Tíminn - 09.04.1953, Blaðsíða 5

?i9. ■ blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 9. apríl 1953.
S.
Fitnmtud. 9. upríl
Tvær fyrirsagnir
í Þjóðviljanum
Lgéknamálið í Rússlandi er
enn helzta umtalsefni heims-
ERLENT YFIRLIT:
Deilan um Bohlen
Fyrstis átökin milli Eisenhowers og' lísalles
airnars vegar og McCarthy hins vegar
Um þessar mundir er á leið til Þeir Eisenhower og Dulles urðu
Moskvu nýr bandarískur sendi- fljótlega sammála um, að útnefna
herra, Charles E. Bohlen. Banda- Boh'en sem sendiherra Bandaríkj-
ríkin hafa ekki haft sendiherra í anna í Moskvu og var í fyrstu talið,
Moskvu síðan síðastliðið haust, er að öldungadeildin myndi fallast
Rússar neituðu þáverandi sendi- á það mótstöðulaust. Vitað var, að
i herra, Kennan, að koma aftur til demokratar voru honum fylgjandi,
i landsins eftir að hann hafði látið og að sjálfsögðu var buizt við þv',
blaðanna og eru ágizkanir falla ummæii> er rússneska stjórn- að republikanir myndu ekki snúast
þeirra um það, hvað það iu taldi móðgandi fyrir sig. Tru- gegn Eisenhower og Dulles. Taft,
kunni að boða, ærið marg- [ man forseti taldi þá rétt að láta sem er foringi repubiikan i :■ dei’d-
vislegar. Framtíðin ein mun útnefningu nýs sendiherra bíða inni, 1; sti líka fljótlega yfir stuðn-
því fá' Úr því skorið, hvort þangað til stjórn Eisenhowers hefði ingi sínum við Bohlen.
atburður þessi boðar bætta1 tekið við- Það er liðinn laisverður
og réttlátari stjórnarhætti i timi siðan stjórn Eisenhowers út- Rannsokn Tafts
Sovétríkjunum ' og greiðir nefndi fohlen; en samhvæmt veni' °- Sparkmans.
bannie fvrir batnandi sam-! Um VerðUr oldungadelldln aö stað‘ Þetta fór þó ekki á þá leið, að
pannig. ryrir Datnanai sarn feEta utnefnmgu stjornarmnar, þeg ctaðfpstin - dpiMarinmr vpn<-i
búð -í ; - heiminum eða hvort ar um meiriháttar sendiherraemb- ' " J de idar nnar ge =
hann er aðeins þáttur í valda ætti er að ræða. Staðfesting öld-
taflinu heima fyrir. j ungadeildarinnar dróst í alllangan
Allmargir þeirra, sem bezt tima af ástæðum, er síðar verður
þekkja til ú Sovétrikjunum, greint.íra-
hljóðalaust fyrir sig. McCarthy
taldi hér vænlegt tækifæri til þess
að láta á sér bera og kom þaö nú
í ljós í fyrsta sinn, að hann rnetur
það meira en að taka íillit til
hallast áð því" síðarnefnda.1 _Af ýmsnm frettamönnnm er tal' Eisenhowers og Duiles. Hann hóf
ið, að Bohlen kunm að hafa í íor-
Þeir telja, að Malenkoff og
í fyrstu þann áróður, að Bohlen
Beria takist á um vöídin op Um SÍnUm sérstaka mðsendingu frá hefði verið grunaður um að vera
Bena takist a um voldin og Elsenhower forseta til russnesku kommúnisti og myndu plögg> er
muni Malenkoff hafa átt stjórnarinnar. Eisenhower hefir
sönnuðu það, vera í fórum utanríkis
sinn þatt i læknamalmu Og þegar lýst yfir því, að hann vilji rá,ðuneytiEins. Hann og fleiri aft-
ætlað því að spilla áliti inn- ganga úr skugga um, hvort um ein urha,össamir republikanar heimt-
anríkisráðuneytisins, er bar, hverja stefnubreytingu í Moskvu uSu því> að þessi plögg væru rann.
