Tíminn - 06.01.1954, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, migyikudaginn 6. janúar 1954.
3. blað.
Ragnar Þorsteinsson, Höfðabrekku.:
Framtíð landbúnaðar á Islandi
Frá því að landnám hófst
hér á landi og fram til þessa
dags, hpfir íslenzka þjóðin
þurft eitthvað að selja út úr
landinu og oftast eða alltaf
gert það, enda brýn nauðsyn
þar sem landið var timbur-
og járnlaust. Vegna nýlendu
kúgunar Dana á þjóðinni i
fleiri aldir, dróst landbúnað-
urinn aftur úr öðrum þjóð-
um, ekki sízt um alla verk-
lega tækni. Nýjum straum-
um verklegra og menningar-
legra framfara, var meinað
að koma til landsins með al-
gjörri einokun, svo að Dön-
um sjálfum mætti því betur
takast að mergsjúga og arð-
ræna þessa fámennu en dug-
miklu og þrautseigu þjóð, sem
virðist að ætti við nóga erf-
iðleika að etja, vegna harð-
æris og náttúruhamfara svo
og fjarlægðar frá öðrum lönd
um. En þrátt fyrir þetta allt
saman, innanlandshörmung-
ar og erlenda áþján, gat ís-
lenzkur landbúnaður oftast
nær staðið öðrum þjóðum
jafnfætis um verð og gæði á
heimsmarkaði með það litla,
sem selt var. En hvernig
standa svo málin í dag? Við
erum lausir við arðrán og
undirokun Dana. Við höfum
á þessum fyrri helming tutt-
ugustu aldarinnar búið við
frjálsræði í verzlun og við-
skiptum. Við höfum búið við
tiltölulega hagstætt veðurfar
og þjóðin hefir verið langt-
um betur á vegi stödd til að
mæta náttúruhamförum. Við
höfum tileinkað okkur tækni
og framfarir annarra þjóða
við framleiðsluna til sjós og
lands. En þrátt fyrir þetta
allt saman, er rétt hægt að
fleyta framleiðslunni áfram
með styrkjum og niðurgreiðsl
um. Við höfum hlotið stórfé
að gjöf. Við höfum fengið
stórlán með mjög hagstæð-
um kjörum, sem eru okkur
bráðnauðsynleg til að koma
á fót iðnaði og raforkuverum.
Því aðeiris hefir þetta tekizt,
að núverandi fjármálaráð-
herra hefir unnið sér og land
inu traust með gætilegri,
festulegri og ábyrgri fjár-
málastjórn. En ekkert dug-
ar. Framleiðslan, undirstað-
an undir öllu saman nægir
ekki til að standa updir því
sem þjóðin vill kaupa og
kaupir frá öðrum þjóðum.
Ofan á það .bætist að fiskur-
inn og þar með síldin, tapa
áliti á erlendum mörkuðum,
oft vegna skorts á vand-
virkni við verkunina. Þetta
er eitt af því, sem smáþjóð
þarf að varast, því að á því
getur oltið öll hennar af-
koma og jafnvel frjálsræði.
Það renna hundruð millj.
króna út úr landinu fyrir
alls konar tildur, glingur og
tízkuvörur. Fyrir hvers konar
gerfiefni, t. d. Nylon, Perlon,
Orlon o. s. frv. Fyrir margs-
konar fæðutegundir, sem bú
ið er að eyðileggja í verk-
smiðjum, ræna þær bætiefn
um og málmsöltum, t. d.
hvítt hveiti, hefluð hrísgrjón,
hvítur sykur o. s. frv. Fyrir
margar tegundir eiturlyfja,
eða hinar svokölluðu nautna
vörur, vín, tóbak, alls konar
gosdrykki, sælgæti o. fl. Við
getum verið án þessa alls, í
það minnsta í þessari mynd.
Við getum malað allt hveiti
hér heima, og það er hægt að
fá hrísgrjónin óhefluð. Það
er vitandi vits stefnt að því
að eyðileggja heilbrigði mann
kynsins með alls konar gerfi-
fæðu. Það er einungis hugs-
að um útlitið, ef varan geng-
ur betur í augum, selst bet-
ur, enda þótt raunverulegt
verðmæti sé skert að mikl-
um mun/ er allt talið í lagi.
