Tíminn - 23.01.1953, Qupperneq 1

*
Ritstjóri:
Þórarinn Þórarlnsson
Fréttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgeíandi:
Framsókn arf lokkuriim
Skrifstofur í Edduhúsi
Fréttasímar:
81302 og 81303
Afgreiðslusími 2323
Auglýsingasími 8130,0
Prentsmiðjan Edda
37. árgangur.
Reykjavík, föstudaginn 23. janúar 1953.
18. blað.
Baðheilsuhæli í
gerði og við Kleifarvatu?
Þingsálykíuisaríil!. nm raniisékn í Hvera-
gerði iíllís.gerð Lamperís préfossors Lætur af embætt*
Þingmeim Árnesinga. Jörundur Brvnjólfsson og Sigurður
Ó.' Ólafsson, b'afa lagt fram þingsályktunartillögu nm rann-
sókn á lerr, gufu og heitu vatni í HverafferSi. með tilliti ti!
lækninga. Tiííögunni fylgir hið athyglisverðasta bréf
Lamperts prófessors til heilbrigðismálaráðherra um gildi
gufu- og leirhaða og tillögur af hans hendi í þeim efnum.
Ráðgerð sameiginleg
hitaveita í Hveragerði
Hvergerðiftgar liafa hug á að gera sameiginlega hitaveitu
í þorpi sínu, og hafa áætlanir verið gerðar um slíka hita-
veitu í austurhluta þorpsins, þar sem flest gróðurhúsin eru,
og er þá gert ráð fyrir, að síðar yrði bætt við hana unz hún
næði til alls hyggðarlagsins.
Lampert prófessor dvaldi
héf á landi á s. 1. sumri og at-
hugaði að tilhlutan Gísla Sig
urbjörnssonar, forstjóra elli-
heimilisins Grund, ýmis hvera
svæði hér. Segir hann í bréf-
inu, að íslendingar hafi yfir
ferns konar auðlindum að
ráða í þessu efni til lækninga.
Heitar uppsprettur.
Heitar uppsprettur mætti
nota til „yfirhitunarbaða" við
gigt og þó fyrst og fremst til
læknisaðgerða við mænuveiki.
Hefir Lampert prófessor ritað
ýtarlegt rit um slíkar læknis-
aðgerðir.
Heit leirleðja.
Heita leirleðju við hveri og
laugar má nota sem „alleðju-
bað“ hafi hún 35—-36 stiga
hita. Hagkvæmara telur
hann þó, að nota hana sem
„heitar umbúðir“ með svip-
uðum hætti og ■ svonefnt
,,fango‘‘, sem er ítalskt heiti
á leirleðju og mjög er notuð
í Þýzkalandi.
Heit gufa.
Hana ætti að nota „stað-
bundið“, þ. e. a. .s. til læknis
aðgerða við ákveðna líkams-
hluta, t. d. við lendagigt. Einn
ig má nota hana til þess að
hita upp kalt vatn, svo sem
Elztu bændor muna
ekki önnur eins hlý-
indi norðaniands
Elztu bændur í Eyjafirði
muna ekki annan eins hlý-
indavetur og þennan. Snjó
hefir að kalla aldrei fest, og
sauðfé og hross því óvenju-
létt á fóðrum.
Menn muna að vísu jíifn
snjóléttan vetur á öðrum ára
tug aldarinnar, en slík hlý-
indi fullyrða menn, að ein-
stæö séu norður þar.
Innbrot í GóSí-
teppagerðina
í fyrrinótt var innbrot
framið í Gólfteppagerðina
\úð Skúlagötu. Var þar opn-
aður peningaskápur og stolið
úr honum 200 krónum.
gert er í Krýsuvík, ef heitar
vatnsuppsprettur vantar.
Súrt ölkelduvatn til drykkjar.
Venjulegar heitar uppsprett
ur á láglendi eru flestar lútar
saltsuppsprettur (alkalískar
uppsprettur) og hafa að
geyma kísilsýru og brenni-
stein, og koma fyrst og fremst
að notum til baða. Uppsprett
ur í fjöllum eru hins vegar
súrar ölkeldur og vatn úr þeim
heppilegt til drykkjar. Eina
slíka uppsprettu segist
I.ampert hafa fundið í Hengl-
inum.
