Tíminn - 21.06.1953, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN, sunnudaginn 21. júni 1953.
136. blað.
Ályktanir uppeldismátalDLngs:
Þjóðernið og sjálfstæðið verður
því aðeins varðveitt, að þjóðin
leggi rækt við menningu sína
Uppeldismálaþingið, sem
stóð dagana 12. til 15. júní
s. 1., samþykkti eftirfarandi
ályktun um aðalmál þings- j
ins: íslenzkt þjóðerni og
skólarnir:
Uppeldismálaþingið er ein
huga um þá skoðun, að því
aðeins varðveiti íslendingar!
þjóðerni sitt og sjálfstæði,!
að þeir leggi af alhug rækt j
við menningu sína. Með.
þeim hætti einum öðlast |
þjóðin styrk til þess að
standa gegn þeim áhrifum
erlendum, sem ógna ís-
lenzkri menningu: Óvönduð
um þýðingum, lélegum og sið
spillandi kvikmyndum, ó-
merkilegu útvarpsefni frá er
lendum útvarpsstöðvum
bæði í landinu sjálfu og ut-
an þess. Sú ógnun, er í slík
um áhrifum felst, er orðin
stórum hættulegri vegna
sambýlis við erlent herlið í
landinu. Þingið leggur því
áherzlu á, að stjórnarvöld
landsins og öll þjóðleg menn
ingarsamtök leggist á eitt
um það, að sporna af
fremsta megni við um-
gengni íslenzkrar æsku við
hið erlenda herlið. Hins veg
ar er þjóðinni nauðsynlegt
að njóta hollra menningar-
áhrifa frá öðrum þjóðum,
hverjar sem þær eru, enda
hefir íslenzk menning
frjógvgast við slík áhrif á
umliðnum öldum.
Þingið ber fullt traust til
skóla landsins, að þeir láti
einskis ófrestað til að vekja
ást og glæða skilning ís-
lenzks æskulýðs á Iífsbaráttu
þjóðarinnar, sögu hennar,
tungu, bókmenntum, nátt-
úru landsins og öllu því, sem
land og þjóð á bezt í fari
sínu.
Þingið vill í þessu sam-
bandi benda á nokkur ráð,
sem komið gætu að liði í
starfi skólanna til eflingar
íslenzkri þjóðrækni. Má þar
nefna aukningu íslenzkra
kennslumynda (kvikmynda,
skuggamynda, vinnubóka-
mynda, veggmynda), bætta
myndskreytingu kennslu-
bóka, söfnun íslenzkra nátt
úrugripa og plantna, heim-
sóknir í söfn (þjóðmynda-
söfn, byggðasöfn, listasöfn.
náttúrugripasöfn). Þyrfti að
stofna til skipulegra leið-
beininga í því sambandi.
Heimsóknir nemenda á
vinnustaði mundu koma
þeim í nánari tengsl við þjóð
lífið. Heimsóknir íslenzkra
rithöfunda, menntamanna
og listamanna væru og tví-
mælalaust til að örva áhuga
nemenda á íslenzkum þjóðar
menntum. Ennfremur telur
þingið athyglisverða þá hug
mynd að helga íslenzkri
tungu, sögu og bókmennt-
um sérstaka skóladaga ein-
göngu og er því meðmælt að
skólum verði veitt heimild
til þess. ..
Um kennslu í íslenzku
máli, bókmenntum og sögu
vill þingið taka fram:
a) Að lögð verði miklu meiri
áherzla en nú tíðkast á
mælt mál í daglegu skóla
starfi, skýran framburð,
glögga frásögn og áheyri
lega framsögu. Málfræði
kennslan miðist einkum
við rétta, hagnýta með-
ferð málsins. Núverandi
tilJtgun, að próf séu nær
eingöngu skrifleg, þarf
að sjálfsögðu að breyta
til samræmis við ábend-
ingar þessar.
b) Aukin verði kennsla í
íslenzkum bókmenntum í
skólum landsins, nemend
urnir látnir læra sem
mest af Ijóðum, áherzla
lögð á merkingu orða og
orðtaka og reynt að
glæða skyn þeirra á anda
málsins.
c) Að lögð verði aukin
áherzla á kennslu í ís-
landssögu, einkum eftir
1874.
Uppeldismálaþingið sam-
þykkir að leita samvinnu við
prestastétt landsins um að-
ferðir og leiðir til verndar
íslenzkum æskulýð í sam-
bandi við þjóðernisleg og sið
ferðisleg vandamál.
íbúum heimsins fjölgar
um 30 milljónir á ári
Stöðngt crfiðara að auka matvælafram-
leiðsluna í samræmi við fólksfjölgunina
Þá voru samþykktar eftir
farandi tillögur:
I.
Uppeldismálaþingið telur
höfuðnauðsyn, að hið allra
fyrsta verði ráðnar bætur á
þeirri óviðunandi aðbúð.
sem kennaraskólinn hefir
lengi orðið að sætta sig við
Skorar þingið eindregið á
hæstvirtan menntamálaráð-
herra, að hann hlutist til
um, að hafin verði bygging
nýs kennaraskóla þegar á
þessu ári.
