Tíminn - 08.11.1953, Qupperneq 9

254. blað.
TIMINN, sunnudaginn 8. nóvcmber 1953.
sagði Ólafur Thors fyrir ald
arfjórSungi á stjórnmála-
fundi austanfjalls. „Við drög-
um auðinn úr djúpi hafsins
handa ykkur sveitabændun-
um, svo að þið getið ræktað
og byggt upp jarðir ykkar.“
Hversu sem þessi hugsun
kann að hafa verið alvarlega
meint, er hún mótuð og hún
mun hafa vakað í hugum
margra manna alla stund, síð-
an atvinnusókn íslendinga
hófst við sjávarsíðuna um og
eftir síðustu aldamót.
Samt sem áður hefir reynsl-
an á síðasta aldarfjórðungi
orðið sú, að Reykiavík sér-
staklfega og nokkrir aðrir kaup
staðir hafa tekið við allri
fólksfjölgun í landinu, en
sveitafólki fækkað. — Hið eig-
inlega landnám í sveitum á
íslandi er tæplega hafið, enn
sem komið er. ! Húsagerð.
Nokkur skemmtileg dæmi
hafa þo gerzt um fjárafla-
menn 1 Reykjavík, iðjuhölda,
kaupsýslumenn eða athafna-
menn með öðrum hætti, að
þeir hafa þráð moldina og
fengið opin augu fyrir því, að með sjö
eiginleg þjóðmenning á ís- tveimur
landi muni gróa þar, sem strá-
in vaxa; að ræktun manns-
sálarinnar og manngildisins
er bundin ræktun jarðargróð-
urs og dýra í faðmi náttúr-
unnar. Þessi staðreynd er ekki
sérstæð, að því er ísland varo-
ar. Hún er saga allra lantía.
Ég átti nýlega stutta dvöl
á Þórustööum í Ölfusi og ég
óska að rekja hér litið eitt
landiiámssögu, sem þar hefir
gerzt siðustu fimm árin.
Þúsund strá á Þórustöðum
síðastliðið sumar eins og hér
segir:
1109 hestar af töðu,
450 hestar af súrheyi,
300 hestar af höfrum,
50 tunnur kártöflur,
150 tunnur rófur, auk mik-
ils af garðávöxturii og græn-
meti. Þar að auki rœktaði
hann og uppskar um 25 tonn
af fóðurrófum.
Húsfreyjan á Þórustöðum:
hin ötula búsýslu- og jarð-
ræktarkona, Ragna Siguröar-
dóttir, búnaðarmálastjóra, hef
ir tekið nokkrar dagsláttur til
trjáræktar og blóma og elur
þar nú upp þúsundir af trjá-
piöntum.
Eftir Jónas Þorbergsson
Pétur Guðmundsson.
Húsakostur á Þörustöðum er
nú oröinn svo mikill og góður ^
að af ber í sumum greinum. I
Auk umbóta á þeim húsum.er |
fyrir voru á jöröinni, hefir Þrýstisléttun lands.
bóndinn byggt stórt íbúöarhús' í landi Péturs Guðmunds-
ibúðarherbergjum, sonar var fjögurra hektara
eldhúsum, þremur skák, sem við uppþurkun var
snyrtiklefum og baðherbergi.1 orðin að valllendisþýfi. í stað
Hann er nú að leggja síðustu þess að plægja og sá í skákina
fóðurgeymsla og snyrtikléfi.
Fjósi þessu ættu búnaðar-
| frömuðir okkar og fræðibú-
menn að veRa sémtaka at-
: hygli. — Ma'Jrr nokkur, sem
he":r með hön:'um fjósbygg-
iryu fyrír r’kið, gerði sér ferð
þa-'mð. til að skoða fjós-
ið 7Tann iét -v-> m um mælt,
;* ao þe'r. sem isyggðust að
’Vs.fcyggja fjós, ætlu fyrst að
skoða fjós Péturs.
| Grænmetisgeymsla Péturs
; er ekki síður merkileg og snið-
1 in við getu og ástæður ís-
I | lenzkra sveitabýla — þessar
i | tvær byggingar eru í samræmi
við skoðunarhátt bóndans á
Þórustöðum, en hann aðhyll-
ist að fullu þá kenningu, sem
reyndar er sífellt verið að pre-
j dika fyrir bændum, að bæði
' land og þúfé beri að ræk-ta
1 til fullra nytja og til sem
hæstra marka. — Við það
breytist hlutfallið milli arðs og
tilkostnaöar bóndanum í hag.
