Tíminn - 27.06.1954, Síða 2

riiviiiNiN, suimuaagmn zr. jum

Lá við stríði milli Austurríkis og i
Bandaríkja út af bandarískum þegnll XÍISCVIHIÍHE
T' ;__ 1 j s. •»' i : — _ íi- . c* 1. •• c ' 'X %íí ~, . 7/
Fyrir hundrað árum urðu þeir atburðir í Smyrnuliöfn í eindregið til þess við Austurrikis-
Tyrklandi, er höfðu nær leitt af sér styrjöld. Nafn þess menn að þeir biðu með að fara
manns, er hafði nær orðið styrjaldarvaldur, sést ekki í bók- með fangann frá Smymu, unz
um, og hann hefir heldur enga sögulega frægð hlotið fyrir frekari fyrirmœli kæmu frá hærri
að hafa staðið nærri því að valda slíkum örlögum. Maður stöðum um afgreiðslu málsins.
þessi hét Martin Koszta, bandarískur þegn og hafði brotið
mikið af sér við eitt af mestu stórveldum Evrópu. Hann Valdbeitingu hótað.
hafð -leitað hælis í Bandaríkjunum eftir þau átök, en var. Það iiðu fimm dagar. Þá frétti
nú áftur kominn austur á bóginn, begar við lá að spjöld sög- ingraham skipstjóri, að fyrirhug-
unnar færu að stafa rauðu í Smyrnuhöín. ' að væri að flytja Koszta með gufu
_ 1 skipi til Trieste. Hann mótmælti
Þessi saga for að gerast nokkr-, fly.tja átti hann áleiðis tii Austur- „
, , “ . , , þessu við skipstjorann a Hussar og
um mínutum eftir að bandariska rikxs. Þar myndi hann að hkind-
herskipið St. Louis, búið tuttugu | um tskinn af lifi.
fallbyssum varpaði akkerum í höfn
Var í viðskiptaerindum.
Talsmaðurinn benti Ingraham
skipstjóra þangað, sem Koszta var
inni f Smyrnu, þann tuttugasta og
þriðja júní árið 1853. Skipstjóri var
Duncan Ingraham og hefir það
verið greindur og skemmtilegur ná geymdur. Sáust þar tvö austurrísk
ungi, sem ekki hefir látið sér allt
fyrir hrjó3ti brenna.
herskip, briggurinn Hus3ar með
krafðist. þess, að málið væri látið
liggja kyrrt á meðan ekkert frétt-
ist frá Konstantínópel. Skipstjór-
inn á Hussar svaraði . því, til, að
hann teidi Ingraham ábyrgan, ef
nokkurt ofbeldi væri sýnt skip-
unum tveimur, Hussar og Artemis-
ia. Koszta dvaldi áfram um borö
Útlagar.
Ekki .höföu akkerin tekið botn,
þegar hópur manna kom í bát að j hefði verið liðsforingi í frelsisstríði
skipshlið. Þessir herramenn voru x ■ Ungverja gegn Hahsborgurum. Er
mjög æstu skapi og óðamála. Tals J ungverski herinn hafði beðið ó-
maður þeirra skýrði skipstjóranum sigur fyrir Austurríkismönnum og
svo frá, að þeir væru stjómmála- J bandalagsmönnum þeirra í stríð-
menn í útlegð, er hefðu fengið tíma ; inu, Rússum, árið 1849, hafði hann
bundið dvaiarleyfi í Smyrnu. Hann J flúið til Tyrkiands og síðan gerzt
skýrði ennfremur svo frá, að þeir j innflytjandi til Bandaríkjanna.
væru komnir á fund skipstjórans Hann hafði komið til Tyrklands
í erindum Martins Koszta, fyrr- j fyrir skömmu í verzlunarerindum
verandi útlaga, .eins og þeir, en ’ og hafði aðeins dvaiiö skamma
núverandi ríkisborgara í Banda- j stund í Smyrnu, er hann var grip-
ríkjunum. Koszta hafði verið stadd inn af Austurrikismönnum.
ur inni i kaffihúsi í. Smyrnu, þeg- j
ar h'ann var gripinn og færður Hvað um alþjóðalög?
um borð í herskip í höfninni, sem j Talsmaðurinn ýtti nú meira við
Ingraham skipstjóra. Hváð um
nítján fallbyssur og við hiið hans . Tr _ _ , _
J a i Hussar. Pyrsta juli fór Ingraham
syáturskip hans, Artsmisia með tólf
byssur. Skipstjóranum skildist á
orðræðu taismannsins, að Koszta
£rá ska*i£sio£u tollstjóra.
»
Almennt tryggmgaxsjóðsgjald, fyrir 1954 féll í
gjalddaga að hluta í janúar, en er nú allt gjaldfallið **
hjá þeim, vrn ekki hafa þegar greitt þann hluta.
Gjaldið er kr. 718.00 fyrir hjón, kr. 647.00 fyrir ókvænta
karla og kr. 431.00 fyrir ógiftar konur.
Skrifstofan veitir einnig móttöku fyrirframgreiðsl-
um upp í skatta ársins 1954. -
Reykjavik, 25. júní 1954.
