Tíminn - 22.08.1954, Side 5

JS7. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 22. ágúst 1954.
5
Stmnud. 22. ágúst
Höslum okkur sjálfir völl!
Er breytinga
- von ?
Síðan í fyrravor, eða eftir
dauða JójEefs Stalins, hefir „kv 4-n •c'v, i
ýmislegt þótt benda til þess,
að stjórnendur Rússaveldis jþjóðarinnar og svo ört breyt-
vildu bæta sambúðina milli isfc það; svp margt er ógert í i
Eru nokkur takmörk fyrir
því, hvar og hvernig íslenzka
þjóðin getur beitt samvinnu-
stefnunni sér til hagsbóta? Er
til nokkur markalina, þar sem
hægt er að segja við sam-
vinnumenn: Hingað og ekki
lengra!
Það má vel vera, að einhvers
staðar séu slík mörk til. En
svo margþætt er atvinnulíf
„austurs og vesturs“ og vildu
frið fremur en ófrið. Sjálfir
hafa þeir á ýmsan hátt látið
í þetta skína. Flest er þó í
landinu og svo mjög má bæta
lífskjör þjóðarinnar, að fram
sýnustu menn eygja ekki
þann dag, er samvinnumenn
óvissu enn um hið raunveru ■ geta setzt í helgan stein og
lega hugarfar þeirra í þess-!sagt; Nú eru ekki fleiri ný
um efnum og bitur reynsla j verkefni til fyrir okkur! Nú er ,
Vesturlandaþjóða hefir kennt aðeins eftir að halda í horf- ■
þeirn að vera vel á verði þeg-1 jnu!
ar vígbúiö og voldugt einræð j Það er eitt helzta hálmstrá
isríki á í hlut. Menn vita nú andstæðinga samvinnustarfs
og skilja, að hinar „sterku“ (ins að telja þjóðinni trú um,
stjórnir einræðisríkja geta að hlutverk og gagnsemi sam
verið snarari í snúningum og vinnustefnunnar sé mjög tak
skjótari til voveiflegra að- markað. Bændurnir þing- j
gerða en veinjulegar lýðræð eysku skiptu sér ekki af öðru
isstjórnir, sem sækja þurfa'en útflutningi sauða og inn-
vald sitt undir löggjafarþing flutningi lífsnauðsynja, segja!
og kjósendur í frjálsum kosn þessir menn. Hlutverk kaup- j
ingum. Fyrir lýðræðisþjóðir félaganna er því þetta eitt
tekur það að jafnaði lang-1 og allt annað er brask og
an tíma að gera ráðstafanir glæfraspil með peninga fólks.
til tryggingar öryggi sínu. | Oft hefir þessi vísa verið
Menn þekkja það ástand, kveðin og í illum tilgangi, því
sem er, en vita ekki, hvað í einskis mundu andstæðingar
vændum kann að vera, ef samvinnustarfsins óska sér
hönd er rétt til sátta. jfrekar en að mega sjálfir
Hitt væri þó vissulega fagn ^asla samvinnumönnum völl.
aðarefni flestum þjóðurn, ef Þeim n°g um fam_
það ástand gæti breytzt til kePPni 0§ Þrótt kaupfelag-
þatnaðar, sem nú er í heims- ! anna . Sambandsms, þar
málunum. Og ekki er fyrir sem þessir aðilai kafa ati
það að synja, að þau boð geti taka, þótt ekki bætist
borizt gegnum „tjaldið", sem, leui svið Vl1, .. .
létt gætu af Vestur-Evrópu1 . Sa.mvnmufolkið hefir aldrei
þeim ótta, sem þar hefir af eð °F mun aldreiija shkum
félögin og Sambandið haft menn sendir til Hollands til
þau afskipti helzt af þessum að læra framleiðsluna.
málum að útvega ódýrt bygg-1 Samtímis þessari fram-
ingarefni, en byggingasam- vindu höggsteypumála hefir
vinnufélög hafa hjálpað þús- Sambandið athugað aðrar
undum manna til að koma erlendis. Er það von þess að
upp húsum sínum. Þá hefir nýjungar í byggingamálum
Fasteignalánafélag samvinnu geta með þessum framkvæmd
manna nokkur síðustu ár út- um lagt verulegan skerf til
vegað einstaklingum allmikið bóta á húsakost þjóðarinnar
fé til íbúðabýgginga. í framtíðinni. Geta menn í-
I myndað sér, hvort ekki get-
......^ ^.g hagkv£emara að fram
I í blöðum andstæðinga | leiða hluti í bílskúra, hlöður
| samvinnureyfingarinnar \ og gripahús, verksmiðjuhús
\ hefir nokkuð verið deilt á I og hvers konar aðrar bygging
f það, að fyrirtæki, sem SÍS f ar í stórum stíl í einni högg-
I á, hefir tekið að sér út- f steypuverksmiðju, heldur en
í vegun efnis og vissar fram \ að slá upp mótum fyrir hvert
| kvæmdir í þágu varnarliðs f hús og steypa það á sínum
I ins. Þessum árásum er | stað.
