Tíminn - 06.01.1954, Blaðsíða 5

B. blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 6. janúar 1954.
5
MiðviUud. 6. jun.
Verkfall sjómanna
á bátaflötanum
Verkfall er nú hafið á báta
flotanum víða um land og
standa yfir samningar milli
útvegsmanna og sj ómanna.
Meðal ánnars fara sjómenn
fram á að fá hærra fiskverð
og byggja þá kröfu m. a. á
því, að hraðfrystihúsunum
og fleiri aðilum, sem annast
verkun og sölu aflans, muni
mögulegt að borga meira fyr
ir fiskinn en þeir hafa gert
undanfarið.
Þess verður að vænta, að
deila þessi leysist sem fyrst
og hægt verði að taka til— (
lit til réttmætra óska sjó- ’
manna. Þeir verðskulda það
vissulega að fá eins mikið
fyrir hin hættulegu störf sín
og framleiðslan getur fram- j
ast í té látið. j
í grein Hermanns Jónas-
sonar, er birtist hér í blað-
inu um áramótin, var nokk-
uð vikið að þessum málum.!
Það var bent á, að stöðvu'n
bátaflotans um hver ára-,
mót væri orðinn einskonar
fastur liður í þjóðarbúskapn
um og oftast væri það fisk-
verðið, sem um væri deilt.
Sjómenn ættu í deilum við
útgerðarmenn, útgerðar-
menn ættu í deilum við milli
liðina, er önnuðust vinnslu
og sölu aflans, milliliðirnir
ættu í deilum við ríkisstjórn
ina út af gjaldeyrisfriöindum
o. s. frv. Afleiöingin er oft sú,
að bátaflotinn stöðvast í
skemmri eöa lengri tíma.
Eina leiðin til úrbóta er
tvímælalaust sú, að komiö
verði alveg nýrri skipan á
vinnslUw.og sölu aflans og aðra
þjónustu í þágu útgerðarinn
ar. Þetta nýja fyrirkomulag
þarf að vera þannig, að því
fylgi ekki sífeldar deilur milli
þeirra aðila, sem að þessum
störfum vinna, og afleiðing-
in verði meiri og minni stööv
anir þessa þýðingarmikla at
vinnurekstrar.
Á þetta benti líka Her-
mann Jónasson í áramóta-
grein sinni. Hann sýndi
frarn á, að ekki kemst við-
únandi lag á þessi mál fyrr
en útvegsmenn og sjómenn
væru búnir að koma svip-
aðri skipan á þau og bænd-
ur hafa komið á afurðasölu
mál sín. Það hefði kostað
harða og mikla baráttu,
þegar kjötsölu- og mjólkur
sölulögin voru sett á sínum
tíma, en sú barátta hefði
líka borið þann árangur, að
erfitt væri nú að finna
þann bónda, er vildi af-
nema þetta skipulag.
Útvegsmenn og sjómenn
þurfa m. ö. o. að koma því
skipulagi á þessi mál, að þeir
tryggi sér á félagslegum
grundvelli rétt verö fyrir
framleiðslu sína og rétt verð
á þeim vörum, sem þeir
þurfa að kaupa til hennar.
Úrræði samvinnunnar ein
eru þess megnug að koma
hinni réttu skipan á þessi
mál.
Um þetta sagði Hermann
Jónasson í áramótagrein
sinni:
„En það þarf mjög mikiðj
átak til þess að gera þessa'
ERLENT YFIRLIT:
RENE COTY
lliirn nvi forseíi I rakklaiuls fiykir líkleg-
ur íil giftudrjúgra starfa, þótt Iiaim sé
fráliitiim tildriuu

Seinustu dagana fyrir jólin vöktu
fáir atburðir meiri athygli en for-
setakjörið í Versölum. Sameinaö
þing Prakka kom þar saman 17.
desember tir þess að velja franska
lýðveldinu forseta til næstu sjö
ára. Ætlazt var til, að forsetakjör-
inu yrði lokið sama dag, en raun-
in varð sú, að' það stóð yfir til 23.
desember. Þá fyrst náði forseta-
efni tilskildum meirihluta eða helm
ingi greiddra atkvæða. Þetta gerð-
ist í 13. umferðinni og vilja ýmsir
álíta, að það sé ekki góðs viti. Aðr-
ir vona, að það sannist nú eins
og oftar, að það sé rangt, aö talan
13 sé óhappatala.
