Tíminn - 13.05.1955, Page 4

TÍMINN, föstudaginn 13. maí 1955,
1
107. blaff.
Böðvar Síe/njbórsson, matreLbsíumabur: Ofðið er frjálst
Brottrekstur af Keflavíkurflugvelli
Það hefir oft og mikíð verið
rætt cg ritað um samskipti
íslendinga við hið erlenda
varnarlið, er hér dvelur, og
þó einna mest um samskipti
þeirra íslendinga, er vinnu
stunda eða stunduðu hjá
varnarliðinu, eða erlendum
verktökum þess á Keflavikur
flugvelli, sérstaklega Metcalfe
Hamilton, Smith, Beck com-
panies, skammstafað MHSB
cos.
Þcgar ég setzt niður tíl að
rita þessar línur þá er það
ekki meining mín að ræða
ve'ka’iýðsmál á Keflavíkur-
flugvelli almennt, þótt segja
megi að ég hafi þar k.omið
nokkuð við sögu, ég hefi
starfað í 2 ár og 11 daga við
iðn mína í mötuneyti MHSB
cos, og á þeim tíma verið í
stjórn Starfsmannafélags
Keflavíkurflugvallar uni skéið
og einnig verið trúnaðarmað
ur Alþýðusambandsins þar
suður frá. Því ber ekki að
neita að trúnaðármenn hafa
oft verið illa séðir af hJnum
eriendu mönnum eða hjnum
íslenzku fulltrúum þefrrá,
það er stundum ekki gott að
siá hjá hvorum frekar. En
því verður aldrei neitað. að
trúnaðarmenn með. áðstoð
fyrrv. stjórnar Starfsmanna-
lélagsins hafa unnið mikið
verk, sem borið hefir þann
árangur &Ö mmni. misskjln-
ingur kæmi upp milli starfs-
fólksins og hinna erlendtú
manna. Síðan stjórnarskipti
urðu, illu heilli, í Starfsmanna
félaginu hefir ■ núverandi
stjórn þess aidrei rætt við
mig sem trúnaðármann um
vekalýðgmál, og ri,un bannig
vera einnig um fleiri trúnað-
armenn á vellinum. Núver-
andi fcrmeður félagsins lítur
senni’nga öðrum augurn á
hlutverk sitt og félagsins en
íyrjrmmari hans.
Læt ég þennan formáia
nægja, fnda eru^þessar lin-
ur ritaðar í öðrum tUgangi,
en að læða um formann
Stnrf-manr afélagsins og
skoðanasystkini hans innan
Starfsmannafélagsins.
Línur þessar eru ritaðar að
gefnu tilefni, m. a. vegna á-
bend'nga um, að þörf sé að
ræða opinberlega tú þess að
koma í veg fyrir misskilning
eða místúlkun á viðkomandi
málefni, cg til þess að knýja
fram sraðreyndir á ýmsum
grunsemdum. er fram hafa
fcomið vegna þessa málefnis.
Þetta ínálefni er brot.trekst
ur minn úr starfi hjá MHSB
cos.
Eg hóf starf sem mat-
reiðslumaður hjá MHSB cos
1. marz 1953, og hef því eins
og fvrr segit starfað þar í 2
ar og 11 daga þann 11. marz
sl., en þann dag kl. 10,25 fékk
ég bréf afhent af Michaels
Burks yfirmatsvemi, og í
bréfi þessu var mér tjáð, að
mér væri sagt upp starfi frá
og með kl. 10,30 eða eftir 5
mínútur. í niðurlagi bréfsins
segir að verktakinn harmi
nauðsyn bessara ráðstafana,
en bað sé álit verktakans að
hagsmunum allra, sem hlut
eiga að máli, sé bezt borgið
með fváför minn1- úr starfi.
Slrax og mér barst þetta
bréf, ræddi ég við vinnumála
fulltrúa MHSB cos, Hafstein
Sigurðsson lögí'ræðing og er-
Jendan vinnumálafulltrúa
verktakans, og einnig í síma
v'ð formann Vinnumálanefnd
ar Utanvíkisráðuneytisins
Hallgrim Dalberg. Eftir að ég
nefndan dag kom tU Reykja-
víkur, rædd? ég við stéttar-
félag m'itt, Samband mat-
reiðslu- og íramreiðslumanra
(SMF) og Alþýðusamband ís
landc um betta mál. Sömu-
le'ðis vitaoi ég bréf um 5 s;ð-
ur til Varnarmáladeúdar
Utanrikisréðuneytisins, þar
sem ég ræcdi uppsögn þessa
eins og hún kom mér fyrir
sjónir, þar sem ég vissi ekki
betur en að á milli mín og
tíirmanna minna, sern ig
samstarfsfólksins alls, hefði
verið h'n bezta samvmna,
er.da geröi ég mitt til aö svo
i'rði. En mn mánaðamótin
íebrúar-m&rz fer að fruri-
kvteði John Bailey yfirmanns
n’iíns að slúna eitthvað upp
í:r hinni fyrri mjög góöu
samvinnu milli okkar, og
korn það mér sannarlega a
óvart, einkum vegna skorts á
næeilegu tilefni.
