Tíminn - 11.05.1954, Blaðsíða 5

TÍMINN, þrigjudaginn 11. maí 1954.
5
104. blað.
Priðjud. II. n«ii
ERLENT YFIRLIT:
Eftir fall Dien Bien Phu
Vafasatní er ná talið, að samkoniiilag ná-
ist um íiicíó-Mína á Genfarráðstefmmni
Indó-Kína setti meginsvip á aðstoð sú, er Kínverjar veittu upp-
heimsfréttirnar í seinustu viku. .4 reisnarmönnum, sem réði úrslit-
föstudaginn féll virki Frakka í um við Dien-Bien-Phu. Þeir hafi
Dien-Bien-Phu og á iaugardaginn látið uppreisnarmönnum í té gnægð
hófust umraeðurnar um Indó-Kína vopna og vista. Ýms nýtízkuvopn,
á ráðstefnunni í Genf. Um ekkert sem uppreisnarmenn hafi notaö,
er nú meira rætt en hvað muni eins og fallbyssur og loftvarnarbyss
taka við eftir fall Dien Bien Phu. ur hafi raunverulega ráðið úrslit-
Enn er svo ma'rgt óvíst í þess- unum.
um efnum, að erfitt er að segja | Þá veikti það mjög aðstöðu verj-
endurnýjaöur með nýjum Skip fyrir um, hvað;|ramtíðin muni bera endanna, að ekki fengust fluttir
burtu særðir menn, eins og venja
er í styrjöldum, þegar vissir staðir ,
eða virki eru umsetin. Uppreisn-
armenn neituðu um léyfi til slíkra '
flutninga. Bidault utanríkisráð-
herra Frakka fór þess á leit við
fulltrúa Rússa og Kínverja strax og
Um „nýsköpunina“
og „barlóminn“
Á árunum 1944—46 voru
keyptr til landsins 30 nýir
togarar, og vélbátaflotinn, er
mjög var genginn úr sér eft
ir stríöið, aö verulegu leyti
um, sem bæöi voru smíðuð
innan lands og utan, en þó
einkum erlendis. Þessi endur
nýjun fiskiflotans ásamt bygg
ingu síldarverksmiöjanna á
Sigiufirði og Skagaströnd, var ,
í skauti sínu. Álit fréttamanna
í Genf virðist þó það, að horfurnar
fyrir þvi, að samkomulag náist um
Indó-Kína í Genf, hafi heldur
versnað en batnað seinustu dag-
ana.
Þá virðast fréttamennirnir nokk- ___________________________ „
af þáverandi stjórnarvöldum urn veginll sammála um það, að Genfarráðstefnan liófst, að þeir
nefnd nýsköpun. Var varið til útilokað megi nú telja, að nokk-, hefðu milligöngu um, að' slíkir
þessara framkvæmda nokkr-' urt samkomulag náist um samein- fiutningar yrðu leyfðir. Bæði Rúss-
Um hluta af gj aldeyrisinn- ingu Kóreu á Genfarfundinum. ar og Kínverjar vísuðu til uppreisn
stæðum þeim, er íslendingar j armanna, er voru búnir að' neita
áttu erlendis í stríðslokin, en Var vörn Frakka í |um leyfi Þessi' afstaða Rússa og
Kínverja vakti mikla gremju í
þær námu um 1200 milljón- Dien-Bien-Phu tilgangslaus?
um króna samkvæmt núgild-
andi gengisskráningu.
; Frakklandi.
Vopnahléstillagra Frakka.