I svarað í meöfylgjandi f
birtist í sein- |
Þátttaka Regins í varnar-
í
I grein, sem
H asta hefti Samvinnunar, |' Hðsframkvæmdum var eðlileg
| og er þar jafnframt gerð 11 afieiðing af höggsteypumál-
i grein fyrir því hver sé til- | inu> eills og þvi hefir verið
{ gangur samvinnuhreyfing I iausiega lýst hér. Auk þess er
IlrÍTar mCS ÞeSSarÍ starf 1 j vert aö ihugaiþvi sambandi,' Astoyr|i og Eiðar gætu veriö
að ymsir fjaraflamenn, sem eins snauðir af gieði eins og
mest hafa skipt ser af varn- gprengisandur og Ódáða-
hraun, og Þórskaffi og Tívolí
Þáttur kirkjunnar
•uiiiiiiiiniiJi'iiitiiiiiiiiiimiiirAiiiimiiiiiimi
Lindir gleðinnar
Margt er gert til að eignast
gleði. Hún virðist hér eftir-
sóttasta af öllum gjöfum lífs-
ins.
Farið er um heiminn þver-
an og endilangan um loft og
láð og lög í gleðileit. En oft
virðist gleðin horfin af þeim
stað, sem hún dvaldi að sögn,
þegar langþreyttur pílagrím-
ur setur þar niður förustaf
sinn.
Sannleikurinn mun vera,
að gleðin á engan sérstakan
stað að heimkynnum.
Hún er ekkert fremur á Ak
ureyri en í Reykjavík, ekkert
fremur á viðurkenndum
skemmtistöðum eins og þeim,
sem oftast eru nefndir í aug-
lýsingum blaða og útvarps en
einhverjum öðrum, sem aldrei
koma á nokkurs manns tungu.
Frægir og fallegir staðir
eins og Álfaskeið, Þjórsártún,
: senn.
iiuuiiniimimiummiiiiimiitmiiiniim
Nú hefir Sambandið tekið
frumkvæði á þeirri hlið bygg
látið í Ijós áhuga á að nota á- !
, , i.eins leiðinleg eins og rústir
ingamálanna, sem heíir verici f^rhæm íslendinI ey61W“ n0r5ur 1 IÖ6uIdal'
ntíCHptll Ó V Qn .
kenningum eyra. Samvinnu-
starfið hefir þegar látið til
sín taka í mörgum nýjum
gildum ástæðum verið ríkj-
andi við árás úr austri, og
gefið þeim von um vinsam- . ... „
legri sambúö við rikið í austri greinum; lðnaðl> Slghngum’
en hingað til hefir verið. i
Allt frá því að hinum rúss'
um of vanrækt síðustu ár, en eins og Remnn hvssst sera'^i • ^a’eiillrað' Ef við berum
r,— ec „r Q* ní,i1im nrsfprís e s Keg 11 nvggsl geia ekki gleðma 1 okkar eigin
það er leit að nyjum aoíero- með þyggmgu hoggsteypu-! b j Hú his . f
um til að gera husbyggmgar verksmiðiunnar Sýnir betta1 , ,un er nð innra 1
nrivmri Vnmct í kvnní ,, J í,. p yður“, eins og meistan kær-
odyrari. Komst blb 1 kynm n0kkurn eðlismun a þessum ]eik.nn„ nm „„ftcrík-i*
við hollenzka byggingaraS- tveim aðilum. ! Gleðin hevrií neTnilSa íuðs-
ferð, sem kölluð er höggsteypa j Varnarliðsframkvæmdir eru ríkinn tii °
og byggist á verksmiðjufram ihugunarefni fyrir samvinnu annað mál
leiðslu a steyptum hushlut- j menn af öðrum orsökum. Þeir ð vmislegt hið vtra bæði stað
um. Þótti Sambandsmonnum einkaframtaksmenn sem bar • ymisl!gt ni° ytra oæo1 stao
líkiir ó 3* hpcci dfifprð p-cpfi euiKdadmwKimenn, sem par lf Qg storfj atvlk og stundir
komið fslendineum til aóða|hafa komið mest .Vlð sogu’ geta eflt og hreinsað gleði
konnð Islendingum til goöa eru margir himr somu, sem h1artan„ eð„ dreeið úr henni
og hófu viðræður við hol- standa fastast gegn sam- e th ástÍðum En hafhðu
lenzka fyrirtækið Schockbet-! vinnustarfinu á öðrum svið-'f l fsð. ® ntf !
