Tíminn - 16.07.1955, Blaðsíða 5

157. btaff;
TÍMIXX, laugflrdagiriTt 16. júli 1955.
Latiffard. 16. }úlí
rn
ERLENT YFIRLIT,
ft’-atzn
Tímihrt blrtí' fyrir skömmu
útdrátt úr hinni ýtarlegu
ræðu, sem Þórffur BJörnsson,
bæjarfuiltrúi. Ftraxiisöknar-
flokksins; 'flutt-1 í bæjarstjórn
Reykjavlkur. þegar reikning
ar bæjaríns fyrir áriö 1954
voru tilj.síðari umræðu. Þórð
■ur dró þar fram mjög glögg
dæmi rnn það, hvernig stjórn
Reykjavíkurbæjar heföi far-
-ð úr hendi á þessu fyrsta
ári yfirstandandi kjörtíma-
'öils. í ræðulokin fórust hon-
ym svo'brð á þessa leið:
„Fjórffi hlutf kjörtímabils
bæjarstjórnar er liff’nn.
Ráffamenn bæjar'ns hafa
fengiff' citt ár til aff efná kosn
ingaloforff sín um góffa f jár-1
málastjórn og um aukn'ngu
h'taveitu.
Á þessn eina ári hefir
þetta m. a. gerzt:
f) Framfærsíuútgjöld hafa
fariff 3 millj. kr. fram úr
áætlun.
2) Heildariitgjöld bæjar-
sjóffs hafa far»5 13 millj.
kr. fram úr áætlun.
3) Framlög til verklegra
framkvæmda bæjarsjóffs,
gatnagerffarinnar, hafa
hvergi nærri veriff notuff
til fulls.
4) Skuldir bæjarsjóffs bafa
hækkaff um 6 millj. kr.
5) GrelffsIujQfnuffur bæjar-
sjóffs og bæjarfyr’rtækja
hefir stórversnaff og jafn
vel orffiff óhagrstæffur.
6) Fjárhæff ó'nnheímtra út-
svara hefir hækkaff um
3,4 millj. kr.
“) Skrifstofubákn bæjarins
hef>r haldið áfram aff
þenjast út, og se'nast en
ekkf sízt:
8) 7millj. kr. af tekjuafgangi
hitávéltunnar hefir fariff
t'l alls annars en tfl aukn
'ngar veitunnar.
Það er oft talaff um se'na
gang' hjá ráffamönnum bæj-
ar'ns og aff þe*r þurfi langan
tíma til alls. Þetta er hverju
orð' saxmara,
En það er þö e'tt, sem þeir
geta gert fljótt. Þeilr geta
vanefrít kosningaloforff sín
á ótrúlega skömmum tíma“.
Þessi lv.siag á fjárstjórn
Reykjavíkurbæjar, er felst í
íramangreindu yfirliti Þórð-
ar, er. vlssulega allt annað
en glæsileg. En hún er eigi
að síður sönn. Hún er byggð
á bæjarreJkningunum sjálf-
um. Henni verður því ekki
haggað, .
Þess ber að gæta í sam-
bandi vfð þessa lýsingu, aö
árið ll)54 var mjög hagstætt
ár fyri'r bæjarreksturinn. At-
vinna%ar mikil i bænum og
afkoma bæjarbúa sjaldan
betri. Samt verður sú niður-
staða rekstri bæjarms, að
framí^érsluútgjöld og ómn-
heimUútsvör aukast, greiðslu
jöfnuffur bæjarins og fyrir-
tækja/ lians minnkar og
skuldir. bæjarsjóðs hækka,
þótt d'regiff hafi verið úr verk
legunf- framkvæmdum.
Hvefnig myndi þessi stjórn
reynast í misjöfnu árferöi,
þar sem henni tekst ekki bet
jur, þðgar bezt árar?
Daufar vonir um samkomulag
í Genf um Þýzkalandsmáiin
þaA myndi liin.s vegar greiða fyrir laiisu þeirra ssðar, ef eiF
hvað clrægi til síiiukomulags um öryggismái Evró|iu
m ii - .>„ I
Emi hefir ekki verið gengrið frá
dagskránni á fundi -æðstu manna
fjórveldanna. er hefst í Genf á
mánudatinn, en nokkurn vegitm er
samt t-alið öruggt, að“ afvopnunar-
málin og Þýzkalandsmálin verði
þar einkum til urnræðu. Fj’rir nokkr
um dögum var rakið hér 1 blaðinu,
hveniig horíur væru í afvopnunar-
málunum, þegar fundurinn kæmi
6aman og þykir rétt að leitast við
að gera Þýzkalandsmálunum sömu
skil.