sé að ræða, og muni hann þá ekki sokuð> og varð- niðurstaðan sú, að
láta standa á sér. A blaðamanna- Taft Qg Sparkman er var varafor.
fundi um heigina sagðist honum eitt seti demokrata j seinustu kosnins.
hvað á þessa leið: I þetta sinn skal um skyldu kynna sér Ö11 skjol varð
því trúað, að Sovetstjornm memi andi Bohlen> er væru f fórum utan
fnðartal sitt alvarlega þangað til rikisráðuneytisins> Niðurstaða
annað kemur i ljos. Þessi afstaða þeirra Tafts og Sparkmans varð
Eisenhowers hefir mœlzt vel fynr i sú> að þal. væru ekki að finna nein
Vestur-Evropu, þar sem menn vilja gkílríki þess efnis> að Bohlen hefði
yfirleitt gnpa hvert tækifæn til hallast að kommuniSma, en þó
samkomulags, þótt þeir hafi jafn- ' myndu ráðuneytinu hafa verið
framt fullan skilning á þvi, að gend nafnlaus breí um þetta> cn
gæta þurfi áfram fullrar varúðar | ekki væri hægt að taka mark a
ábyrgð á læknunum, og þó
fyrst og fremst áliti Beria, er
var yfirmaður þess. Þetta er
m. a. dregið af því, að Igna-
tieff sá, sem stóð fyrir örygg-
ismálaráðuneytinu og stjórn
að ákærunum gegn læknun-
um, hefir jafnan verið talinn
mjög handgenginn Malen-
koff. Fráfall Stalins breytti
þessu hins vegar á þá ieið,
að vold Beria voru aukin og
öryggismálaráðuneytið komst
undir stjórn hans. Eitt af
fyrstu verkum hans eftir það
var að snúa blaðinu við,
sýkna læknána og hreinsa
þannig ráðuneýti sitt. En jafn
framt sneri hann svo sökinni
yfir á hina fyrri stjórnendur
öryggismálaráðuneytisins og
þar á m. a. . Ignatieff, vin
Malenkoffs. Hann hefir nú
verið sviptur embættum og
situr vafalaust í fangelsi.
Séu þessar skýringar rétt-
og árvekni meðan samkomulags- j þeim Ö11 önnur gögn sýndu hins
vilji Sovétstjórnarinnar birtist fyrst
og fremst í orðunum einum.
Eisenhovver og Dulles
útnefna Bohlen.
Um nokkurt skeið hafa þeir,
Kennan og Bohlen verið taldir fróð . kommúnistum. Þeir voru þó ekki
astir allra starfsmanna í utanríkis- i af haki dottnir.
vegar og sönnuðu, að Bohlen væri
síður en svo hægt að saka íyrir
fylgi við kommúnismann.
Eftir þetta létu McCarthy og fé-
lagar hans þá ákæru gegn Bohlen
niður falla, að hann hefði fylgt
ráðuneyti Bandaríkjanna um mál-
efni Sovétríkjanna og hafa átt
manna mestan þátt í að marka
viðhorf ráöuneytisins til þeirra.
Það þótti því vel ráðið, er Kennan
var skipaöur sendiherra í Moskvu
Öldungadeildin staðfestir
útnefningu Bohlens.
Næsta ákæra þeirra gegn Bohlen
var sú, að hann hefði unnið i þjón
ustu Roosevelts og Trumans og
væri ómögulegt fyrir stjórn repu-
blikana að hækka slikan mann í
tign. Það væri einnig vitað, að
í fyrra, en dvöl hans þar varð
ár, þá er ekki ósennilegt, að; stutt, eins og áður greinir. Að hon-
meira eigi eftir að fréttast af um frágengnum þótti Bohlen yfir-
valdabaráttunni í Kreml og jleitt sjálfsagðastur til að taka við. hann hefði verið fylgjandi Yalta-
Úrslit hennar eigi eftir að
hafa meiri eða minni áhrif , ... ...
