Tíminn - 25.01.1955, Blaðsíða 5

19. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 25. janúar 1955.
-'T'i'
s.
! Þriðjud. 25. jan.
Utflutningur land-
búnaðarvara
í ávarpi til bænda, sem
Steingrímur Steinþórsson
landbúnaSarráðherra flutti í
ríkisútvarpið nokkru eftir ára
mótin, vakti hann m. a. at~
hygli á máli, sem líklegt er
að verði eitt af helztu stór-
málum landbúnaðarins í ná-
inni framtíð.
Landbúnaðarráðherranum
fórust m. a. orð á þessa leið:
„íslenzkur landbúnaður er
nú á mjög mikilvægum tíma-
mótum varðandi ýmsa veiga
mestu þætti landbúnaðarins
Undanfarna áratugi hefir
framleiðsla landbúnaðarvara
því nær eingöngu verið notuð
til innanlands þarfa. — Lítils
háttar af ull og gærum hefir
að vísu verið flutt út og selt
Á erlendum markaði en aðrar
vörur ekki svo neinu nemi.
<— Verðlagsákvörðun landbún
aðarvara og önnur atriði varð
andi meðferð og skipulag land
búnaðarvara hefir svo, eins og
sjálfsagt og eðlilegt er, ein-
göngu verið miðað við það að
vörur þessar fóru því nær
eingöngu á innanlandsmark-
að. Nú mun þetta breytast óð
fluga hin næstu ár.
Nú þegar á þessu ári þarf
án efa að flytja út allmikið af
dilkakjöti — og vaxandi magn
hin næstu ár, komi engin
bvænt óhöpp fyrir. — Land-
búnaðuxinn er því nú að
sprengja af sér þá spenni-
treyju, er hann hefir verið
J færður að undanförnu. Hann
er i þann veginn að verða út-
flutningsatvinnuvegur jafn-
hliða því, sem hann ávallt
hlýtur að sinna því megin
hlutverki sínu að birgja þjóð
ina nægilega til eigin notkun
ar af hinum ágætu og hollu
afurðum, sem landbúnaður-
:inn framleiðir.
Þessi þróun, sem nú er í að-
sigi, er mér mikið gleðiefni.
Það er nauðsynlegt að land-
búnaður eflist svo, að verulegt
magn landbúnaðarafurða
verði flutt á erlendan markað
Þeirri hugsun hefir skotið
npp — og það hjá sumum
bændum — að ekki væri rétt
að auka landbúnaðarvöru-
framleiðslu að verulegu fram
yfir þarfir þjóðarinnar til eig
in notkunar. Þetta er kúldurs
hugsunarháttur — og bændur
mega alls ekki hugsa á þann
veg, hvað þá láta það í Ijós.
Hvað á að gera með þær miklu
ræktunarframkvæmdir og aðr
ar umbætur í búnaði, sem
gerðar hafa verið síðustu árin
og ér grundvöllur að geysimik
illi framleiðsluaukningu. ef
ekki í að hugsa um verulegan
útflutning landbúnaðar-
vará?“
Ráðherrann vék þessu næst
að því, að ýmsir erfiðleikar
væru í vegi þess að afla mark
aða. fyrir landbúnaðarafurðir
erlendis, en þá erfiðleika
mætti þó vafalaust yfirstíga.
Um betta efni. fórust honum
svo orð:
„Þess er að vísu ekki að dylj
ast, að margir erfiðleikar
verða hér í vegi — 's. s. að afla
markaða, efla vöruvöndun,
jafrivel vinna nýjar fram-
leiðsluvörur til útflutnings.
svo og að viðhlítandi verð fá-
ist. Allt er þetta og fleira
mætti nefna, erfitt viðureign
ar. En'þó? eru það ekki meiri
ÞJÓÐLEIKH USIÐ:
Þegar hSýtt er
GULLNA HLBD
Heiöurssfgnintj föstudatjinn 21. þ. m. á se.xtvtjisaíniteli köfundar-
ins Oavíðs shálds Stefánssonur frá Fafjraskófji
Gullna hliðið er mjög nafn-
togað leikrit. í smágrein, sem
Valtýr Stefánsson hefir ritað
í leikskrá um höfund þess,
Davíð skáld frá Fagraskógi,
greinir svo, að það hafi verið
sýnt á leiksviði um 250 sinn-
um, þýtt á sex tungumál, leik
ið í Noregi, Skotlandi, Finn-
landi, Englandi og á íslandi.
Auk þess flutt í útvarp í Sví-
þjóð, Noregi, Englandi og á
íslandi. Fyrir þvi hefði tæp-
lega verið unnt að heiðra
Davíð Stefánsson sextugan á
verðugri hátt og smekkvíslegri
en með því að stofna til svo
veglegrar sýningar í Þjóðleik
húsinu á þessu frægasta skáld
verki hans.
