Tíminn - 30.10.1955, Blaðsíða 7

247. blaff.
TÍMINN, sun nucla e>n n ÍC. <ik tóber 1955.
7
Reykjavík mun vera ein-
liver hin fjölmennasta höfuð
toorg i heimi í hlutfalli við
fólksf.iölda í landinu. Því
valda að miklu leyti þau skil-
yrði til atvinnu og þæginda,
sem þar eru, og að meginhlut
inn af fjármagni þjóðarinn-
ar hefir safnast þar saman.
En hér komur og fleira til.
Vgna þess að Reykjavík er
höfuðstaður landsins hefir
öllum helztu stofnunum ríkis
ins, sem tengdar eru stjórnar
kerfinu, verði vaUnn þar stað
ur. Hér við bætist, að flestir
skólar, sem kenna sérfræði-
greinar, starfa einnig í Rvík.
Fjöldi fólks utan af lands-
byggðinni flyzt til Reykjavík
ur til starfa í stofnunum rík-
isins og tU náms í skólum. Við
þetta eflist Reykjavík en
Jandsbyggðin geldur afhroð
að sama skapi við missir
fólks og fjármagns.
Hinir mörgu starfsmenn í
stofnunum rikisins, sem laun
aðir eru af þjóðarheldinni,
greiða gjöld af launum sín-
um ýl Reykjavíkurbæjar og
aukinn fólksfjöldi eykur verzl
unina og skapar betri skilyrði
en ella til fjölþættrar menn-
ingarstarfsemi. Vaxandi tekj
ur bæjarfélagsins eru svo
undirstaða að síauknum þæg
indum fyrir borgarana. Fólk
sem notið hefir þeirra á náms
árunum þarf að sýna nokkra
viljafestu, ef það flytzt aftur
til staða, er hafa ekki bol-
magn til að keppa við Rvik
um fjármagn eða lífsþægindi,
enda reynist erfitt að fá em-
bættismenn út á land í sum-
um greinum og mörgum sýn
ist þróunin um skipun byggð
arinnar orðin uggvænleg.
Fyrir nokkrum árum var
gerð athugun á þvi í sam-
bandi við þingmál, hve marg
ir nemendur Kennaraskól-
ans um visst árabil hefðu átt
heima í Reykjavík og hve
margir sótt skólann 'annars
staðar að. Kom þá í ljós, að
að meðaltali höfðu yiir 80%
nemenda átt heima utan
Reykjavíkur.
Reykjavik er mikill verzl-
unarbær og iðnaðar. Útgerð
er ékki jafnmikil þar í hlut-
falli við fólksfjölda og í sum
um öðrum bæjarfélögum.
Samt hefir sjómannaskólinn
verið reistur í Reykjavík. Þeg
ar á þetta er litið, virðist
ekki óeðlilegt, að skólar eíns
og þeir, sem hér eru nefndír
starfi utan Reykjavíkur. En
tUlögur um að flytja skóla
írá Reykjavík hafa ekki hlot
ið brautargengi á Alþingi.
Fyrir forgöngu Framsókn-
arflokksins hefir hlutur lands
byggðarinnar verið bættur
nokkuð að þessu leyti með
stofnun héraðsskólanna,
menntaskóla í sveit og fleira.
Það er og eftirtektarvert
og mikUvægt, að Samband
ísl. samvinnufélaga lætur
ekki sinn hlut eftir liggja um
stuðning við landsbyggðina.
Skip Eimskipafélagsins hafa
aðsetur í Reykjavík, þótt
rekstur þeirra sé bormn uppi
af öllum landsmönnum, en
skipum Sambandsins eru
valdar hei.mahafnir viðsveg-
ar um land í öllum landsfjórð
ungum.
Úrslitin í Saarkosningrunum komu
mönnum að visu ekki á óvænt, en
þó áttu menn ekki von á að mis-
munurinn myndi verða svona inik-
ill. Úrslitin eru fvrst og fremst
mikill sigur íyrir þá flokka, sem
hingað til hafa mest unnið að sam
einingu Saar við Þýzkaland. Það
voru fyrst og fremst þjóðernisiegar
tilfinningar, sem réðu úrs’itum í
þessum kosningum. Kjósendur voru
ekki að hugsa um að kjósa á milli
þess, að óbreyttar ástæður yrðu,
heldur á milli Frakk’ands og Þýzka
’ands.
