Tíminn - 21.12.1952, Qupperneq 4

á.
TÍMINN. sunnudaginn 21. desember 1952.
291. blað
Hannes Jónsson félagsfræbingur:
Orðið er frjáðst
Framtíöarstefna í húsnæðismálum
Að undanförnu hafa hús-
næðismálin verið mjög til um-
:ræðu á opinberum vettvangi.
Er það að vonum, þar sem
Verkalýðsflokkarnir, sem vandamálið mætti'leysa á fá-
meirihluta höfðu í nýsköpun- um árum á hliðstæöan hátt,
arstjórninni, skildu ekki sinn og skal nú á þaö bent.
vitjunartíma. í stað þess að;
húsnæðisvandamálið munjbeita sér þá fyrir byggingu Áætlun um húsbyggingar
vera eitt allra stærsta félags-1 verkamanna- og samvinnu- í tómstundum.
vandamálið, sem stærri bæir, bústaða í stórum stíl sam- J Semúa þyrfti og fram-
— og þá einkum Reykjavík—jkvæmt þaulhugsaðri áætlun, Jcvœma ítarlega húsbygging-
eiga við að stríða, og einnig’lögðu þeir blessun sína yfir aráœtlun, sem byggðist að
/egna hins, að fyrir Alþingi; byggingu lúxusíbúða og verulegu leyti á því, að fólki j
liggur frumvarp til laga um'horfðu aðgerðarlausir á al- vœri gefinn kostur á að eign- \
húsaleigu. þýðufjölskyldurnar flytja í ast íbúðir á grundVelli frjálsr- j
Hér skal enginn dómur braggahverfin. \ar samhjálpar og meö hagnýt-\
,'lagður á húsaleigufrumvarp- Sem dæmi um það, hversu ingu tómstunda sinna við j
:ið, en hins vegar vakin at-j mikið kvað að þessum „ný- eigin íbúðarbyggingar. j
aygli á því, að þótt réttlátt sé sköpunar verkamannabústöð-j Heilt bæjarhverfi í Reykja- Greig mun Refur gefa svör,
og hyggilegt að hafa sem'um" má geta þess, að húsa-.vík er í byggingu, þannig að Gilda þau sem bætur.
skýrust ákvæði í lögum um ’ leigunefndin hafði í höndum hinir væntanlegu íbúar þess Eflaust breyttust ykkar kjör
/iðskipti leigjenda og leigu-jgögn, sem sýndu, að árið 1950 byggja þaö að mestu í tóm- ættl eg 15 dætur-
sala, svo og ákvæði um há-jvoru enn 539 braggaíbúöir í stundum sínum, enda þótt En „ekki geta allir átt eina dóttir,
marksleigu með það fyrir aug- notkun i Reykjavík og að í þeir kaupi eðlilega út nokkra simba“.
Þá heldur Refur bóndi áfram j Eftirfarandi vísa er skrifuð á
ræöu sinni, þar sem horfið var „Hnútur og hendingar":
frá:
■Þótt ýmislegt á annað tíðum bendi
„Einn af hinum 15 piparsveinum, og ahir það ei réttilega meti,
er ég gat um í haust, lét mig hafa í alvöru ég hnútum sjaldan hehdi,
eftirfarandi vísu:
Við ástina ég ekki tef,
ei er því að leyna.
Biðja vil ég bóndann Ref
að bæta kjörin sveina.
Þessari vísu svaraöi ég svo:
im, að húsaleiga sé ekki látin þeim bjuggu 2272 manns,
standa undir öðru en eðlilegri flest fátækar barnafjölskyld-
easteignarentu og viðhaldi ur.
húsa, þá eru slík ákvæði tæp- J
ast nokkur framtíðarlausn á, Stefna Framsóknarmanna
iþví stóra félagsvandamáli,' í húsnæðismálum.
sem húsnæðisvandamálið er Mest allt það, sem ritað hef-
en helzt og fremst til þess menn
brosað geti.
Ein hverju sinni var ég á bæ
nokkrum með manni einum, er Slg-
urður hét, að sjálfsögðu nefndur
Siggi. Átti hann bifreið, og voru
hjólbarðar hennar lélegir og sprakk
því oft hjá honum. Einhverju sinni
bar svo við. er hann var á ferð
skammt frá heimili okkar, að hann
festi bifreið sína í vatnsfalli einu
skammt frá sjó og féll sjór yfir
hana, svo að hún fór í kaf, en hann
hafði þá forðað sér úr henni. Þá
kvað ég við hann morguninn eftir:
nu.
