Tíminn - 08.08.1954, Page 3

175. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 8. ágúst 1954.
3
HEILSUVERND
H v í 1 d i n
Betra' er heilt en vel gróið.
Þáð ér bétrá, skynsamlegra og
ódýrará áð’gæta vel heilsunn-
ar, heiduT e'n það að leitast
við' a'Ö bæta ’hana eftir áð
he‘rini héfur ' stórum hrakað
viÖ1-’ sjukdcrmá, slysfarir eða
n aivritáí y f j an o tk u n.
Þaði'éf,'!ékkf'hægt að halda
góðri héíIsu“oðruvísi en með
hollum lifna^arháttum, góðri
næri^u'ipp ajiklu fersku loíti.
Margir'leg^ja á sig ærna fyr-
irhöfn, (k^jijpijpft eftir ýms-
um kredcium til þess að halda
heilsunni. Verður þetta jafn-
vel að hálí 'tTuarfarslegu at-
riði, ög gerigur stundum svo
langt áð mest öll hugsun og
mest allt "líf þéssara manna
snýst úm ' það' 'eitt að halda
heilsunni. Á þann hátt týna
þeir lífi sinu> tþó að þeir leit-
ist við að bjarga þv'í.
Aðrir virðast halda góðri
heilsu, og yerða manna lang-
lífastir, þó að þeir brjóti flest-
ar þær lífsreglur sem varða
heilsusamlega lifnaðarhætti.
Þeir munu þó frekar tilheyra
undantekningunni sem sann-
ar regluna.
Aliir menn eru misjafnlega
gerðir á öllum sviðum. At-
gerfi, gáfur og útlit eru mis-
munandi og jafnvel fingraför
in eru ólík hjá hverjum ein-
staklingi. Eins er þessu varið
með lífskraftinn, lífsfjörið og
lífsþróttirin. Menn fæðast
mismungnþi kröftugir og
heilsugöðir, og virðist hafa
mismunandi greiðan aðgang
að lífsuprþsprettunni til þéss
að hlaða sig af orku á nýjan
leik þegar lífskrafturinn hef-
ir minnkað af einhverjum or-
sökum.
Þessvegna er ekki hægt, að
gefá neinar fastskorðaðar
reglur um lifnaðarhætti sem
hæfa hverjum og einum í
hvert eitt sinn, heldur er að-
eins hægt að benda á nokkrar
almennar reglur, sem vitað
er að hæfa meginþorra
manna.
Hver og einn verður þess-
vegna að prófa sig áfram, eft
ir því Sém þær hæfa honum
og lífsskilyrðum hans.
Líkja mætti mannslíkam-
Skerfur til isl. menningarsögu
anum við geysistóra aflstöð
eða rafhlöðu, þar sem meira
og minna hver einasta fruma
starfar sem .að nokkru lcyti
sjáifstæð oi-kamiðBtöð; en þö
í nánum t'-ngsium hver við
aðra. ! : '
Til bess að hlaða þé'ssa afl-
stöð sína, notar mannsand-
inn aðallega fjðra megin-
þætti, hvíld, næringu, vatn
og Joft.
Af þessum fjórum þáttum
er hvíldin sá langsamlega þýð
ingarmesti. Skoða ber sveín-
inn og hvíldina sem jákvætt,
afar þýðingarmikið uppbygg-
ingarstarf, en ekki sem r.ei-
kvætt athafnaleysi, eins og
mörgum hættir til að gera.
Þetta vita aliar skepnur af
eðlishvöt sinni, margar marn
skepnur af mannviti sínu og
höfuðskepnan Churchill af
snilligáfu sinni. Þessvegna
leggjast þessar skepnur oft
til hvíldar og það meira að
segja um miðjan daginn.
Að undanteknum sjúkling-
um, ofdrykkjumönnum og
nokkrum auðnuleysingjum
eru íslendingar mjög atorku-
samir, athafnasamir og dug-
legir menn. Þeir vinna flestir
sín daglegu störf þetta 8—10
tíma, síðan eftir það við ýmis
aukastörf, húsabyggingar,
ræktun og annað uppbygging
arstarf, oft langt fram á nótt.
Við lifum á þeim mestu ný-
sköpunar- og uppbyggingar-
tímum, sem yfir þjóð okkar
hefir dunið. Þjóðinni hríð fer
fram í allri velmeguní vel-
gengni og velferð. En þetta
verður oft á kostnað nægi-
legs svefns og hvíldar.