Snemma í vikunni náðist end-
anlegt samkomulag um það milli
fimmveldanna, að níu aðilar skyldu
eiga fulltrúa á Genfarráðstefn-
Enn verður ekki að fullu dæmt
um það, hvaöa áhrif fall Dien-
r. „„ „ v Bien-Phu kann að hafa í Frakk-
Svo var að heyra á ýmsum ,. ■
, ' ' ' _ J , J , landi, en það getur haft megm-
i þa daga, að með komu ný- þýgingu fyrir Genfarráðstefnuna
sköpunartogaranna og ný— nver þau verða. Víst- er það, að
sköpunarbátanna væri fram— ^ Frakkar taka sér ósigurinn mjög
tíð atvinnulífisins og velmeg- nærri. Þeir, sem eru andvígir stjórn unni, þegar rætt væri um Indó-
nn þjðarinnar trýggð um lang inni og mótfallnir Indó-Kínastyrj- ( Kina, eða fulltrúar fimmveldanna,
an aldur. Tóku forystumenn öldinni, eins og t. d. kommúnistar,' Vietnam, Kambodia, Laos og Viet-
Immmnni'cto cíd- kenna stjórninrii um ófarirnar og minh, en svo. nefna úppreisnar-
f TX “r , JJ'r heimta tafarlausa vopnahléssamn- menn sig. Fyrsti fundur þessarar
um peua, Og enn 1 a g i y inga upp & nær hvaga spýtUr sem ráðstefnu var haldinn á laugar-
Einai Olgeirsson arlega 2-3 eru yygrrr eru nú nins vegar ó- daginn.
„stÓrar“ ræður á Alþingi um sáttfúsari en áður. Sennilega ræður 1 Á þessari ráðstefnu bar Bidault
„gullÖld“ nýsköpunarinnar, er það miklu eða mestu um endan- ' íram tillögu um tafarlaust vopna- '
Brynjólfur sat í „hvíta hÚS- lega afstöðu Frakka, hvort komm- j hlé í Kóreu. Tillaga hans var á|
jnu“ við Lækjartorg (Áka er únistar sýna sáttfýsi eða ósátt-1 þá leið, að uppreisnarmenn skyldu
nú að fáu getið!). Ifýsi í Genf. |draga her sinn frá Laos og Kam-
_ " ’ . .. j Stjórnin heldur því fram, að bodia, en í Vietnam skyldi hvor
vlSt er um það ao nyskop- vurn ggtuiiðsins í Dien-Bien-Phu ' herinn um sig einangra sig á viss- 1
unarskipin voru stærri og að ]lafj Sígur en svo verið tiigangslaus.
ýmsu leyti betri en hin eldri Hún hafi bundið svo mikinn liðs-
skip fiskiflotang. Um það var afla kommúnista, að þeim hafi (tíðarskipan í Indó-Kína skyldu
ekki heídur ágreiningur, hvort r&ynzt ókleift fyrir regntímann að strax hefjast og vopnahlé væri
endurnýja ætti skipaflotann,1 hefja árás á Rauðársléttunni, sem'komið á.
þótt deilt væri um einstök er Þýðingarmesta landssvæðið, er j Af hálfu kommúnista var þessavi
1 , , . , Frakkar halda enn í Tonking, eða tillögu ekki svarað neinu á fund-
að hefja innrás í Laos, þar sem 1 inum. Hins vegar bar fulltrúi Viet-
varnir voru litlar fyrir. Nú gefist1 minh fram þá tillögu, að fulltrúar
tækifæri til að styrkja varnirnar ( andspyrnuhreyfinganna svoköll-
á báðum þessum stöðum meðan uðu í Laos og Kambodia skyldu fá
regntíminn stendur yfir. Fransxa1 fulltrúa á ráðstefnunni. Þessu var
stjórnin hefir þegar tilkynnt, að1 andmælt bæði af hálfu Frakka,
hún muni senda aukið lið til Indó- j Breta og Bandaríkjamanna, Að
Kína til að treysta varnir þar, ef
á þurfi að lralda.
um svæðurn og hlutlaus belti að
vera á milli. Samningar um fram-
væri
tæknileg atriði,
heldur ætti að kaupa diesel-
togara, eins og ýmsir héldu
þá fram, éða gufutogara,
eins og gert var. Aöal-
ágreiningurinn var um það,
hvort kaup skipanna væri svo
einhlít, að eftfjr þa'ð væri
hægt að lifa áhyggjulaust
varðandi af komu sj ávarút-
vegsins.