.lukið framboð eina
t'ramtíðarlausnin.
fagvinnu.
landsins,
hefir aö mestsu verið byggður einu’ sem és nafngreini eigi nánar,1 iHa \ ‘nótt þvt drengm- svaf
.... _ ... I /my hív+i' hn lrTrvn n r Otinf Arr ntvi
Stærsti hreppur
Kópavogshreppur,! Ég var um tíma í haust á heimili j óheppinn siggi er að vonum>
og hirti þar kýrnar. Svaf ég um
upp í tómstundum íbúanna.
Verulegur hluti af nýrri hverf nftur elun 1 herbergi’ en þar hatðl
.. . . , , aður sofið ungfru em og var þvi
um Vestmannaeyj akaupstaö- herbergið kallað i>meyjarskemman“.
ar hefir venð byggður upp á Því varð þessi staka til.
ir verið í Tímann um hús- hliðstæöan hátt. Hafa þannig
næðismálin, hefir verið ritað safnazt saman þjóðarverð-
undir nafni og því á ábyrgð
viökomandi höfunda. Svo er
Menn muna, hvernig verzl- 0g um þesa grein. — En i þeim
inarástandið var hér á landi greinum, sem birtar hafa ver-
áður en núverandi stjórn ig; hefir aldrei verið getið um
'íókst að uppræta svarta tillögu í húsnæðismálunum, j'stundum sínum.
markaðinn með því að tryggjajsem á sínum tíma var sam-J En þeir einstaklingar, sem
aukið vöruframboð. Þá voru þykkt á sameiginlegum fundi byggt hafa í smáíbúðahverf
mæti, sem ekki hefðu orðið
til, nema vegna þess, að
menn höfðu framtak og djörf
ung til þess að ráðast í að
koma yfir sig þaki í tóm-
‘i gildi hámarksákvæði á flest
um vörum. Eigi að síður voru
margir vöruflokkar seldir á
okri undir búðarborðið eða
út um bakdyrnar. — Hætt er
við, að þannig fari þegar eft-
irspurnin eftir hlutunum er
meiri en framboöið, enda þótt
lög og reglur séu í gildi um
hámarksverð. Á þetta ekki
síður við um húsnæði en t. d.
nylonsokka, barnapúður og
hálsbindi.
Af þessu ætti að vera aug-
ijóst, að lög, reglugerðir og
hvers konar ákvæði um húsa-
leigu, gera ekki nema tak-
markað gagn, sé eftirspurnin
eftir húsnæði mikið meiri en
framboðið.
Eigi að síður sýnist eðlilegt
að grípa til sérstakra neyðar-
.ráðstafana á erfiðleikatímum.
Mætti sennilega margt gera
til þess að draga úr húsnæðis-
vandræðunum með betri hag-
nýtingu þess húsnæðis, sem
fyrir er, ef góður vilji þegn-
anna vœri fyrir hendi til
þess.
Öllum hugsandi mönnum
Framsóknarfélaganna í Rvík,lni1 1 Reykjavík, í Kópavogi
og ég leyfi mér að fullyrða, að ,°g 1 Vestmannaeyjum, hafa
á mikinn hljómgrunn meðal orðið að kosta meira til sinna
Framsóknarmanna. j bygginga en nauðsynlegt
Samþykkt þessi hljóðar svo: ^væri, ef önnur úrræði hefðu
„Sameiginlegur fundur verið hagnýtt jafnframt. Þeir
Framsóknarfélaganna í hafa nær eingöngu byggt sér-
Reykjavík, haldinn í Breið-!stæð> litn hús. Sambyggingar
firðingabúð 29. nóvember, hafa ekki verið byggðar. Sam-
1951, beinir þeirri áskorun bæfingu við þessar byggingar
til miðstjórnar og þing-,hefir því ekki verið hægt að
flokks Framsóknarflokks- j koma við. Vinnan hefir held-
ins, að þessir aðilar beiti.ur ekki veriö hagnýtt eins vel
sér fyrir lausn húsnæðis-!°8' hægt væri í frjálsri sam-
vandamálsins og vaxtaok- jbjáiP. Því að hver einstakl-
ursins á lánum til íbúða-|inSur eða hver fjölskylda
bygginga á hliðstæðan hátt j hefir unnið út af fyrir sig,
og þeir beittu sér fyrir,en Þær ekki margar saman,
lausn verzlunarmálanna. eiida þótt vinnuskipti hafi
og upprætingu svarta;átt sér stað að einhverju
markaðsins á sínum tíma, ieyti-
þ. e. með því að auka fram- í Þeirri tómstunda hús-
boð á húsnæði verulega frá ■ byggingaráætlun, sem semja
því sem nú er. Til þess að.Þurf og koma í framkvæmd á
ná þess marki verði reynt jnæstimni, þarf að koma mál-
að útvega innlent og erlent um svo fyrir, að alþýðufjöl
íánsfé til
kvæmda ..
byggingafram-
Yndis syng ég „aríu“
auðnu mína lofa.
