Tíminn - 23.09.1954, Síða 4

i
TÍMINN, fimmtudaginn 23. september 1954.
213. blað,
Hugleiðingar frá aðalfundi S.I.S
fundarstörfwm.
útkomnu júlí-
Nýbreytni í
í nýlega
hefti Samvinnunnar er, með
al annars, getið síðasta að-
alfundar Sambands ísl. sam-
vinnufélaga, starfa hans og
stefnu í málefnum félagsins
á s. 1. ári og í framtíð. Er þar
komizt svo að orði, að „elztu
menn kváðust ekki betri Sam
bandsfund setið hafa.“
Jafnvel þó fundur þessi
hafi ekki mér úr minni liðið
síðan hann var haldinn, urðu
þessi orð þó til þess, að leiða
hugann enn ákveðnara að
honum og sérkennileik hans
að ýmsu leyti. Ég get því fylli
lega tekið undir þau orð, sem
hér hafa verið tilfærð úr Sam
vinnunni, og ber ýmislegt til
þess. Skal hér að fáu einu
v.'Kið.
Á undanífrnam fundum
hrfir sú venja verið, að fm-
maðiir Samoandsins, fcrstj.
og í’cmkvæmdastjórar hafa
allir baldið sír.ar ræður og
f.utt sínar ský-slur um siurf
ið á liðna árinu hver á eí'. r
öðrum.
Jafnvel þó skýrslur þessar
hafi verið hinar fróðlegustu
og athyglisverðar á marga
lund, or því ekki að leyna, að
fundarmönnum hefir þótt, á
stundum, fullmikið af svo
góðu í einni lotu. Það hefir
Mörg tungl á lofti
Mbl. 21. þ. m. minnist mín haust. Cg þá stóðu kosningar
( að finna þurfti sem gleggsta 1 §rein á gömlu borgarstjóra- fyrir dyrum, en nú eru þær
andstæðu við starfshætti sam síðunni. Að því tilefni vil ég liðnar hjá. Og þá fyrirheit, en
vinnunnar, mönnum til(biðía Tímann fyrir eftirfar- nú persónulegar óvirðingar,
gleggri skilnings á henni og,an?i:.
fylgisauka, en um leið að I
skapa sem dýpsta andúð á
kaupmennskunni. En menn
gættu þess ekki, að það eru
án raka. Uppspuniiar, tilefnis
Á síðasta fundi bæjarstjórn lausar gróusögur, bornar á
ar Reykjavíkur var til um- borð til að fylla upp í eyður
ræðu gjaldskrárhækkun raf- verðleikanna.
veitunnar. Allir fulltrúar, yjg Framsóknarmenn stóð-
ekki formin sjálf, sem þarf minnihlutaflokkanna, sjö að um undrandi. Og það var
að varast, heldur tilgang tölu> kvöddu sér hljóðs og þegjandi samkomulag , að
fluttu rök sin gegn hækkun- segja ekki frá þessu hvim-
artillögunum.
Undirritaður mætti á fund-
inum fyrir Framsóknarmenn.
þeirra og afleiðingar, eins og
þær birtast í höndum ein-
staklingshyggjunnar og sjálfs
elskunnar. En eins og Vil-
hjálmur Þór sýndi Ijóslega ***** ll0S1 yfir ,feri1 lf'
fram á, á Sambandsfundin- stæðismanna i skattahækk-
um, geta hlutaféiagsformin, nnarmaluæ Þeirra heiðar"
þegar rétt er á haldið, einn- , lei* 1 “álflutmllgl- 3r ræðan
íg þjónað hinum göfugasta birt;1 Tímanum17 þ. m
... . , ., Menn, sem hlustuðu a, eða
tilgangi samvinnuhugsjón- .. ’ „
r ö hafa lesið ræðuna, vita, að
armnar. En í raun og veru er ., . ... ...
. . .... . .... , hun var emgongu um mal-
Vilhjálmur Þór
fcrstjóri
framtíðaráætlanir Sambands
ins. Og þó skýrsla hans væri
glögg og greinagóð, virtist
þó ýmsum eins og honum
væi’i ennþá eiginlegra að
ræða framtíðarmálin og kalla
menn til samhugs um þau.
Sólmyrkvinn.
