Tíminn - 18.10.1956, Blaðsíða 1

Tylgizt me3 tímanum og lesiS
ICÍMANN. Áskriftarsímar 2323 og
81300. Tíminn flytur mest og fjöl-
breyttast almennt lesefnl.
40. árgangur.
12 síður
Reykjavík, fimmtudaginn 18. október 1956.
Bækur og höfundar, bls.. 4. ‘J
Vettvangur æskunnar, bls. 5. ’
Erlent yfirlit, bls. 6. «
Kjörbréfadeilan, bls. 7.
236. bla3.
Emil Jónsson kosinn
Guðmundnr I. GnSmnndssön feeíir ná
vio ra
F •
ao njjn
Á fundi sameinaðs þings í gær fór fram kosning á forsetum, |
riturum og kjörbréfanefnd. Emil Jónsson var kjörinn aðalfor-
seti. Fundur verður í sameinuðu þingi í dag og fer þá fram
kosning til eíri deildar.
13 atkv., en einn seðill var auður.
Emil Jónsson var kosinn forseti Fyrsti varaforseti var kosinn
með 31 atkv. Jón Pálmason fékk Qunnar Jóhannsson, en annar vara-
i forseti Karl Kristjánsson. Ritarar
| voru kosnir Slcúli Guðmundsson
Pólska þingið kvatf saman j 0g Friðjón Þórðarson.
í kjörbréfanefnd voru kosnir
Gísli Guðmundsson, Áki Jakobsson,
Alfreð Gíslason, Bjarni Benedikts-;
son og Friðjón Þórðarson. 1
Af störfum þingsetningarfundar
er þá ekki annað eftir en kosning j
þingmanna til efri d'eildar og var
henni frestað þangað til í dag.
Guðmundur í. Guðmundsson |
utanríkisráðherra, er dvalið hefir
ið verði kvatt saman innan erlendis að undanförnu sér til
skamms. Er þa® vegna breytinga, heilsubótar, mætti í fyrsta sinn á
sem fyrirhugaðar eru á stjórn þingfundi í gær. Aldursforseti, sem
Iandsins. Títóistinn Gomulka, enn gegndi þá forsetastörfum, bauo
sem nú hefir fengið fuila upp- hann sérstaklega velkominn og ósk
reisn æru, verður tekinn í konnn | aði honum góðs bata.
únistaílokkinn að nýju og fær| Guðmundur hefir þegar tekið
sæti í miðstjórn hans. Jafnframt; vjg ráðherrastörfum, en Emil Jóns-
vilS losna við
fóssoeska setoliðið
Varsjá og London, 17. okt. Til-
kynnt er í Varsjá, að pólska þing-
Góð sambúð í alþjóðasamtökum kaup
féSaga þrátt fyrir nepju kalda stríðsins
Á miðstjomarfimdmum í Moskvu var
rætt nm eflingu samviimuhreyfingar í
ÁsmlöeáMHM og uánara samstarf viS
stofnanir SameinuSu jbjoSanna
Rætt vi<S Erlend Einarsson forstjóra SIS, sem
sótti fundinn af hálfu ísl. samvinnumanna
Á 'árlegum miSstjórnarfundi Alþjóðasambands samvinnu-
manna, sem að þessu sinni var haldinn í Moskvu, var eink-
um rætt um eflingu samvinnustarfs í þeim löndum austur-
heims, sem skemmst eru á veg komin í efnahags- og fram-
leiðslumálum. Hefir þetta mál verið á dagskrá að undan-
förnuj og fellur mjög saman álit samvinnumanna og starfs-
manna stoínana Sameinuðu þjóðanna, sem þessi mál hafa
kynnt sér, um helztu úrræði til úrbóta í hinum svonefndu
Erlendur Einarsson
verður hann varaforsætisráð-
(Framh. á 2. síðu.)
son gegndi þeim í fjarveru hans,
eins og kunnugt er.
íiraðfrystum f iski í Svíþjóð
ÞaÖ eru sænsku samvinnufélögin, sem hafa í
hyggju að greiía fyrir tilraunum með sölu á
þessum vörum í nýtízku verzlunarbútfum í
borgunum
Sænsku samvinnufélögin hafa sýnt áhuga á því að greiða
fyrir sölu á hraðfrystum fiski og kindakjöti frá íslandi í Sví-
þjóð, og eru tilraunir til að koma þessum vörum á framfæri
í nýtízku verzlunarbúðum kaupfélagsins í Stokkhólmi nú í
undirbúningi.