Þetta langa þóf við forsetakjörið
vakti mikla gremju í Frakklandi
borginni Le Havre í Normandí 20.
marz 1882. Hann lagði stund á
lög og heimspeki og tók málflutn-
ingsmannspróf 20 ára gamall. Að
prófinu loknu hóf hann málflutn-
ingsstörf í Le Havre og tók jafn-
framt að gefa sig að stjórnmálum.
Hann var kosinn í borgarstjórn Le
Havre, þegar hann var 25 ára
gamall og átti þar sæti alllanga
hríð.
Þegar heimsstyrjöldin fyrri hófst,
var hann eins og aörir Frakkar
kvaddur íherinnog varíhonum, hefir annars naft ulg ^ljög
alla styrjoldma. Hann þotti goður f frammi eftir styrjöldina, en
hermaður, enda var hann æmdur
eina helzta
Croix de Guer
Árið 1923 bauð Coty sig fram
og veikti áreiðanlega álit Frakka við kosningar til fulltrúadeildar
út á við. Það þótti glöggt sýnishorn
glundroöa og samtaakleysis í frönsk
um stjórnmálum. Þetta breyttist þó
nokkuð eftir að úrslitin voru kunn.
Þótt hinn nýi forseti sé ekki mikið
þekktur, hyggja menn yfirleitt vel
til forustu hans.
Það stafaði hins vegar ekki af
stjórnmálalegum reipdrætti inum
saman, hve mjög forsetakjörið
drógst á langinn. Trúmáladeilur
, , v , . _ ,, vmsældir hans hafa luns vegar
heiðursmerki Frakka, , ,.
haldizt meðal þmgmanna. Við for-
61T6
setakjörið var honum það veruleg-
ur styrkur, að hann hafði aldrei
látið í ljós, hvort hann væri með
eða rnóti Evrópuhernum.
franska þingsins og reyndist sig-
ursæll. Þar átti hann sæti til 1935,
ei' hann var kosinn til efri deildar
Vildi heldur sofa hjá
þingsins en hún var þá stórum . .
valdameiri en nú. Þar átti hann konunni en i \ ersalaholl.
sæti þangað til síðari heimsstyrjöld ' er maður alþýðlegur og þyk-
in hófst. |ir Því ólíklegur til að auka tildur
Coty lét ekki bera mikið á sér 1 krinSum forsetaembættið, nda
í þinginu, en vann sér lúns vegar irefir forsetaembættið franska ver-
miklar vinsældir þingbræðra sinna, ið, biessunarlega laust við það og
því að hann þótti traustur, tillögu- mikiu minna en t. d. hér á landi.
blönduðust einnig inn í það. Þann- ! góður og velviljaður. Þótt hann Frakkar eru iika svo vei að sér í
ig’ má telja nokkurn veginn víst,1 hafi alltaf verið hægri maöur, hef- siðareglum, að þeir kunna að gera
að Laniel forsætisráðherra hefði ir hann notið vinsælda vinstri mun á forseta og konungi.
náð kosningu í 4. eða 5. umferð manna umfram flesta aðra sam- i Pyrsta verk Coty eftir að hann
eða jafnvel fyrr, ef hann hefði ekki herja sína. Hann hefir jafnan haft var ki°rinn forseti, var að brjóta
verið kaþólskur og verið einn helzti mikinn áhuga fyrir breytingum á Þá reglu, að forsetinn svæfi fyistu
fulltrúi þeirra, sem vilja tryggja frönsku stjórnarskránni, er gengju n°ttina í Versalahöll eftir kjör itt.