Og svo gagntekinn var for-
stjórinn af fJutningi málefn-
íst.s, að hann veittí ekki at-
hlutafélagsformiö samt vopn, l efnið
sem andstæðingarnir hafa
smíðað sjálfum sér til fram-
dráttar og ekki ætlað öðrum
til afnota, án þess þó að eiga
til þess nokkurn einkarétt.
En nú hafa samvinnumenn
tekið þetta vopn úr höndum
andstæðinganna, og í þjón-
ustu samvinnunnar svo nú er
það ekki lengur einkaeign
þeirra, þeim til mikillar hrell
ingar, að því er séð verður.
' (
því keiínt nokkurrar þreytu hygli rökkva og svala sól
hjá þeim í lok skýrsluflutn-
ingsins, og því margt af því,
sem vert hefði verið að muna,
iarið inn um annað eyrað og
út um hitt, án þess að athj’gl
in veitti nægilegt viðr.ám.
Þetta er þekktár og nokkuö
algengur veikleiki, þegar
um einhæft og nokkuð lang-
dregið efni er að ræða, ekki
sízt þar, sem um mikið er af
tclum, sem óhjákvæmilegt
er að sé í rekstursský ''slurn
fyrirtækja.
En á þessum fundi var horf
ið frá þessari reglu. í stað
þess var sá háttur upp teK-
inn, að aðeins formaður og
íorstjóri fluttu sína skýrsl-
una hvor um starf Sambands
ins á liðnu ár;, fjárhag og
framtíðarhoríur og komu
víða við, en framkvæmda-
myrkvans þennan dag, sem
sveipaði hauður og haf. Og
ræðu sinni lauk hann ekki
fyrr en aftur var kominn
bjartur dagur og sól skein í
heiði. — Sólmyrkvinn liðinn
hjá.
Þessi atburður er einstæð-
ur í sögu sambandsfundanna.
Það greip mig einhvern veg-
inn að þetta íyrirbæri væri
táknrænt, eins konar opin-
L’trr.n :un það sem væri og
það, sem a’Ui cð \e ða um
málefni Sambandsins.
Hugkvæmni og þor.
En þaö þarf hugkvæmni og
þor til að koma af stað slikri
stökkbreytingu í fram-
kvæmdarháttum samvinnu-
málanna, og það í fullri and-
úð andstæðinga og nokkurri
tortryggni samvinnumanna,
sumra að minnsta kosti. En
nú virðist að forstjóranum
Vilhjálmi Þór sé að takast að
sanna, svo ekki verði um deil , ,.
anlegt, að það er ekki aðeins
unnt, heldur æskilegt, eins
og aðstæður eru nú, í okkar
landi, að nota hlutafélags-
formin, með ákveðnum breyt
ingum, sem landslög um
hlutafélög frekast leyfa, og
leiða. fyrirbæri úr sögu bæj-
arstjórnarinnar.
En á 5. degi leysir Mbl. írá
skjóðunni og pakkinn birtist
í dálkum þess. Hugboð okkar
um, að þessi vopnaburður
væri aðeins augnabliks van-
stilling, reyndist rangt.
Mbl. hefir setzt við eitt kýr-
augað og athugað gang him-
intungla. Sér það, mó.rg tungl
á lofti og cttast þó mast Horna
ann. Má lesa
þankagang þess á 2. síðu blaðs
ins 21. þ. m.
En þessi himnaferð stendur
ekki lengi, og þar kemur nið-
Fyrir kosningar lofuðu ur ræðu blaðsins, að þeir fé-
þeir skattalækkun. En þeim lagar hafna í skólþræsi und-
varð svo brátt, að þeir héldu irritaðs austur á Hornafirði
ekki út 9 mánuöi, þar til fyrir 10 til 20 árum.
f járreiðum rafveitunnar er ■ Þykir höf. að vonum ekki
siglt í strand. Það vantaði 8 góð og reyna að ausa frá sér.
milljónir. Er allt þetta brölt harla bros
Þeir gerðu sjálfir þessa á- legt.
sem var til umræðu.
Enginn persónuleg áreitni til fiarðarmán
nokkurs manns. En hins veg-
ar brugöið upp myndum úr
sögu Sjálfstæðismanna á
stjórn Reykjavíkur.