Fyrir nokkru sendi Sambandið
nokkurt magn af hraðfrystum
fiski til samvinnufélaganna sænsku
og hefur fiskurinn síðar verið á
boðstólum í ýmsum kaupfélags-
búðum í Svíþjóð. Nokkrar vonir
eru bundnar við áframhaldandi
sölu á fiski til Svíþjóðar. Erlendur
Einarsson forstj. SÍS ræddi þessi
mál við ýmsa forustumenn sænsku
.samvinnuhreyfingarinnar í s. 1.
mánuði, og sagði hann fréttamanni
blaðsins, að þeir hefðu áhuga að
greiða fyrir sölu. Einkum hefði
Carl Albert Anderson, form. stjórn-
ar kaupfélagsins í Stokkhólmi og
borgarstjóri í höfuðborginni, áhuga
fyrir því, að hinar glæsilegu ný-
tízku verzlunarbúðir kaupfélagsins
þar hefðu íslenzkan fisk á boðstól-
um.
Sala á kindakjöti.
Ennfremur var rætt um mögu-
leika á sölu á íslenzku kindakjöti
til Svíþjóðar. Verða sýnishorn af
því, sem íslendingar hafa að bjóða,
brátt sendar til Svíþjóðar, og líki
þau vel, sem vænta má, ætti nokk-
ur sala að takast fyrir hagstætt
verð ef miðað er við það verð, sem
fæst fyrir kjötið á brezkum mark-
aði.
syeiogar
vanyrktu löndum.
Auk þess var rætt urn nánara
samstarf Alþjóðasambandsins —
ICA — og ýmissa alþjóðlegra
stofnana og svo ýmis samskipta-
mál samvinnumanna víða um lönd.
Á fundi í Moskvu
Síðasía sýningin á Spádóminumj Erlcndur Einarsson forstjóri SÍS
verður um hina helgina. Hefirjsat þennan miðstjórnarfund AI-
þá verið sýndur fimm sinnum og þjóðasambandsins og er hann ný-
hefir ekkert leikrit, sem hér hefir lega kominn heim af fundinum og
verið tekið til sýninga verið sýntúr ferð til Norðurlanda og Bret-
jafn sjaldan. Eins og kunnugt er.lands í erindum Sambandsins. —
þá fékk leikritið slæma dóma. Þessir miðstjórnarfundir Alþjóða-
Aíkvæðagreiðsla á Akureyri um hvort
opua skuli aítur áfengisútsölu
Bæjarstjórn Akureyrar hefir
nú samþykkt með sex atkvæðum
gegn einu, að fram skuli fara að
nýju í kaupstaðnum atkvæða-
greiðsla um það hvort opna skuli
áfengisútsölu á Akureyri, eii hún
hefir verið lokuð undanfarin ár
eins og kunnugt er.
Er ákveðið að atkvæðagreiðsl-
an fari fram í næsta mánuði.
Samþykkt var í bæjarstjórninni
viðbótartillaga þess efnis að tekj-
um af áfengisútsölunni, ef opnuð
verður, verði varið til heilbrigð-
is- og menntamála.
Nefnd var kosin til að hafa á
hendi yfirumsjón með atkvæða-
greiðslunni og þessir menn valdir
til þess, Friðjón Skarphéðinsson
bæjarfógeti, Þorvaldur Stefáns-
son bæjarritari og Páll Einarsson
sýsluskrifari.
sambandsins eru haldnir árlega á
ýmsum stöðum, sagði Erlendur í
viðtali við blaðið. Þetta var sams
konar fundur og haldinn var hér
á landi 1952, á 50 ára afmæli Sam
bandsins, og nú var ákveðið að
næsti fundur yrði haldinn í Hol-
landi. Það er athyglisvert í þessu
sambandi, sagði Erlendur, að þessi
alþjóðasamtök samvinnumanna
hafa staðið af sér alla storma kalda
stríðsins, og austur- og yesturþjóð-
irnar hafa mætzt á vettvangi þeirra
til viðræðna. Þótt nokkrar deilur
hafi á stundum orðið á fundum,
hefir aldrei komið til klofnings í
samtökunum og eru slíkir boðar
vonandi að baki.