Hér væri hægt að breyta
um. Við gætum áreiðanlega
fengið niður útgerðarkostn-
aðinn á okkur sjálfum. En
nóg um það, ef þjóðin vill
hafa þetta svona, verður hún
að skapa möguleika til þess.
Hendurnar, sem framleiða,
eru alltof fáar, miöað við
þann fjölda, sem á framleiðsl
unni lifir. Það er talað um
það núna, að fá fleiri, stærri
og betur útbúna togara, með
það fyrir augum, að þeim sé
auðveldara að stunda Græn-
landsveiðar. Með öðrum orð-
um: Við eigum að hrökklast
frá ströndum okkar lands og
lofa Englendingum og öðr-
urn, sem ekki vilja leggja á
sig að gera út til Grænlands,
að skrapa hér við strendurn-
ar, eyðileggja neta- og línu-
veiði fyrir bátáflotanum og
sýna alls konar tuddaskap í
viðskiptum sínum við lands-
menn. Við eigum ekki að vera
með neinar vangaveltur í
' þessu máli. Við eigum að
svara lubbamennsku Bretans
' með 20 mílna landhelgi fyrir
alla útlendinga. Næsti á-
fangi á svo að vera allt land-
grunnið. Við getum sjálfir
þessa sama gæta víða um
notað þá landhelgi sem nú
er. Við, þessi dvergþjóð hér
á hjara heims, höfum engin
skilyrði til að róa undir stór
veldi og milljónaþjóðum. Við
sem eigum alla okkar lífsaf-
komu undir því, að geta siglt
á svalar unnir, hringinn í
kring um landið okkar og
nytjað þau gæði, sem þar er
að fá. Að leyfa öðrum þjóö-
um að skrapa botninn upp í
landsteina, er sama og að
ieyfa þeim afnot af landinu.
Skammsýni og stundarhags-
munir myndu eingöngu ráða
gerðum þeirra, þótt viö næm-
um landhelgina alveg úr
gildi. Þeir myndu vera að, þar
til hvergi væri fiskseiði að fá
og alls ekkert tillit taka til
afkomumöguleika okkar. Ef
við höfum á annað borð rétt
til að lifa eins og aðrar þjóð-
ir, þá höfum við líka rétt til
|að gera svipaðar öryggisráð-
stafanir fyrir efnalegri af-
komu okkar og aðrar þjóðir.
Sjórinn kring um landið, er
okkur engu ónauðsynlegri en
landið sjálft til þess að geta
lifað hér sem frjáls þjóð. Ef
við getum ekki haldið efna-
legu sjálfstæði, getum við
ekki heldur haldið stjórnar-
farslegu sjálfstæði. Það þarf
að auka vélbátaflotann, sem
fiskar með línu og net. Þær
veiðiaðferðir munu ekki or-
saka rýrð á stofninum. En
það mætti eitthvað fækka
þessum kaupmöngurum, sem
verzla með alls konar glys-
varning og sælgæti, sem eng
inn hefir gagn eða gott af,
að ég tali nú ekki um alla
’ skriffinnskuna um allt og
ekkert, bæði hjá einstakling
um og því opinbera. En svo
að ég snúi mér aftur að land
búnaðinum, þá verður þess
ekki langt að bíða, að inn-
anlandsmarkaði verði full-
nægt. Sem sagt, við verðum
annað hvort að gera, aö miða
framleiðsluna aðeins við inn
anlandsneyzlu, hætta að
rækta landiö, fækka búun-
um, flytja á mölina. Láta allt
sigla sinn sjó, láta landið
blása upp, sandana breiða sig
yfir gróðurinn. Láta hundr-
uð milljóna króna verðmæti
og gífurlega möguleika renna
úc í sandinn.
Eöa lækka framleiöslu-
kostnaðinn og framleiða fyr-
ir heimsmarkað. Ég hefi átt
tal viö nokkra bændur um
þessi mál. Það er eins og þeir
hafi ekki áttað sig alveg á
þessu nýja viöhorfi, eða
hvernig skuli við bregða.