utannkisraðuneytisms siðan
á gang heimsmálanna, þótt
enn verði ekki fullyrt neitt
um, hver þau raunverulega
verða. -
En hvað, sem framhaldinu
Úður, hefir þetta mál þó þeg-
ár gert. eitt aö verkum, er
gterttíur dhaggað. Það hefir
gefið glögga mynd af réttar-
farimr eða réttara sagt rétt-
arspillingunni í Sovétríkjun-
um. Það hefir sýnt, að vald-
hafamir'hafa ekki hikað við
aðr 'taká saklausa menn og
b(Hta "]5a olbeldi og pynting-
umýúnz þeir hafa verið bún-
ir aðuiáta d sig verstu glæpi,
éf slikt hefir þótt
1 embættinu. Bohlen, sem er 48 ára ' samningunum, enda játaði Bohlen
gamall, hefir starfað í þjónustu' þaö hiklaust í spurningatíma hjá
1929 ' utanríkismálanefnd deildarinnar,
og lengstum f jallað þar um rúss- j að hann teldi Yaltasamningana
nesk mál. Hann hefir oft dvalið i hafa verið réttmæta frá sjónar-
Moskvu, talar rússnesku ágætlega, miði Bandaríkjanna, eins og þá
og tók þátt í ráðsteínunum í Yalta var ástatt. Hinir afturhaldssamari
og Potsdam. í Yalta var hann republikanar hafa í seinni tíð mjög
túlkur Roosevelt forseta, er þeir | reynt að gagnrýna demokrata fyr-
Stalin ræddust við. j ir Yaltasamningana og þóttust
d. forsprökkum ísl. kommún-
ista. Nú liggja sannanir hins
vegar ljóslega fyrir.
í þessu sambandi er ekki
ófróðlegt að rifja upp frá-
sagnir Þjóðviljans af lækna-
málinu. í gær birti hann
síðu undir svonljóðandi fyr-
irsögn:
„Sovétlæknar játa á sig
morð. Voru handbendi banda
rísku og brezku leyniþjón-
ustunnar.“
Hér er Þjóðviljinn siður en
svo að leyna játningunum.
fregnina af sýknun lækn-
henta íjanna undir eftirfarandi fyr-
valdataflinu heima fyrir eða 'irsögn: „Sakargiftum logið á ’Hann trúði þeim eins og öllu
út á við. í þetta skipti voru j sovétlæknana. Hreinsaðir af öðru, er fréttist frá húsbænd
læknarnir pyntaðir til að, öllum ákærum og látnir laus-; unum í Moskva. Og vafalaust
játa glæpina á sig, m. a. til ir-“ Af þessari meinleysislegu j heldur hann áfram að lof-
þess, að hægt væri að bera j fyrirsögn virðist helzt megajsyngja réttarfarið í Sovétríkj
Bandarikjamenn þyngri sök-!ráða, að þeim hafi aðeins ver'unum, þrátt fyrir þá óhugn-
um í kalda striðinu, en lækn-, ið bornar rangar ásakanir ájanlegu afhjúpun, sem nú
arnir játuðu m. a. á sig að brýn, eins og oft vill verða og hefir gerst. Hann mun telja
vera verkfæri þeirra. | þeir síðan hreinsað sig af þetta alveg einstakt tilfellj og
Raunar hefir það verið, þeim, eins og hægt á að vera ^ réttvísi Stalins hafa aldrei
BOHLEN !
I
McCarthv og íc-agar hans v; nafa
náð hér j óöu tangarhaldi á Bohlen.
Þe ar hér var komið sögu. skarst
Eisenliower aítur í leikinn og kvaðst
ekki víkja frá útneíningu Bohlens.
Dú.les var líka ósveigjanlegur og
Taft sömuleiðls. Eftir mikið þóf og
umræður, sem stundum urðu all-
livassar milli Tafts og McCarthys,1
samþykkti deildin útnefningu
Bohlens með 74:13 atkvæðum. Þeir,
sem voru f jarverandi, voru út-
nefningunni fylrjandi. Af þeim,!
sem greiddu atkvæði ; egn útnefn- 1
ingunni, voru tveir demokratar og
elleíu republikanar. Útnefning
Boh'.ens íékk þannig meiri stuðn-
ing hjá demokrctum en republikön
um.