Þar sem uppsögn þessi var
ólögleg af tveimur ástæðum
ef ekki þremur, mótmælti ég
henni í áðumefndu bréíi iil
ráðuneytisins. Aírit af bréfi
þf ssu sendi ég tU SATF og
'Alþýðusambandsins. Stjórn
SMF akvað að senda þriá
meðlimi sína á fund forráða
manna MíTSB cos og Vinnu-
raáianefndar Utanríkisráóu-
neytisins, og skyldi þar einnig
Tera viðstaddur fulltrúi frá
Alþýðusambandinu. Var fund
ur þessi haldinn 14. marz sl.
á skr-ifstofu Varnarmáladeild
ar Utanríkisráðuneytisins á
Keflavikurfiugvelli. Á þeim
fundi rnætti einnig fulltrúi
f'á Vxnnuveitendasambandi
íslands.
Formaður Vinnumálanefnd
ar Utanríkisráöuneytisins
HailgrJmur Dalberg, krafðist
þess að sér væru sýndar allar
sakagiftir er verktakinn hefði
á rnig, og voru þær ræddar
og raktar lið fyrir lið, og að
lokum mótmælti formaður
nefndarinnar þe'm öllum sem
tilefnislausum til brottrektr-
ar. Eftir aff stjórnarmeðlimir
SMF og fulitrúi Alþýðusam-
bandsins, se/n var Jón Þor-
stcinsson lögfræðmgur, höfðu
á fundinum kynnt sér öll
málsatvik, mótmæltu þeir á-
sarnt HallgUmi Dalberg upp-
sccnLini algeræga, og sögðust
beita róttækum aðgerðum
gegn verktakanum ef leið-
réttina fengisc ekki. Laun
mín til loka aprílmánaðar
fékk ég greidd fyrir milli-
göngu Hallgrims Dalberg,
er.da er það í samræmi við
samnmga stét tarfélags míns
bar um. Var ég um leið und-
anbegmn vinnuskildu, en þar
som ég hefi liaft hug á að
skipt.a um vinxxustað, og fá
vinnu hjá varnsrliðinu, varð
að samkornuiag* að ég yrði
laus allra mála hjá verktak-
anum.
Sótti ég síðan um starf vi'ð
iðn mína hjá varnarliðinu á
Ke flavíkurf1 ugvelli, ag var
ráðningarfulltrúi Utanríkis-
ráðnneytisHis búmn að sam-
bykkja fyrir sitt leyti að ég
yrffi ráftlnn til starfa hjá
varnarliðinu, en þá skeður
bað, að þcgar til þarf að
taka. að þá vUl varnarliðið
ekki ráða mig. og var látið
í það skína, að synjun þessi
væri vegna ummæla frá
MHSB cos. Hefi ég mótmælt
þcssu við VaJ’narmáladeild
Utanríkisráðuneytisms.
Nú mun eflaust einhver
spyrja hvað ég telji valda þess
ari framkomu gagnvart mér.
Því er til að svara, aö það
er ekki gott að segja, vegna
þess að það kemur ekki nægi
lega skýrt fsm. en bæði ég
sem og þeú fulltrúar frá
SMF og Alþýðusambandinu,
er sátu funtíinn 14. marz, eru
sammála um, að ekki geti ver
ið um vanrækslu í starfi að
ræða, f n séð var, að mér hef
ir verið, af hcndi vinnuveit-
anda mins, verið veitt vneiri
athygli á vinnustað en al-
mennt gerisl um starfsfólk.
Enda var ég trúnaðarmaður.
En upp úr slitnaði milli
mín og yfirmanna minna eft-
Ir að ég var búinn að starfa
íyrir stéttarféJag mitt SMF
í snmnmganefnd við úigerð-
•r farskipaflotans í vcrkfall-
inu í janúar og febmar sl.