Davíð Stefánsson hefir ver
ið mjög ástsæll með þjóðinni
allt frá því er nýr strengur
kvað við í ljóðhörpu hennar
við útkomu Svartra fjaðra ár
ið 1919. — Um þær mundir
sem hin mikla skáldfylking
19 aldarinnar er að ganga úr
leik, er okkur Davíð af himn
um sendur, til þess ótvíræðleg
ar en nokkur annar að brúa
bilið milli þess, sem er að
hníga og hins, sem er að rísa
í þjóðlífi okkar. Hann ryðst
fram ungur, frjáls og djarf-
huga með nýtt ljóðform, vax
inn af traustri rót, haldinn
sagntöfrum þjóðar sinnar
með sársauka hins liðna í
hjartanu. Og hann vex við ris
nýrrar aldar, hverfist milli
allra skauta margþættrar
þjóðscknar, lætur sér ekkert
vera óviðkomandi, tilfinninga
samur, óvæginn á stundum.
Við Gullna hliðið
Lárus Pálsson, Arndís Björns-
dóttir og Brynj. Jóhannesson.
erfiðleikar en sigrast má á.
Það verður eitt meginhlutverk
félagssamtaka landbúnaðar-
ins á næstu árurn að kljást við
þetta og sigrast á því.
Margir óttast, að þó allt
annað væri í sæmilegu lagi
varðandi útflutning landbún
aðarvara, þá mundi þó verð-
lagið hindra að um útflutning
gæti orðið að ræða. Ég óttast
það ekki. Ég þykist þess full-
viss, að ef landbúnaðarvörur
— og þá fyrst og fremst kjöt
— fengju svipaða fyrir-
greiðslu til útflutnings og
helztu útflutningsvörur þjóð-
ar okkar njóta nú, þá mundi
landbúnaðurinn reynast sam-
xeppnisfær á því sviði“.
Hér er vissulega um mál að
ræða, sem þegar verður að
fara að hefjast handa um.
Samtök bænda þurfa að gera
um það skipulega áætlun,
hvernig bezt verði haldið á
þessu máli. Eitt af þvi, sem

Arndís Björnsdóttir :
Allir menn, hvar í stétt og
starfi sem þeir eru, hversu
sem kjörurn þeirra er háttað,
finna til sín kveðið í ljóðum
hans. Eins og tíbrá á vordegi
glitra yfir ljóðum hans og
verkum töfrar mannlífsins í
öllum myndum þess: skáld-
þjáningin, hin djúpa samúð,
hin taumlausa gleði, þrá og
orka vaxtar og átaka, karl-
mennska, drengskapur. — Þó
ber það af um gildi ljóða
Davíðs og sem mun veita þeim
varanlegt líf og ástsæld, að á
bak við hrynjandi þeirra óma
þung slög mannlegs hjarta og
að gegnum þau berst til okkar
rödd guðstraustsins og lotn-
ingarinnar. — Fyrir því er
það mjög að vonum, að við
íslendingar nú, er Davíð
Stefánsson stendur á hátindi
lífs síns og ævistarfs, hyllum
hann og umvefjum hann að-
dáun okkar og elskusemi.
Gullna hliðið er mikið verk
kemur fyrst til athugunar, er
rannsókn á því, hvort fram-
leiða megi nýjar vörur til út-
flutnings með góðum árangri
og jafnvel betri árangri en
þær, sem nú eru framleiddar.
Sú skoðun nýtur t. d. vaxandi
fylgis, að hér sé hægt að ala
upp holdanaut í stórum stil
og koma þannig fótum undir
álitlega útflutningsfram-
leiðslu.
Þetta mál er þannig vaxið,
að ekki má draga að hefjast
handa um nauösynlegan und
irbúning og aðgerðir. Vafa-
laust má framleiða hér vissar
landbúnaðarafurðir til út-
flutnings með góðum árangri.
Fyrir landbúnaðinn væri það
rnikill styrkur og myndi auka
stórum vaxtarmöguleika
hans. Fyrir þjóðarheildina
alla væri það lika ótvíræður
ávinningur. Þess vegna verður
að ganga að þessu máli með
íyllsta framtaki og atorku.
hlutverki kerlingar.
og ágætt, þrungið seiðmagni
fornra sagna. Með því hefir
Davið opnað samtíð sinni og
eftirkomandi kynslóðum sýn
aftur í aldir umkomuleysis og
hindurvitna miðaldanna á ís
landi. Leikritið er að vísu
byggt upp af efnivið þjóðsög
unnar, sem «káldið hefir gætt
lífi og anda og leitt fram holdi
klædda á leiksviði. Og mikill
verður hlutur kærleikans í
fari eiginkonunnar, sem skil
ur allt, umber allt, fyrirgefur
allt og sigrar allt, jafnvel guð
dómlegar ráðsályktanir. —
Það hygg ég sannast, að leikur
Arndísar Björnsdóttur í hlut
verki kerlingar sé eitt hið stór
kostlegasta, sem sézt hefir á
íslenzku leiksviði, svo trúlega
„lifir“ hún það frá upphafi til
enda.