Éf Churchill hefir tíma af-
lögu til þess að hátta ofan í
rúm og hvíla sig i einn
til tvo tíma um miðjan dag,
þá hljótum Við minni spá-
me.nnirnir einnig að hafa efni
á því. Heilsufari íslendinga
gæti tekið stórum framför-
um, ef þeir yndu sér meiri
hvíldar. Heimtum af okkur
meiri uppbyggingarstarf til
handa iíkama okkar. Krefj-
umst meiri hvíldar af okkar,
og þá mun bæði heilsa okkar
og afköst stór batna.
I sálarþroska svanna
býr sigur kynslóðanna.
Og hvað er menning manna
ef menntun vantar snót.
M.. J.
Bókaforlag Odds Björns-
sönar á Akureyrl hefir ný-
lega sent frá sér bók, sem
ekki læ'ur mikið yfir sér, en
muri þó ekki vekja minni
athygli fyrir það. Þetta eru
einar hundrað síður í broti,
sem almenningur nefnir Eim
reiðarbrot, en prentarar kalla !
„demy“-brot. Nefnist bókin
Kvennaskólinn á Laugalandi
1877—’96 og er saga hans
eftir séra Benjamín Krist-
jánsson. en sá maður er jafn-
ían auðþekktur ef hann sting
iur niður penna, svo að vel
iinætti hann þess vegna rita
nafnlaust. Hann gnæfir allt-
af upp úr þeirri flatneskju
meðalmenskunnar, sem við
|eigum nú mest að verjas’t.
Fjarskalega er pað merki-
leg saga, sem þarna er sögð,
og- mikið fádæma-kvenval
var það, nokkuð á fjórða
hundrað kvenna, sem þessi
litli og fátæklega út gerði
skóli sendi þjóðinni þá tvo
áratugi, er hann starfaði.
Kvennaskólinn á Laugalandi. Smíði hans var lokið 1879 og
stóð hann til 1896.
(eins og vitaskuld alltaf) svo er Þorsteinn Gíslason vítti
fjarska nauðsynlegt að leggja Jón Jónsson (Aðils) fyrir að
sér á hjarta. „Þar sem ekki viðhafa þetta orð í blaða-
er hugsjón, þar tortímist grein og sjaldan heyrði ég
þjóðin“, segir hin helga bók, það í uppvexti mínum í sunn
þó að því miður sé þetta ekki lenzkri sveit. Nú er sem eng-
svo skýrt orðað i okkar ís- inn )finni neitt athugavert
lenzku biblíuþýðingu. En hug við það. Fólk, sem telja
sjón krefst ávallt sjálfsfórn- mundi sig vel siðað, notar
ar og baráttu. í hóglífinu það dagjega, það sést í öll-
um blöðum og mörgum bók-
Fátæklega út gerður um ytri'jöeyr hún- . „
aðbúð og þægindi, svo að það Þórhallur biskup hafði end ™ og það er Jafnvel að
er blöskranlegt að lesa frá-jur fyrir löneu ritað um tru fAinna, 1 kvæðum skaldanna.
sögn Jóns A. Hjaltalíns. EnjVaigerði Þosteinsdóttur, for- Allt okkar malfar er að verða
að öðru levtió Nei mikil fá- stöðukonu bessa skóla. Hann groft og ofagað. Nu ma heita
dæma vitleysá vSi afililalkunni að vonum að meta að ekki séu lengur tii stúlk-
slíkt. Þarna voru drengar i hana. Og heillandi er það að ur> telpur eða drengir, held-
saman undir eitt vesælt og lesa her frásagnir náms- ur aðems stelpur og strákar,
meyja hennar um hana. Kon ekki kyr, heldur eingongu.,
an hefir verið hreint frábær, beijur, og svona mætti lengi
en frábærar hafa þær fleiri halda áfram.
verið í Laugalandsskóla, bæði Valgerður Þorsteinsdóttir
kennslukonur og námsmeyj- vakti tilfinning unámsmeyja
ar. Það er skemmtilegt að fá sinna fyrir fögru og látlausu
þarna myndir margra þess- máli, og við sjáum þess dæmi
ara ágætu kvenna og líka í þessari þók, hvað vel henni
skemmtilega að fá þarna tókst það, og við höfum séð
námsmeyjatalið. þau annars staðar. Hún gerði
Harður hefir þessi skóli ekki það, sem skólarnir gera
iunum. Við lútum þessum J verið. Eftir reglugerðinni núna, að kenna hve mörgum
konum í þakklátri aðdáun, ihefst starfið klukkan sjö að samhljóðendum mætti troða
þegar við að loknum lestri morgni og lýkur fyrst klukk- inn 1 éitt orð og hve mörgum
leggjum frá okkur sögu^an tíu að kvöldi, með aðeins kommum inn í eina setningu.
