Tíminn - 20.04.1955, Qupperneq 4

TÍMINN, miðvikudaginn 20. april 1955.
88, blað>
Q
Sigurþór Óíafsson
Kollabæ í Fljótslilíð
við að hugsa um hag henn-
ar og velferð, enda dafnaðist
hún og blómgaðist mjög um
hans daga, bæði í félagsleg-
um efnum og alhliða fram-
förum. Hvers konar félags-
samtök og samvúma átti í
honum öruggan forgöngu-
eöa stuðningsmann. Hann
var einn í hópi fremstu frum
herjanna við stofnun hinna
fyrstu samvinnufélaga á
Suðurlandi. Sláturfélag Suð-
urlands og Kaupfélag Rang-
æúiga voru honum óskabörn,
sem hann taldi enga fyrir-
nöfn eftir sér að vinna fyrir,
og fórna bæði fé og tima.
Har.n hafði einnig stað'iö að
stofnun beggja og þekkti til
fu’lnustu hvað bændur og
búalið kufðii átt við að búa
I viðskipti rn áður en savnt;,k
þessí komu til sögu. Og hon-
um var það áhyggjuefni nei-K
urt, ef f. ínir yngri menn
skyictu n :ssa sjónar á ]'-vi
þrældómshúsi, sem frá var
horfið. Hin síðari ár sat hann
einnig í stjórn Mjólkurbús
Flóamanna og reyndist því
ráðhoilur og traustur sem og
öllum félagssamtökum bænda
sem hann vann í.
Hugstæðast mun Sigurþór
þó hafa orðið starf s»tt í þágu
VatnafcJags Rangæinga, sem
stofnað var árið 192'T og hann
gerðist þegar formaður fyrir.
Stórvötnin Þverá og Markar
fljót voru þá mjög að eyða
cg brjóta lönd, — einkan-
lega í Fljótshlíð, — en einnig
aðrar sveitir héraðsins voru
í mikilli hættu. Auk land-
brotsins frá bessum vötnum,
klufu þau eúmig héraðið al-
veg í tvennt, svo að búendur
austan þeirra og vestan áttu
samleið í fáu og mjög erfitt
um samtök og samhjálp alla.
Vafaiaust má. að mjög rniklu
leyti, þakka þo.ð forustu og
vakandi áhuga Vatnaféiags-
irs, að á næstu árum var hal
ist handa um fyrirhieðslu
vatna þessara. Var hún bæði
gerð Þl að ••erja sve'tirnar
eyðingu af b°irra völdv.m oa
t:l að ná þeU.n saman svo aö
takast mætti að biúa þau. —
Um hvoru t/eggja r.iá nú
lirósa fullum sigri. í þossu
rtarfí var S'-gurþór óþreyt-
andi Ferðaöíst oft um héi-
að'r: fram og aftur, tii íund-
arhslda, ráða:;erða og athug
ana, og ófáar ioru ferðír han*
einnig út úr héraðmu í þágu
þessara máJa. En þarna
vannst líka stórsigm á ótrú-
lega skömnium tíma. Ilifær
vötn beizluð og brúuð 'og
margar ,'undru ngarelf' i r
hamtíar og felldar » rétta far
vegi.
Starfs- og ævisaga S%ur-
þórs er öll hin merkasta.
Hann virtist ekki stríðsmað-
ur mikill eða maður til átaka
í ytri framgöngu. Hann var
alltaf stilltur og prúður, um-
burðarlyndur og hægur, og
sjaldan eða aldrei sást hann
bregða skapi. Hafði hann ívll
komið vald fyrir skapsmunum
sínum. En áhuginn brann
ems og hægur eldur í huga
hans, hollustan og festan við
hugðarmálin var svo traust
og einlæg að þar slceikaði
aldrei. Enda uiðu öll störf
hans farsæl og happadrjúg
og árangurinn margfalt meiri
en hjá mörgum þeim, sem
tiiburðina og yfirlætið hafa
meira.
