Tíminn - 28.05.1953, Page 1

Rltetjórl:
Þórarlrm Þóraxinaaoa
Fréttarltstjórl:
Jón Helgason
Útgefandl:
FrameóknarflobJturtnn
Skrlístofu* J Edduhúol
Fréttaslmar:
81302 og 81303
Afgreiðslusiml 2323
Auglýsingasími 81300
Prentsmlðjan Kdda
37. árgangur.
Reykjavík, fimmtudaginn 28. maí 1953
116. blað.
Stórfelld fjöl gen hreindýra
á 15 árum, þau orðin um 2000
Friftrik Stef 3iaasíS©M hreimlýraeftaiPÍliitsasaaíS’-
ur lýsir kyumana sknm af öræfu&áiMram
Hreindýrin eru Hklega þeir íbúar íslands, sem irtárgir
landsmanna þekkja minnst til og fæstir hafa s?<5, því að þau
ala alður sinn langt inni á öræfum landsins si» öHu jöfnu,
nema einstaka ðýr, 'sem leggur leið sína í byggð, þegar
harðna tekur í vetrarríkinu á heiðum uppi.
En einn maður á íslandi
þekkir þó þessi náttúrubörn
íslenzku öræfanna flestum
betur. Það er Friðrik Stefáns
son, bóndi að Hóli í Fljótsdal,
sem annast árlegt eftirlit með
hreindýrastofninum á veg-
um landsstjórnarinnar.
Unir bezt á hreindýrasióðum.
Blaðamaður frá Tímanum
hafði spurnir af því í gær, að
Friðrik væri staddur í Reykja
vík. Það er óvenjulegt að
hann staldri þar lengi, því
venjulega leggur hann leiðir
sínar um hreindýraslóðir ó-
byggðanna, þar sem hann
kann líka bezt við sig. Tæki-
færið var bví notað og rætt
við Friðrik um hreindýrin,
sem eru honum ákaflega hug
stæð.
— Hvað heldur þú að hrein
dýrin séu orðin mörg á ís-
landi?
— Það er ekki gott að segja.
Nokkuð langt er síðan hægt
hefir verið að koma á þau
nákvæmri tölu. En ég myndi
ætla að þau væru orðin um
tvö þúsund og. eru þau dreifð
á allmikið svæði um Aust-
urlandsóbyggðirnar. Hreindýr
unum fjölgaði ákaflega mik-
ið fyrir 1949 og fjölgar reynd-
ar enn mikið á ári hverju, en
vanhöld eru samt mikil í harð
Flugvél hlekkist á
í lendingu á
indavetrum, sem orönir eru
strangir, einkum 1949 og í
hitteðfyrra. Þá fórust mörg
hreindýr af harðrétti og kálf-
arnir féllu umvörpum í vor-
kuldunum, eða komust aldrei
á kreik.
Farið að fylgjast með
hreindýrunum.
Þegar tekin var upp sú
stefna að fylgjast með hrein-
dýrunum árið 1939, voru þau
orðin ákaflega fá, enda. mik-
ið skotið af þeim árum sam-
an. Heldur Friðrik, að þau
hafi þá ekki verið mikið yfir
150 á öllu hreindýrasvæðinu.
— í hverju er hreindýra-
gæzlan fólgin?
— Ég fer á hverju ári nokkr
ar ferðir um heimkynni hrein
dýranna og fylgist með hög-
um þeirra og háttum. Á vor-
in, þegar kýrnar eru að bera,
fer ég í ferðalag til að sjá
hvernig burðurinn gengur og
kemur þá stundum fyrir, að
hægt er að koma dýrum til
hjálpar á einhvern hátt.
í þessum vorferðum liggur
leiðin langt inn í öræfin,
begaja vszna Jö’xu’sár. Kýrn
ar bera venj ulega á svipuðum
slóðum í Kringilsárrana og í
hsaðardrögum og hálsi aust-
an árinnar.
Þar sem kálfarnir fæðast
á vorin.
Káifarnir eru fljótir að
komast á legg ef Iifið' brosir
viS b eim á annað borð og þeir
eru frískir. En í hörðum vor-
um komast margir þeirra
aldrei á legg, eða falla á
fyrstu dögunum. Þeir verða
fljótt fráir á fæti og fylgja
mæðrum sínum, sem eru
j aldrei styggari en einmitt
' um þetta leyti, er gæta þarf
ungviðsins. Yfirleitt eiga
kýrnar aðeins einn kálf, en
þó kemur það fyrir að þeir
eru tveir. Kýrnar eru um
betta leyti kollóttar. Þær
fella hornin nokkru fyrir
burðinn en þau vaxa aftur til
fullrar tignar á fáum mán-
uðum. Meðan hornin eru að
vaxa eru þau skinnkennd að
utan en þrungin af blóði að
innan.
— Halda kýrnar hópinn í
högunum?
— Já, kýrnar halda mikið
hópinn og þær eru ekki eins
mikið fyrir ferðalög og tarf-1
arnir, sem leggja land undiri
fót á haustin að fengtíma (
loknum. Þær halda sig mikið
á sömu slóðunum og sækjast
(Framhald » 7. síðu).