ætlun, sem nú reynist svo! En menn, sem eru kunnugir
vitlaus. Þeir hafa sjálfir ráð' málum og umgengni á Horna
ið öllu um skipulag bæjar-[ firði, vita gjörla, að aurslett-
ins, sem rafmagnsstjóri seg- ur þeirra félaga, lenda hvergi
ir, að eigi drjúgan þátt í erf annars staðar en á þeim Sjálf
um.
Er ógaman, en þó hæfilegt,
iðleikunum.
Sjálfstæðismenn standa
sjálfir i sporum mögru kúnna,
að sjá þetta andlega fiðurfé
sem éta kosningalofcrð sitíandi fast í þeirii vilpu, er
þeirra feitu með beztu lyst. Það hefir búið sér.
Þeir deila hart á ríkið fyrir
En þeir eru
Það er með öllu vonlaust
sjálfir allra manna léttstíg- verk fyrir Mbl. og þá félaga,
astir, að sækja peninga í vasa að ætla sér að leiða hugi
skattþegna Reykj avíkur.
Reykvíkinga frá staðreynd-
Þetta eru allt staðreyndir, unum um 8 milljóna króna
sem ekki er hægt að hrekja. , skattahækkunina, með ein-
Og það má virða Sjálfstæð hverjum vangaveltum ura
ismönnum til lofs, að þeir Hornafjarðarmána og sóða-
í ræðu sinni talaði ’formað ^ta ÞeÍm SÍða? fyrir.vagn skildu vonlausa að’stöðu sína.skap eins minnihlutamanns.
ýmissa hinna stærri fram-
i rökræðum, og sýndu enga1 Þessi baráttuaðferð
, , . , . . XV V CCiiiUct OcXXilMcLXiUtkílXXÖ UXX
um arasir andstæðmga sam-' V1---------------------— -
vinnunnar á Sambandið svo Þaf!ÞðÍa..^?„Þlff.U”a,r_„°Í!^m frædcli einn af átta, hina sjö.sér 'gengin,
er
urinn, Sigurður Kristinsson, v +Í1 - --------> -=> ---- —...
— ----------------------- : kvæmda Sambandsms til viðfc)urði til ancimæla. Að vísu longu kunn, en gatslitin og af
að stundum væri vart vinnu-
friður fyrir róginum. Forstj.
vék að hinu sama og þótti
kenna kulda til starfsemi
samvinnumönnum í landinu.
Ég held því að við
þótt einstöku
á því, að fulltrúi Framsókn- ‘ götudrengir beiti henni enn
eldri ar, mundi lítið vit hafa á fyrir sig> Þegar í óefni er kom
stjórarnir aftur á móti fluttu samvinnufélagsskaparins yf-
tillögur og itarlegar fram- irleitt, en þó einkum til Sam
scgrræður fyrir þeim, um bandsins. Þetta er rökkur og
framtíðarstarfsemi hver fvr svali sólmyrkva vanþekking-
ir sína deild. Lágu svo tillög-
urnar fyrir furdii.um til ura
ræðna og úrskurðar. Þótti
mér þessi nýbreytni um starf
fundarins vera til mikilla
bóta.
Ekki stigið smátt.
En þetta er nú aðeins hin
formlega hlið fundarins. Og
þó óneitanlega væri vel um
hana, bæði að því er snerti
nýbreytni, niðurröðun fund-
arefnis og röggsamlega fund
ar og sérhyggju. En þrátt fyr
ir þetta heldur framvinda
lífsins og framkvæmdanna
áfram, án þess að stórhugur
forstjórans bíði nokkurn sýni
legan hnekkj við árásirnar.
Dótturfélögin.
Þá ræddi forstjórinn all-
ýtarlega um dótturfélög Sam
bandsins, sem rekin eru með
hlutafélagsformi. Rakti hann
og útskýrði tilgang þeirra og
starfsaðferð í höndum sam-
samvinnumennirnir verðum, skipulagsmálum. En engin
nauðugir eða viljugir, að taka dæmi nefndi hann máli sínu
okkar samvinnu-barnatrú til til sönnunar, enda engin von.
endurskoðunar vegna þessara En hins vegar stóð annar
nýju starfshátta samvinnu- málsvari þeirra upp og sagð-
ið.
félagsskaparins, ef við vilj
um ekki eiga það á hættu, að
verða að nátttröllum í kot-
bæjarsundum okkar eigin
þröngsýni og bókstafstrúar.
ist hafa frétt austur á Horna
firði í sumar, að þegar und-
irritaður bjó þar, hafi verið
endemis frágangur á frá-
rennsli hjá honum, og eftir
Björn Guðmundsson.
