Tíminn - 15.06.1956, Blaðsíða 6

6
T í IVl IN N, föstudagian 15. júní 1956,
Ctgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Eitstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Ckrifstofur 1 Edduhúsi viS Lindargötu.
Bímsi*: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsing^r 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.

f»á varðar ekki um söguleg rök
i RÓÐURSMENN íhalds
**• ins fyrirlíta söguleg
•ök. Þeir haga áróðri sínum um
þessar mundir eins og þeir áliti
að mikill hluti áheyrenda þeirra
og lesenda sé fólk, sem ekkert
veit um líf og stríð þjóðarinnar
á síðustu áratugum. í þessum
dúr eru skrif íhaldsblaðanna
um þær breytingar, sem orðið •
hafa í þjóðlífinu síðan fyrir
stríð. Það á að vera einhver
sérstök sönnun um ágæti íhalds-
ins en vonzku umbótaflokkanna,
að skipastóll landsmanna t.d.
hafi vaxið örar nú á eftirstríðs-
árunum en á árabilinu 1934—39.
Qg önnur rök eru ámóta hald-
góð. íhaldsblöðin ætla víst af
:marga lesendur á menningar
stigi Heimdellinga. Enginn
sæmilega greindur maður lætur
bjóðá sér þau rök, að saman-
burður af þessu tagi sanni á-
gæti eins flokks en vonzku ann-
ars. Á síðustu áratugum hafa
þjóðinni fallið í hendur miklar
fjárfúlgur til viðreisnar í at-
vinnulífi. Fyrst stríðsgróðinn,
þar næst stórfelld erlend efna-
hagshjálp, síðan afrakstur hinna
nýju vinnutækja og á síðustu
árum miklar gjaldeyristekjur af
hernaðarvinnunni, sem bera
nokkurn keim af stríðsgróða
fyrri ára. í þessum efnum er-
um við íslendingar sannarlega
ekkert einsdæmi. Svipuð við-
reisn hefir átt sér stað um gjör-
völl Vesturlönd. Hún hefir e.t.
v. verið hraðari og tiltölulega
stórstígari hér en annars stað-
ar, enda hafa aðstæðurnar ver-
ið hagstæðar fyrir okkur á
ýmsa lund, þótt þess liafi ekki
verið gætt sem skyldi á fjár-
málasviðinu, að kapp er bezt
með forsjá.
Hofmóður þeirra nýríku
TvAÐ ER SÖK sér þótt
* málgögn íhaldsins
3igni sínu fólki framkvæmdir,
sem gerðar voru í stjórnartíð
annarra, eins og sjúkrahús, flug
velli og annað þess háttar. Það
er orðin tízka í þeim flokki, að
vera sífellt að þakka einstök-
um mönnum framkvæmdir, sem
gerðar eru fyrir alþjóðar fé. I
landsfundarályktunum eru
margir tugir slíkra þakkará-
varpa, og er allt saman heldur
ógeðfellt í landi, sem býr við
lýðræðisstjórn. En það er óaf-
sakanleg fölsun á staðreyndum
og tilraun til forheimslcunar á
mannfólkinu, þegar þeir, sem
nýríkir eru í dag og reisa sér
Morgunblaðshöll fyrir tvo til
þrjá tugi milljóna, setja sig á
háan hest og lítilsvirði erfiða
lífsbaráttu þjóðarinnar á árun-
iim fyrir stríðið þegar heims-
kreppa rikti. Þá var hvorki
stríðsgróði né hernaðarvinna til
að villa mönnum sýn á þeirri
staðreynd, að framleiðslan til
lands og sjávar er grundvöllur
efnalegs sjálfstæðis, og aðstaða
á erlendum markaði veður-
viti í atvinnu- og fjármálum
landsins. Á því tímábili, sem í-
haldsblöðin eru nú að bera sam
an við stríðsgróðaárin, var ein-
mitt lagður grundvöllur að þeim
alhliða framförum, sem orðið
hafa í landinu á sviði félags-
mála og ýmissa atvinnumála. Þá
var síldarútvegurinn endur-
skipulagður og ríkisverksmiðj-
urnar reistar, en gildi þeirra
fyrir þjóðarbúið var ómetanlegt
meðan síldarafli var ein megin-
stoð efnahagslífsins. Þá var lagð
ur grundvöllur að þeirri nýju
hraðfrystitækni sjávarútvegs-
ins, sem nú er byggt á. Þá var
iðnaður efldur á ýmsa lund,
skip byggð og keypt til landsins,
og jafnhliða hafizt handa um
nýtt landnám í sveitum, byggt
á nýju viðhorfi til landbúnaðar
ins. Þá voru afurðasölulögin
sett, og hafizt handa um þær
miklu umbætur í félagsmálum,
sem þjóðin býr nú við.
i
Allt var þetta gert fyrir eig-
in afla, með strlti þjóðarinnar
sjálfrar. Á þessum tíma urSu
óviðráðanleg markaðstöp á
vegi atvinnuveganna (Spánar-
styrjöldin), en samt tókst að
halda áfrain viðreisnarstarfinu
þótt hægar miðaði en seinna,
er stríðsgróði tók að létta
undir í endurbyggingu atvinnu
tækjanna. Þetta þykist hið hof
móðuga, nýríka íhald nú ekki
sjá.