II.
Vegna viðtals við Gunnar
Finnbogason cand. mag.,
skólastjóra á Patreksfirði,
sem birt er í Morgunblað-
inu sunnudaginn 14. júní, ^
vill uppeldismálaþingið lýsa.
því yfir, að það telur eftir- |
farandi ummæli hans um j
unglinga í skólum landsins
gífuryrtan og ómaklegan
sleggjudóm:
„Skólabragur er í mörgum !
atriðum losaralegur. Ábyrgð
arkennd barna cg unglinga
er þorrin. Nemendur eru
óhlýðnir, kunna ekki að
skammast sín, meta einskis,
hvort þeir standa sig betur
eða verr Kærulcysið er
afskaplegt og námsleiði mik
ill“.
Þótt höfundur þessara til-
færðu ummæla hafi ef til
vill kynni af slíku misferli í
einstökum skóla, sínum eig-
in eða öðrum, nær engri átt
að gera það að átyllu fyrir
almennan áfellisdóm af
þessu tagi, og sízt vænlegt
til góðra áhrifa.
m.
Samþykkt var tillaga um
endurheimt íslenzkra hand-
rita úr dönskum söfnum,
önnur um að koma söng-
námi kennara í fuílkomn-
ara horf, og ennfremur
beindi þingið þeirri áskorun
til menntamálaráðherra, að
hann beiti sér fyrir því á
Alþingi, að Vz% af framlagi
ríkisins til fræðslumála
verði framvegis veitt til vís-
indalegra rannsókna á upp-
eldi og kennslutækni.
Ar hvert fjölgar fólkinu í
heiminum um 30 milljónir,
dag hvern fjölgar þeim munn
um, sem metta þarf, um 80
þúsund. Hungursneyðin í „fá
tækrahverfum“ heims er
meiri nú en fyrir og rétt eftir
heimsstyrjöldina síðari, dag
hvern breikkar bilið á milli
þeirra, sem vel eru settir, og
hinna, sem búa við bág kjör.
Matvælaframleiðslan í heim-
inum þyrfti að vaxa um iy2%
árlega til að fullnægja fólks-
fjölguninni, og til þess að
bæta kjör þeirra, sem svelta,
þyrfti matvælaframleiðslan
að aukast um a. m. k. 3—4%.
Svo þunglega horfir í þess-
um efnum í dag. Unnið er að
því eftir megni að auka mat-
vælaframleiðsluna í samræmi
við fólksfjölgunina, en það
verk virðist verða örðugra
með degi hverjum. Matvæla-
og landbúnaðarstofnun S. Þ.
(FAO) hefir þvi á nýjan leik
snúið sér til þeirra landa
heims, sem bezt eru sett, með
beiðni um auknar fjárveiting
ar og aukna tæknilega aðstoð.
Verði þessi aðstoð ekki auk-
in til þeirra landa, sem dreg-
izt hafa aftur úr, menningar
lega og tæknilega, hefir það í
för með sér, að hætta verður
við ýmsar framkvæmdir, sem
þegar eru hafnar þar, og nauð
in í þessum löndum verður
enn stærri en nú er, að því
er matvæla- og landbúnaðar-
stofnunin upplýsir.
Jarðabætur og ný stefna
í verðlagsmálum.
Nauðsynlegt er, að hefja
róttækar ráðstafanir í þessum
löndum, hefja verður jarða-
bætur og breyta stefnunni í
verðlagsmálum á þann veg,
að landbúnaður gefi meira í
aðra hönd en nú er. Hér sem
á öðrum sviðum er landbún-
aðar- og matvælastofnunin
reiðubúin. að hjálpa með ráð
um og dáð eftir því sem efni
leyfa. Nú lætur stofnunin í
té upplýsingaþjónustu, tækni
lega aðstoð, aðstoð til rikis-
stjórnanna við framkvæmd
sérlegra áætlana og samræm
ingu einstakra framkvæmda
við alþjóðlegar endurreisnar
áætlanir, sem gerðar eru til
langs tíma.
Einn þáttur í þessari við-
leitni eru hinar alþjóðlegu ráð
stefnur, þar sem tækifæri
gefst til þess að ræða aðkall-
andi vandamál varðandi mat
vælaframleiðsluna. Þrjár slík
ar ráðstefnur verða haldnar
næstu tvo mánuði. Þær verða
haldnar í Austur-Asíu, Suður
Ameríku og i einhverju land-
anna fyrir botni Miðjarðar-
hafs. Þar verður einnig hald-
inn sérstakur fundur til að
ræða skepnuhirðingu og sjúk
dóma i nautgripum, einkum
gin- og klaufaveiki og ráðstaf
anir gegn henni, og þá fyrst
og fremst bólusetningu. Stofn
unin ætlar að koma á fót sér-
stakri gin- og klaufaveiki-
varnarnefnd í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs og rann
sóknarstofu, er framleiði bólu
efni.
Fiskveiðarnar verður
einnig að bæta.