þeirra, eins og séra Banjamin! matarhléum. Til allrar ham- 1 öTu ástundaði hún að
hefir nú ritað hana. jingju hefir þessu ekki verið msnna, mennta, hinar ungu
ekki vatnshelt þak allar
dyggðir og allir kostir ís-
lenzkrar þjóðar. Þarna var
sá gróðurreitur, sem allt til
þessa dags hefir prýtt hana
og vonandi prýðir hana í ald-
ir fram. Því að starf þeirra
;ágætu kvenna, sem þarna
:voru saman komnar, til þess
jað þroska sig og veita öðrum
'■ þroska, lifir áfrain í kynslóð-
En það þakklæti nær lengra (fylgt alveg bókstaflega — en
en til kvennanna. Á meðal samt því nær. Þó ríkti þarna
karlmanna áttu þær liðs-jgleði, ánægja, eindrægni og
menn, sem um munaði. Hæstilogandi áhugi, logandi áhugi
bar þarna sjálfan upphafs- J á því, að keppa að hinu þráða
manninn, Eggert Gunnars-, marki að vaxa að manngildi
son. Hann hefir iöngum verið og verða hæfari til þess að
SEYÐISFJÖRÐUR
Jón Þorstclnsson, Álfliól,
er fiinliemitumaður Tímans
Greiðið lionum blaðgjaldið strax.
Þeir, sem þurfa að auglýsa samkomur og annað I ná-
grenni Reykjavíkur, Suðurlandi, Borgarfirði og víðar,
athugið að Tíminn kemur í stórum byggðarlögum nær
því inn á hvert heimili sama daginn og blaðið kemur
út eða daginn eftir. Það er því liklegt að auglýsingur
I Tímanum um samkomur o. fl. beri skjótán og góðun
árangur.
tssssssssssssssssssssss
affluttur meir en skyldi, og
það er vel að nú hefir séra
Benjamín reist honum þann
varða, sem honum er sam-
boðinn. Svona skal það alltaf
gegna hlutverki sínu.
Af námsmeyjum þeim, er
þarna minnast frú Valgerð-
ar, geta þær þess fleiri en
ein hvílíkur helgidómur móð
fara: Sannleikurinn sigrar að urmálið var henni, móður-
lokum. j málið fágað og hreint. Þegar
Hún er bæði hugnæm og
fróðleg þessi bólc, og ég vildi
að hún gæti komizt inn á
ein stúlkan segir að borð-
dúkurinn sé skítugur, þá á-
vítar hin mikla kona hana
hvert heimili í landinu. Hún | reiðilaust en eftirminnilega.
mun sá góðu sæði, hvar sem ! Sitt fagra móðurmál má
hún fer, og hún kennir þá j stúlkan ekki óhreinka. Ég
lexíu, sem þjóðinni er nú'minnist þess frá æskudögum,
meyjar, sem faldar höfðu
verið forsjá hennar. Flestar
urðu þær konur, sem þjóðin
gat verið stolt af, og allar
fóru þær frá henni með æ-
varandi þakklæti i hjarta
sínu.
Raun er að lesa tillögurnar
um burtflutning skólans til
Akureyrar og niðurlagningu
heimavista. Hvað skilnings-
leysi mannanna getur oft
verið grátlegt, og hér hafði
bað sannarlega grátlegar af-
leiðingar. En minnig gamla
skólans á Laugalandi mun
lengi vara.
Sunnlendingrur.
Bezt að auglýsa í TÍMANUM
Námsmeyjar á Laugalandi 1879—1880.
Sundfélag kvenna
Sundfélag kvenna hélt
fund í bíósal Austurbæjar-
barnaskólans, sunnudaginn
25. júlí kl. 5 e. h.
Framsöguræðu hélt frú Ás-
i dís Erlingsdóttir, sundkenn-
ari. og ræddi hún um vænt-
anlega starfsemi félagsins.
Komu fram tvær tillögur,
önnur um að sérsundtimum
kvenna yrði haldið áfram
næsta vetur og hin um að
börnum yrði bannaður að-
gangur að sérsundtímum
kvenna nema einn tiltekinn
dag í viku. Voru þær báðar
samþykktar.
Ánægia var mikil á fund-
(Framhald á 7. síSu.)