í „meyjarskemmu" Maríu
meðan ég fæ að sofa.
En aldrei birtist hún mér samt
í draumi.
Ég var dag nokkurn í haust í
jeppa með kunningja mínum ein-
um og var sá að innheimta skuldir.
Ferðalagi hans lýsti ég á þennan
hátt:
Hann ýmist um sveitirnar ók eða
gekk,
á endanum komst hann þó heim.
Af loforöum blindfullan bílinn hann
fékk,
— það borguðu aUir meg þeim.
Eftirfarandi vísa er kveðin um
„kunningja með köflum":
Stundum þó hann stigi dans,
stiröa kveði bragi.
Aldrei verður orQstýr hans
ofar meöallagi.
Ennfremur þessi, en þó ekki um
sama mann:
Hvorki fjár né framalaus
— fáum gagn þó veiti.
Maöurinn er með hænuhaus,
en hani að öðru leyti.
Einhverju sinni fyrir alllöngu síð
an, er ég var háttaður síðla kvölds,
var ég að lesa Tímann og kvað:
Dags er birtan dýrðleg þver og
drottnar gríma,
Annað hvort „springur"
eða hann fer á bólakaf.
undir
honum
skyldurnar geti hagnýtt sér
samhæfinguna, geti hagnýtt hægt er mér að hugsa og ríma,
Á þessum fundi var sú stefna sér frjálsa samhjálp sam-jsem hefi bæði rím og tíma.
mörkuð, að aukið framboð ^ *vinnu a skipulegan hatt, geti Um þaö, hvað sé íist listanna, . ,
húsnœði vœri eina varanlega hagn^tt sér ódýrasta bygg-lkvað ég eftirfarandi hendingar: |jett rvlðnniata’
Verzlunarfyrirtæki eitt auglýsti I
útvarpi fyrir eigi löngu síðan kjóla-
efni og var sagt, að það væri apa-
skinn. Þá urðu eftirfarandi hend-
ingar til:
Ég vissi ekki að apar væru hér,
þó virðist á fáeinum bóia.
Þeir auglýea skinnig af sjálfum sér
og segja það ágætt í — kjóla.
Árla dags einu sinni | haust kom
ég út og sá þá, að gránað hafði í
fjöll um nóttina og kvað:
Yfir vofir Veður strítt
vetrarkulda tíðar.
Akrafjallið er orðið hvítt
ofan í miðjar hlíðar.
Eftirfarandi vísur þurfa ekki skýr
ingar við:
Hvað sé fagurt, hvað sé ljótt,
helzt ég um ei skeyti.
Hef þó um það heila nótt
hausinn lagt í bleyti.
Svar við þessu fann ég fljótt
finnst það sumum magurt:
Það, sem einum þykir ljótt,
þykir öðrum fagurt.
Eigi þarf eftirfarandi vísa skýr-
við:
Verkfall stendur yfir enn,
engra hag þó bæti.
Yðjulausir ýmsir menn
arka hér um stræti.
En þetta er kveðið á Akranesi.
Svo eru hér stökur, sem kveðnar
voru, er ég hlýddi á eldhúsdagsum
ræður þingsins í útvarpinu nýlega:
Það er víst, að þessir menn
mun þo Ijóst, að í slxkum|toMS?l húsnœðisvandamálsins'mgaríormiti> Þ' e' sambygg- Matarlyst er mesta list í heimi,
bráðabyrgðaráðstöfunum um Tillöo.u bessari mótmælti ens- ingar> Seti hagnýtt sér er- ^ sú er listin lista bezt
•PWftlrnMÍ o „ O D rl n ln v. nw. k/vi.1 nllrn £ ' r\rv líotír. e/im trÍ'A ÍÁlrv
frekari hagnýtingu þess hús
næðis, sem fyrir er, felst eng
:in framtíðarlausn húsnæðis-
vandamálsins, enda þótt það
yrði til bóta í bili.
