Tíminn - 25.09.1956, Blaðsíða 6

TÍMINN, þriðjudaginn 25. september 1956.
rr
'íí

4i»«
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Bitstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur ( Edduhúsi við Lindargötu.
Címar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðameun),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda hJ.
Samstarf eða einanmin
ERLENT YFimiT:
ÞAÐ ER augljóst, að Norð
irlönd hafa átt góðan þátt
: að marka þann farveg, sem
Súezdeilan er nú að komast
.. Þau hafa á báðum Lund-
únafundunum, sem haldnir
aafa verið um Súezdeiluna,
aeitt sér fyrir því, að deilan
yrði leyzt friðsamlega. Þau
voru helztu formælendur
pess á seinni Lundúnafundin
am, að Súezdeilunni yrði vís
að til Sameinuðu þjóðanna.
Hin ákveðna afstaða þeirra
i þeim efnum, hefur vafa-
,aust átt mikinn þátt í því,
að sú hefur nú orðið niður-
staðan.
Allt er þetta ný sönnun
þess, að smáþjóðir geta með
þátttöku sinni í alþjóðlegu
samstarfi komið mörgu góðu
til vegar, er þær gætu hins
vegar ekki komið fram, ef
þær stæðu einangraðar utan
við.
AÐ UNDANFÖRNU hef-
ir allmikið verið rætt um það
oæði hérlendis og erlendis,
hvort smáþjóðir ættu heldur
aé kjósa sér þátttöku í sam-
starfi þjóðanna eða að fylgja
. hlutleysis- og einangrunar-
stefnu að dæmi Svisslend-
inga. Ef Norðurlönd hefðu
. Súezmálinu, fylgt hlutleysis
stefnu, hefði þeim verið ó-
gerlegt að taka þátt í Lund
ánafundunum, — a. m. k.
þeim síðari, þar sem hann
var fyrst og fremst haldinn á
végum annars aðilans. Vegna
þess að Norðurlönd hafa hafn
að hinni ströngu hlutleysis-
stefnu Svislendinga, gátu þau
iekið þátt í þessum ráðstefn
um og haft þar verulega á-
nrif, er vafalaust munu
greiða fyrir lausn þessarar
vandasömu og viðkvæmu
deilu.
Þetta er staðreynd, sem er
'mikilvæg vísbending um,
hver stefnan mun farsælli
smáþjóðunum, þátttaka í
samstarfi þjóðanna eða hlut
íeýsis- og einangrunarstefna.
ÝMSIR þeirra, sem eru
áhangendur strangrar hlut-
ieysisstefnu, hafa ekki áttað
sig til fulls á því, hvernig hin
nýja samgöngutækni er að
oreyta heiminum. Hún er á
góðum vegi að gera þær þjóð
ir, sem áður gátu engin skipti
haft vegna fjarlægðar, að
nánum nábúum. Þetta hefur
það í för með sér, að þjóðirn
ar þarfnast miklu nánari sam
vinnu en áður. Þetta gerir
það að verkum, að einangrun
arstefna er að vera ósamrím
anleg hinum nýja tíma.
Fyrir smáþjóðir er ekki sízt
vert að gera sér þetta Ijóst.
Ef' ekki væru nein samtök
milli þjóðanna, myndi þaö ó-
neitanlega leiða til þess, að
það yrðu stórveldin, er fyrst
og fremst réðu úrslitum mál-
anna. Þá yrðu það t. d. bara
„sex stórir“, sem ynnu að
lausn Súezdeilunnar, eins og
Bulganin hefur lagt til. Þá
hefði ekki getað notið við
hinna happadrjúgu áhrifa
Norðurlanda. Með þátttöku í
samvinnu þjóðanna, geta
smáþjóðirnar hinsvegar beitt
áhrifum sínum og haft áhrif
á gerðir stórþjóðanna. Á-
hrif Norðurlanda á gang
Súezdeilunnar er nýtt dæmi
um það.
ATLANTShafsbandalagið
er vissulega dæmi um hið
sama. Þar hafa hinar smærri
þjóðir, ekki sízt Norðmenn
og Danir, haft happadrjúg á-
hrif á gang ýmissa mála.
Beneluxlöndin hafa einnig
lagt þar til góðan skerf. Það
er vissulega athyglisvert, að
enginn þeirra 3 manna,
sem nú eiga að leggja á ráð-
in um framtíðarstarf banda-
lagsins, tilheyrir hinum
„stóru“ í bandalaginu, þ. e.
Bandaríkjunum, Bretlandi
eða Frakklandi. Af því má vel
marka, hvern þátt og áhrif
hin smærri ríki eiga og geta
átt á þessum vettvangi.