Taft vinnur sér aukiö álit.
Deilan um Bohlen hefir vakið
aukna athygli vegna þess, að þetta
er í fyrsta sinn, er McCarthy og
fy’gjendur hans snúast ■ opinberlega
fegn Eisenhower og stjórn hans.
Hingaö til hefir Eisenhower reynt
að hafa samstarf við þá og halda
flokknum saman. Nú þykir sýnt,
að það muni ekki takast. McCarthy
virðist sérstaklega hafa tekið sér
fyrir hendur að leggja Dulles í
einelti og telja hann engu betri
en Acheson. Fyrir Éisenhower og
Dulles virðist nú ekki annað að
gera, ef þeir ætla að tryggja cér
ráðin yfir utanríkismálastefnunni
en að láta McCarthy sirla sinn
sjó, en tryggja sér í staðinn stuðn-
ing demokrata og þeirra republi-
kana, er ekki vilja fylgja McCarthy.
Sá maður, sem einna mest hefir
vaxið í þessum átökum, er Taft.
Án atbeina hans hefði vel getað
svo farið, að meirihluti republi-
kana hefði snúizt gegn þeim Eisen-
hower og Dulles. Taft hefir hingað
til reynzt Eisenhower hliðhollur á
þingi, þrátt fyrir ósi; urinn fyrir
honum á flokksþingi republikana í
haust. Hann hefir einnig verið
óragur við að ganga í berhögg við
McCarthy og fylgismenn hans, þeg
ar hann hefir talið öfgar þeirra
ganga úr hófi fram. T. d. hefir
hann nýlega lýst sig því mótfall-
inn, að kennarar væru reknir úr
stóðum sínum fyrir það að vera
kommúnistar, ef þeir misnotuðu
ekki kennslustarfið til áróðurs. Á
ýmsum öð'rum sviðum hefir Taft
lika sýnt sig frjálslyndari en á
meðan hann var í stjómarand-
stööu.
Um utanríkismálastefnu þeirra
(Framh. á 6. síðu).
Skrum rússneska’
lengi kunnugt, að þessum að-jí réttarríki. Hér er ekki verið 1
ferðum hefir jafnan verið að geta þess, sem er þó kjarni
beitt í Sovétríkjunum síðan málsins, að læknarnir voru
Stalin kom til valda, svo aðjpyntaðir til að játa glæpina
læknamálið er ekki nein nýj-
ung í þessum efnum. En þessu
hefiú'-hins vegar verið alltaf
neitað af valdhöfunum sjálf-
urn 'ög' Iéiguþýjum þeirra ut-
an Sovétríkjanna, eins og t.
á sig. Þjóðv. var hins vegar
ófeiminn við að sakfella þá,
þegar það var samkvæmt
„línunni“ að austan. í Þjóð-
viljanum 14. janúar síðastl.
birtist alllöng grein á fyrstu
skjátlast í annað sinn fyrr
eða síðar.
Menn, sem sýna erlendri
ofbeldisstjórn slíka undir-
gefni, verðskulda vissulega
ekki trúnað þjóðar sinnar.
Þess vegna mun þetta ásamt
mörgu öðru stuðla að stór-
felldu tapi kommúnista hér
í kosningunum í sumar.
Þjóðviljinn lýsir í gær með
mikilli hrifningu verðlækkun
um, cr nýlega hafa átt sér
stað í Sovétríkjunum. Segir
hann, að þær sýni, að þar séu
aðrir stjórnarhættir en hér.
Hinu skýrir hann ekki frá,
hvort lífskjörin þar séu betri
en hér eftir þessar verðlækk-
anir. Sannleikurinn er sá, að
þrátt fyrir þær, þarf rúss-
ncskur verkamaður margfalt
lengri tíma til að vinna fyrir
brýnustu lífsnauðsynjum en
íslenzkur verkamaður. Þjóð-
viljinn hefir því ekki af miklu
að láta, þar sem þessar verð-
lækkanir eru.