Um Þýzkalandsmálin er það ann
ars fyrst að segja, að horfur um
eitthvert samkomulag í þeim eru
miklu lakari en varðandi afvopnun-
armálin, ef dæmt er eftir atburð-
um seinustu missera. í afvopnunar
málunum hefir . talsvert þokazt í
samkomulagsátt, en ekkert hlið-
stætt hefir gerzt í Þýzkalandsmái-
unum. Þar hefir hvorki gengið né
rekið um aUlangt skeið.
U tanrikisráðherra r f jórvelda nna
eru búnir að halda marga fundi
um Þýzkalandsmálin, en alla án
árangurs. Seinasti. íunclur þeirra
var haldúm í Berlín .'i ársbyrjun
1954. Honum lauk, - án þess að
nokkurt samkomulag næðist,
Á þessum fundi lagði Anthony
Eden fram allítarlegar tillögur um
sameiningu Þýzkaiands. Tillögur
þessar, sem síðan hafa verið kall-
aðar Edenstillögurnar, hlutu stuðn
ing allra vesturveldanna. Megin-
efni þeirra er á þá leið, að frjálsar
þingkosningar verði látnar fara
fram samtímis í Austur- og Vestur-
Þýzkalandi undir eftirliti stórveid-
anna. Þaö þing, sem þannig vcrði
kosið, semji síðan stjórnarskrá fyr-
ir sameinað Þýzkaland og myndi
jaínframt stjórn fýr'ir allt Þýzka-
land, er gangi frá friðarsamningun-
um fyrir hönd Þjóðverja. í friðar-
samnmgunum verði Þjóðverjum
ekkert skilyrði sett um hlutleysi
eða þátttöku í ákveðnum bandalög-
um. heldur verði Þjóðverjum látið
eftir að ráða því sjálfir eftir að
þeh hafa öðlazt fullt sjálfstæði,
hvaða utanr.'kisstefnu þeir aðhyll-
RSt.
A sama. fundi lagði Moiotoff
fram gasntillögur. Meginefni þeirra
var, að stjórnir Vestur-, og Austur
Þýzkalands skyldu koma sér saman
um bráSabirgðastjórn fyrir. samein-
að Þýzkaland. Þessi bráðabirgða-
stjórn skal setja ný kosningalög og
sjá um framkvæmd þingkosninga.
Á grundvelli þeirra skal siðan
mynda nýja ríkisstjórn. Það skilyrði
skal sett í friðarsamningana, að
Þjóðverjar standi utan allra Jiern-
aðarbandaiaga.
Af hálfu vésturveldanna var bess
um tillögum Rússa eindregið hafn-
aö. Þeim var og hafnað eindregið j stefnu siimi.
af öllum stjórnmálaflokkum Vestur \
Þýzkalands, nema kommúnistum.
Sú neitun var m. a. byggð á því,
EDEN
— tillögur hans á Berlínarfundin-
um 1954 verða enn aóaltillögur vest
urveldaima.
að stjórn Austur-Þýzkalands værl
lepi>stjórn Rússa og ekki væri þvi
hægt að výðurkenna hana sem samn
ingsaðila. Þá vildu vestur-þýzku
stjórnmálaflokkarnir he’dur ekki
undhgangast það, að Þjóðveriár
keyptu friðarsamningana því verði,
að þeir hefðu á eftir bundnar hend
ur um afstöðu sína út á við.
Síöan umræddum Berlinarfur.di
lauk fyrir l'v ári síðan, hefir lítið
eða fekkert dregið saman milli
þeirra sjónarmiða, er birtust í hin-
um ólíku túlögum þeirra Edens og
Molotoffs. Af hálíu Rússa hefir
hins vegar verið hamrað á því, að
þátttaka Vestur-Þjóðverja í vörn-
um Vestur-Evrópu mvndi hindra
sameiningu Þýzkalands. Þetta er
seinast áréttað í yfirlýsingu. sem
st.jórn Sovétríkjanna lét birta um
Þýzkalandsmálin nú í vikunni. Þar
er gefið til kynna, að ekki verði
um sameiningu Þýzkalands að
ræða meðan Vestur-Þjóðverjar séu
i hernaðarbandalagi með vestun’eld
unum. Jafnframt má lesa það milli
línanna, að Rússar muni ekki und
h’ neinum kringumstæðum faflast
á sameiningu Þýzkalands, nema
það skuldbindi sig til hlutleysis.