hönd á fjós fyrir 44 kýr. Við
hlöðuna hefir hann reist tvær
súrheysgeymslur, er rúma
samtals um 500 hesta. Hann
hefir reist mikinn verkfæra-1
skála úr steinsteypu, þar sem
komið verður fyrir öðrum
geymslum, snyrtiklefa fyrir
verkafólk og litlu verkstæði
fyrir heimilið. Loks hefir
hann reist garðávaxtageymslu
á síðastliðnu voru, fékk hannj
lánaöan 12 tonna valtara og, Málfundafélög bænda.
fór með hann þrisvar sinnum| Pétur Guðmundsson kvaðst
yfir þessa skák, áður en klaki j i>ta svo á, að bændur um allar
var að fullu farinn úr jörð. j sveitir ættu að stofna með sér
Skákin varð sæmilega véltæk ’ málfundafélög, þar sem þeir
og hann fékk af henni hey- j g'ætu komi'ð saman við og við;
feng, er svaraði til 10 hesta af og borið saman rá.ð sín, rætt
dagsláttu. Þessa tilraun hagsmunamál sín og áhuga|-
hyggst hann endurtaka næsta j_____________________________—
vor. — Slík tilraun sem þessi j
, er ef til vill ekki ný, en er.gu
! síður athyglisverð. Pétur telur t
efalaust, að mikið af röku
landi, bæði valllendi og mýr-
um, sem eru að þorna, mætti
slétta á þennan hátt, ef það
er gert á réttum, tíma á vor-
in, meðan klaki er enn í jörð.!
Hann telur að mýrunum muni
alloft og víða ekki gefinn næg
ur tími, til að myldast og efna
breytast, áður en þeim er lok-
að með grasfræssáningu.
mál, reynslu sína, nýjar hug-
myndir og tillögur. — Hann
kvað það mundu vel falliö að
málfundi þessa sæktu við og
við forráðamenn landbúnað-
armálanna og ráðunautar Bún
aðarfélagsins. Mætti af slík-
um málfundum fljóta gagn-
kvæm kynning og gagnsemi.
Moldin kallar.
Dæmi Péturs á Þórustöðum
hafa verið gerð hér lítilsháttar
skil. Ekki vegna þess, að þaö
sé einstætt, heldur af því, aö
það er hendi næst. Fleiri dæmi
hafa gerzt um það, að moldin
hefir kallað á atorkusama,
þjóðholla og framsýna ætt-
jaröarvini í kaupstöðum lands
ins — og kallað svo sterklega,
að þeir hafa ráðizt til henn-
ar með alhug sinn og getu.
Segja má, að dæmi slík sem
þessi séu tilvilj unarkennd.
i En fyrir þá sök eru þau eigi
1 síður verð mikillar athygli
' allrar þjóðarinnar og eigi sízt
þeirra manna, er fyrir bún-
aðarmálum ráða. — Flóttinn
úr sveitunum hefir nú staðið
í hálfa öld. Væri máske hugs-
anlegt að á dæmi slík sem
þessi mætti líta sem árblik
nýrrar dögunar, er flóttanum
verður snúið við, þegar rafork-
an fer um allar sveitir og mal-
arbúar taka að þrá samvistir
við grös og dýr í faðmi ís-
lenzkrar náttúru. — Moldin
bregzt aldrei þeim, sem gerast
hennar sannir vinir. Og hún
heldur áfram að kalla á fjár-
magn og framtakssamar hend
ur.
CHAMPION-KERTI
Fóðurrófur.
Aðkeman.
Árið 1948 keypti hann jörð-
ina og hóf þar framkvæmdir.
Aðkoman var í stuttu máli
sem hér greinir: Á jörðinni
var lítið hús nýlega byggt, tvö
herbergi og eldhús og um 1200
hesta hlaða sömuleiðis nýlega
byggð. Um 100 hesta tún var
á jöröinni hvergi véltækt. Ekk
ert fjós var á jörðinni, enda
engar kýr né aðrar skepnuf og
mátti jörðin kallast vera I
eyöi. Heim að bænum var yfir
langa mýri að fara ótræðisveg
nálega ófæran.
Ræktunin.