Fórnfúst starf lítilsvirt
F'F MENN kynna sér
•*-/ stjórnmálasögu ár-
mna á milli stríðanna, komast
peir fljótt að raun um, að íhald-
ið, sem nú reynir að lítilsvirða
iórnfúst starf þjóðarinnar til að
ceisa sig úr kútnum, var and-
/ígt helztu umbótamálunum,
sem síðar stóðu undir skjótri
ziðreisn. íhaldið barðist gegn
jfurðasölulögunum, gegn félags
nálalöggjöfinni, gegn stuðningi
ríkisins við landbúnaðinn og svo
nætti lengi telja.
Þótt íhaldið þakki sér nú f
lag „forustu“ í mikilvægum fé-
iagsmálum, eins og sjúkraþjón-
ustu og starfrækslu fullkominna
sjúkrahúsa, hefir það alla tíð
verið andvígt slíkum réttinda-
máhim, er brautryðjendur hafa
flutt þau í fyrsta sinn. Hin mik-
ilvægasta félagsmálalöggjöf
Jandsins var öll sett í upphafi
gegn vilja íhaldsins, af þeim,
sem það nú úthrópar. En þegar
fennt er í sporin og komin er á
vettvang ný kynslóð, sem ekki
þekkir söguna, þá eru þessi mál
eignuð íhaldinu og birtar mynd-
ir af ráðherrum, sem aðeins
hafa gegnt þeirri skyldu, að
láta framkvæma löggjöf, sem
aðrir hafa undirbúið og sett.
Það er því ekki nein smáræð-
is frekja þegar þessi flokkur þyk
ist ætla að eigna sér þróun hins
nýja tíma, þykist standa fyrir og
geta „þakkað“ einhverjum á
kveðnum mönnum allsherjar-
sókn þjóðfélagsins á sviði efna-
hagsmála á síðustu tímum, en á
sama tíma kennt öðrum um, að
við þurftum að ganga í gegnum
heimskrepputíma, eins og aðr-
ar vestrænar þjóðir. Samanburð
ur Mbl.-manna hæfir heimskingj
1 m einum
Skýring ógnarstjórnar í Rússlandi aðal-
lega fólgin í skipulagi kommúnismans
Miklar umræður um ræðu Khrustjovs í
hlöðum og á mannfundum víða um heim
Ræða Khrustjovs á 20. flokksþingi kommúnista, sem birt-
ist á Vesturlöndum í fyrri viku, hefir síðan verið eitt helzta
umræðuefni stjórnmálamanna og fréttaskýrenda víða um
heim. Menn reyna að gera sér grein fyrir, hvað búi á bak
við ræðuna og meta ábyrgðina á því ógnarástandi, sem ríkti
í Rússlandi á Stalínstímanum.
Það er nú ljóst, að blöð á Vest-
urlöndum hafa ekkert ofsagt um
ástandið í sæluríki kommúnista á
fyrri árum. Khrustjov skýrði frá
verri glæpum og hrottalegri ein-
ræðisstjórn en jafnvel vestrænir
blaðamenn og ferðamenn létu sig
dre.vma um. Menn reyna líka að
kryfja til mergjar, hvernig málin
hafi þróast í átt til ógnar- og
glæpastjórnar í marga áratugi. Er
helzta niðurst.aðan sú, að kommún-
isminn beri í sér einræði og ógn-
arvald, sem hljóti að ná yfírtökun-
um fyrr eða síðar. Stalínisminn sé
rökrétt afleiðing kommúnistísks
stjórnarfars alveg eins og Hitler-
ismi var afleiðing svipaðrar þró-
unar í ÞýzkalandL
SÝNISHORN af þeim greinum.sem
fréttaskýrendur og blaðamenn
birta um þessar mundir er úr eft-
irfarandi grein, úr Parísarútgáfu
Herald Tribune, eftir hinn kunna
stjórnmálaritara Roscoe Drum-
mond. Hann segir svo:
— Fáir geta lesið svo alla hina
löngu ræðu Khrustjovs, sem birt
var í s. 1. viku, án þess að þeim
finnist þeir hafa orðið fyrir reið--
arslagi, allt að því dofnir á sál-
inni af því að horfa upp á rudda-
mennskuna, mannúðarleysið og
ógnirnar, sem voru hlutskipti rúss
nesku þjóðarinnar þau 30 ár, sem
Stalín sat á einvaldsstóli koinmún-
ista í landinu........
