Tíminn - 21.02.1953, Blaðsíða 4

TMINN, laugardaginn 21. febrúar 1953.
42. blaff.
Snæbjörn Jónsson:
Afburðamaður skýtur
skildi fyrir Islendinga

The Lairil of €anna“ tekur til máls um laitdhelgiscieiluiia
að
viðurkenning, sem brezka rányrkju sem hér er um
stjórnin lét í té, sannar hve ræða.
veikbyggð er krafa brezkra J. L. Campbell
útgerðarmanna (Trawlown-
ers Federation) um rétt til, Á stríðsárunum fékk ég
þess að fiska á skandinavisk nokkur bréf frá Mr. Campbell
um miðum (the right of in-' og voru þau harla merkileg.
Steandihav'ian wat- Það var mín sölc að bréfa-
Stefán Kr. Vigfússon hefir kvatt slá af kröfum sínum og standá sam
sér hljóðs og ræðir um landhelgis-
málið:
„Mig langar til að líta inn í bað-
stofuna í dag og spjalla svolítið við
fólkið. Ég hefi hugsað mér að
spjalla um eitt það mál, sem nú er
einna efst á baugi með okkar þjóð,
Það er kunnara en frá
fpurfi að segja hve mjög verk
íallið í desember ruglaði öllu
jpóstsambandi við umheim-
inn og vann okkur þar með
margvíslegt tjón. Þannig
fékk ég með Lagarfossi, er
kom til Reykjavíkur 20. jan.,
mikið af póstsendingum frá
Englandi allt aftur til nóv-
embermánaðar. Þar á meðal
var bréf frá skozkum
góðkunninga, er sendir mér
úrklippu úr The Scotsman,
en ekki sést frá hvaða degi.
Úrklippa þessi er bréf frá frá
'oærum og nafntoguðum
manni, J. L. Campbell, sem
venjulega er nefndur, ekki
með nafni. þó að frægt sé
það, heldur blátt áfram „the
JLaird of Canna“. En Canna
er ein af Suðureyjum og yfir
Jnenni ríkir hann eins og kon
ungur, enda er höfðingsskap hve miklu betri væri nú hag hann skeri ritstjóra blaðsins SVo sem hingað til þörf fyrir fisk
an sem ábyrgir þégnar sama þjóð-
félags, þar sem allir sérhagsmun-
ir hverfa í skuggann fyrir einni og
sömu hugsjón, fjárhagslegu og
stjórnarfarslegu frelsi.
En það er eitt atriði í sambandi
við þetta mál, sem mér geðjast
og eitt hennar mesta vandamál,' ekki að, og sem var ástæðan til
landhelgisdeiluna við Breta. þess að ég tók mér penna í hönd.
það eru mótaðgerðlr íslendinga,
I>að var mikið slæmt að til þess- þær að vilja ekki liðsinna brezk-
vading Sícandfnavjian wat- ^ Það var mín sölt að bréfa- arar ueilu skyldi þurfa að koma, um sjómönnum, sem leita fyrir-
ers). i Skiptin féllu niður, en vitað og eru víst allir sammála um það. greiðslu hér á landi, það er bardaga
Það er af ráðnum huga að hefi ég síðan hve innilegan og en hjá því varð ekki komizt. við.aðferð, sem ég vildi óska að ekki
ég segi krafa brezkra útgerð einlægan góðan vin ísland á1 gátum ekki horft upp á það að- hefði verið tekin upp. Hún getur
armanna bví ekkert er” til þar sem þessi ágæti maður! gerðarlausir, íslendingar, að fiski- ekki leitt neitt gott af sér, en er
soarað að koma bví inn hiá er- Nú meSa allir sjá hvernig mið okkar> „gullkistan" væru þurr- hins vegar mjög líkleg til að auka
sparao ao KOma pvi mn nja & ausin. Þá var um leið uppkveðinn a ulfuðma og gera með þvi mal-
okkur að hagsmunir þjóðar-,hann tekur á málstað okkar,
innar og hagsmunir þeirra|Þe§ar mikið liggur við fyrir
ur hans með slíkri rausn að
sannarlega má hann konung
iegan kallast; hann er á borð
við það er Snorri segir stór-
íbrotnast um höfðingsskap
Noregskonunga. Hjá þessum
mikla og mæta manni —
hann er framkvæmdamaður
í svipuðum stíl og Thor Jen-
sen var það, en líka nafntog-
aður iærdómsmaður, rithöf-
undur og skáld (eitthvað
mun Landsbókasafnið, eiga
dauðadómui' yfir aðalatvinnuveg ^ inu ógagn. Það er lítilmannlegt að
_ _ , okkar, þeim sem færir okkur mest neita andstæðing um liðveizlu, þeg
er togarana eiga fari sarnan; i okkur, og nú munu margir | an hiuta erlends gjaldeyris, og var' ar hann þarf hennar með, og leit
en svo er ekki, og það er fá- hlýir hugir leita hans héðan.j þa fyrirsjáanlegt efnahagslegt ar eftir henni, og það samrýmist
jj’ birezkíir §{runiiliiicf&“fiski- Fssri 6kki illð< ð< þvi, uð sá urun þjoðfélíissiiiSi stvo mikið scm 3.11s skki kristnu sjonsxmiði. Þfitts.