Vmurn sínum var Sigurþör
jafnan hollur, traustur og
ljúfur félagi, nærgætinn,
hlýr og fágaður í umgengni
og framgöngu allri. Hann bar
yfir sér aðalsmerki þeirrar
kynslóðar, sem brauzt undan
oki ánauðar, skorts og um-
komuleysis, — til frelsis, vel-
megunar og framfarar á öll-
um sviðum. Hann var þá líka
sannur fulltrúi hennar, með
alla hennar beztu kosti mann
dóms og hæfileika, þótt skóla
gangan væri ekk» löng í æsku.
Sú kynslóð átti sinn skóla
samt, sem hefir reynzt furðu
drjúgur þótt viðfangsefnin
hafi orðið margbrotnari og
meiri með árunum.
Við fráfall hans hefir Rang
árþing orðið að sjá á bak ern
um af sínum farsælustu og
mikilhæfustu sonum. En
starfsdagurinn var þá einnig
orðinn langur og mikill og að
kvöldi kominn að eðlilegum
hætti. — Elli kemur að lok-
um öllum á kné, hversu vel
sem þeir hafa staðist fang-
brögö lið»nnar ævi. En hand-
an ;kín vonardagurinn mikli
,,hátignarskær og fagur“ yf-
ir hverjum starfsmanni, sem
reyndist trúr. Lífsferill, e»ns
og sá, sem með Sigurþór heit.
Ólafssyni í Kollabæ er á
enda, hann hefir fyrirheit
bæði fyrir þetta líf og hið
komanda. Svb. H.
Hver var Magnús Kristjánsson?
Hann er jarðsunginn að|
Breiðabólsstað í dag.
Hann andaðist h. 6. þ. m.
og varð bráðkvaddur að heim
ili sínu í Kollabæ.
Sigurþór var fæddur hinn
7. júlí 1870 og var því fast að
85 ára er hann lézt. Var hann
fæddur að Múlakoti í Fljóts-
hlíð og ólst þar upp með for-
eldrum sínum, þeim Ólafi
Ólafssyni og Ingibjörgu
Sveinsdóttur. Var faðir hans
af hinni kunnu ætt sr. Jóns
Steingrímssonar úr Skafta-
fellssýslu, en móðirin af vel-
metnum bændaættum í
Fljótshlíð í marga ættliði.
Sigurþór var kvæntur
hinni ágætustu konu, Sigríði
Tómasdóttur frá Járngerð-
arstöðum í Grindavík, og lif-
:ir hún mann sinn ásamt 8
mannvænlegum börnum
þeirra. Þau hófu búskap að
'Hlíðarendakoti um síðustu
aldamót, en festu síðan kaup
á Kollabæ um 1910 og fluttu
þá þangað. Bjuggu þau þar
síðan alla tíð, þar til fyrir
fáum árum síðan, að sonur
peirra tók við búi af þeim, en
alllöngu áður hafði annar
sonur þeirra reist nýbýli á
helming jarðarinnar, enda er
Kollabær stór og landmikil
jörð.
Með Sigurþór Ólafssyni er
horfinn ernn af merkustu og
svipmestu bændum í Rang-
árþingi á fyrri helming þess
arar aldar. Hann var oddviti
sveitar sinnar um meira en
30 ára skeið og lét fyrst af
pví starfi fyrir tæpu ári síð-
an, þá 84 ára að aldri. En
hann var einnig oddviti og
corustumaður fleiri mála í
sveit sinni og héraði. Hann
var formaður Kaupfélags
Rangæinga í meira en 20 sl.
ir, formaður stjórnar Vatna
lélags Rangæinga, allt frá
otofnun þess, í stjórn Mjólk-
.írbús Plóamanna í mörg ár,
:ormaður í fasteignamats-
aefnd sýslunnar, auk fjöl-
nargra annarra trúnaðar-
starfa, sem honum voru falin
if sveitungum sínum og hér
iðsbúum, m. a. var hann um
.angt skeið fulltrúi Rangæ-
.nga í miðstjórn Framsókn-
irflokksins.
Sigurþór var samvinnumað
ur heilshugar og af lífi og
oál. Lagði hann þe»m málum
illt það lið, er hann mátti.
pað munaði þá líka um hann
par sem hann lagðist á sveif
neð í málum, því'^að hann
/ar fastur fyrir, einarður og
ohvikull og átti í ríkum mæli
jolgæði og þrautseigju til að
cylgja málum eftir og koma
»eim fram.