Framsóknarmenn héldu því
fram, að
Aðstoð Kínverja réði
úrslitum,
Þá bendir franska stjórnin á, að
svo kornnu var fundum frestað til
mánudags.
Fréttamönum þótti þessi fundur
benda til þess, að ekki horfði vel
um samkomulag og búast mætti
við löngu og ströngu þófi um forms
fjárhagsmálunum þótt Frakkar hafi misst þarna 'um ' ff1’ likt kommúnistar b"lttu;
bæri að haga þannig, að rekst 12 þús. manns, þar af um 4 þús.1 þegai sanilð var um vopnahlé
ur hinna nýju skipa væri
tryggður. Þetta tóku liðsmenn
Hýsköpunarinnar illa upp. Ef
á það var minnst, að til þess
gæti komið, að útgerð hina
nýju gchu skjipa bfeeri sig
ekki, kölluðu leiðtogarnir
slíkt tal „barlómsvæl“ og
„hrunstefnusöng“. Þeir höfðu
sem sé þá röksemd á reiöum
höndum að veiðiafköst hinna
liýju skipa yrðu svo mikil, að
hreinn barnaskapur væri að
tala um eins úrelt fyrirbrigði
og reksturshalla! Það var
eins og menn héldu, að þetta
væru fullkomnustu skip í
heimi, og að önnur eins
myndu ekki verða byggð í
veröldinni á þessari öld.
Óábyrgir leiðtogar í þjóð-
málum byrjuðu að grafa gröf
nýsköpunarinnar, þegar á áv
íffium 1941—42, eða löngu áð
ur en til hennar var stofnað,
með því að hleypa hinni
skef j ajausu verðbólgu
fallna og særða, hafi manntjón
kommúnista orðið enn meira eða
alltaf um 18 þús. manns, þ. e.
fallnir og særðir. Þetta manntjón
muni veikja þá til árásar anriars
staðar og þá ekki sízt af því, að
þeir hafi misst þarna allmikið af
bezta Jiði sínu..
Fregnum frá Indó-Kína ber yfir-
leitt saman um, að það hafi verið
Kóreu.
Afstaöa kommúnista.
Fréttamenn telja' víst, að
kommúnistar álíti sig hafa bætt
stórlega aðstöðu sína með sigrinum
í Dien-Bien-Phu og þeir muni því
verða harðir og óbiigjarnir í kröf-
um sínum. Líklegt sé, að þeir beri
fram kröfur, sem i raun og veru
IIO CHI MINH,
foringi uppreisnarmanna
jafngildi því, að þeim verði afhent
yfirráðin í Indó-Kína. Þá kunni
þeir að draga samningana á lang-
inn í von um, að stjórnarskipti
verði í Frakklandi og þar komi til
valda stjcrn, er fyrir hvern mun
vilji semja í Indó-Kína. |
Bretar hafa verið sagðir hall-
ast að þeirri lausn, að Indó-Kína
yrði skipt, líkt og Kóreu. Frakkar
munu ekki hafa talið þessa lausn
útilokaða, einkum ef landinu yrði
skipt um 20. breiddarbauginn. Það
þykir nú nokkuð víst, að komm-
únistar muni hafna siíkri Jausn.
Hins vegar er ekki talið ólíklegt,
að kommúnistar bjóði það til sam-
komulags, að mynduð verði sam-
bræöslustjórn í ölium ríkjum Indó-
Kína, gegn því, að kommúnistar
fái yfirjráð þýðingarmestu ráðu- j
neytanna, eins og hermála og lóg-
reglumála. Líkleg afleiðing þess
væri sú, að kommúnistar gætu fljót
lega hrifsað tii sín öll völd, likt
og í Tékkóslóvakíu. |
Þá er talið, að kommúnistar
kunni að bjóða upp á vopnahlé á
þeim grundvelli, aö öllum beinum
vopnaviöskiptum verði hætt, en
ekki verði samið urn neina á-
kveðna markalínu milli herjanna. '
Þetta myndi geta gefiö skæruliðum
þeirra frjálsar hendur víða í land-
inu.