Hveragerðl og Krýsuvík.
Sem heilsubótarstaðir eða
til byggingar heilsuhæla seg
ir Lampert prófessor, að tveir
staðir séu heppilegastir,
Hveragerði og Krýsuvík, og
Hveragerði betur í sveit sett
og bentugra vegna heitu upp
sprettnanna þar. Þar ætti
fyrst, segir hann, að reisa
heilsubótarstöð.
Um Krýsuvík segir hann, að
fyrst ætti að reisa gufuraf-
stöð þar, en síðan byggja á
reynslunni frá Hveragerði og
reisa heilsuhæli við Kleifar-
vatn og hið heita vatn, sem
þar þarf að fá með því að
blanda saman sjó og heitri
gufu.
Heilsuhæli handa mænu-
veikissjúklingum.
Lampert prófessor segist
vona, að með þessum hætti
verði unnið að því að koma
á fót heilsuhæli eða hælum
handa mænuveikisjúk'ingum.
ov ættu slík hæli einnig að
geta komið útlendingum nð
notum. Kveðst hann. fús til
CFramh. á 7. s'ðui
Blaðið átti í gær tal við
Jóhannes Þorsteinsson- odd-
vita í Hveragerði. Sagði hann,
að tvær áætlanir hefðu verið
gerðar, og væri í annarri mið
að við það, að hveravatnið
sjálft yrði-notað til upphit-
unar, en í hinni, að gufa væri
látin hita innilokað vatn á
hringrás. Áætlanir þessar
gerði Torfi Sveinsson, verk-
fræðingur hjá hitaveitu
Reykjavíkur.
Kísill í hveravatninu.
Það er mun ódýrara að leiða
veitu, sem fyrirhuguð er, ör-
ugga, er ráðgert að taka gufu
eða hveravatn til hennar víð
ar en á einum stað, en auk
þess þarf svo að hreinsa ár-
lega kísil úr borholunum.
Særailegur afli á
Djúpavogi
Frá fréttaritara Tímans
á Djúpavogi.
Bátar hafa ekki aetað
hvei’avatnið sjálft beint stundað sjó frá Djúpavogi
í ofnana í húsunum, en þá undanfarið fyrr en í fyrra-
stíflar kísillinn ofna og pípur dag, en þá voru tveir land-
fljótlega, svo að hin aðíerðin róðrabátar á sjó og eins í
verður kostnaðarminni þeg- gær. Afli var sæmilegur, um
ar til lengdar lætur, þótt 9 skippund á bát úr róðri.
stofnkostnaður sé meiri. Á- Útilegubáturinn Víðir var
ætlanir hafa nýlega verið end úti tvær nætur með linu og
urskoöaðar og með því að aflaði samtals um 10 lestir.
« . .nota gufuna til upphitunar á Allir leggja bátarnir linur
Jónas Þorbergsson lét í
gær af störfum sem útvarps-
stjóri. Hann var skipaður ut-
varpsstjóri, er íslenzka rikis-
útvarpiö tók til starfa árið
1930 og mótaði starf þeirrar
stofnunar, er hún var í
bernsku.
Jónas átti 68 ára afmæli í
gær. —
Eyfirðingar undir-
búa þorrablóí sitt
Eyfirðingar í Reykj avík
áttu í gær annríkt við að
skera laufabrauð í þorrablót
sitt, er verður annað kvöld.
Það er siður Eyfirðingafé-
lagsins að efna til veglegs
I þorrablóts, þar sem hvsrs
konar kræsingar eru á borð-
Jum og glatt á hialla í hópi
sveitunga, frænda og vina,
sem fluttir eru til höfuSstað-
arins eða gestkomandi kunna
að vera þar.
öðru vatni, er talið, að hita- sínar út af Papey við Selsker.