Sigurþór átti óvenjulega
.n»klu trausti og vinsældum
.veitunga sinna og samferða
nanna að fagna, enda var
jað að eðlilegum hætti. Hann
/ar ílestum heilsteyptari og
raustari um alla hluti, —
okapgerðarmaður, sem ekki
nátti vamm sitt vita í neinu.
:‘áa menn hefi ég þekkt, sem
.rekar og með fyllri rétti
icfðu gcetað tekið sér í munn
rð sveitunga síns Kolskeggs
Hííðarenda: „Hvorki mun
;g a þessu níðast eða neinu
i jví oöru, er mér er til trúað“.
iann hafði þá líka að verð-
cúkum almannatraust.
Máium sveitar sinnar stjórn
nði hann með framsýni og
iiikilii fyrirhyggju í hvívetna
iia tið. Mátti svo kalla að
: ann væri vakrnn og sofinn
Dr. Halldór Hansen, yfir-
læknir, heÞr tekið sér fyrir
hendur að leita gagna um
afdrif allra þeirra sjúklinga,
sem frá upphafi hafa gengið
undir meiriháttar magaað-
gerðir á Landakotsspítala
vegna krabbameins. Fyrsta
þess háttar aðgerð virðist
hafa farið fram á miðju ári
1908, og er sj úklmgurinn
nefndur Magnús Kristjáns-
son, roskinn maður og talinn
til heimilis á Holtsgötu 7 í
Reykjavík, þar sem húsum
réð þá og lengi síðan Bjarni
Árnason sjómaður. Læknir-
inn, sem framkvæmdi aðgerð
ina, var Guðmundur Hann-
esson, slðar prófessor. Aðgerð
in tókst vel, en þrátt fyrir
mikla eftirgrennslan hefir
ekki tekizt að finna frekari
tíeili á þessum manni eða
grafast fyrir um, hver urðu
afdrif hans. í Reykjavík verð
ur hann ekki fundinn í mann
tali, hvorki fyrr né síðar, og
er líklegast, að hann hafi
(Framh&ia ft S. siOu.)
Hér fer á eftir bréfkafli frá Mý-
vet:\ingi og ræðir þar um minka-
hættuna í Mývatnssveit:
„Nú cru horfur á, að minkarnir
séu að flæða yfir Mývatnssveit. Ég
held, að flestir geri sér ekki að fullu
ljóst, hvað mikið er hér í húfi. Ég
á þar ekki eingöngu við væntanlegt
afurðatap Mývetninga. Þar er á
annað að líta. Enski náttúrufræðing
urinn Julian Huxley kom hér vorið
1949. Hann var þá framkvæmda-
stjóri UNESCO. Hann lét svo um
mælt, að Mývatnssveit ætti engan
sinn líka frá náttúrufræðilegu sjón
armiði séð. Kom þar til greina m. a.
fuglalífið og þau fágætu skilyrði,
sem fuglarnir hefðu hér.
Nú sjá allir, að það land, sem á
slíkan dýrgrip, hefir miklar skyldur
gagnvart honum, að varðveita hann
og kosti hans svo sem framast má
verða. Ef nú minkurinn nær svo fót-
festu í Mývatnssveit, að honum
verði ekki útrýmt þaðan, er það vit
anlegt, að hann vinnur það tjón,
sem aldrei verður bætt. Mývetning-
ar hafa fullan hug á því að reyna
að yfirstíga minkana, en það ætti
að vera öllum ljóst, að það verður
vonlaus barátta, ef ekki verður jafn
framt hafin öflug barátta gegn þeim
í öllum nærliggjandi sveitum. Þessi
barátta mundi þó verða meira og
minna í molum, nema hún væri sam
ræmd undir einni stjórn. Þar mega
engin vettlingatök eða hik eiga sér
stað. Ef til vill er enn þá hægt að
yfirstíga minkana, en ef það er ekki
gert nú þegar, er vonlaust um, að
það takist. Þeim fjölgar svo fljótt,
að þeir verða brátt óvinnandi. Ég
álít, að ríkisvaldið ætti og sé skylt
að hafa hér forustu. Er ekki rétt,
að Carlsen „minkabani" sé starfs-
maður rikisins? Ef svo er, kostaði
það ríkið hverfandi lítið að láta
hann dvelja hér um miðbik sýsl-
unnar og stjórna hernaðaraðgerð-
um. Sennilega þarf hann ekki að
dvelja hér nema öðru hvoru, og
getur þá komið til hjálpar annars
staðar, þegar þörf krefur.