Hefi ég gilda ástæðu til að
ætla að þar sé emhverja frek
ari skýringu að finna fyrir
þessari uppsögn Er margt,
sem bendir til þess. EHt dæmi
væri ekki úr vegi aö nefna,
sem gefur mér ástæðu til
ýmiskonar grunsemda. Það
var kvöld eitt meðan á verk
fallinu stcð, að varaformað-
ur Vinnuveitendasambands
íslands, spurði mig hvernig
stæði á því, að ég hefði tima
til að mæta til samninga-
funda og hafa atvinnu á
Keflavíkurflugvelli. Eg svar-
aði framkvæmdastjóranum
bessu eins og efni stóðu til.
En þetta sama kvöld og sömu
nótt spurðu tveir fulltrúar
úr samninganefnd farskipa-
eigenda mig að því sama, og
var þeim svarað á sama hátt.
Þessi spurning sjálf þarf ekki
að vera einkennileg, heldur
hitt, hverrig hún var sett
fram eða lögð. Emnig er sér
kennileg sú „tilviljun" að
skömmu seinna slitnaði upp
úr :nilli min og yfirmanna
minna að frumkvæði John
Bailey hin fyrr mjög góða
samyinna, en samvinnan
hafði til þess tíma verið eins
góð og bezt varð á kosið, og
er mér með öllu óskiljanlegt
annað en að hið uppruna-
lega frumkvæði þar um sé
runniff frá öðrum en John
Bailey, upphafið hlýtur að
vera runnið frá öðrum aðUa
en honum, og það aðila vinnu
staðnum óviðkomandi. Það
styrkir mínar grunsemdir,
hve mikinn áhuga fulltrúi
Vinnuveitendasambands ís-
lands hafði fyrir uppsögn
minni, og kom sá áhugi ber-
lega fram á fundinum á
Keflavíkurflugvelli 14. marz
sl.
Þetta eru grunsemdir, sem
gott væri að Vinnuveitenda-
samband íslands gæti hreins
að sig af.
Að lokum vil ég segja þetta:
Eins og fram kemur hér að
framan hefir þessi uppsöorn
komi'ð einkennilega fyrir sjón
ir, og haft i för með sér ýmis
konar grunsemdir. Vonandi
skýrist mál þetta áður en
langt um líður. Grein þessi
er m. a. rituð í þeim tiigangi.
Það hlýtur að vera hags-
munamál allra, sem hér eiga
hlut að máli, að hið sanna
komi fram, og vú ég gera
mitt til þess að svo verði.
k Böðvar Steinþórsson.
Friðrik Þoi'valdsson hoíir sent
mér eftirfarandi bréf um bíla:
Síðan ég fór a3 nálgast það að
verða. togaraútgerðarmaður, hefi ég
oft leitt hugann að þessu nýja við-
íangsefni mínu. Hlutdeild mín er
enn smá. En. þar sem vitað er, að
af hverjum leigubíl, sem til lands-
ins flytzt, er greidd fúlga til út-
gerðarmála, þykir mér það mjög
óþjóðiegt fyrirbæri, ef ekki tékst
að mjatia henni saman aftur af
væntanieguœ viðskiptavinum.
Þar sem afkastamestu tæki lands
ins eiga bjargræði sitt undir .þess-
um samtíningi, er s; nt, að hér er’
um mikið hagsmunamál að ræða og
áhrifin munu berast frá manni til
manns — einnig min, og þegar ég
heíi hagnazt svo mikið á þessu, að
ég get sjálfur orðið bíleigándi, þá
fer nú fyrst að kveða að mér í
þessu efni! Það er meira að 'segja
víst, að þá verð ég fær um að
borga sem svarar úthaldi eins tog-
ara í nokkrar klukkustundir.
En þegar ég er búinn að fá bíl-
inn, og þeir aðrir;- sem bíl viija,
þá sýnist mér að fari að draga
til Ijcsaskipta í þessu máli. Þá
blasir við, að tekjurnar hverfi og
finna verði aðrar fjáröflunarleiðir.
Það er þó ekki einungis, að tekju-
stofninn fari og að menn verði að
ganga al þeirri trú, að þeir “geti
gert götur og gangstéttir að bíla-
stæðum, heidur er útlit fyrir að
akbrautir skorti, svo að rás hinna
mörgu vagna hijóti að riðlast við
hver gatnamót. í Reykjavík mun
því þurfa að grlpa til sama ráðs
og annars staðar, þar sem umferðin
hefir sprengt hinar þröngu götur
og byggja brýr yíir þvervegina. Ég
hreyfði þeirri hugmynd í sumar við
erlendan „túrista" að tengja t. d.
Bankastræti og Austurstræti með
brú yfir Lækjargötu. Eftir að‘ hafa
athugað staðhætti taldi hann hug-
myndina „ideaia" og tæknilega
greiða.