Kommúnistar vilcru helzt aö
fólk í öðrum löndum hefðu þann
skilning á málinu, að það liafi
bara verið fanturinn Stalín. sem
stóð fyrir fjöldamorðunum, ofsókn
unum og siðleysinu í opinberu lífi
í Rússlandi. En þegar maður kynn-
ir sér allt, sem Khrustjov sagði, er
útkoman sú, þótt ekki muni til
þess ætlast, að þessar upplýsitigar
eru ein stórfelld ákæra, ekki að-
eins á Stalín, heldur á allt hið
kommúnistíska skipulag.
ÞAÐ VAR HIÐ kommúnistíska
skipulag, sem ungaði Stalín út,
það var þetta sama skipulag, sem
leyfði honum að gerast böðull
milljóna saklausra manna, og hér
er átt við þessa tölu bókstaflega:
milljónir manna. Það voru einræð-
isseggir kommúnismans, í mið-
stjórn kommúnistaflokksins- og í
Politbureau, sem horfðu á Stalín
ná undir sig öllum völdum og
fundu þá ekki í sjálfum sér eða
því skipulagi, sem þeir höfðu kom
ið á fót, kraft til aö stöðva það,
hvorki s.eint né snemma. Það er
þetta sama kommúnistíska ein-:
valdskerfi, sem enn í dag hefir í
hendi sinni öll þau pyntingartæki,
sem Stalín notaði svo blygðunar-
laust, enda þótt von sé um að þau
verði ekki nú um sinn notuð svo
harkalega. _____
Þótt. Khrustjov segði það ekki
og átti sig e. t. v. ekki á því, er
það víst, að stalínisminn er loka-
afleiðing hins kommúnistíska eirn
ræðiskerfis alveg eins og hitler-
isminn var lokaafleiðing einræðis-
kerfis nazismans. Stalínisminn er
fæddur af einræðisskipulagi kom-
múnista, varð ekki stöðvaður neins
staðar af þessu sama einvaldsskipu
lagi, og sagan getur vissulega end-
urtekið sig.
OG HVAÐ VAR það svo, sem hið
kommúnistíska einveldisskipulag
leyfði Stalín að framkvæma í 30
ár? Hér eru nokkur orð Khurst-
jovs, tekin úr ræðunni og þau
skýra, hvað um er að vera: „Morð
og glæpir". Einveldi, sem var
„ruddalegur", „rógberi", „höfund-
ur upploginpar ákæru‘, stóð fyrir
„svívirðilegum verkum' og „skamm
arlegum og óþverralegum“ aðgerð-
um gagnvart meðborgurum sínum.
Hlóð á sig „viðbjóðslegu Iofi“, sem
hann samdi sjálfur, stóð fyrir
„refsi- og hefndaraðgerðum“ gagn
vart miklum mannfjölda, Iét
„skjóta menn án miskunnar, og án
dóms og laga.“
Khrustjov sagði frá þeim um-
mælum Stalíns við innanríkisráð-
herra sinn, að „ef þú ekki færð
játningar frá læknunum, skaltu
verða höfðinu stvttri." En um
læknamálið upplýsti hann, að nú-
verandi leiðtogar hefðu kornist að
raun um að það hafi verið „upp-
logið frá upphafi til enda.“
KHRUSTJOV VISSI fullvel, að
spurt mundi verða og því lagði
hann sjálfur fram spurningu:
„Hvar voru meðlimir Politbureau
og miðstjórnar flokksins? Hvers
vegna reyndu þeir ekki að láta til
sín taka í tíma?“
Fyrsta svar Khrustjovs var:
„Meðlimir Politbureau litu á þessi
mál (morðin, sem Stalín lét fram-
kvæma) mismunandi augum á mis
munandi tíma.“ En það jafngildir
því að viðurkenna, að framferði
Stalíns hafi notið nokkurs stuðn-
ings að minnsta kosti á stundum,
og enn meiri stuðnings endranær.
Er lítil huggun að þessu svari fyr-
ir samtímann.