XTm leið og úrsfitin urðu kunn,
sagði Hoffmann forsætisráðherra
af sér sem póiitiskur ieiðtogi stjórn
arinnar og mun hann verða fyrir
verzlunarmálaráðuneytinu, þangað"
tU nýtt þing kemur saman i haust.
Þá erú miklir möguleikar á því, að
hinn gamíi fjándmaður hans og
fyrrum nazisti, Heinrich Schneider,
taki við stjórnartaumunum. Úr-
slitin eru þó mestur ósigur fyrir
Frakka. Faure hafði að vísu lýst
því yfir ,að hann áiiti, að stnða
landsins ætti að standa óbreytt, þó
að samningarnir yrðu felldir við'
kosningar. En ef slíkc á að' sjá
dagsins ljós, fer ekki )i;á þvi, að
í Saar verður að beita nokkru of-
beidi, því að þýzklundaðir menn
munu aldrei una því, að eftir þess-
um kosningum verði ekki farið að
miklu leyti. Og Frakkar munu
ekki lengi geta staðið á móti því,
að fram fari milli þessara tveggja
þjóða viðræður um einliverjnr breyt
ingar á framt'ð laadsins. Þetta
getur haft í för með sér ný vand-
ræði fyrir frönsku atjórnina, en
það er áreiðanlegt áS það yrði
hennar banabiti, ef ‘aka ætti upp
aðra stefnu í Saarmáiinu. Þessi úr-
slit hafa einnig haft ákaflega ert-
an,-li áhrif á tilfinningar þjóðernis-
sinnuðra Frakka. Ef Frakkar nú
yrðu þarna að láta undan Þjóð-
verjum myndi það svíða marga
sárt, einkum eftir þaim álitshnekki,
sem Frakkar hafa orðið íyrir i
Norður-Afríku.
Saarmálin munu að sjáifsögðu
verða rædd meðai utanríkisráð-
herra vesturveldanna.þeirra DuU-
esar, Mac Millans og Pinays. Áreið-
anlega munu Bretar og Bandarikja
menn a’drei faliast á, að Frnkkar
neiti nýjum viðræðum um Saar-
héraðið. Þessi mál munu þó senni-
lega verða látin Uggja i salti,
þangað til eftir Genfarfundinn,
því að það munu Vesturveldin
leggja alla áherzlu, að standa sam
einuð gegn kröfum Moiotov’s.
Úrslitin í Saar geta orðið til þess
að spil’a sambúð vesturveldanna og
þau komu á versta tíma upp á við-
ræðurnar á Gsnfarfundinuhi að
Cera,
Úrslitin í Saarkosningunum voru
einnig nokkur ósigur fyrir Adenau-
er. Þótt það sé vitað, að hjarta hans
hafi slegiff með löndum sínum í
Saar, þá hefir utanríkisstefna hans
markazt af því samkomuiígi, ' sem
gert hafði verið um framtíð Saar-
héraðsins. Stjórnarandstaðan í
Bonn hefir gagnrýnt ákaíiega
stefnu Adenauers í Saarmálinu, og
nú geta þeir hrósað sigri. Þeir
eygja þarna möguleika á að kvié-
Nú hefir S. í. S. fiutt hina
einu skólastofnun, sem þaö
hefir á sínum vegum frá
Reykjavík upp í sveit og valið
henni stað í fögru héraði,
sem á fornfræg höfuðból.
Þessi ráðstöfun er þsss
verð, að þjóðm veiti henni
óskipta athygli. Með henni
er breytt út af ríkjandi venju.
Hér er aöstaða landsbyggð-
arinnar styrkt gegn áhrifa-
valdi Reykjavíkur, Vonir
ADENAUER
setja Adenauer fyrir utan-íkissteínu
hans.