Á Þórustöðum eins og ná-
lega hvarvetna á Suðurlands-
undirlendi er land gott undir
bú, ef áræðinn hugur með
orku fjármagnsins í bakhend-
inni kemur til. Pétur Guð-
mundsson hefir nú ræst fram
til þurkunar um 120 hektara
lands eða um 360 dagsláttur.
Af þessu landi er nú komið í
túnrækt um 30 ha. eða um 90
dagsláttur. Á jörð þessari, sem
áriö 1948 gaf af sér 100 hesta
af óvéltækum túnbletti, var
hey og fóðuröflun bóndans
ÞÓRUSTAÐIR
Pétur Guðmundsson kennd- um 50 rúmmetra að stærð, þar
ur við Málarann í Reykjavík, sem hægt er að geyma um 200
er orðinn stórbóndi á Þórustöð —250 tunnur af kartöflum og
um. öðrum garðávöxtum.
Þúsund strá.
Á Þórustöðum vaxa nú þús-'
und strá, þar sem áður óx eitt
fyrir fimm árum. 360 dagslátt
ur af nálega gróðurlausum
fúamýrum ræstar fram til
þurkunar. Um 90 dagsláttur
komnar í rækt, þar af mestur
hluti i fulla rækt. Bú og rækt-
un vaxandi. Landnemarnir
þarna sækja fram af fullu
kappi og samkvæmt fastri á-
ætlun. Ferðalangar og áhuga-
menn um búskap leggja
lykkju á leið sína, til þess að
sjá þetta stórbýli vaxið upp á
svo skömmum tíma. Bóndinn
þarna er reyndar kunnur að
hugkvæmni og atorku. Hann
j er kominn seint til þessa
!verks, enda sækir það fast.
,Það er ánægjulegt að ræða
við þennan unga bónda svo
roskinn að árum, hversu hann
hefir aflað sér mikillar, hag-
nýtrar þekkingar í verkhring
sínum og látið sér hugkvæm-
! ast margt, er hann telur að
i betur mætti fara í búskapar-
, háttum og félagslífi bænda.
j Verður fátt eitt af því greint
I hér, en ef til vill vikið að sumu
I síðar.
Þess var getið hér að fram-
an, að Pétur Guðmundsson
ræktaði og uppskar 25 tonn af
fóðurrófum síðastliðið sumar.
Það er efasamt að fóðurrófna-
rækt í svo stórum mæli hafi
átt sér stað annarsstaðar á
einstöku bóndabýli á landinu.1
Hann gefur kúm sínum bæðii
kál og rófur sem fóðurbæti.l
Hann lítur svo á, að íslenzk-'
ur landbúnaður eigi ekki
skynsamlega né arðvænlega
framtíð fyrir sér, ef hann
hyggst að dollarafóðra búpen-
ing sinn. Fóðurgildi rófunnarj
telur hann einkum vera, að
hún veiti skepnunum fjöl-
breyttari og hollari fæðu og
bæti upp þurfóðrið. — Hann
telur enn, að ef rétt er að far-
ið við sáningu, grisjun og upp
CHAMPION-
KERTI ávallt
fyrirliggjandi
ALLT Á SAMA STAÐ
skurð rófunnar, sé vinna lítil
í hlutfalli við eftirtekju. Um
geymslu fóðurrófnanna fer
Pétur að erlendum fyrirmynd
um. — Talsverður vinnuauki
er að því, að kurla rófurnar
áður en þær eru bornar fram
sem fóður. Erlendis eru not-
aðar til þess hentugar og ó-
dýrar vélar.
Fjósið og grænmetis-
I geymslan.
Ég tel efasamt, aö nokkurt
fjós á landinu sé vandaðra að
allri gerð en fjós það, sem
Pétur á Þórustöðum er nú að
leggja á síöustu hönd. í þvi
eru básar fyrir 44 kýr og átta
ungviði, kálfastía, bolabás og
sjúkrabás. Sérstakt mjólkur-
og mótorhús fyrir mjaltavélar,
H.f. Egill Vilhjálmsson
Sími 81812.
eymar
12 volta, tvær stærðir.
6 volta, tvær stærðir.
6 volta, 140 AH, fyrir Buick,
Chevrolet, Oldsmobile og
Pontiac.
GARÐAR GÍSLASON H.F.
bifreiðaverzlun.