Sumir halda að þetta geti
gengið einhvern veginn,
svona ‘svipað og nú, fram-
ieiöslan muni ekki aukast
meir en svo. Aðrir halda að
ríkið geti greitt mismuninn
á núverandi afurðaverði og
heimsmarkaðsverði. Enn aðr
ir halda, aö hægt sé að taka
af þeim ríku og láta þá borga
mismuninn. Sannleikurinn er
sá, að enginn er þessi leið
fær. Það er ekki hægt að
halda uppi neinni atvinnu-
grein, sem þjóðin veröur að
borga stórar fúlgur með á
hverju ári, í hvaða mynd sem
það er tekið af þegnunum.
Öllum, sem undir sliku
standa, verður fyrr eða síð-
ar hætta búin, hvort sem það
er einhver framleiðslugrein
eða almenningur. Hvaða ráð
eru þá til að lækka fram-
leiðslukostnaðinn? Fyrst og
fremst þarf að fækka milli-
liðum, ef þess er nokkur kost
ur. Auka ræktunina að mikl
um mun, gera hana almenn
ari. Það er ekki nóg þótt ein-
stakir peningamenn eða
menn, sem aögang hafa að
nógu fjármagni,. gegnum aðr
ar arðbærari atvinnugreinar,
geti ræktað svo skipti tugum
eða jafnvel hundruðum hekt
ara á ári. Allir, hver einasti
bóndi, veröur að eiga þess
kost að geta bætt við sig ein-
um til tveimur hekturum á
ári. Eins og nú standa sakir,
eru búin alltof lítil og ekki
ráð til að koma nokkurri
tækni að við virinu á þeim.
Það útheimtir aftur mikið
fleira fólk en þyrfti annars
að vera, en þó verða afköstin
minni. Það mætti skipuleggja
betur hagnýtingu mannsork
unnar, með aukinni tækni-
legri og' verkíegri kunnáttu.
Bændur skortir mjög fræðslu
um verktækni og verkmenn-
ingu, enda er það oftast
j grundvöllurinn að gæfu eöa
ógæfu hverrar þjóðar, hvar
hún er á vegi stödd á því
sviði.
Það þarf að kappkosta að
,fá sem mest fóðúr út úr
I hverri flatareiningu lands.
,Búa vel og samvizkusamlega
!að ræktuninni og er það
Imeira virði, en þenja sig yf-
jir stór svæði, sem eru svo lá^t
'in hálf svelta árum. saman
já eftir ræktun, þar til mold-
in er orðin gjörsneydd af frjó
I efnum. Nei, meira fóður af
'hektaranum, þýðir meiri af-
: köst, fleiri skepnur, meiri
• framleiðsla, minnkandi fram
I leiðslukostnaður. Fyrir utan
það, að með hverjum vel
Iræktuðum hektara lands, er
!um við að skapa varanleg
verðmæti, ekki einungis okk
ur, sem lifum í dag, heldur
komandi kynslóðum. Það er
sjóður, sem þjóðin á öll, vara
sjóður, sem er hverri þjóð
| (Framhald á 6. síðu.).
P. H. A. hefir óskað eftir að
koma eftirfarandi grein í baðstofu-
hjalið:
„Iðulega í viðræðum manna á
milli, í blöðum og útvarpi, er talað
um hnöttinn okkar, jörðina sem
heiminn, eða alheiminn og þarf
ekki að tiltaka dæmi þar um, svo
algengt er það.
Mér finnst tiltakanleg þröngsýni
og pottbotns hugsunarháttur bak
við þessa málvenju, þar sem nú
er löngu vitað, að jörðin er í i.íki
himnanna lítið eða ekki meiri en
dropinn í ríki hafsins. Og hvað á
að kalla allt það, sem er utan jarð-
arinnar, ef hún er kölluð alheim-
ur?
Ég vil beina því til allra, er þess-
ar línur kunna að lesa, hvort þeim,
að athuguðu máli, finnst ekki fara
eins vel á því að tala um að þetta
e.ða hitt gerist á hnettinum, eða á
jörðinni, en að tala um að það
gerist í heiminum, eða í alheimi,
þar sem þó er átt viö jörðina in-
göngu.
Enn er ofmikið af þröngsýni og
krgddum manna á meðal, þrátt fyr
ir alla menntun og' menningu. Það
er eins og fólk sé hrætt við að
ganga inn á þær brautir víðsýnis
og vitrana, sem aö vísu eru lítt
troðnar, en sjáendur mannkynsins
hafa þó varðað í nútíð og fortíð.