nn nm (.jirannir mpA hpc;sn ! ff.i u • uolum svl° ■. tynt gleði þmni, þa verðurðu
on um tiiraumr með pessa um. Ætlun þeirra er að nota ð fi ha hiarta hfrm
byggmgaraðferð a Islandi og varnariiðsframkvæmdir til að ftur Þar ða hvergi ÞérÞbvð
byggingu höggsteypuverk- styrkja lyrirtæki sln.stórlega a ekkl V lelta Sennar á
að starfskröftum, vinnuvél-
! heimsenda.
oliuverzlun og tryggingum, og
náð þar undraveröum ár-
angri. Þess vegna munu sam-
vinnumenn í framtiðinni eins
. , ... . ., „ og hingað til hasla sér sjálfir
ir rumlega fjorum aratug- ^ elf iata aidrei aðra segja
smiðju hér á landi.
Þetta hollenzka fyrirtæki j um, reynslu og fé og stórbæta | Samt eru til ráð til að finna
hafði aður selt Bandarikja-; þanmg samkeppmsaðstoðu týnda pleði
Flýttu þér burt úr manna-
nesku byltingarforingjum
tókst að festa sig í sessi fyr-
mönnum allmikið af húsum' sína gagnvart samvinnumönn
sínum til bygginga á Græn- ' um.
landi og í fleiri löndum, og j Þessir viðburðir gefa sam-
höfðu farið fram viðræður vinnufólkinu í landinu
sér fyrir um, hver verkefni
samvinnuhreyfingarinnar eru.
um, hefir a. m. k. verið
tveir .alvarlegir meinbugir
á því, að nægilega vinsam-
leg samskipti gætu tekizt
milli Rússa og yestrænna lýð!
ræðisrikja. Annar er sá, að vinnufélaga er á þessu ári að
Rússland hefir verið að miklu hefja, starfsemi á nýju sviði,
leyti lokað land. Hin er starf Þar sem eru byggingamál. Fá
semi-.ólýðræðislegra kommún, veriœfih hafa reynzt þjóð-
istaflokka undir rússneskri,inni eins torieyst eða réttar
yfirstjórn í vestrænum iýð_ i sagt dýrleyst og að koma yfir
ræðisríkjum. Um hina rúss- isig’ Þústofn sinn og atvinnu-
nesku innilokunarstefnu skal rekstur sómasainlegum húsa-
ekki rætt hér, enda skiptir kosti- Hingað til hafa kaup-
hún minna máli i þessu sam-
byggð. Helzt þangað, sem nátt
i úran er ósnortin af manns-
um kaup á slíkum húsum til kosti að velja um: að horfa heg’ MifgiÞe°ymdra' atburðæ
varnar iö.sms her Samband-; þegjandi á hofuðandstæðmga Láttu f jöll hamra lautir
ið hafði falið dótturfynrtæki sma, kaupmanna- og pemnga og iæki fyUa vitund þina þess
sinu, Regm, að annast þessi valdið, stórbæta aðstoðu sma um undariega sefjandi friði)
sem einveran á. Finndu
mál, og tók félagið að sér að til að spyrna gegn þróun sam
Samband íslenzkra sam- ' reisa hin hollenzku hús. Hef- j vinnustarfsins, _ eða sam- horku steinsin" mýkt mosans"
ír það verk staðið yfir i allt vinnufólkið gat sjalft hafið hreinlpika vatnsins hPiði
sumar og þegar fengizt við þátttöku 1 varnariiðsfram- fQf^Tira uÆmiS
það mikilvæg reynsla í kvæmdum, notað aðstoðu mððurhöndum
við
meðferð þessa byggingarefn-' sína þar til stóíbreytinga í
Leitaðu svo
• x „ „ , . . ,út yfir sjálfan þig. Þú getur
s. Jafnframt hefir venð hald byggingamalum þioðarmnar 1 kallað það bæn þótt engin
íð afram undirbumngi að en jafna um leið metin milli „rð hnrfi fi] _v„ f.r
byggingu höggsteypuverk- tveggja höfuðfylkinga í efna-1 P g svo gæu iar-
smiðju, fengnir hingað hol- hagslífi þjóðarinnar.
lenzkir sérfræðingar og tveir! Framhald á 6. slðu.