Afstaða Rússa til sameiningar
Þýzkalands virðist þannig enn í
höíuðatriðum hin sama og á Ber-
línarfundinum í janúar 1954. Sama
er einnig að segja um aístöðu vest
urveldanncf. Þau vilia ekki, að Þjoð
verjum verði sett nein skilyrði um
hlutleysi fyrirfram, heldur fái þeir
að ráða afstöð'u sinni sjálíir sem
frjáls og fullvalda þjóð' eftir að
friðarsamningar haíi veriff gerðir.
Það sé bæði óeðlilegt og óréttmætt
að ætla Þjóðverjum minni rétt cn
öðrum þjóðum til að' ráða utanríkis
MOLOTOFF
— Rússar fvlgja enn i meginatrið-
imi tillögum hans á Berlínarfund-
inum 1954.
af Þýzkalandi, ef gerðir yrðu við
Enn um hitaveituna
Fiirffu hljótt er um h*ta-
veitu Reykjavíku?*. Þó hefir
borgrarstjóri sagt frá því í út-
varpsfyr'rlestr', að hún sé
kunnasta framkvæmd Reykja
víkur á erlendum vettvangi.
Annaff hafa menn, sem búa
utan h'taveitunnar ekki feng
'ff aff frétta um h'tave'tuna
og’ því síffur neitt um aukn-
ingu hennar ogr enn síffut*
nokkurra leiffrétt'ngu á hróp-
legu m'srétti' borgaranna íi
upphitunarkostnaði íbúffa
sinna.
H'taveita í livert hús.
Borgarstjór' sagð? á prenti
24. jan. 1954, aff takmark Sjálf
stæð'smanna sé hitaveita í.
hvert hús í Reykjavík. — En
eng'nn einn flokkur hefir
þetta takmark frekar en ann-
ar. Velflestir bæjarbúar munvi
kjósa þetta.
En Sjá.lfstæð''sflokkurinn.
hefir aöstöðuna og valdiff t:4
aff láta þetta takmark verða
aö veruleika.
Framsýni.
Á l'ðnum árum hefir sú
stefna. ver'ff upp' í sk'pulags-
málum höfuðborgarinnar, aff
dreifa bvggðinni vfir stór
landsvæð'. Þetta hef'r ver'ð
stefnumál ráðand' nianiía
borgarinnar.
En undarleg er hagsýni
þeira, sem þannig bvggja
það sanis konar íriðarsanuiingar og | borg.( ef það er jafnframt
Austurriki, þ. e. að hlutleysi !>ess
yrði yfirlýst og það fengi siðan að
vígbúast eftir vild sirnú. en engar
hömiur eru lagðar á vígbúnað Aust-
urríkismanna í íriðarsamningunum
við þá. Slikt myndi verffa visasti
vegurinn til ,þess, að þýzkt- herveldi
risi upp aftur. YrðU hins vegar
settar ákvcðnar hömlur á vigþúnaff
þeirra,. ;án þyss aff svipaðar reg.lur
næðu til annarra, gæti þaö orsakaö
nýja . þjóðernisstefnú, er fyri’ en
siffar bryti af' sér allar hömlur, eins
og nazisminn á sinni tið. Að ÖUu
athuguðu sé það þvf örugeasta leið
in til að leysa þetta mikla vanda-
mál, að Þjóðverjar séu meðaðilar í
bandala.gi, þar sem þeir njóti jafn-
réttis við aðra.
Þeim, sem þekkja til fjár-
stjórnar Sjálfstæffismanna'
fyrr og síðar, kemur þetta
hins vegar ekki á óvart. Þeú’
stjórnuðu fjármálum rík's-
ins í 11 ár, þegar afkoma
þjóðarinnar var yfirleitt
mjög hagstæð. Útkoman varð
sú, að ríkið mátti he'ta gjald
þrota, þegar þe'r létu af fjár
stjóminni, þrátt fyrir það
þótt flestir tollar og skattar
hefðiu hækltaö hlutfallsega
Af hálfu vestuneldanna er það
jafnfranit viðurkennt, að eðlilegt
sé að Rússar hafi vissan beyg af
Þjóðverjum og endurvígbúnaði
þeirra. Til þess að mæta Rússum
hér á miðri leið, hefír Eden nýlega
haft orð á því, að samkomulag yrði
g-ert. milli Atlantshafsbandalagsins
og hins nýja varnarbandalags
Austur-Evrópu um takmörkun
vígbúnaðar og eftirlit með vígbún-
aði. Margt bendir til, að vesturveld-
in muni leggja fram ítarlegar til-
lögur um þetta á Genfarfundinum
og Rússar komi fram með gagntil-
lögur. í hinni nýju yfirlýsingu rúss
nesku stjórnarinnar, sem áður er
minnzt á, er einmitt lögð áherzla
á, að ekkeri geti orðið úr sam-
einingu Þýzkalands, nema áður eða
jaínhliða séu gerðar ráðstafaílir til
að trj’ggja öryggið i Evrópu.