kaþólskum skólum ýmsa sérstöðu. í þá átt að gera framkvæmdavaldið Er iiann fyrsti forsetinn, sem ekki
Radikali flokkurinn hefir frá fyrstu traustara í sessi og óháðara þing- irefir gerf Þaö- I staðinn fól liann
tíð barizt gegn sérskólum ýmissa inu. Það er eina málið, sem hann lögreglumanni að aka sér með
trúarflokka og viljað hafa alla hefir verulega beitt sér fyrir.
. leynd til Parísar um kvöldið og
skólafræðslu á vegum þess opinbera j Jafnhliða þingmennskunni, stund svaf heima hjá konu sinni meðan
eða a. m. k. lúta reglum þess og aði hann málflutningsstörf í París menn héldu að hann nyti nætur-
íhlutun. Þetta hefir oft verið eitt á árunum 1923—40 og þótti góður mnar í forsetarúminu í Versölum.
heitasta deilumálið í Frakklalidi lögfræðingur. Sérgrein hans viar Coty er orðlagður sem góður fjöl-
á undanförnum árum. Af þessum að fást við gjaldþrotamál. Því spá skyldufaðir. Þau hjónin eiga tvær
ástæðum neitaði meirihluti radi- ýmsir því nú í gamni og alvöru, að dætur og tíu bainabörn og ei að-
kala að styðja Laniel og neyddu það verði lokaþáttur á þessari starf fins eitt Þeirra drengur. Coty seg-
hann að lokum til að draga sig semi að gera upp hið mikla gjaid- jst3ur?,na i),ezt við,si=’■ ÞeSar liann
í hlé eftir 10. umferð.
Sjötugur forseti.
Smáíbúða-
lánin
Hér í blaðinu í gær var sagt
frá þeirri athyglisverðu stað-
reynd, að lánadeild smá-
íbúða, er var stofnað fyrir
frumkvæði Steingrims Stein
i þórtósonar félagsmálaráð-
; herra og Rannveigar Þor-
steinsdóttur, hefði á árunum
1952 og 1953 veitt 400 efna-
litlum Reykvíkingum lán og
gert þeim þannig kleyft að
eignast sitt eigið húsnæði.
A. m. k. hefði það verið óvið-
> ráðanlegt fyrir margt þess-
ara manna, þrátt fyrir mik-
inn dugnað þeirra, ef þessi
aðstoð lánadeildarinnar
hefði ekki komið til sögu.
Alls nema þessi lán til Reyk-
víkinga 10,4 millj. króna.
Þeim rógi andstæðinganna,
að Framsóknarflokkurinn sé
fjandsamlegur Reykvíking-
um, er vissulega vcl hrundið
með þessu verki, sem mest er
aö þakka tveimur af forvígis
mönnum Framsóknarflokks-
ins.
Það er svo ekki síður at-
hyglisvert, að á sama thna
og ríkið ver þannig yfir 10
millj. kr. á tveimur árum
til að hjálpa 400 efnalitlum
Reykvíkingum til að eign-
ast eigið húsnæði, hefir
bæjarsjóður Reykjavíkur á
yfirstandandi kjörtímabili
ekki lagt einn eyri af mörk
um sem lánsfé handa þessu
fólki. Bærinn hefir ekki
heldur á því kjörtímabili,
sem nú er að líða, lagt fram
neitt fé sem lán eða fram-
lag til annara nýrra
íbúðabygginga. Hjá bæn-
um hefir ríkt full-
komið aðgerðaleysi og kyr-
staða í þessum málum.
Hann hefir meira að segja
gefist upp við að útvega lóð
ir handa þeim, sem hafa
viljað byrja byggingu smá-
íbúða, svo að fjölmargir rót
grónir Reykvíkingar hafa
orðið að flytja til Kópavogs
til þess að geta byggt sér
skýli yfir liöfuðið.