Frá fréttaritara Tímana á Akureyri
í gær viidi það óhapp til
á Melgerðisflugvelli í Eyja-
firði að tveggja hreyfla Doug
lasflugvél fór út af flugvell-
inum í lendingu og laskaðist
allmikið. Er þetta flugvél frá
bandaríska hernum, sem
mun hafa verið á æfinga-
flugi frá Keflavík, en ætiað
að lenda í Eyjafirði.
Misvindi var, þegar fiug-
vélin lenti og náði hún ekki
lendingu, fyrr en svo
skammt var eftir af braut-
inni, að flugvélin rann norð
ur af brautarenda á mikilli
ferð og ienti í grýttu holti,
sem þar er. Fóru undan
henni hjólin, auk annarra
skemmda. Engan, sem í vél-
inni var, sakaði.
Félagsbókbandið hefir
starfað í fimmtíu ár
• é
Hinn 30. maí eru liðin 50 ár frá því að Félagsbókbandið
tók til starfa. Stofnandinn var Guðmundur Gamalíelsson
bókbandsmeistari. Hafði Guðmundur lært bókband hjá
Arinbirni Sveinbjarnarsyni, en fór að loknu námi til Kaup-
mannahafnar 1895 og vann þar að bókbandi í 5 ár. Bók-
bandsstofu sína stofnsetti hann vorið 1903.
í árslok 1906 breytti Guð- bandsnámi hér heima, farið
mundur bókbandsvinnustofu til Danmerkur, og dvalizt þar
sinni í hlutafélag. Gerðust
samstarfsmenn hans hluta-
' félagar og hófu bólcband í
Lækjargötu 6. Var Guðmund
ur sjálfur forstjóri þess í 2
ár. Af ’ Guðmundi tcku við
þeir Guðbjörn Guðbrandsson
og Ingvar Þorsteinsson. Son-
ur Guðbjörns, Jens, var um
margra ára bil verkstjóri í
i Félagsbókbandinu, og hefir
nýlega látið af þeim starfa.
Dora Lindgren í La Traviata
Önnur sænsk söngkona
hingað í næstu viku
í lok vikunnar fer hirðsöngkonan Hjördís Schymberg
heim til Svíþjóðar til þess að taka þátt í hátíðasýningum á
Ævintýrum Hoffmans, sem efnt er til í tilefni af 700 ára af-
mæli Stokkhólmsborgar. í fjarveru hennar hefir Dora Lind-
gren frá Riksteatren í Svíþjóð verið fengin til þess að hlaupa
í skarðið, og syngur hún í fyrsta skipti á sunnudaginn.
iFramh. á 2. síðut.
Einkaeign.
Árið 1918 varð Þorleifur
Gunnarsson einkaeigandi að
Félagsbókbandinu, enda hafði
hann sjálfur lært þar. Varð
fyrirtækið undir hans stjórn
stærsta og fullkomnasta bók
bandsvinnustofa landsins.
Hafði Þorleifur að loknu bók
Þorleifur Gunnarsson
Dora Lindgren, sem hefir
lengi starfað hjá Riksteatren
í Svíþjóð, er ekki einungis
þekkt á Norðurlöndum, held-
ur einnig í Englandi, þar sem
hún hefir meðal annars sung
ið hlutverk Paminu i Töfra-
flautunni eftir Mozart hjá
Covent Garden^ London. Fyr
ir utan Paminu í Töfraflaut-
unni hefir hún farið með
fjölda hlutverka í ýmsum
óperum, eins og t. d. Súsönnu
í Brúðkaupi Fígarós og Vio-
lettu í La Traviata, sem hún
hefir sungið bæði hjá Kgl.
sænsku óperunni og Riks-
teatren. Til fróðleiks má geta
þess, að fyrir nokkrum árum
voru þau Einar Kristjánsson
saman á söngferð um Sví-
þjóð með La Traviata, sem var
þá flutt á vegum Riksteatren.
Syngur í heígileikjum.
Dora Lindgren hefir ennfrem
ur lagt sérstaka rækt við alls
konar helgisöng, hefir t. d
þótt gera oratoríum Handels
og Bachs frábær skil og í sum
ar mun hún taka þátt í helgi
leikjunum (mysterispil) i Vis-
by á Gotlandi. Að þeirri helgi-
sýningu lokinni mun hún
hverfa aftur til Riksteatren
til þess að syngja eitt aðal-
hlutverkið í Æfintýrum Hoff-
mans.
Auk söng- og leikstarfsemi
sinnar hjá Riksteatren og
Kgl. sænsku óperunni hefir
hún einnig sungið bæði í út-
varp og inn á plötur, sem eiga
miklum vinsældum að fagna
meðal sönglistarunnenda.
Bilaður bátur norð-
austur af Þrí-
dröngum
Um sexleytið í gær barst
sú fregn til Slysavarnafélags
his, að vélbáturinn Víðir frá
Akranesi væri bilaður, þar
sem hann væri staddur um
tuttugu sjómílur norðaustur
af Þrídröngum. Veður var
mjög gott og engin hætta á
ferðum, en þegar blaðið frétti
síðast, var verið að útvega bát
til aðstoðar.
Handavinnusýning
á Langarvatni
Húsmæðraskólanum að
Laugarvatni verður sagt upp
í dag, og í sambandi við skóla
uppsögn verður sýning á
handavinnu nemendanna.