Krustjov hlýtur þó að hafa verið
órótt innanbrjósts er hann sagði,
að meðlimir Politbureau hafi ver-
ið í „mjög erfiðri aðstöðu“. Menn
verða að minnast þess, að hann var
þarna að tala um fjöldamorð, en
slíkir glæpir voru samt ekki nógu
mikilvægir til þess að meðlimirnir
I stjórninni tækju á sig minnstu á-
hættu til að fyrirbyggja þau.
VERA MÁ, AÐ ÞEIR hafi ekki
kært sig um það. Vert er að minn-
ast þess, þótt Khrustjov deili þungt
á Stalín fyrir að hafa misbeitt
valdi sínu, þá nefndi hann ekki
„hreinsanirnar í ágúst 1936, í jan-
úar 1937 og í marz 1938. Hann
sagði heldur ekki orð um hina ógn
arlegu útrýmingu bænda (Churc-
hill segir frá því að Stalín hafi
sagt sér að minnsta kosti 10 millj.
hafi verið ,,afmáðar“) á árunurn
1929—1930, er þjóðin var kúguð
KHRUSTJOV
til að taka upp samyrbjubúskap-
inn. Þetta var ekki gagnrýnt heíd
ur samþykkt með þögn.
Er nú ástæða til að ætla að þess
ir atburðir, þar meðtalið það
versta, sem Stalín framkvæmdi,
geti aldrei endurtekið sig meðan
í gildi er stjórnmálaskipulag, sem-
leyfði þá og þoldi þá í áratugi? —-
Þannig spyr Drummond í grein-
arlok, og menn geta velt svarinu
fyrir sér. En mörgum spurnineum-
er ósvarað, og úti um heim hlýtur
jfólk að spyrja um ýinislegt varð-
andi afstöðu þeirra manna. sem
héldu því fram í áratugi, að Stalín
væri hinn mikli velgerðarmaður
mannkynsins, mannanna sem.
höfðu skýringar á reiðum höndum
um öll hans glæpaverk heima og
erlendis og liöfðu um sig heilan
stjórnmálaflokk til þess að lof-
syngja ógnarstjórnina og gera
hana að fyrirmynd í eigin landi.
Hér á landi spyrja þeir, sem áð-
ur fyrr lögðu trúnað á glamur
kommúnista: Er nokkur skynsemi
að ljá lengur fylgi fólki, sem lét
blekkjast svo herfilega og blekti
síðan aðra? Er ekki lýsing Khrust-
jovs á glæpaverkum Stalíns og
ógnarstjórninni í Rússlandi nægi-
leg lýsing á raunverulegu innihaldi
kommúnistísks skipulags, sem
vissulega er í grimmd sinni og
mannfyrirlitningu fjarlægt íslenzk
um hugsunarhætti?
Samsöngur
Sveina Orfeusar
Sænski stúdentakórinn frá Upp-
sölum, Sveinar Orfeusair, héldu
samsöng í Þjóðleikhúsinu á mánu-
dag. Söngurinn fékk góðar und-
irtektir áheyrenda. Samsöngurinn
hófst með því að borgarstjórinn
bauð kórinn vellcominn, en heiðurs
iforseti kórsins þakkaði á íslenzku.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11111111111111 ■ 111 ll llllllllll III || IIIIIIIIII i III i IIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIUIIIUIIIIIUIII11111111»]
Lofsöngurinn ura Stalín \
„.. .Vér minnumst þess, að fram á síðustu stund |
| hélt hann áfram að vísa veginn — þjóðum sínum braut 1
| ina til kommúnismans, mannkyninu öllu brautina til I
1 friðar. Vér minnumst mannsins Stalíns, sem hefir verið |
| elskaður og dáður meira en flestir menn mannkyns- 1
| sögunnar. . . . en lét sér aldrei stíga þá ást og aðdáun |
Í til höfuðs, heldur var til síðustu stundar sami góði fé- f
Í laginn, sem mat manngildi ofar öllu öðru . . . Gagn- i
I vart mannlegum mikilleik þessa látna baráttufélaga |
i drúpum við höfði í þökk fyrir allt. ... — Einar Ol- |
I geirsson í minningarræðu í Austurbæjarbiói, 10. marz !
| 1953.
.í Stalín rættist draumur fóiksins um gleði og \
| fegurð . . . hann var trúr, trúr stefnu byltingarinnar, |
Í trúr hugsjón sósíalismans, trúr fóikinu.... Stalín stóð |
| vörð um líf alþýðumannsins í heiminum, um sósíalism- |
| ann, um friðinn....“ Kristinn E. Andrésson, Þjóðvilj- I
I inn, 11. marz 1953.
IIIIMIIIIIIIIIIIIIimillllllllllUlllllllllllllllllllllMllltllllllllllllllllllimillllllllllllllUIIUIIIlUlllllllMJUMMUflllUMIM