Ég held, að í framtíðinni verði
það talinn ljótur blettur í sögu nú-
timans, ef slælega er nú unnið að
því að yfirstíga minkinn. í sumar
hitti ég á aðalfundi Skógræktarfél.
íslands menn, sem voru víðs vegar
að af landinu. Það vakti undrun
mína, hvað mairgir spurðu mig,
hvort minkurinn væri kominn 1
Mývatnssveit og hvort ekkl væri von
um að hægt væri að verja hana.
Ég varð þar var meiri skilnings &
því, hvers virði það værl að verja
Mývatnssveit heldur en ég hafði bú-
izt við. Þeir, sem áttu heima á þeim
svæðum, sem minkurinn hefir þeg-
ar lagt undir sig, áttu tæplega nægi
lega sterk orð til að lýsa því her-
virki, sem minkurinn væri búinn
að vinna á fuglalífinu. Jafnframti
fóru þeir hörðum orðum um stjórn
landsins fvrir áhugaleysl við minka
eyðinguna.
{
Ef langt verður i allsherjar her-
ferð gegn minkunum um allt land,
er vitanlega mjög áríðandi, að byrja
á útjöðrum þess svæðis, sem þeirra
hefir orðið vart á og reyna að minka
umráðasvæði þeirra frá báðum hlið
um“.
\
Jónas Þorleifsson heflr beðið fyrlr
eftirfarandi pistil:
■ "■ Y- ♦
„Ég hefi nú lokið lestri flestra
þeirra bóka i ævisöguformi, sem út
komu um þessi s. 1. jól. Og sú bók
in af þeim, — að öðrum ólöstuðum
— sem mest skildi eftir hjá mér eft
ir lesturinn, var „Séð af heimahlaði"
eftir hann Þorbjörn Björnsson &
Geitaskarði.
Þegar höfundur þessarar bókar set
ur fram lífsskoðanir slnar sem
bóndi, þá er þar enginn meðalmaður
á ferð. Trú hans, raunsæ og djúp-
stæð virðing á starfi bóndans hljóta
að vekja eftirtekt.
Sumir póstarnir í þessari bók, t. d.
um ásetningsmál bænda, hirðuseml
og snyrtimennsku á sveitabýlum, eru
orð í tíma töluð. Tel ég svo margt
spaklega og skemmtilega sagt frá
I þessari bók, að það ætti erindl
til allra, og það ætti að lesa pistla
úr henni fyrir bændaefnin við bún-
aðarskólana. Pyrir sjálfs mín hönd
og þeirra mörgu, er látið hafa I
1-jós við mig ánæcju sína yfir lestrf
þessarar bókar, færum- vlð höfundl
hennar mikið þakklæti og beztu
kveðjur".
I
Lýkur hér baðstofuhjalinu f dag.
Starkaffur.
»»S®S®S5SS««SSSSSSSÍ»SSSS«SSSS5»SS«5S55SSS»SSSS»55S«SSSSSSa«S3SSS«SSB

Benford
Steypuhrærivélar af mismunandi stærðum með raf-
magnsvélum, benzínvélum og dieselvélum, útvegum
vér með stuttum fyrirvara fyrir mjög hagstætt verð, —
E»nnig dieselvéla flutningavagna og vélknúnar steypu-
hjólbörur, allt frá BENFORD, Ltd., Warwick.
i; Ótal meðmæli innlendra notenda fyrir hendi.
Heildverzlunin Ölvir h.f.
Klapparstíg 16. — Sími 5774.
WSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSÍSSSSSSSCÍSSÍ©
wwiAwvfywwwwwwvwvwwvwvwwwvwuvvvqi
í Bezl að auglýsa í TÍMANUM |
wwwvwwywwwwvwvwv’Aftvwsvwvvwvwww!
. . «_ * . UM.