þrotabú, sem írönsk stjórnmál eru kafi aiian barnahópinn í kringum
f cjao sig. Annars-er helzta dægrastytt-
I ing hans sú að lesa bækur og hlusta
Hinn nýi forseti, René Coty, er Greiddi atkvæði með Petain. j á hljóðfæraleik. Hann á bæöi gott
71 árs gamall. Hann er frá Nor- j Coty var einn þeirra þingmanna, bókasafn og mikið safn'af grammó-
mandí, eins og Laniel, og er þéttur sem greiddu því atkvæði eftir upp- fónplötum.
á velli eins og hann. Aldurinn ber gjöf Frakka 1940, að Petain fengi j Þeir, sem þekkja Coty, hyggja
hann svo vel, að enginn skyldi ætla, eins konar airæðisvald. Hins vegar gott til hans sem forseta, Þeir
að hann væri kominn á áttræðis- neitaði hann að þiggja nokkur segja, að hann sé maöur hygginn
aldur. Því síður virðast andlegir trúnaðarstörf af stjórn Petains og og taki engin gönuskeið. Það
hæfileikar hans nokkuð teknir að dró sig alveg í hlé næstu árin. sé m.a. einn kostur hans, að hann
bila. Vel má því vera, að það eigi Hann stundaði málflutningsstörf í fari oft dult með skoðanir sínar
fyrir honum að liggja, líkt og Ad- Le Havre meðan styrjöldin stóð og fyrirætlanir. Margt bendi til
enauer, að vinna aðalstarf itt á yfir og lét sem minnst á sér bera. þess, að hann sé líklegur til að
áttræðisaldri. Annars hefir það ver- þó mun hann hafa veitt andspyrnu geta þrætt milli skers og báru, en jjaldsstitonin
ið venja Frakka aö velja aldraða hreyfingunni nokkurn stuðning. | þess þurfi Frakklandsforseti nú
menn og lífsreynda í forsetaem- j Þegar bráöabirgöastjórn ' de með, eins og allt sé í pottinn búið,
bættið. j Gaulle var sett á laggirnar á stríðs- Það er ekki dregið í efa, að hann nauðsynlegt það er að losna
Áður en forsetakjöriö hófst, ’ árunum, svipti hún alla þá þing- sé maður heiðarlegur og velviljað- við hana. Þetta sýnir það
hafði ekki verið reiknað með Coty menn, sem greitt höfðu Petain at- ur. Hann er trúmaður mikill og líka og sannar, að' Framsókn
sem forsetaefni. Hann var einn öld- kvæði, réttindum til afskipta af hefir tekið þátt í starfsemi Oxford-
ungadeildarmanna í hinum Óháða stjórnmálum. Eftir aö hernámi hreyfingarinnar vonefndu.
íhaldsflokki Laniels og fylgdu Lani- Frakklands lauk, var þó skipaður j Sjálfur segir Coty, að ólagið á jausn þessara mála, því að
el eindregið sem forsetaefni flokks- sérstakur dómstóll til að rannsaka : frönskum stjórnmálum sé ekki ' ’
ins. Honum var ekki teflt fram fyrr mál þessara manna. Meira en 200 ' stjórnmálaforingjunum að kenna.
en Laniel hafði endanlega dregið þeirra fengu öll réttindi sín aftur ! Gallarnir ■ felist í stjórnarkerfinu
Vissulega er fátt betri
sönnun þess en þetta, hve í-
á bænum er
oröin spillt og rotin og hve
arflokkurinn er bezt treyst-
andi til að hafa forustu um
sig í hlé og mun það hafa ráðið og var Rene Coty einn þeirra. Hann ' sjálfu. Það er ekki hægt að kenna
mestu um framboð hans, að radi-
kalir gátu sætt sig einna bezt viþ
hann af flokksmönnum hans.