menn einkum á Norðvestur- tími kæmi að hann mætti Öll afkoma okkar byggist á við- | mál verður eins og önnur mál að
ncr Nnrðcniqtnr qkntlnnrli nð þreifa á þvi að liðsemdina skiptum við útlönd. Okkur furðar vinnast með réttum rökum, og
beir ekki faeni beirri afstöðu ^nnum við að meta. En hún'á skilningsleysi Bretanna í þessu það er okkar þjóðarsómi að koma
peir eKKi iagm penri aistoou, .... , . , máli, eklu sizt þar sem það virð- að ollu leyti drengilega og heiðar-
sem rikisstjórnir Noregs og Is jvar miKU> PVr Par sem bKotar ^ einnig yera þeirra hagsmuna_ lega fram, meðan það stendur yfir.
lands hafa tekið í þessu . eru> Par er nlvtt a Paö er mál, sé það dýpra skoðað, því lík- en láta ekki gremju hlaupa méð
máli, eða ekki geri sér Ijóst,! f-*- Campbell segir, og þó að iegt er a3 þeir hafi f framtíðinni okkur í gönur, slíkt mun aðeins'
spilla fýrir okkar málstað, en á
engan hátt vinna okkur gagn<> • • -
ur skozkra
þeirra er á
sækja, ef stjórnin
fiskimanna, r rauninni sneið með bréfi af ísiandsmiðum.
grunnmiðin sínu, þá er þó bréfinu gert’
'svo hátt undir höfði að allur
í West-
minster hefði lokað Moray
flóa, eins og hún hafði vald
til að gera, og ákvaröað jlinum: FISHING LIMITS
þrettán mílna landhelgi DISPUTE
í þessum þrengingum er það
bréfadálkurinn fær þessa 11111110 gieðiefni, að þrátt fyrir ærn
fyrirsögn í þrem stórleturs- ar deilur og togstreitu hér innan-
lands, virðist þjóðm emhuga í
Öð7Ti máli gegnir um að fella
niður viðskipti við Breta, t.d. að
hætta að kaupa af þeim vörur, það
er allt annars eðlis. í raun og veru
af hans ágætu bókum), og
mannvinur hinn mesti —
áttu landflótta norskir lær-
dómsrnenn sífelt athvarf á
striðsárunum, og þeim ægði
sú stórmannlega gestrisni
er þeir nutu þar. Hefir a. m.
k. einn þeirra skrifað eftir
minnilega um dvöl sína á
Canna. Bréf þetta barst mér
23 janúar, og mér finnst ein
sætt að almenningur á ís-
landi fái að kynnast því. Það
er á þessa leið í þýðingu;
Canna-eyju, Skotlandi,
28. nóvember 1952.
Til ritstjóra The Scotsman’s.