Það er svo bágt að standa: því umgengni við hús hans,
í stað, því mönnunum mun-
ar annað hvort aftur á bak,
að mönnum skildist.
Að lokum spurði hann, hvað
arstjórn, sem setti sinn svip vinnumanna, sem er að ýmsu
á fundinn, og mikla þýðingu gjörólík aðferð andstæðing-
hefir, þá þótti mér miklu1 anna, þó formið sé í yztu
mest koma til efnislegu hlið- | mörkum eins. Var þessi út-
arinnar. Það var andinn, sem; listun skýr og glögg og hin
sveif yfir vötnum fundar- [ þarflegasta, ekki sízt vegna
starfanna, og sá blær, sem þess að því er ekki að leyna,
andaði hressandi um fund- j að ýmsir, einkum eldri sam-
armenn og sú birta, sem sköp ] vinnumennirnir, hafa litið
uð var og skyggni inn yfir | hálfgerðu hornauga til þess-
lönd framtíðar. Um sumar j ara starfshátta samvinnu-
framtíðaráætlanirnar mátti i manna. Er þeim það að vísu
segja að þar var eigi stigið vorkunn því víst var um það,
að í boðun samvinnustefn-
unnar fyrir um það bil 50 ár-
um var öll kaupmennska,
form hennar og athæfi allt
harðlega fordæmt. Þetta var
að vissu leyti rétt og mjög
eðlilegt þegar þess er gætt
ellegar nokkuð á leið.“ Það er; an slíkum fugli kæmi vald til
því harla vafasamt að full-jað tala um málefni bæjarins
yrða að það, sem mönnum
hefir virzt reynast vel, og
menn, yfirleitt verið ánægð-
ir með, sé ekki vert og jafn-
I
Seins og hann gerði.
Ræðan var ekki lengri!
En fundarmenn setti
hljóða. Var þetta það, sem
Keflavík |
a
Hltabrásar
Va.líter, % líter, 1/1 líter. |
5
NiðnrsiEðuglös
1 líter/
Stakir bollar.
3
3
i
KAUPFÉLAG
SUÐURNESJA.
miriiimiimiiimiimMiimiiiiiiiHiiiiimmiiiiiiimiiiiiift
smátt, en engum blöskraði.
Þennan létta og bjarta stór
hug fundarins skapaðj for-
stjórinn, Vilhjálmur Þór, þeg
ar í fundarbyrjun með ræðu
sinni, þar sem hann fléttaði
saman frásögn liðins árs og
vel hættulegt að breyta, þó koma skal. Var þetta réttur
unnt reynist að sanna að minnihlutans, sem fagurlega
I breytingin sé til bóta. Ég held!var talað um í hátíðaræðu á
' að slík boðun sé hin aum- j Arnarhólstúni fyrir rúmum
asta villukenning, því í fram • tveimur árum síðan?
kvæmd hlyti hún að valda há var vor í lofti, en nú er
stöðvun, sem svo óhjákvæmi
lega mundi bjóða heim hrörn ■wsssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssi
un og dauða.
En ég hefi bjargfasta trú
á því að svo hörmulega tak-
ist ekki til um málefni sam-
vinnunnar. Og sú trú mín
styrkist enn til mikilla muna
við að hlýða á þann bjarta
boðskap, sem síðasti aðal-
fundur hafði að flytja, og
þann hug, sem þar ríkti. í
minni tilfinningu var hann
sem samfelldur fagnaðaróð-
(Framhald á 6. síSu.)
Skrifstofuhúsnæði
Óskum eftir að taka á leigu 3—4 herbergi fyrir
skrifstofu í Reykjavík.
ÍslenzUtr uðalverhtaUar s.f.,
KEFL AVÍ KURFLU G VELLI.
•S555S555555SSS555S5555S55S55S555S5SSS555555555S5555S555S5Í55C5Í5S55Í554