Lánleysi nýsköpunar-
stjórnarinnar.
Á nýsköpunarárunum stjórn
uðu tveir svokallaðir verka-
lýðsflokkar landinu með í-
haldsflokki og höfðu meiri-
hluta I ráðherrastólum. Þá
var þjóðin ríkari en hún hafði
nokkru sinni verið, og þá
hefði hún getað búið svo í
haginn fyrir framtíðina hvað
húsnæðismálin snertir með
skynsamlegri fjárfestingu í
inn, en allir þeir, sem tóku til lenda iánsmöguleika í stórum
máls á fundinum, eftir að til-
lagan kom fram, lýstu sig
samþykka henni, enda var
hún samþykkt samhljóða í
fundarlok, þótt margir væru
farnir af fundi, sem áður
höfðu talað fyrir henni.
Hvernig má auka framboð
á húsnæði?
Það er léttara verk a'ð
gagnrýna það sem miður fer
heldur en að byggja upp. Til
þess að stefna Framsóknarfé-
laganna í Reykjavík 1 hús-
næðismálunum verði fram-
kvæd í þeim anda, þarf mik-
ibúðabyggingum, að framboð, ið og fórnfúst uppbyggingar-
á hentugu og ódýru húsnæði
væri nóg í dag. — En þá gerð-
ust þau undur með þjóðinni,
að ríkisbubbar byggðu glæsi-
legar lúxusíbúðir en alþýðu-
fjölskyldur fluttu í bragga þá,
sem setuliðið hafði byggt
fyrir sína menn til bráða-
birgða..
Istarf. — En það þarf heldur
Jekki mikið meira, sé sterkur
Jog samstilltur vilji fyrir hendi
jhjá þeim aðilum sem upp-
byggingarsstarfið .vilja vinna.
Svarti markaðurinn í
verzliminni var upprættur
með lántöku erlendis og
frjálsri verzlun. Húsnæðis-
stíl, — geti í stuttu máli sagt
komið yfir sig þaki með því að
leggja ekkert fram nema eig-
in tómstundavinnu við eigin
íbúðabyggingar.
Með framkvæmd húsbygg-
ingaáætlunar í anda þessarar
stefnu, má á fáum árum upp-
ræta húsnæðisokrið og gefa
fólki kost á að láta sjálfsbjarg
arhvötina njóta sín í frjálsri
samhjálp við, það að koma
þaki yfir höfuð sér. — Það ér
fyrsts og fremst í anda slíkrar
stefnu, sem jákvæðs árang-
urs fyrir framtíðina má
vænta í húsnæðismálunum.
ii iih iiiiiii imiiimiiiiiiiu.Tii ii iiiiiih iii 1111111 u 111111111111
|HJÓLSOGI
§ ásamt smergilsldfu og bor 1
I vél til sölu. Upplýsingar í |
I síma 4620. 1
■iiiEfiiiitiiimiic/iiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii. !
og listin sem við iðkum flest.
Að sömu niðurstöðu komst líka
Magnús Jónsson fyrrum dósent.
Eftir að sími hafði verið lagður
á flesta bæi í sveit einni, kvað ég:
Sími er hér um sérhvert ból,
— sumum gagnsemd vann hann.
Nú hafa menn sín heyrnartól
og „hlusta" hver á annan.
Á íþróttamóti einu var m. a- ein
íþróttagreinin hástökk kvenna og
því kvað éz:
Hrundin mörg í hópnum þar
heiður gat sér kunnan.
„Hæzt af öllum uppi“ var
yngismey að sunnan.
þó er eins og þynnist enn
þingsins naglasúpa.
Ennfremur eftirfarandi stökur:
• Engu góðu á er von
• enn af voru þingi.
Fyrst að Einar Olgeirsson
óttast byssustingi.
Mörg er röddin rekka, glæst
— röskir eldhússveinar.
Samt af öllum hafa hæst
Hannibal og Einar.
Nú er víst komið nóg af svona
gógu og enda ég þetta rabb með
beztu jóla- og nýársóskum til ykk-
ar aura í baðstofunni.
Refur bóndi hefir lokið kveðskap
sínum.
Starkaður.
Hjartáns þakkir færum við öllum þeim, sem sýnáu
samúð og vinsemd við andlát og jarðarför
ANDRÉSAR PÁLSSONAR,
Leynimýri.
Katrín Magnúsdóttir og börnin.
■ÉBBHHBaOMB