Þótt Rússar láti svo i veðri vaka,
aö þeir séu fýlgjandi hlutlausu,
sameinuðu Þýzkalandi, bendir
margt til þess, að þeir séu ekki á
| þessu stigi undir það búnir að af-
: sala sér Austur-Þýzkalandi, jafn-
tkk is^zz ' ~~ - vel þótt þeir ísngju híutlaust Þýzka
miklu meira en verðlag og laíld 1 staðinn Sameinað Þýzka
kaupgjald i landinu. land íúot orðtð uggvænieg
Menn ættu því að fara að Russa' þatt ^utlaust yrðl í
, ,, „ . . , . .... . I fvrst.u. Þvi valda m. a. lond þau,
hætta aff trua þe'm aróffri * . ... .
Sjalfstæffismanna, aff þe'm i , _ ... , .. . , ,
se vel truand' til að fara með
opínbera fjárstjórn. Hún hef| . ,
ir jafnan heppnazt þeim illa. jemiCUJn'
Forkólfum þeirra gengur jafn
illa aff annast fjárstjórn
Vesturveldin halda þvi jafnframt
fram, að mest hætta muni síaía
brennandi áhugamál, aö le'ffa
he'tt vatn allar þær óra.
vegalengd'r. A. m. k. er þá
ekk' horft í þúsundirnar.
Ódýr hitagjafi.
Borgarsjóri seg'r orffrétt:
„Nákvæmur samanburffur
á hitakostnað' le'ðir í ljós, aff
kolakynd'ng er til jafnaffar
55% dýrari, og olíuh'turi 45—
60% dýrari en hitave'tan. ■—
Þessi samanburður er byggffur
á verfflagi í dag“ — þ, e. í
jan. 1954.
Síðan hafa kolin liækkaff
stórkostlega.
Il'tave'tan er komin á fyr'r
atbeina. Reykjavíkurbæjar.
En hlunnindanna af henr'
njóta aðeins nokkur hluti bæj
arbúa.
Þetta er vandamál, sem
þarf að levsa og þol'r ekki
b'ff.
Aukn'ng hitave'tunnar.
í sömu greininni upplýsir
borgarstjór', aff nokkur aukn
'ng haf' átt sér staff. Nýjar
hitale'ffslur hafi veriff lagffar
í húsin viff Ilagamel, Melhaga
og Nesveg og Háskólahverf'ff
„eft'r t'llögum hitaveitu-
stjóra“. Ennfrcmur í allmörg
hús í Te'gunum.
Þessir hafa setið sólarmegin
v'ð brjóst hitaveitunnar.
Enn eru upplýs'ngar um, ’aff
„uppdrætt'r og’ áætlan'r haia
veriff gerffar um hitaveitu í
Hlíffarnar og hverfiff norffan
Háteigsvegar, allt aff Suðúr-
landsbraut, T'lboð hef'r ver'ff
feng'ð í kyndistöff fyrir hverf-
ið til notkunar i miklum frost-
um. þegar h'tave'tan næg'r
ekki".
Þyrnirósusvefn.
Þetta þóttu góð tíff'ndi fvv-
ir kosningar. En.síðan er l'ff'ff
hálft annað ár. Og höfg' seig
á málið eftir kosn'ngar,— o.t
fyrir affra, og þeim gengur
oft vel að annast hana fyrir
sjálfa sig.
Rússum miklu minni ógn og þó
þegar þeir ráða öðrum
J hlut.a þess.
Boð Rússa til Adenauers um
heimsökn til Moskvu, bendir að
margra dómi í þá átt, að Rússar
(Framhald i 7. síðu).
svefnmókíff vai'r enn.
Fyrir ári síðan var skipuff
verkfræð'nganefnd t'l : >
vinna aff nýjurn úrlausmnn
meff h'tave'tustjóra.
Var þaff lofsverff ráðstöfuu
og um leiff stafffesting* á þvf,
að e. t. v. msetti gera e!tt-
(Framh. & B. slffu.X