Fólksfæð og fátækt íslands
veldur því, að ísland getur
aldrei haft mikil áhrif á al-
þjóðlegum vettvangi. Með
þátttöku sinni í samstarfi ná
grannaþjóðanna og í alþjóð,
legu samstarfi, getur það þó
vafalaust oft haft aðstöðu til
I að stýðja rétt mál og treysta
aðstöðu sína. íslandi ber því
án efa að eiga hlutdeild í
samstarfi þjóðanna, eftir því
sem geta þess og ástæður
leyfa, en ekki að velja sér leið
einangrunar og afskiptaleys-
is.
Velkomnir gestir
Stavros Spyros Niarchos
Hafa skipasmííar hans meiri áhrif á Nasser en ógnanir Breta og Frakka?
Kanadisku utanríkisráð-
herrahjónin, sem komu hing
aö í gær í opinbera heim-
sókn, eru velkomnir gestir á
ísiandi. Því valda margar á-
stæður.
Sú ástæðan er án efa veiga
nest, að í engu landi utan
íslands búa eins margir ís-
;endingar og í Kanada. íslend
ingum hér heima er það mik
ílsvert að geta haft sem nán
ust tengsli við íslenzka þjóðar
brotið í Kanada. Heimsókn
hins kanadiska utanríkisráð-
herra á að geta stutt að því
að treysta þessi tengsli.
Þótt íslenzka þjóðarbrot-
inu í Kanada væri ekki til að
IIVERNIG, sem Súezdeilan
kemur endanlega til með að leys-
ast, hefir hún tvímælalaust haft
þau áhrif að beina siglingum irá
Súezskurðinum í framtíðinni. Hún
hefir nefnilega ýtt stórlega undir
byggingu olíuskipa, sem eru of
stór til að fara .um Súezskurðinn
vegna þess, að hann er ekki nógu
djúpur fyrir þau. Skip, sem er 32
þús. smál. dw. geta ekki farið ineð
fullfermi um Súezskurðinn, en síð
an Súezdeilan hófst hefir nær ein-
göngu verið samið um smíði á o!íu-
skipum, sem eru stærri en 32 þús.
smál. dw., flest frá 40—60 þús.
smál. og alla leið upp í 100 þús.
smál. Þessi skip verða nauðbeygð
til að sigla suður fyrir Góðravon-
arhöfða, ef þau annast olíuflutn-
inga milli Asíu og Evrópu.
Þessi þróun var þegar byrjuð
áður en Súezdeilan hófst. Fyrir
fimm árum síðan var ekkert olíu-
skip til, er var stærra en 32 þús.
smál. dw. Nú eru hins vegar skip,
sem eru yfir 32 þús. smál., 12%
af olíuskipastól heimsins. A£ þeim
olíuskipum, sem eru í smíðum, eru
30% yfir 32 þús. smál. Það sýnir i
bezt, hvert þróunin stefnir. Þó hef-1
ir aldrei verið samið um smíði:
jafnmargra stórra olíuskipa og eft
ir að Súezdeilan hófst.
ÞAÐ IIEFIR ýtt mjög undir
smíði risaskipa til olíuflutninga,
að útreikningar sýna, að olíuflutn
ingar verða ódýrari með þeim
hætti. í byggingu eru o.líuskipin
NiARCHOS
skipakóngnr, svo að samanlagt er
floti grísku skipakónganna talinn
um 9 millj. smál. dw. Olíuskip eru
yfirgnæfandi meirihluti þessa
skipastóls.
Þótt þessir grísku skipakóngar
ráði yfir þessuirt mikla skipaflota,
er skipastóll Grikklands ekki
nema brot af honum. Ástæðah er
sú, að þeir hafa skip síh að lang-
mestu leyti undir fánum annarra
ríkja, aðallega Panama og Líberíu.
Ástæðan ér sú, að þessi tíki géra
ekki jafnstrangar kröfur og ííðk-
ast hjá siglingaþjóðunum, og liafa
mjög lága skatta. Af þessum á-
ódýrari eftir því sem þau eru j stseðum hefir það kynlega ástand
stærri. Sé gerð 10 ára áætlun um) skapazt, að þéssi tvö ríki eru nú
rekstur olíuskipa, verður árlegur ■ mjög framarlega í röð þeirra ríkja,
rekstrarkostnaður 32 þús. smál.! er á pappí'rnum eiga mestan skipa-
skips 7 miljónir norskra króna til stól.
jafnaðar, en árlegur rekstrarkostn-
! mikla. Foreldrar hans fluttu vest-'
ur til Bandaríkjanna, þegar hann
, var á fyrsta ári, en fóru aftur til
j Grikklands og þar lauk Niarchos-
! lagaprófi við háskólann í Aþenu.
