér, að augu
geta séð að heiman, — og
máske fyrst og fremst að
heiman, — flest eða allt, sem
mönnum er mest um vert.
Það skal að lokum fram
tekið, að höfundurinn einn
mikils megnug og víðsýnið hefir’ búið"bandritið_að bók
að heiman fullkomið.
Salómon konungur bað
guð að gefa sér viturt hjarta.
Hann átti enga ósk mikils-
verðari.
Enginn. maður, .nema sá,
sem á viturt hjarta, veldur
inni undir prentun.
i Bókin er þannig, að öllum
heimanbúnaði, verk hinnar
sjálfmenntuðu sveitakonu.
I Lesandinn njóti bókarinn-
ar með þeirri vitund og dæmi
hörmum sínum á þann hátt, hana eftir Þeim forsendum.
sem Arnfriður gerir í kvæð- i Það er óþarfi að bæta við
um sínum eftir eiginmann- þessi ummæli Karls Krist-
inn og soninn. jánssonar. Það er óhætt að
Frá vitru hjarta stafar líka fullyrða, að þetta er ein
hógværð hennar í hugsun og merkilegasta bókin, er kom-
framsetningu. ið hefir út á þessu ári.
töldu öll tormerki á því, að uð f skyfui á það’ semséð
hún gæti komið verkamönn-Iverður að heiman’ ~ riðar
m % . , . . * við — eða meira en það — í
um að nokkru gagm. — Þaö . ., ..
„ ■ . .. . veðrum erlendra ahnfa.
ema, sem væri til emhverra
bóta, væri grunnkaupshækk-
Hvað var þessi íslenzka
un og samningar myndu ekki menning? Hvaö er í hættu?
takast, nema á hana væri Hvers væri aö sakna, ef hún,
fallist. Þessu héldu þeir fram, hryndi? Hvað' sást að heim-i
álveg til seinustu stundar. jan? Var sjónarsviðið ekki
Blaðaskrif Þjóðviljans eru 'Þæðj fáskrúðugt og þröngt?(
líka órækur vitriisburður um Entist það, sem aö heiman
þetta. Þar var hvað eftir ann sást, nokkuð til verulegs
að hamrað á því, að aðalkröf, Þ1-oska, manndóms í mótlæti,
ur verkfallsmanna fjölluðu'eða til yndis og hamingju? j
um kauphækkun. Það varj Bók þessi, „Séð að heiman“, í
þrástagast- á því í blaðinu, að er svör við þessum og þvílík-
um spurningum.“
Atthagarnir gleðja augu
hennar með ótæmandi feg-
urð og fjölbreytni, sem hún
skynjar.
Virðing fyrir hinu stór-
brotna er henni eðlileg og
hafin yfir ótta.
Góðvild hennar til alls, sem
lifir, er rík og nærgætm, en
Um bækur frá Draupn-
is- og Iðunnarútgáfunni
Eric Williams: Æfintýra- íslenzku. Ævintýralegur flótti
legur flótti. Forlagið Iðunn. er góður skemmtilestur, jafn
| framt sem bókin greinir frá
Bók þessari munu hafa' þrautseigju og manndáðum,
hlotnazt miklar vinsældir, þá
hún kom út í hinum ensku-
mælandi heimi og lenti hún í
flokki metsölubóka. Sagan
nefnist The Wooden Horse,
fellir þó ekki niður kröfur eða Tréhesturinn á frummáli
um skyldurækni, eins og nær 0g fjallar um tvo enska liðs-
sýnni
til.
sem hverjum er hollt að lesa.
Frank G. Slaughter: Flug
læknirinn. Draupnisútgáf-
an.
Bókin fjallar um herlækn-
ir í flugstöð í síðasta stríði.
góðvild sumra hættir foringja, sem tókst að flýja: Höfundur bókarinnar, Frank
i með nokkuð einstökum og æv, G. Slaughter, hefir haft ærna
intýralegum hætti úr þýzkum j ástæðu til að skrifa þennan
Hún hefir mikið
geði sínu.
vald yfir
frá grunnkaupshækkunar-
kröfunni yrði aldrei fallið,
hvað sem í boði væri. Þegar
von var , á verðíækkunartil-
lögum stjórnarinnar, rufu . .