Leikendur voru að þessu
sinni hinir sömu og er Gullna
hliðið var hér siðast leikið.
Leikstjóri og leikendur og all
ir, sem hlut eiga að máli, hafa
unnið starf sitt af kostgæfni
og gerðu heiðurssýninguna
ógleymanlega.
Davíð var ákaflega fagnað
er hann kom fram og las for-
spjallið. Að loknum leik ávörp
uðu þeir Guölaugur Rósin-
kranz þjóðleikhússtjón og
formaður þjóðleikhússráðs,
Vilhjálmur Þ. Gíslason út-
varpsstjóri hann með ræðum
og var hann hylltur með fer-
földu húrrahrópi leikhús-
gesta. — Og að lokum flutti
Davíð skáld sjálfur fagra
ræðu.
23. jan. 1955.
Jónas Þorbergsson.
Ráðstcfua . ..
(Framhald af 4. síðu).
frumkvæðið að henni átti
Eisenhower Bandaríkjafor-
seti í ræðu, sem hann hélt
í desember 1953 og fjallaði
um notkun kjarnorkunnar
til friðarþarfa.
í bRÍEidni
Sá atburður gerðist á síðast-
liðnu ári, að einn af emb-
ættismönnum rússnesku ör-
yggislögreglunn^r, Yurvf A.
Rostvoroff, leitaöi á náðir
Bandaríkjamanna, en hann
var þá starfandi á vegum
sendínefndar Rússa í Tokió.
Hann ákvað að flýja nokkru
eftir að hann fékk heim-
kvaðningu, er hann taldi
stafa af því, að hann væri á-
litinn fylgismaður Beria.
Rostvoroff hefur nú birt
endurmi'nningar sínar og seg-
ir þar frá ýmsu, sem athyglis-
vert er. Sumt mun þykja
nokkuð skoplegt frá sjónar-
miði Vesturlandabúa, sem
ekki gera sér fulla grein fyrir
áhrifum og afleiðingum eín-
ræðisins.
M. a. er lýsing Rostvoroff
nokkuð brosleg á því atviki,
þegar rússnesku starfsmönn-
unum barst fregnin um lát
Stalins. Alli'r töldu sér skylt
að láta í ljós mikla sorg. Svo
áberandi var sorg sumra, að
bersýnilegt var, að hún var
ekki að öllu leyti eðlileg.
Annað svipað atvik gerðist,
þegar Rússum bárust fréttír
af handtöku Beria. Það var
japanska fréttastofan, sem
hringdi til þeirra áður en þeir
voru búnir að fá nokkrar
fregnir frá Moskvu. Vildi hún
fá að víta, hvort sendinefnd
Rússa í Tokíó gæti staðfest
fréttina. Rússar svöruðu með
því að slíta samtalinu óðara,
og á eftir var mikið rætt um
það í skrifstofum þeirra, hve
„kapitalisku blöðin“ gætu
leyft sér að fara á flot með
miklar f jarstæður. Þegar jap-
anska fréttastofan hringdi í
annað sinn, var henni svarað
kurteislegar, en þó á þann
hátt, að rússneska sendisveit-
ín hefði ekkert um þessa fregn
að segja. Nokkur efi fór nú að
grípa rússnesku sendisveitar-
mennina, og einn þeirra sagði:
Sé Beria svikari hverjum er
þá að treysta. Þetta er allt
saman uppspuni', sagði annar
og við það var reynt að hugga
sig í lengstu lög.
Litlw seinna skýrðz svo
útvarpið í Moskvu frá hand-
töku Beria. Andrúmsloftið
gerbreyttist á svip tundu í
skrifstofu rússnesku sendi-
sveita? innar í Tokíó. Hvílíkur
glæpamaður? sagði ei7in. Hví
var hann ekki klófestur fyrr?
sagði annar. Og allir samein-
uðust nú um það að fordæma
Beria, er verið hafði' æðsti yf-
irmaður þeirra og dýrlingur
fyrir fáum mínútum síðan.
Skömmu síðar voru rúss-
nesku sendisveitarmennirnir
svo kallaðir saman, þar sem
yfirmaður þeirra lagði fram
tillögu, er lýsti fullkominni
andúð á Beria og algeru
trausti á hinni' nýju stjórn
Sovétríkjanna og stjórn kom-
múnistaflokksins. Tillagan
var samþykkt einróma og um-
ræðulaust.
Frásögn Rostvoroff af þess-
um atburðum lýsir því vel,
hvernig það er að þjóna ein-
ræðisstjórn. Sjálfstæð skoðun
er útílokuð. Menn verða að
snúast gegn því í dag, er þeir
hylltu í gær.
í þessu sambandi er og vert
að minnast þess, að það eru
fleiri en starfsmenn rúss-
nesku öryggisþjónustunnar,
sem snúast eins og vindhanar
á burst eftir því, hvernig
víndurinn blæs í Moskvu
hverju sinni. Meðal þeira eru
t. d. forsprakkar íslenzku
kommúnistanna. Það var ekki
(Framhald á 6. síðu).