Háttvirti herra. f forustu-
grein í blaði yðar þann 25.
nóvember er því haldið fram,
að úrskurður Haag-dómstóls
ins Norðmönnum í vil í land
helgisdeilunni, hafi „að
noklrru leyti grundvallast á
fornri norskri venju“. Leyf-
ið mér að benda á það, að úr
skurður dómstólsins grund-
yallaðist á því, að brezka
stjórnm viðurkendi að Norð-
menn hefðu rétt til þess (a)
að setja fjögurra mílna land
helgi, og (b) til þess að
telja til hennar (trcat as
innternal waters) alla þá
firði og sund er reiknast
mættu sem flóar eftir skil-
gyeiningu allþjóðalaga; alla
þá firði og sund er að lögum
gætu talist mjósyndi (legal
straits); og þau sjávarsvæði
er lægju milli eyjarjaðars og
meginlands Noregs (bls. 121-
122 í Official Report).
Ef nokkuð var sagt um
þessa viðurkenningu í brezk-
um blöðum eða brezka út-
varpinu þá var það ákaflega
lítið, og almenningur var lát
inn véra í þeirri trú, áð það
sem á valt í málinu hefði
verðið hin norska krafa i
meðfram ströndum Skot-
lands samkvæmt 10. kafla
fiskveiðalaganna skozku frá
1895.
Að þessi lög skuli vera til,
er sönnun þess, að uppruna-
lega hafði
að baki Alþingi og ríkisstjórn. Já.
víst er það gleðiefni, að þjóðin
— „VESTED
INTERESTS“ OF FLEET-
WOOD AND GRIMSBY.1 si£uii þó, þrátt fyrir allt, geta stað
Þyngri áherzlu var ekki. unt ið saman á stórum stundum, og
að gefa því; Öll eru hin bréf-jvíst gefur það manni von um að
in látin hverfa í skuggann. 111111 lleri sælu til að láta ekki eig-
_ . .... , ... ! inhagsmunastreituna verða sér að
Þvi er miður að við hofum fótakeflij
og mikill styrkur er það
ríkisstj órnin í orðið okkur til hneisu í forráðamönum þjóðfélagsins að
vernda skozka j þessu mikla máli, þar sem finna hug þjóðarinnar óskiptan að
grunnmiða-fiskimenn á sama málstaður okkar er svo góð-, baki sér, og eins ætti það að vera
hátt og skandinavisku ríkis-jur sem verða má og okkur styrkur fyrir máiefnið út á við.
stjórnirnar vernda sína, en bar því sérstaklega að gæta j
þess, að öll okkar framkoma, í °g v,st_ er Þa® vonandi að hugur
hvert okkar orð, væri svo að fylgl
honum sæmdi. Bæði í bloö- ýmis konar hafa gefið um fyigi
um (og hér á ég ekki við sitt vi3 maiiglj en ekki innantómt
sorpblöð þau, er
þessu máli, og standa þar óskipt má líka kalla að því sé sjálfhætt.
hyggju að
skorti til þess hugrekki og
framkvæmd gegn sérhags-
munum útgerðarmanna í
Fleetwood og Grimsby.
Norska málið fyrir Haag-
dómstólnum hefir feykt
burt þeirri falskenningu, er
stj órnmálamenn (politici-
ans) og svckallaðir sérfræð-
ingar héldu svo lengi við, að
þriggja-mílna línan styddist
við alþjóðalög. En það er nóg
að bent sé á dæmi annarra
þjóða, sem aldrei hafa viður
kent hana og réttur þeirra
þó aldrei verig. véfengdur;
Rússland 12 mílna land-
helgi. Spánn 6 mílna land-
helgi. Júgóslavía 6 mílna
landhelgi.