Þjóðviljamenn gefið þagnar- nefnir bok sma »Seð að heim
heit og réðust hatramlega
gegu þeim áður en þær höfðu
fangabúðum í síðustu heims- j læknaróman, þar sem hann
ístyrjöld. Sá, er ritar bókina, var sjálfur herlæknir í síð-
Karl segir ennfremur í for-
málanum:
„Arnfríður Sigurgeirsdóttir
an.“
Þetta heiti er yfirlætislaust eins örugglega.
Frásögn hennar, ræða og Eric Williams, mun hafa verið
kvæði, er hófstillt. annar liðsforingjanna. og frá
Hún skrifar greinagóðán, sögn hans af flóttanum fjör
óbundinn stíl léttilega. , leg og mjög spennandi.
Ljóð hennar eru stundum 1 í bókinni kemur tréhestur-
allmikið óljósari en óbundna inn mjög við sögu, en eins
málið, og skila efninu ekki og kunnugt er, þá er þetta
verið biftar. Þá strax kallaði táknandi. Þaö býr ótví-
Þjóðviljinn þær smánartil- j rmtt yfir fullkomnum metn-
boð og hefir gert jafnan síG- íaöi fyrir hönd „síns heima,“
an. Þó eru þær aðalkjarni og allra, sem una heima. Vill
þess samkomulags, er að lok-
um var gert.
asta striði og starfaði við lík-
ar aðstæður og um getur í bók
inni. Leikur því enginn vafi
á því, að hér er höfundurinn
(Framhald á 6. síðu.)
Þessi afstaða kommúnista
sést ,og ekki sízt á árásum
þeirra gegn Eysteini Jóns-
syni meöan á samningaum-
ræðunum stóð. Strax eftir,
að E. J. hafði sett fram Jjá
tillög'u í eldhxisumræðunum,
að reynt yrði að leysa verk-
fallið á þeim grundvelli, að
fjölskyldumenn fengju til-
tölulega mestar hagsbætur,
— þ. e. með verðlækkun og
fjölskyldubótum, — hamað-
ist Þjóðviljinn meira gegn
honum en nokkrum öðrum
manni. Ástæðan var sú, að
E. J. var einn helzti forvíg-
ismaður þeirrar stefnu og
átti einn drýgsta þáttinn
í því, að hún komsl fram.
Bezt afhjúpaði þó Þjóövilj-
inn það í gær, hvert takmarlc
kommúnista var. Þjóðviljinn
fór ekki í prentun fyrr en
fullkunnugt var um öll þau
atriði, er sáttanefndin ætl-
áði að bjóða og nú hefir ver-
ið samið um. Þetta tilboð
stimplar hann „smánarboð“
og segir, að „verkfallsmenn
muni hafna smánarboöinu
ir ekki á sér. Bendir lesand
anum á rétt sjónarmið til
skilnings á bókinni.
Arnfríður hefir ekki aðeins
alið allan sinn aldur að kalla
má í sömu sveitinni, heldur
aldrei í nokkurn annan skóla
gengið en skóla lífsins þar.
Hún lærði af sjálfri sér að
lesa Norðurlandamálin,
dönsku, norsku og sænsku,
og hefir allmargt lesið á
þeim málum.
Samt eru það ljóð,sem sýna
bezt, hvað hún er yfirburða-
sterk, þegar mest reýnir á,
og hve mikla yfirsýn hún hef
ir að heiman.
inmanns síns, er mikið afrek.
Síðustu orð þess eru:
Enska knattspyrnan
3. umferð bikarkeppninnar
leikfimistæki, sem hér á landi
mun vera kallað kista. Þar,
sem mjög náin gát var höfð
á föngunum, var þeim nær
ómögulegt að aðhafast neitt
innan fangabúðanna, svo að ^ fer fram iq. janúar, en þá
ekkiyrðieftir þvítekið. Tókujhefja liðin { L og 2> deild
Kvæðið (Þorlákur Jónsson), því liðsfoiingj&iftii' þ&ð fcingu koppni. Dregið fiefir verið og
sem hún yrkir við u.nd.lát eig- íáð s.ð smiða tiéhest, sem með j^Yiviifiu þessi lið leiku sumsm í
i umferðinni:
Derby County-Chelsea, New
Engu er lokið. — Ástin þín
sem fyrrum
umvefur mig á heiðum aftni
kyrrum.