Afstaða Bandaríkjanna.
Eins og áður hefir verið skýrt frá
hér í erlenda yfirlitiriu, hafa Banda
ríkin tekið þá afstöðu að haía sig
lítið í frammi á Genfarráðstefn-
unni að svo stöddu, svo að ekki
verði um. kennt, að samkomulag
strandi á afstöðu þeirra. Afskipti
þeirra og viðbúnaöur miðast nú
fyrst og fremst við það, hvað ger.a
skuli, ef ekki næst samkomulag í
Genf.
í ræðu, sem Dulles utanríkisráð-
herra hélt um Indó-Kína síðastl.
föstudag, la.gði hann. áh.erzlu á
þrennt:
1. Frakkar veittu ríkjunum Viet
(Ffamhald á 6. siðu.)
íslenzku krónu og gera afla j Nú, á árinu 1954, hafa tog-
nýsköpunarflotans verðlausan araútgerðarmenn á ný leit-
í landinu. Jað ásjár ríkisstjórnarinnar,
Afleiðingarnar vcru ekki af því að þeir telja, að rekst-
lengi aö segja til sín. Þegarjur skipanna beri sig ekki.
í árslok 1946 varð Alþingi í Aukinni verðbólgu er þó ekki
fyrsta sinn að taka ábyrgð á j um að kenna, nema þá að
verði bátafisksins, og. fisk- j litlu leyti í þetta sinn, þar sem
uppbæturnar úr ríkissjóði hóf i verðlag og kþupgjald hafa
ust. Nokkrum vikum síðar(lítið breytst seinustu misser-
fór nýsköpunarstjórnin frá.in. Hér liggja til grundvallar
völdum. Árið 1950 kom röðin j aörar ástæður, eins og út-
aö togurunum. Þá neyddist' færsla landhelginnar og lok
Alþingi til að breyta með lög un brezka markaðsins.
um skráningu erlends gjald-| Allt sýnir þetta hins veg-
eyris, þ. e. að gera þjóðinni ar, aö það er ekki nóg að
af j að greiða fleiri krónur fyrir
stokkuhum. Og þega,r hin nýju'þau verðmæti, sem nýsköpun
skriðdrjúgu skip sigldu inn! arflotinn dró á land. Sú ráð-
„sundih blá“ vcru grafararn, stöfun dugði togurunum í
afla atvinnutækja, eins og
haldiö var fram á „nýsköpun
arárunum". Þaö verður líka
aö tryggja þeim þann rekstr
ir frá 1049 prn að verki Að'það sinn’ en náði of skammt j argrundvöll að þau beri sig.
) ira 1942 enn að ve K . Aö ^ fyrir bátana. Þá var tekið Það ér ekki barlómur eða
því vajr unnið jafnt og þétt upp hís svonefnda bátagjald j hrunstefnusöngur að minnst
að miiinka kaupmátt hinnar eyrisiyrirkomulag. I'sé á nauðsyn þess.
Minni eftirspurn
að garðlöndum
Lokið hefir verið jarð-
vinnslu á eftirtöldum garð-
löndum: Borgarmýri 1, Borg-
armýri II, Fossvogi bæði II og
III, Tungutúni og Þvotta-
laugargörðum sama garðlandi
við x-götu.
Haldist svipað tíðarfar mun
jarðvinnslunni verða lokið
um miðjan mánuð að undan-
skildum nokkrum nýjum
svæðum, sein verða tæplega
tilbúin til niðursetningar fyrr
en um 20. maí.
Eftirspurn eftir garðlönd-
um er nokkru minni en s. 1.
vor, en þó mikil þrátt fyrir
vandræði að umsetja þá fram
leiðslu, sem er umfram heim-
ilisnotkun.