Og virðast hinir svokölluðu mennta
menn eiga í því nokkuö óskiliö mál
við alþýðuna.
Ef til vill kemur þar fram tízku-
dekrið, óttinn við að verða hlægileg'
ur. Að verða kallaður „ekki eins og
fólk er flest“, því að oftast er niðr-
andi hreimur í þeim oröum.
Mun þó raunar mála sannast, að
sjaldnast munu sjáendur mannkyns
ins hafa verið taldir eins og fólk
er flest af samtíð sinni a. m. k.
Ég hygg það væri vel gert að
minna okkur börn jarðar oftar og
raunveruiegar á en gert er, að við
erum ekki aðeins borgarar í ríki
smáhnattarins okkar, sem ætti að
I vera eins og eitt heimili, heldur er-
' um við aiheimsborgarar í þess orðs
víðustu merkingu, því að eins ,g
lífgeislun tilverunnar eða andi guðs
tengir sáman allar ómælisvíddir
rúms og tíma, svo erum við hver
og einn órjúfanlegur hluti hins
. mikla sköpunarverks. Órjúfanlegur,
en þó sjálfstæður og mikilsverður
hluti, sem annað hvort eykur á
birtu þess og fögnuð eða skugga þess
og harma.
i Frjálsum sannleik fengið er
fátæklegast skýli,
ef í þessu alheim sér
eina hnattar krfli'.
P. H. Á. hefir lokið máli sínu, en
svo er hér bréf frá „fáfróðum":
!
1 „Heill og sæll, Starkaður bóndi!
Mig langar að líta inn hjá þér og
staldra aðeins við eins og fleiri, þó
að ég hafi lítið til þess að lífga þar
upp, en þess finnst mér þó þörf,
því að þessir dálkar þínir hafa kom
, ið strjálla upp á síðkastið en áður.
| Hvað veldur, veit ég ekki. Ef til
vill er það af rúmleysi í blaðinu og
við því er ekki mikið að segja. En
sé það t. d. af því, að þessi dálkar
þyki orðnir gamlir og því færri, sem
leggja þar orð í belg, er það skaði,
því að í þessum dálkum hefir margt
komið fram, sem athyglisvert heíir
verið og margt vel sagt.
Og trúað gæti ég því, að fáir vilji
tapa þessum dálkum, sem lesa Tim-
ann eða blöðin yfirleitt. Þarna hlýt
ur að fara eins og í gömlu baðstof-
unum, að sé fólkið fátt, verður um-
ræðuefniö fábrotið. Og hverjum
finnst það til bóta? Nei, sem flestir
þurfa að gefa orð í belg, og mun þá
fara eins og í gömlu fjölmennu bað
stofunum, að margt.her á góma og
mörg mál rædd og skýrð til gagns
og skemmtunar bæði fyrir þá, sem
aðeins hlusta".
Ekki verður fleira rætt í baðstof-
unni í dag.
Starkaður.
KARLAKOR REYKJAVIKUR:
Álf adans
og stórfesigleg brenna
fer fram á íþróttavellinum kl. 8 í kvöld með aöstoð
þjóðdansafélags Reykjavíkur, víkivaka- og þjóðdansa-
deildar Ármanns.
Aðgöngumiðar verða seldir á götum borgarinnar í
dag og eftir kl. 4 á íþróttavellinum.
Á aimað luuidraS Mys!
Margir íngir flwgelela!
Nokkrir skrauíbifmir hesíar.
Aths.: Falli álfadansinn niður sökum óhagstæðs veð-
urs, veröur það auglýst í hádegisútvarpinu í dag.
'WAVVWiVMVWAWAW.W.'JV.VATAV.WAWfc'V'
:• BEZTU kveöju og þakklæti sendi ég hér með frænd
fólkí mínu, öðrum vinum og félöguminnan sveitar og
Ij utan, sem minntust mín vinsamlega og ógleymanlega
■; á sextugsafmæli mínu 31. des s. 1. Um leið árna ég
;! þeim heilla og blessunar á þessu nýbyrjaða ári og
*! þakka liðna tímann.
Ellert Eggertsson, Meðalfelli
V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V. .'.V.V.V.’.V.V.V.V.V.V.V
gmmsfedaintmanagnsnmigwaiaCTtnnnrammmnijammmntmwiiia
UTBREIÐIÐ TÍMANN