1 veita sú, sem fyrirhugað er að ----------------———
ibyrja á, kosti 700—800 þús.
krónur. Vilja Hvergerðingar Kvikllíir í Út Í3*»
byrja á henni að sumri, ef
, lánsfé til hennar fæst.
eldavél
I gærkveldi klukkan rúm-
Borholurnar stíflast. lega hálf-niu kviknaði í út
Öll hús í Hveragerði eru nú frá eldavél að Kársnesbraut
að vísu hituð með hveravatni
eða gufu, en hitinn er víða
ótryggur sökum þess, að hol-
urnar stíflast og gufan brýzt
upp annars staðar. Til þess að
gera hina sameiginlegu hita
10 A. Slökkviliðið var kvatt á
vettvang, en ekki var um al-
varlega íkviknun að ræða, því
að tekizt hafði að slökkva eld-
inn, þegar slökkviliðið kom á
rettvang.
Fyrirhuguð ■ ár brú á
Jökulsá á Dal hjá Brú
Á þessu ári verður væntanlega gerð brú á Jökulsá á Dal,
skammt frá Brú á Jökuldal. Opnast við það leið inn í Hrafn-
kelsdal, en þar hefir verið ein einangraðasta byggð á íslandi.
Flugvðilur við Reyn!
stað, segir lsvesti<
Norska útvarpið skýrði
frá því í gær, að rússneska
stórblaðið Isvesíia hefði
birt grein, þar sem ræddur
var herbúnaður og fram-
kvæmdir Bandaríkjanna á
ísiandi. Segir í greininni,
að dvöl bandarísks lierliðs
á íslandi og aðgerðir sé ekk
ert annað en samningsbund
ið hernám landsins.
Blaðið segir ennfremur,
að allar vígbúnaðarfram-
i kvæmdir Bandavíkjanna á
| íslandi séu v;ð það nrifeaöar
| að gera ísland að óvinn-
andi flugvélasíöð til árása
á Sovétríkin. Séu fram-
kvæmdir þessar mikiar og
margs konar, svo sem vega-
lagningar og flugvaliargerð
ir. Meðal þess, sem nú sé
unnið að, sé flugvallargerð
hjá Reynistað. En ekki var
nánar tilgreint, hvar sá
stað'ur væri á landinu.
A Jökuldal er nú orðið ak-
fært frá Skjöldólfsstöðum inn
að Brú, en sú leið er á milli
þrjátíu og fjörutiu kílómetrar.
En frá Skjöldólfsstöðum ligg
ur þjóðleiðin, sem kunnugt er,
vestur Jckuldalsheiði og
Möðrudalsf j allgarð.
Mtkil umskipti.
Inn í Hrafnkelsdal er mikið
landrými og sauðfjárlönd
ágæt og gott undir bú, en ein
angrunin og erfiðieikar á sam
göngum og aðflutningum
hafa verið þar erfiður fjötur.
En nú eru líkur til þess, að
vald Jökulsár verði brotið á
bak aftur og höggvinn af
Hrafnkelsdal sá hlekkur, sem
hún hefir verið. Verða það
mikil umskipti til hins betra
fyrir dalbija.
Byggðin í Hrafnkelsdal.
I í Hrafnkelsdal er að' vísu
ekki mikil byggð — aðeins
tveir bæir. En á þeim báðum
eru rekin blómleg bú. Bæir
þessir eru Vaðbrekka, þrjá
til fjóra kílómetra frá þeim
stað, þar sem Hrafnkelsá fell
ur í Jökulsá, og Aðalból, sjö
til átta kílómetrum framar.
Að Vaðbrekku hefir Aðal-
steinn Jónsson búið í um
þrjátíu ár, en á Aðalbóli býr
Páll Gíslason. Aðalból er sá
bær, sem lengst er frá sjó á
íslandi, sé miðað við vega-
lengdir frá Vopnafirði eða
Héraðsflóa. Lætur nærri, að
þangað séu áttatíu kílómetr-
ar frá Vopnafirði, og þó ríf-
lega það, en lengra frá Hér-
aðsflöa. Frá Berufirði eru
þangað aftur á móti ekki
nema sextíu kílómetrar.
Sjálfgerð brú, sem hrundi.
Á svipuðum slóðum og
(Framh. á 7. s85n).