Þá hefir matvæla- og land-
búnaðarstofnunin látið gera
skýrslu um fiskveiðar og
möguleika á að auka þær við
strendur Suður-Ameríku. Á
þessum slóðum eru geysimikl-
ir möguleikar á því, segir í
skýrslunni. Þegar undanskil-
in eru Chile, Brazilía, Perú,
Venezuela og Mexíkó, þá hafa
Suður-Ameríkuríkin lítið gert
til að efla fiskveiðar sínar.
Þar vita menn lítið sem ekk-
ert um nútíðarhætti í fiskveið
um, hvernig' geyma á aflann,
flytja hann og afla markaða
fyrir hann. Þau 5 lönd, sem
fyrr voru nefnd, er hafa til-
einkað sér nútíma aðferðir
við fiskveiðar, neyta 80% þess
fisks, sem boröaður ér í Suð-
ur-Ameríku allri, en hin 15
Suður-Ameríkuríkin aðeins
20%, enda þótt þær þjóðir
hafi jafn mikla möguleika á
því að stunda fiskveiðar og
hinar fimm.
Gjafir eru yður gefnar
A framboðsfundinum í Ár-
nesi ræddi frambjóðandi í-
haldsins, Ragnar Lárusson,
um framkvæmdir þess opin-
bera í sýslunni. Taldi hann
þær litlar eða einskis virði.
Væri annað tveggja, að litlu
hefði verið til þeirra varið
eða þá að sviksamlega hefði
verið unnið fyrir það fé, sem
veitt hefði verið. „Hvar eru
þessar framkvæmdir? Ég sé
þær ekki,“ sagði þessi fram-
bj óðandi.
Það er öllum, sem eitthvað
þekkja til, kunnugt að fram-
lög til framkvæmda í Stranda
sýslu eru fullkomlega sam-
bærileg við aðrar sýslur og
kjördæmi, enda sýna verkin
merkin. — Þannig er sími
kominn á hvern bæ í sýsl-
unni fyrir nokkirum ái^um,
greiðfær akvegur liggur nú
úm alla sýsluna norður í
Bjarnarfjörð, nær allar ár á
þessari löngu leið eru brú-
aðar, auk margvíslegra fram
kvæmda annarra. Allt þetta
hefir gerst fyrir ótrauða og
ötula forgöngu þingmanns
kjördæmisins, Hermanns Jón
assonar. Hygg ég að þetta
kjördæmi standi ekki að baki
öðrum kjördæmum hvað
þetta snertir, ekki sízt þegar
tekið er tillit til legu og stað-
hátta kjördæmisins. Það er
því Strandamanna að svara
því nú hvort það sé réttmæt
ályktun þessa frambjóðanda
íhaldsins, að sviksamlega
hafi verið unnið af þeim fyr-
ir þvi fé, sem lagt hefir verið
fram til umbóta í þessu kjör-
dæmi.
Á þessum sama fundi lét
þessi frambjóðandi svo um-
mælt. að það væri lítillvandi
að vera frambjóðandi og þing
maður í Strandasýslu og lét
skína í von sína um að verða
það. Honum skal hér aðeins
á það bent, að Strandamenn
eru þekktir að því að vera
vandláti/að þingmönnum sín
um, enda hafa þeir jafnan
átt hinum mikilhæfustu þing
mönnum á að skipa. Munu
Strandamenn við kjörborðið
sýna það ótvírætt að þeir séu
ófúsir að skipta á einum hin-
um drengilegasta og atkvæða
mesta stjórnmálamanni síð-
ari tíma og þeim sprellikarli,
sem íhaldið sendir nú í fram-
boð á Ströndum og sem ekki
hefir annað til sins ágætis
en vekja almennan hæðnis-
hlátur tilheyrenda sinna og
hafa hreppt á uppboði tvö
skítakeröld og fært þau að
gjöf fátækum frumbýlingi,
sem hann áleit sér hliðholl-
ann. Strandamaður.
IÐJ \dambod
Alúmín orf
Hrífur með
alúmín
haus.
Tréhrífur
með almín
tindum og
Iðjukló
^AMBOOAVERKSTÆÐIÐ^
IÐJA
;AKUR£YRI^^
HLJ6MSVE1T)B - SKEMMTIKRAFTAR
R4DM\GAR8KRirSI0FA
f £ % SKIMMTIKRAfíA
? Austurstrœti 14 — Simi 5035
\ / Opið ki 11-12 og 1-4
''**** 'V UppL » simo 2157 0 oðrum tlmo ,
HLJÓMSVEITIR - SKEMMTIKRAFTAB

SKI PÆUTCiCH í)
RIKBSINS
„Skialdbreið"
til Snæfellsneshafna og Flat-
eyjar hinn 25. þ. m. Tekið á
móti ílutningi á morgun. —
Farseðlar seldir á miðvikudag
Skaftfellingur
til Vestmannaeyja hinn 23.
þ. m. Vörumóttaka daglega.
AuqlýAii í 7waHw
tiiimiiuiiiiiiiiiiiitniiiiinnmi3».iiimiiuxuunm
Bergur Jónsson
Hæstaréttarlögmaður... ..
Skriístofa Laugavegi 85.
Slmar: 5833 og 1323.
■nnauiiiHuiiiiiuiiiiimiimmiumimimuuM.