Þessi úrslit eru þó'eí til vih a)-
varlegust fyrir ai’-a þ'á, sem á uhd-
anförnum árum hafa lagt sig i
framkróka með að reyba að bæta
sambúðina niilli . Frakkiands og
Þýzkaiands. Öll sambúo Vestur-Evr
ópuþjóðanna og reyndar éinni.
sambúð Atlantshaísbandalagsþjóð-
anna er að miklu leyti komin undir
FAURE
'insamlegri sambúð Þýzkalands og
Frakklands. Nú má segja, að vin-
atta þessara tveggja þjoða geti .ver
.6 i nokkurri hættu. En samvinna
Vesturveldanna hefir haft Pað í för
neð sér, að ekki verður lengur litið
þetta mál, sem einkamál þessara
•ve;gja þjóða, og þær munu áreið-
mlega gera. sitt til að þessi við-
.cvæmu mál verði ekki til þess að
spilla sambúð og friði á mi’li )ýð-
ræðisþjóðanna.
Skrá yfir væntanleg framlög til hey-
fiutninga vegna óþurrkanna
Eins og sagt hefir verið frá
í blöðum og útvarpi verður
greítt framlag úr rikissjóði
til þess að létta undir með
þeim bændum á óþurrkasvæð
inu, sem hafa keypt og kaupa
hey nú i haust. og flytja það
að sér úr öðrum sýslum.
Framlög til flutninganna
eru ákveðin þannig talið í kr.
á hvern heyhest eða 100 kiló
sem flutt eru:
Úr S-Þingeyjars. 3 Borgarfj.
kr. 49,00
Úr S-Þingeyjars. á Snæfellsn.
kr. 57.00
Úr S-Þingeyjars. í Gullbr. og
Kjósars. kr. 65,50
Úr S-Þmgeyjars. í Árness.
kr. 73,50
Úr S-Þingeyjars. í Rangárv.s.
kr. 80.00
Úr Eyjaíjarðars. 3 Borgarfj.
kr. 43.00
Ú'r Eyjafjarðars. á Snæfellsn.
kr. 50.00
Úr Eyjaíjarðars. í Gullbr. og
Kjósars. kr. 59,00
Úr Eyjafjarðaxs. 3 Árness.
kr. 67,00
Úr Eyjafjarðars. 3 Rangárv.s.
kr. 73,50
Úr Skagafjarðars. 3 Borgarfj.
kr. 30,00
Úr Skagafj .sýslu á Snæfellsn.
kr. 38,00
standa til þess, aö samvinnu
skólanum takist að sýna það
með starfi sinu, að .sérfræði-
skólar . geti starfað með eóð-
um árangri utan höíuðstað-
arins.
Sú ráðstöfun að ílytja sam
vinnuskólann i sveit er enn,
einn vottur þess, að S. í. S.
eykur veg og bætir aðstöðu
allra héraða landsins en ekki
Reykjavikur einnar, _______
Úr Skagafjarðars. i Gúllbr. og
Kjósars. kr. 46,50
Úr Skagafjarðars. í Árness.
kr. 54,00
Úr Skagafj.s. í Rangárvallas.
kr. 61,00
Úr A-Hún. í Borgarfjörð
kr. 23,50
Úr A-Hún. á Snæfellsnes
kr. 31,50
Úr A-Hún. í Gullbr. og
Kjósars. kr. 39,50
Úr A-Hún. í Árnessýslu
kr. 47,50
Úr A-Hún. í Rangárvallasýslu
kr. 54,00
Úr V-Hún. i Borgarfjcrð
kr. 17,00
Úr V-Hún. á Snæfellsnes
kr. 25,00
Úr V.-Hún. í Gullbr. og
Kjósars. kr. 33,50
Úr V-Hún. i Árnessýslu
kr. 41.50
Úr V-Hún. í Rangárvallasýslu
kr. 48,00
Úr Balas. í Borgarfjörð
kr. 11,00
Úr Dalas. á Snæfellsnes
kr. 19,00
Úr DaláS. í Gullbr. og Kjósars
kr. 29,50
Úr Dalas. í Árnessýslu
kr. 37,00
Úr Dalas. í Rangárvallasýslu
-r-. -:^.kr' 44,00
Vegna flutnings á heyi, til
hreppa í Vestur-Barðastrantí
arsýslu, sjóleiðis frá höfnum
á Norðuriandi, verður greitt
framlag allt að % af kostn-
aði við sjóflutninginn, sam-
kvæmt reikningum og gúd-
andi flutningsgjöldum.