bandi. En starfsemi hinna
„fjarstýrðu“ kommúnista- segja, að stofnun fimmtu her
flokka hefir frá öndverðu deilda til að veikja vestur
verið svo alvarleg hindrun j landaríkin innbyrðis hafi
vinsamlegrar sambúðar, að.verið einskonar nauðvörn
ekki verður hjá því komist j nauðvörn byltingarstjórnar-
að gera sér fulla grein fyrir (innar, sem barðist fyrir lífi
henni nú, ef i alvöru skal í- sínu í tvisýnni borgarastyrj-
huga möguleika til batnandi öld. En áratugum saman hef-
ástands í alþjóðamálum. jir engin slík ástæða verið fyr
Þaö er sanngjarnt og rétt ir hendi, og allra sízt eftir að
að vekja athygli á þvi, að í(Rússar og Vesturlandaþjóðirn
öndverðu höfðu stjórnendur (ar höföu verið samherjar í
rússneska byltingaríkisins (stríði.
eipa afsökun fyrir framferðil Við hlutlausa athugun
sínu gagnvart öðrum ríkjum.jþessa máls hlýtur það að
Á meðan óvissa var enn rikj-jliggja í augum uppi hverj-
andi um* hverjir fara myndu um glöggum manni, hver
með stjórn Rússlands eftir, geisileg hætta er í því fólgin
býltinguná, studdu stríðs-j fyrir lýðræðisríki og hve ó-
véldi Vestur-Evrópu hina. \únsamlegt það er gagnvart
rússnesku gagnbyltingaheri,1 því, ef einræðisríki tekur
sém kommúnistastjórnin átti þegna þess í þjónustu sina
í höggi við «g ollu henni með og lætur þá stofna stjórn-
þvi miklum örðug4eikum. j málaflokk, sem ávallt metur
Með þetta fyrir augum mætti, hagsmuni hins framandi rik
is öðru ofar, jafnvel í örygg-
ismálum. Slikur umboðsflokk
ur nýtur hinna lýðræðislegu
réttinda landsins, sem hann
starfar i til að vinna fyrir út
lenda stjórn. Hins vegar á
einræðisríkið auðvelt með að
hindra, að lýðræðisríkið geti
komið sér upp slíkum um-
boðsflokki i einræðisríkinu,
þar sem þegnum þess er með
öllu óheimilt að mynda stjórn
arandstöðuflokka.
Enginn efi er á því, að
þessi glæfralega aðferð rúss
nesku stjórnarinnar, hefir á
liðnum tíma haft mjög ör-
lagaríkar afleiðingar og jafn
vel komið Rússum sjálfum
ið, að þú fyndir eitthvað seitla
inn í tóm barmsins, eitthvað
tært og ljúft og blítt og
bljúgt. Og þegar þú hverfur
, heim aftur, sérðu allt öðrum
Hitler og hernaðarsinnum' auguhi. Kannske höfðu augu
byr undir vængi og steypa þin skirzt tárum í einverunni.
Weimarlýðveldinu. Um fram Tárum, sem verkuðu eins og
haldið þarf ekki að tala. Fyr- vizkusteinn í ævintýri. Kveikt
ir lýðræðið sjálft er af sömujvar aftur geislalind gleði í
rökum sú hætta fyrir hendi, 'hjarta þínu.
að hinn löglegi _ meirihluti | Eða flýðu á vit starfsins,
freistist til að verja rétt sinn erfiðisins, þessarar undarlegu
og öryggi ríkisins með ólýð- aflsóunar, sem rekur lífsleið-
ræðislegum aðferðum, sams ann á flótta, kannske rofar
konar og þeim, sem notaðar þá til fyrir uppsprettu gleð-
eru í móðurlandi kommún-
istaflokkanna.
Á stríðsárunum,
Rússar vildu sýna
rikjunum vináttuvott,
þeim það einna fyrst
innar, líkt og þú værir að
grafa djúpan brunn, langt,
þegar. langt niðri í myrkrinu streym
Banda-jir hún fram ljúf, hrein og
að láta lýsa yfir þvi, að komm
únistaflokkurinn þar í landi
varð. svalandi, og þá getur þú sofn
fyrir.að og hvílzt svo yndislega.
sárlega í koll. Það er óum- myndi hætta starfsemi sinni.
deilanlegt, að ofstopi hins J Það sýnir eðli þessa máls.
fjölmenna kommúnistaflokks Og þvi ekki að endurtaka —
í Þýzkalandi á sínum tímajog efna — slíka yfirlýsingu
átti drjúgan þátt i því, svo nú gagnvart öllum lýðræðis-
að ekki sé meira sagt, að gefalrikjum Vesturlanda?
Eða hefurðu athugað að
koma til einhvers, sem er
gleði að komu þinni, gamall-
ar konu, sem er gleymd í
skugganum, veiks vinar, sem
þráir hughreystingu og dægra
dvöl, kannske þarftu ekki
(Framtiald á 7 síSu.)