SamvinnuráSsfefna í Asíu
— Aðalmál þingsins var aukið
samvinnustarf í löndum Asíu, sem
nú eru að reisa sig úr kútnum og
sækja fram til efnalegs sjálfstæðis,
og leiðir til að styðja það. Það er
álit samvinnumanna, og stutt af
sérfræðingum, að leið samvinnu-
(Framhald á 2. síðu.)
Vetaissprengjur, sem nægja til ao
auka halla jarðöxuls um 16 gráður
Washington, 17. okt.
Estes
Tilraunir Svía til að framleiða þilplöt-
ur úr hrauni og gosull lofa góðu
Ný verksmiðja, sem íramleiSir þilplötur úr
gjalli tekin til starfa í Karlholm
Fyrir nokkru hófu forustumenn sænska samvinnusam-
bandsins aS rannsaka framleiðslu þilplatna til bygginga úr
gjalli, og létu reisa tilraunaverksmiðju í sambandi við hinar
stóru byggingaiðnaðarverksmiðjur í Karlholm hjá Stokkhólmi.
Að lokinni reynslu þar, létu þeir reisa stóra verksmiðju á sama
stað, til að vinna þessar plötur, sem þykja mjög athyglisverð
nýjung, og er sú verksmiðja nú um það bil að hefja starf. Þessi
verksmiðja hefir gert tilraunir með að framleiða slíkar plötur
úr íslenzku hrauni og gosull, og lofa þær góðu.
Erlendur Einarsson forstjóri SÍS
heimsótti þessa verksmiðju þegar
hann var á ferð í Svíþjóð í s. 1.
mánuði og ræddi við forstöðumenn
hennar um tilraunir þær, sem þar
eru gerðar með íslenzkt hraun og
gosull. Erlendur sagði í viðtali við
fréttamann blaðsins, að Svíarnir
væru ánægðir með árangurinn til
þessa og all bjartsýnir, að grund
völlur fyndist til að hefja slíka
framleiðslu í stórum stíl.
Ef framhaldsrannsóknir gefa
svipaðar niðurstöður virðist tíma-
bært að athuga, hvort hagkvæmt
væri að reisa verksmiðju til slíkr-
ar framleiðslu hér á landi, þar
sein hráefnið er að kalla ótæm-
ar.cli og orka til framleiðslunnar
ætti að vera næg.
Vilhjálmur Þór hóf athuganir.
Það var Vilhjálmur Þór, fyrrv.
forstjóri SÍS, sem fyrst hóf að láta
gera þessar athuganir í Svíþjóð
eftir að hann kynntist þilplötufrain
leiðslu Svía úr gjalli, og núver-
andi forráðamenn Sambandsins
hafa haldið málinu vakandi og
njóta fyrirgreiðslu sænskra sér-
fræðinga til þess að fá úr því skor
ið, Iivort þarna er um framtíðar
mál að ræða, sem mikla þýðingu
ætti að geta liaft ef vel tækist til.
Kefauver varaforsetaefni Demo-
krataflokksins í Bandaríkjunum
hefir látið svo ummælt, að Banda
ríkin eigi nú nægilega margar
vetnissprengjur til þess að öxull
jarðar auki lialla sinn um 16°,
ef þær væru sprengdar. Repu-
blikanar hafa notað þessi um-
mæli til þess að sýna fram á,
hversu langt Demokratar séu
reiðubúnir að ganga til þess að
hræða kjósendur til að kjósa sig.
Stevenson hefir sem kunnugt er
lagt til, að Bandaríkin hætti til-
raunum með kjarnorkuvopn ein-
hliða fyrst í stað, ef Rússar fást
ekki til að vera með.
Fréttir að vestan herma, að
tiilaga Stevensons veki mikla at-
hygli og séu líkur til að hún
kunni að verða eitt meginatriði í
kosningabaráttunni. Er talið, að
Stevenson myndi láta það verða
eitt sitt fyrsta verk, ef hann næði
kosningu, að kalla saman ráð-
stefnu til þess að ræða um eftir-
lit og bann við tilrannum með
kjarnorku- og vetnisvopn. Eisen-
liovver forseti segir hins vegar,
að einliliða stöðvun Bandaríkj-
anna á tilraunum með slík vopn,
gæti orðið til þess, að þau drægj-
ust aftur úr í hernaðarkapphlaup
inu.