Flóttinn rekinn
Jóhann Þ. Jósefsson er nú
kominn á undanhald í Sæ-
fellsmálinu, sem vonlegt er,
en reynir þó sem hans er
vandi, að hylja sig reykslcýi
ölekkinga og útúrsnúninga á
flóttanum. Það kemur samt
í Iííinn stað niður úr þessu.
Tíminn hefir lagt gögnin á
boröið, rakið málið lið fyrir
lið, og þarf því litlu við að
bæta.
Það skal reyndar tekið
fram, að því fer svo fjarri,
að núv. fjármálaráðherra
hafi á nokkurn hátt „misnot-
að“ margnefnt bréf fyrirtæk-
isins, sem Tíminn vitnaði í
á sinum tíma, þar sem ráð-
hcrrann lét þvert á móti lána
flokksmönnum Jóhanns
bréfið og öll skjöl málsins, til
þess að þeir gætu komið við
vörnum, ef cinhverjar væru.
Hitt var svo ekki hans sök, né
þessa blað's, þótt málstaður-
inn væri ckki betri en raun
ber vitni.
Jóhann er í þessu máli sam
ur við sig, sjálfum sér líkur.
Hann opinberar enn þessa
undarlegu ónáttúru, að vilja
aldrei kannast hreinlega við
hlutina, en reyna alltaf að
klína þeim á aðra, og þykjast
svo hvergi hafa nærri komið,
sbr. faktúrumálin, útvarps-
stjóramálið o. s. frv. og nú
síðast Sæfellsmálið. „Ekki er
fríður flokkurinn,“ og eru
þetta þó aðeins dæmi af
handahófi.
Jóhann reynir auðvitað að
koma sökinni á eftirmann
sinn, Björn Ólafsson, af því
það féll í hans hlut að ganga
formlega frá eftirgjöfinni. En
skilur hann ekki, eða læzt
ekki skilja, að það, sem máli
skiptir hér, er það, hvort
hann hafi lofað eftirgjöfinni,
eða gefið fyrirtækinu rétt-
mæta ástæðu til að ætla, að
eftir yrði gefið. Hafi Jóhann
ekki gert það, hvers vegna
þorir hann þá ekki að lýsa
forstjóra fyrirtækisins hrein-
lega ósannindamann að
þessu? Annar hvor hlýtur þó
að skrökva. Ef skrökvað var
í bréfi forstjórans, hvers
vegna afhcndir Jóhann það
þá eftirmanni sínum athuga-
scmdalaust og án leiðrétting-
ar? Og hvers vegna lætur
hann bera það fyrir, að fyrir-
tækið ætti ekki fyrir skuld-
um, sem auðvitað var ósatt,
enda hefði þá eigendunum,
i þ. á. m. Jóhanni sjálfum, ver
ið skylt, að viðlagðri refsiá-
byrgð, að gefa það upp til
gjaldþrots. Og hvers vegna
skyldi hafa verið farið á bak
við ríkisskattanefnd? Og
hvers vegna er einmitt þetta
fyrirtæki, eign Jóhanns og
sjálfstæðisbroddanna í Vest-
mannaevjum, látið njóta
annarrar og betri fyrir-
greiðslu en önnur skattfyr-
irtæki í landinu?
Það er í rauninni óþarfi,
að elta frekar ólar við blekk-
ingar og útundanhlaup J Þ J.
Kjarni málsins og staðreynd-
ir liggja Ijósar fyrir: JÞJ
lofar fyrirtæki sínu skatta-
eftirgjöf, og á siðan þátt í
að fá eftirmann sinn, á meira
og minna röngum og blekkj-
andi forsendum, til þess að
afgreiða eftirgjöfina form-
lega. Svo reynir hann í þokka
bót að koma allir skömminni
á hann, og þykist sjálfur
hvergi hafa nærri komið!
Það er þetta, sem Tíminn
hefir réttilega nefnt forherð-
ingu blygðunarleysisins.