Syo mikil nauðsyn, sem á því er,
að liðka sjáiía umferðina, þá er
enn meiri þörf fyrir bifreiðastæði
Bílasiðirnir í Rvík eru úr sögunni
víðast hvar. í stað þeirra verða
að koma. möguleikar, t. d. afmarka
við breiðustu göturnar leigustæði
með sjálfvirkum gjaldmælum' og
koma upp bílatorgum. Austan.hafn
arinnar er nokkurt ’svæði undir af
lóga skúrum og portum. Við. Arn-
arhólstún er bárujárnsbyrgi, ■ og
munu þess engin dæmi í víðri, ve.r-
öld, að slíkur óhroði fyrirfinuist að
eins götubreidd frá gluggum stjórn
arráðsbygginga. Þar mætti stað-
setja mafga,. b'íla og gæti lóðareig-
andi tekiö tímabundna leigu fyrir
hvern vagn.
Við tjcrnina eru ágætir mögu-
leikar. Það er vitað, að bæjarbú-
um er sárt um hana, því hún er og
verðui' tii prýði, en í dag er það
sannast sagna, að í augum ókunn-
úgra bg' þeirra manna, sem ekki
eru ha'dnir neinum staðaráhrifúm
fýrirfram', hefir hún ekki a’f öllu
I að státa. Bak-karnir eru vatnséthir,
siýjaðir’ög íúlir á sumrin og á vet-
lirna standa steinar upp.,.úr svéll-
inu spöl undan iandi; .
Nú hagar svc til í bænum, að
mikið er byg:t og fólk ér í .vand-
ræðum með uppgröft. Þarná eru
’ tvö verkefni skeytanleg. Það á að
búa tii uppíyllingar meðfeanvHjcrn
inní, þar sem nú eru fláár' og um-
flotið gijót og þar með fær bún
riýjá bakka', án þfesS áð iriinnka svo
orð sé á gerandi og firhamörg bíla
stæði myndast, þar sem setja má
sjálfvirka, gjaldstuðla
Að 'vísu eru ýms mjög" “élnföld
úrræði augljós í þessu efrii, og sem
vitanlega dyijast ekki hinum ágætu
ráðamönnum tæjárins, en að gera
þáð eitt að' þjáppa saman bíium
á götur og yiö húsdyr er að kalla
i yíir sig háska og tjón.
í þessum línum hefi ég oft
mirinzt á gjöld. Menn verða að
skilja það, að bílar eru engh' fcr-
réttfndagripir, sem hlaupa má frá
hvar sem er. og að ekki er hægt
að leggja þeim til lóðir endurgjalds
laust fremur en undir hús eða vöru
geymslur: Erlendis greiða menn
stöðuisieigur i borgum og umferð-
argjöld á vegum úti. Fyrirkomulag-
ið er ctiúlega einfalt, og þótt veg-
farandinn fái þar miklu meiri reisu
þægindi en hér - eru tiltæk, þá er
þetta’fyrst og fremst haglega gerð-
ur lykill, sem sirieygt er inn í lúx-
usinn á heppilegum stöðum.
Ég sé ekki betur en setja megi
upp .sþ'kt;. gjaldkerfi hér á landi, t.
d. við Elliöaár ’og Fossvog, þannig
að ákveðið gjald væri tekið fyrir
hvern’bíl eftir stærð og aukagjald
fyrir hvein öxul, eins og tíðkast
með mikiu ríkari og útsjónarsam-
ari þjóðum.
Ég býst við því, að' þeir sem eru
biláeigéndúr nú, og yið sem erum
að -veiða þa'ð, telji að nú sé stefnt
að eins konar 'tog.veiðum í okkar
eigin landbelgi, en þá er að hta
á þáð, að bíla"eid,n‘ fylgja' ’margar
iéttaj,, qg, Skemmtilegar stundir og
þejm má'fjölga.
(Framh. á 6. sjffu.)

Gjaldfrestur á iðgjöldum fyrir hinar lög-
boðnu ábyrgðartryggingar (skyldutryggingar)
bifreiða er útrunninn 14. þ.'ní., og eiru bifreiða-
eigendur alvarlega áminntir um að greiða ið-
gjöldin nú þegar.
Þeir, sem sögðu upp ábyrgðartryggingum
fyrir bifreiðir sínar 1. þ. m., en hafa eigi tekið
tryggingu á ný, eiga á hættu, að þeir verði gerð-
ir ábyrgir fyrir þeim tjónum, er þeir kunna að
valda :
Bifretðatryggmgafélögin.