. . - ■ ; . . i .. . i \
Tollstjóraskrifstofan
Arnarhvoli
ÚtvarpiB
í opinbera heimsókn til Koszta.
Spurði hann Koszta þá, hvort hann
kysi sér vernd bandaríska fánans
og svaraði Koszta því játandi. „Þá
skaltu fá hana“, sagði Ingraham.
Klukkan átta morguninn eftir, er
skipstjórinn á Hussar var að raka
sig, fékk hann bréf frá Ingraham
„Herra! Mér hefir verið ráðlagt
af sendiherra Bandarlkjanna • í
Konstantínópsl að krefjast Martin
Koszta, borgara Bandatíkjanna, er
tekinn var msð valdi á tyrkneskri
grund, og sem nú er í haldi um
borð í briggnum Hussar, og ef
þessu verður neitað, þá að taka
hann með valdi. Svar við þessari
kröfu verður að hafa borizt fyrir
klukkan fjögur eftir hádegi.“
S353353355SSSSSS355SSSSSSSSSSSS3SSSSSSSSSSSSSSSSSSaa$sy;S«3$33$333$$$3
LÖGTÖK
. . « : fun i r..i t \J
- — . i . r-.-v
Eftir kröfu ríkisútvarpsins og samkv. úrskurði.
uppkveðnum í dag, verða lögtök látin fara fram til
tryggingar ógreiddum afnotagjöldum af úvarpi fyrir
árið 1953, á ábyrgð lögtaksbeiðenda, en kostnað gjald
enda, að liðr.um átta dögum frá birtingu þtssarar'
auglýsingar. —•• - * - •
25. júní 1954= ‘
aiþjóðalög? Ef hægt var að ræna ^ orrustu_
fyrrverandi utlaga og nuverandx Héí yar um ajJ ræffa úrslitakosti)
XJtvarpið í dag:
Fastir liðir eins og venjulega.
19.30 Tónleikar: Josep Szigeti leik-
ur á fíðlu (plötur).
20.20 Erindi: Sólmyrkvinn 30. júní
(Trausti Einarsson prófessor).
20.35 Kórsöngur: Samkórinn
„Bjarmi" á Seyðisfirði syngur,
21.00 Eiindi: Ræktunartilraunir
Magnúsar Ketilssonar sýslu-
manns í Búðardal (Ingimar
Óskarsson grasafræðingur).
21.25 Tónleikar (plötur).
21.45 Uppiestur: „HjónaskUnaður",
smásaga eftir Jóhannes Arn-
grimsson sýsluskrifara; höf-
les.
22.05 Gamlar minningar. — Hljóm
sveit undir stjórn Bjarna 3öðv
arssonar leikur.
22.35 Danslög (plötur).
23.30 Dagskrárlok.
Útvarpið á morgun:
Fastir liðir eins og venjulega.
19.30 Tónleikar: Lög úr kvikmynd-
um (plötur).
20.20 Útvarpshljómsveitin; Þórar-
inn Guðmundsson stjórnar.
20.40 Urn daginn og veginn (Ragn-
ar Jóhannesson skólastjóri).
21.00 Einsöngur: Hjálmtýr Hjálm-
týsson syngur; Fritz Weiss-
happel leikur undir.
21.15 Erindi; Morðið í Sarajevo
(Sverrir Kristjánsson sagn-
fræðingur).
21.50 Búnaðarþáttur: Ráð gegn
algengum jurtakvillum (Ing-
ólfur Davíðsson magister).
22.10 „Heirnur í hnotskurn", saga
eftir Giovanni Guareschi; IX
Ósigurinn (Andrés Björnsson)
22.25 Þýzk dans- og dægurlög (plöt
■ur).
23.00 Dagskrárlok.
Árnað heilla
Hjónabönd.
í gær voru gefin saman í hjóna-
band af séra Jóni Þorvarðssyni ung
frú Ingveldur Lúðvíksdóttir (Guð-
mundssonar skólastjóra) og Hall-
bandarískum ríkisborgara og flytja
hann til lands þeirra yfirráðaseggja
sem hann hafði barizt gegn, hver
áttú þá að verða örlög þúsund-
anna, vegabréfslausra flóttamanna,
„I
Borgafógetinn í Reykjavik
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
sem Bandaríkin höfðu sett Aust-
urríki og það voru aðsins um átta
klukkustundir til stefnu. Á þess-
um tíma var allt undírbúið til orr
... , 'ustu á þessum þremur skipum.
ems og þeirra, an verndar, án boi'g l . . . . , ,. ,
.... ........ , Artemxsia var hagrætt þannig, að
auðvelt var fyrir skipið að gefa
araréttinda og heimilis? Atti að
líða austuriáska flotanum að virða
alþjóðalög að vettugi? Og
; skxpx Ingrahams breiðsiðu. Ingra-
sxðast i, , ,. . .
ham bjost exnmg til orrustu um
sagðx talsmaðurinn: „Hvað ætlar 1. ., , , . . . _
, , . ..... , .' borð í skipi smu. Byssui'nar voru
ameriski skipstjorxnn að gera i þvi i, A.__ , ,
f . ' losaðar og skotfærageymslurnar
að bjarga Koszta?" Ingraham sneri; „ , , .,
. . ° . , lopnaðar. Seglum var konnð þann-
ser txl ræðismannsnxs í Smyi-nu og | . , . , , , . ,
„ „ , „ ... , xg fyrxr, að ekkx þurfti að senda
fekk þær upplysingar, að hann, . .