Eins og auglýst hefir verið
áður þá var byrjað að út-
hluta þeim garðlöndum til
annarra, sem 1. maí hafði
ekki verið borguð leiga fyrir
árið 1954.
STÓRT OG SMATT:
*
A „Sigarliæönm“
Matthías Jochumsson
byggði sér í brekkunni fyrir
ofan Akureyrarhöfn : hús,
sem hann nefndi Sigurhæð-
ir. Þetta nafn á húsi skálds-
ins, mætti mörgum í hug
koma, sem séð hefir hið veg
lega dvalarheimili aldraðra
sjómanna, sem nú er verið
að byggja á Laugarásnum í
. Reykjavík. Þaðan er útsýn
hin fegursta út yfir „sund-
in blá“ og Faxaflóa, þar sem
Esja, Keilir og „jökullinn"
standa vörðlnn eins og á
landnámstíð. Þarna munu
þeir menn dvelja, er marg-
an’sigur hafa unnið í barátt
unni við náttúruöflin, en þó
sjaldan án erfiðis, og þykir
gott að koma í höfn, þótt
hugurinn reiki víða. Tveir af
heíztu forvígismönnum sjó
mannaheimilisins, þeir Sig-
urjón Ólafsson og Björn Ól-
afs, eru nú nýlega látnir. Var
Sigurjón, hinn þjóðkunni
forustumaður reykvískrar
sjómannastéttar, borinn til
moldar fyrir nokkrum dög-
um. En merkið stendur, þött
maðurinn falli. Lög urn happ
drætti fyrir sjómannaheim-
ilið hafa nú verið samþykkt
á Alþingi. Til þess renna og
tekjur sjómannadagsins ár
hvert.
Innlent kjarnfóður
Landbúnaðarnefnd neðri
deildar flutti á síðasta þingi
frumvarp um kornrækt, sem
væntaniega verður tekið tilJ
ýtarlegrar meðferðar á
næsta þingi. Gert var ráð fyr
ir, að gerðir væru kornrækt
arsamningar við 100 bændur
á næstu 10 árum og að þeim
yrði greiddur styrkur til
kaupa á kornræktarvélum,
alltað 50% og ársstyrkur sem
svarar hálfu jarðræktar-
framlagi árlega. Þá er og
gert ráð fyrir sérstakri við-
urkénningú til beirra, sem
skara fram úr i kornrækt-
inni. Frumvarpið var undir-
búið og samið af kornrækt-
arnefnd, sem framleiðslu-
ráð landbúnaðarins skipaði
25. okt. 1951, en fiutt á Al-
þingi eftir ósk framleiðslu-
ráðs, landbúnaðarráðherra
og landnámsstjóra. Talið er,
að árið 1951 hafi verið flutt
inn 8—9 þús. tonn af er-
lendu kjarnfóðri. Með fram-
angreindu frv. er stefnt að
því að aflað sé sem víðtæk-
astrar þekkingar um það,
h-vort hægt sé að stunda
kornrækt í stórum stíl hér á
landi. \
Kosniiga aga-
netndin
Á síðasta Alþingi var kos-
in milliþinganefnd til að
endurskoða lög um kosning-
ar til Alþingis og bæjar- og
sveitarstjórna. Fjórir þing-
flokkar eiga fulltrúa í nefnd
inni, sem hér segir. Frá
Framsóknarflokknum: Páll
Þorsteinsson alþm. og Þór-
arinn Þcrarinsson ritstjóri.
Frá Sjálfstæðisflokknum:
Gísli Jónsson alþm., Einar
Ingimundarson alþm. og
Þorvaldur G. Kristjánsson
lögfræðingur. Frá Alþýðu-
flokknum: Gylfi Þ. Gíslason
alþm. Frá Sameiningar-
flokki alþýðu — Sósíalista-
flokknum: Ingi R. Helgason
lögfræðingur. — Ýmsar til-
CPrambEild & 6. eí5u.)