Niarchos gerðist að námi loknit
starfsmaður hjá frænda sínum. er
rak stóra kornmyllu. Að ráði Niar-
chos keypti hann skip til kornflutn
inga og gafst það vel. Niarchos
stofnaði sitt eigið skiþafélag 1939
og gekk reksturinn svo vel, að
i hann átti orðið 14 skin, þ"gar
■ Bandaríkin gerðust stríðsaðili f
i árslok 1941. Hann leigði þá Banda-
| ríkjastjórn skip sín, en gerðist
j sjálfur sjóliðsforingi á grískum
| herskipum, er börðust með Banda-
i mönnum. f stríðslokin átti hann
handbæra 2 milj. dollara, er voru
tryggingafé sex skipa hans. er
höfðu sokkið á stríðsárunum. Þctta
fé notaði hann til að auka flota
sinn og hefir haldið því áfram :;töð
ugt síðan. Hann hefir verið mjög
áræðinn og alltaf haft heppnina
með sér. Hann hefir átti 1 útistöð-
um við skattayfirvöld ýmissa
landa, einkum hin bandarísku, og
gætt þess að ná heldur við þau
samningum en eiga í málaferlum
fyrir dómstólunum. Hann hefir
hugsað allvel um að búa að skips-
höfnum sínum og borgað beiin
yfirleitt hærra kaup og veitt þeim
betri aðbúð en hann hefir þurft •
samkvæmt reglum og launakjörum
þeirra landa, þar sem skip hans
hafa verið skráð. Með þeim hætti
hefir hann komið í veg fyrir, að
skipshafnirnar hefðu afskipti af
því undir hvaða ríkjafánum skip
hans sigldu.
aður 85 þús. smál. olíuskips verður
STAVROS SPYROS NIAR-
12 milj. kr. Skip, sem er 35 þús. : CHOS, sem nú er stærsti skipaeig-
smál., getur hins vegar flutt 650 andi heimsíns, er 47 ára gamáll.
þús. smál. af olíu, meðan 32 þús. j Haim er af þekktum grískum ætt-
smál. skipið flytur ekki nema 275 um og getur rakið ætt sína alla
þús. smál, miðað við sömu vega- leið til ílotaforingja Alexanders
lengd. Er þá reiknað með því að ;
minna skipið er talsvert hraðskreið j
ara. |
Það hefir að undanförnu unnið j
nokkuð gegn smíði hinna stóru j
olíuskipa, að þau geta ekki farið
um Súezskurðinn. Síðan Súezdeil-
an hófst og siglingar urðu ótrygg-
ar um hann, hefir þessi aðalmót-
bára gegn stóru olíuskipunum haft
stórum minna að segja en ella.
Standi deilan lengi, mun hún því
mjög ýta undir byggingu stóru olíu
skipanna, eins og liún hefir reynd
ar þegar gert. Svo gæti þá íarið,
að olíuflutningar um Súezskurð-
inn leggðust að mestu niður og
hann missti þannig af helztu tekju
lind sinni. Það er vafalaust ekki
sízt þetta viðhorf, er hvetur Nass-
er til samninga.
FORLÓGIN IIAFA hagað því
svo, að þeir Niarchos og Onassis
eru báðir giftir dætrum gríska
skipakóngsins Livanos, er áður var
nefndur. Oft hefir þó verið kalt á
milli svilanna og mikil keppni á
(Framhald á 8. síðu)

dreifa, hefðu íslendingar
samt mikinn áhuga fyrir nán
ari samvinnu við Kanada.
Kanadamenn hafa sýnt í
verki, að þeir eru mikil atorku
þjóð, er metur mikils þau
verðmæti, er íslendingar
setja ofar öðrum, frelsi, lýð
ræði og mannhelgi.
Siðast en ekki sízt er svo
að minnast þess, að Kanada
er næsti nábúi íslands að
vestan. Það nábýli mun alltaf
verða meira og nánara eftir
því, sem fjarlægðirnar
minnka.
Því er tími til þess kominn
að leggja grundvöll að auk-
inni kynningu og meiri sam
SÁ MAÐUR, sem hefir samið ’
um smíði flestra stórra olíuskipa
að undanförnu, er gríski skipakóng
urinn Stavros Niarchos. Ef iil vill
hefir hann með því stutt meira að
lausn Súezdeilunnar en nokkur
maður annar.
Sú var tíðin, að Grikkinn Arist-
otle Socrates Onassis var talinh
mesti skipaeigandi í heimi. Nú
hafa hins vegar tveir landa hans
farið fram úr honum, Niarchos er
þeirra stærstur, en skipastóll hans
er talinn nema 1.976 þús. smál.
dw., þegar ekki eru talin með þau
skip, sem hann hefir í smíðum.