Sérfræðingur í
gjaldþrotamálum.
Rene Coty ei' fæddur í hafnar-
notaði sér þetta endurheimta frelsi' píanistanum um það, segir hann,
til þess aö gefa kost á sér sem öld- i þótt hann leiki illa, þegar píanóið
ungadeildarþingmanni og náði sjálft er ónýtt.
kosningu. Hefir hann átt sæti i
öldungadeildinni síðan. Seinustu ár
in hefir
hennar.
hann verið varaforseti
breytingu, því að við
ramma andstöðu er að etja
— ennþá meiri en gegn af-
urðasölulögum bænda, og
fannst þó flestum nóg um.
Til þess þarf aðstoö lög-
gjafans, aðstoð ríkissjóðs
og bankanna. Það er því
fullvíst, að ekkert af þessu
verður gert fyrr en Fram-
sóknarflokkurinn eflist stór
lega meðal sjómanna og út-
vegsmanna og þá um leið á
Alþingi, enda er þá fyrst til
staðar hjá sjómönnum og
útvegsmönnum, eins og var
og er hjá bændum, sú lífs-
skoðun, sú félagshyggja,
sem er grundvöllur þess, að
Eisenhower kynnir
frumvörp sín
Washington, 4. jan. — Á ráð-
stefnu, sem haldin var í Hvíta
húsinu í dag, gerði Eisen-
hower forseti grein fyrir laga
frumvörpum þeim, er hann
. þessari breytingu verði á
komið“.
Þetta þurfa útvegsmenn
og sjómenn að gera sér ljóst.
Þeir eiga að láta sín eigin
samtök annast vinnslu og
sölu aflans. Þeir eiga að láta
sín eigin samtök annast ölljhyggst leggja fyrir þingið
innkaup og aðra þjónustu ílseinna í þessum mánuði. Við
þágu útgerðarinnar. Þájstaddir voru 9 helztu menn
myndu þeir tryggja sér rétt'
verð. Þá myndu þær deilur
hverfa, er nú stöðva báta-
flotann um hver áramót.
Þetta er hin eina varanlega
lausn, sem kemur í veg fyrir
verkföll og tryggir þeim, sem
þennan þýðingarmikla at-
vinnuveg stunda, fullkomið
réttlæti.
Republikanaflokksins úr báð-
um þingdeildum ásamt öll-
um ráðherrum í stjórn Eis-
enhowers. Á morgun gerir for
setinn ráðamönnum Demó-
krata sams konar skýrslu. í
kvöld ávarpar forsetinn þjóð
sína í útvarp og gefur yfirlit
yfir hag landsins á s. 1. ári
og framtíöarhorfur.
ekki var hirt um slíkar lán-
veitingar í stjórnartíð komm
únista og krata. Það eru töl-
ur, sem tala sínu máli, að í
tíð nýsköpunarstjórnarinnar
á árunum 1944—46 var fram
lag ríkisins til íbúðabygg-
inga í kaujistöðum og kaujj-
(túnum um 735 þús kr. til
j jafnaðar á ári, e*» var á ár-
junum 1950—53 eftir að Stein
1 grímur Steinþórsson tók við
stjórn félagsmálanna um 10
millj. kr til jafnaðar á ári.
Því fer þó fjarri, að með
þessu hafi verið nóg gert.
Starfsemina sem hér hefir
verið hafin, þar að efla og
auka. Vissulega sýnir reynsl-
an, að sú þróun verður bezt
tryggð með eflingu Fram-
sóknarflokksins.
Þessvegna þurfa Reykvík-
ingar að stuðla að því, að sig
ur Framsóknarflokksins
verði sem mestur í þeim bæj
arstjórnarkosningum, er nú
fara í hönd. Þannig tryggja
þeir það bezt, að því starfi,
sem hér hefir verið hafið,
verði fylgt vel eftir. j