1 mennma upp txl að koma skipmu
ræðxsmaðurxnn, hefði þegar snuxð i , , , . .i
, . I af stað, jafnvel læknarnxr toku
ser txl sendxherrans í Konstantxn- , ,
, . 'fram tæki sín, hmfa og sagir.
opel og biði nu aðeins eftir fyrir- ' 1
iffffSSSffffSSffffSffSffffffSSffffffffffffSffffSffSffSffSffffSffSffSffSSffjffffffffffSffffffffffffffffffSffSSffSffffff1!
Vt .8
Guilmedalíuhafar
Olympíuleikanna 1948
sýna v TivoSi í dag og í kvold
mælum frá sendiherranum. Ræðis-
maðuxinn skýrði skipstjóranum
frá því, að Koszta hefði í fórum
sínum svokallaða „fyrstu pappíra ‘
upp á borgararétt i Bandarikjun-
um. Á þeim væri aðeins um að
ræða yfirlýsingu um ákvörðun þess
efnis að gerast bandarískur ríkis-
borgari. Ræðismaðurinn sagði er.n-
fremur, áð lagalegt verðmæti slíkra -
pappíra hefði aldrei verið prófað
á alþjóða vettvangi. Á þvi voru
möguleikar, að Koszta væri enn
dæmanlegur undir austurrísk yfir-
ráð.
Geymdur í hlekkjum.
Það, sem varö þó helzt að taka
til athugunar í þessu máli, var sú
staðreynd, að Bandaríkjamenn
urðu að gæta fyllstu varúðar i við-
skiptum sinum við Austurríkis-
menn. Var grunnt á því góða milli
þjóðanna, sxðan í frelsisstríði Ung-
verja, en Bar.darlkjamenn veittu
Ungverjum stuðning x baráttunni
gegn Habsborgurum. Ingraham
bjóst við því, að austurrísku skipin
í höfninni í Smyrnu myndu hraða
sér á brctt með manninn fanginn,
áður en hægt væri að koma við
nokkrum stjórnmáialegum aðgerð-
um. Hann gerði það því aj tillögu
sinni, að hann og í’æðismaðurinn
Skömmu fyrir klukkan fjögur1
sást hvar lífbátur var látinn síga
fx'á Hussar. Nokkrir nienn stigu!
. (
niður x hann, allir í einkennisklæð
um, nema einn. Það var verið aö
skila Koszta á bandaríska grutid.
Hættan á blóðsúthellin; um og .‘■fyi'j
öld var liðin hjá. Eftirtektarvert
er, að engar sönnur eru fyrir hendi
um það, að Ingraham hafi fengið
fyrirskipanir frá sendiherranum.
dór S. Gröndal, framkvæmdastjóri. heimsæktu fangann um borð í Huss
Heinlili þeirra verður að Baróns- j ar Martin Koszta var dreginn fyrir
6t-g -3- i þá, hlekkjaður á höndum og fóc-
Nýlega voru gefin saman í hjona um Ingraham krafði3t þgss straX)
band af séi'a Gunnari Arnasym . ...
„ . ,, , „ m að maðurxnn yrði leystur ur jarn-
ungfrú. Elísabet Teitsdottir og Ol- .
afur Guðmundsson frá Felli í Ár- um- Skipstjórinn varð vxð þelrn
neshreppi. Heimili þeirra verður að og fangrnn og Ingraham t.ok
Jllíðarvegi 17, Kópavogi. »ust í hendur. Ingraham ■ mæitist
\uf
s 4»
Aígöngumiðar seldir í Tívolí frá kl. 2. Aðgangur
kr. 3.00 fyúr börn og kr. 10.00 fyrir fullorðna.
Enginn má missa af að sjá þessa heimsfrægu
me.’stara.
Glíanniélagið Ármannt

Skrifstofustúlka
Oss vantar nú þegar skrifstofustúlku með Sam-
vinnuskóla- eða verzlunarskólamenntun.
Upplýsingar gefur mjólkurbússtjórinn.
Mjjóikurbú Flóamanna
Mygginn iséndi tryggir
tíráttarvéa satrnía
PÖKKUM INNILEGA auðsýnda samúð og virðlngú.
viö andlát og'jarðarfór föður okkar, tengdaföður og
f^strrfögur
ÞORBERGS STEINSSONAR
Þingeyri.
Áslaug Árnadóttir, Leifur Þorbergsson,
jóttonna Þorbergsdóttir, Elías Jónsson,
Helga Þorbergsdóttir, Jón E. Ágústsson,
Sigríður Þorbergsdóttir, Hallgrimur Pétursson
HÍaínhildur Þorbergsdóttir, Garðar Karlsson,
Helga Kristjánsdóttir. .. ....