Næstur kemur Daniel K. Ludwig,
en floti hans er áætlaður 1,5 íhilj. Enn slys á
BLAÐAMANNAFÉLAG fslands er
í þann vegihn að hefja kabarett-
sýningar til ágóða fyrir menning-
arsjóð sinn, og hefir fengið hing-
að til lands aílgóða erlertda
slccmmtikrafta á þessu sviði. Verð
ur lcabarett þessi með svipuðu
sniði og kabarettsýrtingar Sjó-
martnadagsráðs hafa verið. Mun
fyrsta sýningin verða næsta laug-
ardag í Austurbæjarbíói.
MenftiUgarsjðður biaðamanna
hefir þc'ð hlutverk að veita blaða
iriönnum nokkurn st.yrk til náms-
feröa erlendis, til þess að líta í
kriftgum sig, og þnð er talið
blaðamanni jafnnauðsynlegt og
matur. Jijargir munu auk þess
segja, áð ekki veiti nú af að
mértnta bla'öamennina. og því sé
sjóðurinn mesta þarfaþing og
brýn nauðsyn að hann vaxi sem
mest. Ekki skal um það efazt, og
því er það von blaðantanna, að
fólk geri tvennt í senn, að koma
á skemmtilegan kabarett og
styrkja sjóðinn. Sagt er að eitt
skemmtintriðið sé það, að dúfur
koma fljúgandi og leika merki-
legar listlr. Ekki hefir þó enn
fengizt úr því skorið, hvort þetta
eru friSárdúfur, en við sjáum nú
hvað setur.
Suðurbrtd5br3ut.
smál. dur. Onassis er sá þriðji í
röðinni, en floti hans er áætlaður
1,3 milj. smál. dw. Fjórði Grikk-
inn, Stavros Livanos, kémur svo
fast á eftir honum, en ksipastóll
hans er lalinn um 1,2 ittilj. smál. |
dw. Auk þessara fjögurra „stóru“
eru til nokkrir smærri grískir
vinnu íslands oa: Kanada. Is
lendingar faglia kornu hinna
kanadisku ráðherrahjóna í
trausti þess, að hún stúðli að
aukinni sahivinnu þessara
þjóða í framtíðinni.
ÞAÐ ÉR VARLA einleikið, hve
bifreiðaslýsín eru tíð á Suður-
landsbraut, og þau eru flest nokk
uð álvarleg. Þetta er þó ein greið
færasta aðalbrautin, tvær brautir
og lýsingin sú langbezta, sem hér
er um að ræða. Aðeins örfáum
dögtim eftir banaslysið, sem þar
vnvð, lentu bifreið og bifhjól sam-
an á mikiili ferð, og var það ekk-
ert annað en guðs mildi, að þar
varð ekki líka banaslys.
Oft er því kennt um, er slys
verða, að götúrnar séu þröngar
og illaV og lýsing léieg. Mér finnst
slysafjöldinn á Suðurlandsbraut-
inni benda til, að varlegt sé að
leggja trúnað á þær skýringar, og
illum götum og lítilli lýsingu
þeirra sé oftar kennt um en á-
stæða er til.
Slétt og breið akbraut vel lýst,
býður freistingum heim. Menn
stíga óþarflega fast á benzíngjaf-
ann, finnst vegurinn beinn og tor-
færulaus og láta gamminn geisa.
Þetta verður einkum freistandi
fyrir bílstjórana af því að þeir
eru orðnir svo þreyttir á þröngu
og dimmu götunum og viðbrigðin
verða svo mikil.
Það þarf engu að síður gætni
við á góðu vegunum, einkum þar
sem þeir eru jafnfjölfarnir og
Suðurlandsbrautin, og þar þarf
umfram allt og miklu fremur en
á þröngum götum, sem eknar
eru mjög hægt, að gæta allra
umferðareglna vandlega.
BeSið um gangnabotna.
OG SVO er hér örstutt bréf frá
„Gömlum fjallkóngi". Hann lang-
ar til að fá góða gangnavísu: „Ég
er hættur að fara í göngur nema
í huganum, en í slíkar göngur fer
ég á hverju hausti. Þá fer ég líka
að rifja upp gamlar gagnavísur,
og gaman þætti ‘mér að vita,
hvort ménn geta ékki ort f illega
gangnavísu enn. Ég seiidi því
Ðaðstofunni fyrHpart í von um
að snjallir hagyrðihgar bðtni. Ég
veit vélj að fyrripr.rtuvinn er eng-
in sniild, svo að það ér alveg
komið undir botninurti. hvort
þetta verður góð Vísa eði ekki,
Mest væri gaman að fé góða
botna frá ungii gangnam innun.
um sVo lir þvi fehgizt skorið,
hvort þeir geta kveðið góðar
gangnavísur. En fyrripartúrinn er
svona:
Ilugann seíða fögur fjöll
fornar leiðir kalla
I
I
Kómið nú með nokkra botna. —-
Gamall fjallkóngur." — Baöstof-
an þakkar bréfið og tekur fúslega
víð botnum til birtingar. — Hár.
barður.