Rvik, 28. október 1955,
Fáll Zóphóníasson.
Árni G. Eylands, __
1. -
Þáttur kLrkjufinar

Ándleg lífefni —
v.ítamín
Mikið er rætt og ritað úm
lífefni, vitamíh. Það mættl
telja athugun á þeim eitt. af
helztu uppgötvunum þessarar
aldar. Vísiiidin hafa sannaö,
að án þeirra getur hmn bezt’
matur verið lítilsvirði fyrú'
heilsu og kraft líkamans. Þó
eru lífefnin svo lítill hundraðs
hluti fæðunnar að tæpast.
verður mælt né vegið. Þau
eru næstum ósýnileg eða ó-
skynjanleg venjnlegum skyn-
færum, en samt sem áður svc
ómetanleg, að án þeirra hlýt-
ur hinn hraustasti líkami að
ve’kjast og deyja, þótt hann
hefði hrokaða diska af góm-
sætum krásum fyrir frama.n
sig á svignand’ veizluborðum.
En vísindin eiga efúr að
sanna mikilvægi annarra líí-
efna eða vítamína, sem einn-
ig verður að neyta nokkurs af,
jafnvel fyr’r það fólk, sem
hefir gnægð af vítamínríkri
fæðu.
Margir og þá kannske sér-
staklega læknar og prestar
hafa kynnzt fólki, sem hefir
allsnægtir, en ,,má sér að
engu una“. Það virðist alltaf
á barmi geðbilunar, stundum
hreinnar brjálsemi oft með
sjálfsmorðsætlanir innst inni.
Ætlanir, sem geta brotizt út
með algjöru örvæni óðar en
varír og það með stjórnlaus-
um ofsa eða hnitmiðuðum ti.l-
gangi.
Öllu þessu fólki er það sam
eiginlegt, að það er fádæma
gleðisnautt og óhamingju-
samt. Hvorki vinna né ást-
vinir virðast geta veitt því á-
nægju né yndi.
Og engir sjúkl’ngar eru
aumkunarverðari og í raun-
inni bágstaddari. Oft ern
þetta fíngerðar, viðkvæmaj
sálir, góðar, gáfaðar og hst
hneigðar manneskjur og ann-
að einkenni sýnist þeún flesl
um ef ekki öllum sameigin-
legt, en það er þrá eftir ein-
hverju, sem þær annað hvort.
dylja eða gera sér ekki ljósa.
grein fyrir- Og þes.ú þrá er
oft hið eina, sem heldur þeiin
við lífið og ber þær uppi.
Þetta sálarástand getur
ríkt hjá hverjum sem er en þö
aldrei hjá börnum, svo að ég
viti td, en mest hjá ungling-
um innan við tvitugt, þótt
þeir leyni þvi mest. En a.l-
gengast er það hjá gáfuðum,
listhneigðum, viðkvæmum
karlmönnum og góðum,
draumlyndum konum, emkum
ef þær Pfa við allsnægtir en
ástleysi eða skort á skilningi.
Þetta böl virðist s.r.öðugt fær-
ast í aukana, einkum í fjö.l-
menni, enda hefir það lítt
verið Þ1 i fámenni og fá-
breytni íslenzkra sveita á liðn
um öldum og mætti því telj
ast til andlegra tizkusjúk-
dóma. Hraðinn, tæknin og á-
reynsluleysið virðast vera aðal
orsak'r þess eða minnsta
kosti greiða þessu hugará-
standi leið inn i hversdaglega
viðle’tni 0g baráttu.
Þarna er áreiðanlega tU at-
hugunar fjörefna eða lifefna
skortur, þótt ekki sé hægt
nema stunuum að bæta hann
upp með A—B—C eða D-
fjörvi vísindanna.
En ég veit um fjölda ti.1-
fella, þar sem taöls þessa hefir
batnað við það, sem nefna
I . Framhalú á 10. síða j
JL.