Mætumst í bæn við barna
okkar rekkjur,
með einhug og festu.“ Fram
til seinustu stundar hugðust
kommúnistar þannig að
hindra verðlækkunarleiðina
og knýja kauphækkunarleið-
ina fram.
Þegar tíl úrslitanna kom,
heyktust kommúnistar hins
vegar á þessari afstöðu.
Þeir fundu, að tillögur rík-
isstjórnarinnar nutu sívax-
andi fylgis. Þeir sáu, að lýð-
ræðissinnaðir verkamenn
myndu slíta samfylgd við
þá, ef þeir ætluðu að halda
kauphækkunarkröfunum til
streitu. Þeir sáu, að þeir
myndu einangrast og bíða
fullan ósigur. Þess vegna
láku þeir alveg niður,
fangar þeirra æfðu sig í að
stökkva yfir meðan annar
þeirra og báðir grófu jarðgöng
undan honum og út fyrir girð
ingarnar til frelsisins. Var
þetta eins og gefur að skilja
töluverðum vandkvæðum
bundið og mikil mannraun,
en þeim tókst þetta þó að
lokum. Mun það sannast
mála, að aldrei fyrr í sögunni
hefir slík aðferð verið notuð
kyngdu ollum storyrðunum, . ,, ,
. , ... ! við flótta, en skylt þessu er
hotununum og krofunum ... . ’ -ý . .
og voru þvi fegnastir að Þó fynrbngðið með Trjouhest
geta undirritað tilboð sátta- 1 lnn. 0g. Þaðan hafð! annar liðs
nefndarinnar. formginn hugmyndma.
Það ber vissulega að fagna Þó komið væri út úr fanga-
lausn verkfallsins. Það er búðunum voru þrautir þeirra
fagnaðarefni, að verðlækkun ^ ekki á enda, en að lokum kom
arstefnan hefir sigrað. Því^ust þeir til Sviþjóðar í gegn-
ber ekki síður að fagna, að ^ um Danmörku. Eins og Eng-
kommúnistar háfa í fyrsta1 lendingum er lagið, þá þeir
sinn um langt skeið beðið i segja frá stórum atburðum og
stórfelldan og eftirminnileg-
an ósigur í þeirri viðleitni
sinni að reyna að eyðileggja
islenzkt atvinnulif með því
að knýja fram síaukna dýr-
tíð og verðbólgu.
þrekvirkjum, þá er frásögnin
blönduö kímni og hressilegu
átali og andsvörum, sem Her-
steinn Pálsson ritstjóri hefir
fja,llað unl af háttvísi, en
hann hefir snúið sögunni á
port Ccriunty-Sheffield Utd.,
'West Ham-Wést Bromwich
Albion, Halifax Town-Cardiff
City, Sunderland-Hereford U.
eða Scunthorpe, Preston-
Wolves, Lincoln-Southamp-
ton, Barnsley-Brighton,
Hull-Charlton, Everton-
Ipswich, Huddersfield-
Bristol, Portsmouth-Burnley,
Sheff. Wed -Blackpool, Arsen-
al-Doncaster Rovers, Rother-
ham-Colchester, Grimsby-
Bury, Gateshead-Liverpool,
Millwall-Manchester United,
Manchester City-Swindon,
Aston Villa-Middlesbrough,
Walthamstow-Stockp., Mans-
field—Notts Forest, Tran-
mere—Tottenham, Shrews-
öury-Finchley, Leicester—
Notts County, Oldham
—Birmingham, Brentford—
Leeds, Newcastle—Swansea,
Luton—Blackburn, Bolton—
Fulham, Stoke—Wrexham,
Plymouth—Coventry.