Hversvegna heyrum við
engin mótmæli frá eigend-
um togara gegn tólf-mílna
landhelgi Rússa? Eru ekki
engmn orðagjálfur. Og vonandi hafa þeir,
væntir að ræki siðaðra 1 sem að þessum yfirlýsingum standa
rnanna hætti) og á mann- 1 gert sér það ljóst, hvað deila þessi
fundum hafa fallið þau orð,1 eetur þýtt fyrir þjóðféiagið. að
sem betur heföu verið ótöluð, * hún hlýtur óhjákvæmiiega að
því að þau hafa smækkað ífa tU kf rarymunar, hve mik-
, , . . , , ,. ., íllar er ekki unnt að segja a þessu
okkur og óvirt, og hljota stigi málsins>
en við því verðum
mjög að hafa runniö þeim vi3 a3 vera búnir að þurfa að
mönnum til rifja, sem það leggja hart að okkur, ef við ætlum
hlutskipti hafa fengið, að að komast með sóma frá þessu
halda uppi sókn og vörn í! máli, og jafnvel getur svo farið að
máli okkar frammi fyrir er-
lendum aðiljum. Það er að
vona, að nú sé sú óvizka og ó-
mennska úr sögunni, og að
héðan af minnist þess hver
maður, er hann tekur til
máls í þessu stórmáli okkar,
landhelgismálinu og þeim
málum, er af því hafa leitt,
við þurfum að herða á sultaról-
inni oftar en um sinn. Þá fyrst
reynir á hve haldgóðar þær yfirlýs-
ingar eru, sem ég drap á áðan, og
hvort menn eru við því búnir að
því þegar þeir hætta að kaupa af
okkur fiskinn þá sköTtir okkur að
sjálfsögðu gjaldeyri til að kaupa
brezkar vörur, og er það því í raun
inni dautt mál.
Það hefir sumum orðið nokkuð
tíðrætt um aðstoð þá og hjálp,
sem brezkir sjómenn hafa hér orð
ið aðnjótandi á úndanförnum ár-
um. Víst er um það að mörgum
brezkum sjómanninum hefir hér
verið bjargað, og íslendingar oft
og tíðum lagt líf sitt í hættu við
þær aðgerðir. En þetta er ekki ann
að en það. sem skyldugt var. Við
höfum gert skyldu okkar og ekk-
ert annað, og það sem við höfum
gert brezkum sjómönnum mund-
um við hafa gert sjómönum hverr
ar annarrar þjóðar.
Látum nu ekki stundar missætti
leiða okkur til að bregða skugga
á þá björtu kyndla, sem mörg þessi
björgunarafrek eru, með því að
beita fávísum refsiaðgerðum, sem
í engu geta bætt okkar málstað,
en aðeins spilit.
Kveð ég svo fólkið í baðstof-
unni.“
Stefán hefir lokið máli sínu.
Starkaður.
Hvítahafs-miðin jafn-mikils að eftir hans orðum verður
verð og þau íslenzku? Astæð
an er vitaskuld sú, að engin
von er um að geta kúgað
Rússa til þess að hverfa frá
tólf-mílna takmörkunum, þó
að bandalag útgerðarmanna
hyggist munu kúga íslend-
inga til þess að hverfa frá
sinni fjögurra-mílna línu og
friðun fjarða sinna.
Ég leyfi mér að halda því
fram, að áróður sá, er á okk-
ur dynur úr þessari átt, sé í
mesta máta hlutdrægur og
öfgafullur, og að skozku blöð
in, í stað þess að taka þátt
í honum, ættu að gagnrýna
af hinum mesta strangleika,
og velta því fyrir sér hvort
Skotland, þegar það hefir
fengið heimastjórn, muni
ekki verða að fara að dæmi
heild um fjögurra mílna land | Noregs og Islands og friða
helgi. Svo var ekki, og þessi 1 auðlindir sinar fyrir slíkri
þjóðin dæmd. Af fullri ein
urö ber okkur að mæla og
hvergi að víkja um hárs-
breidd fyrir öðru en úr-
skurði löglegs dómstóls; en
digurmæli eigum við að
forðast, því ávalt eru þau
daunill og á þeim vinnst ekk-
ert, og um mótpartinn meg-
um við með engu móti hafa
þann munnsöfnuð sem furt-
um er eiginlegur.
Sú háskalega villa verður
að hverfa að við tölum um
hina lítt höfðingulegu fram-
komu enskra útgerðarmanna
eins og öll brezka þjóðin
væri 1 sömu sökinni. Vart
getum við gert annað ósæmi
legra, því ótrúlega eru þeir
margir á Englandi og Skot-
landi, sem tekið hafa mál-
stað okkar, og slíkum mönn-
CPramh. á 7. sí3u).
RJÚMABÚSSMJÖR
er ódýrt viðbit. Hálft kílógramm kostar aðeins kr. 14,65
gegn skömmtunarmiða. Rjómabússmjör fæst í næstu
matvöruverzlun.
HÉRÐUBREIÐ
Sími 2678,
Gerist áskrifendur
að TÍMANUM
Áskriftasími 2323
í