Tíminn - 10.02.1957, Síða 8

8
TÍMINN, sunnudaginn 10. febrúar 1957,
Opið bréf til þingmanna Suðurlands
f MARGA áratugi var Kolviðar-
hóll við Hellishftwþ,' "ekki aðeins
fjölsóttur og vellatinn greiðasölu-
staður við fjölfarinn þjóðveg, held
ur einnig lífsnauðsynlegur gisti-
staður við erfiðan og snjóþungan
fjallveg, sem tvímælalaust er fjöl-
farnasti fjallvegur landsins fyrr og
síðar.
Það sem mestum ljóma varpaði
á greiða- og gististaðinn Kolviðar-
hól í tíð hjónanna Valgerðar Þórð-
ardóttur og Sigurðar Daníelssonar,
var hinn stórbrotni höfðingsskap-
ur í veitingum og fyrirgreiðslu
allri, sem þau hjón veittu hverjum
sem að garði bar — stundum án
endurgjalds —• og gerðu sér í þeim
efnum engann mannamun.
Sigurður Daníelsson er látinn
fyrir mörgum árum, og hvílir í
heimagrafreit í túninu á Kolviðar
hóli.
NOKKRUM ÁRUM fyrir dauða
sinn byggði Sigurður hið stóra
og myndarlega gistihús á Kolviðar
hóli, og lagði þar fram mikla fjár
muni frá sjálfum sér. Eftir frá-
fall manns síns rak Valgerður gisti
húsið á IColviðarhóli með sömu
rausn og áður. En hinn kostbæri
kjarnamatur, sem Valgerður á Kol
viðarhóli veitti svöngum ferða-
mönnum fyrir hóflegt gjald, var
ekki gróðafyrirtæki. Breytt sam-
göngutæki og staðsetning • skíða-
skálans í Hveradölum, sem var
nær þjóðveginum og naut jarðhit-
ans, dróg úr viðskiptunum við
Kolviðarhól. Valgerður seldi Kol-
viðarhól og hvarf þaðan með litla
fjármuni, eftir langa og frábæra
þjónustu við gesti og gangandi.
En þungbærasta raunin fyrir hana
var að sjá verk þeirra hjóna verða
eyðileggingunni að bráð.
Fjöldi manna á miðjum aldri
og eldri, muna viðtökurnar á Kol-
viðarhóli. Minnistæðastar verða
þær þeim, sem nutu gestrisni
þeirra hjóna, er komið var úr
illvigri og ófærð, er menn og hest
ar voru þreyttir og hraktir, en
matur, hey og hús, voru veitt af
rausn og höfðingsskap.
FRÚ VALGERÐUR Þórðardótt-
ir, sem nú er í hárri elli, liggur
í sjúkrahúsi í Reykjavík, en heim
ili hennar er hjá dóttir hennar og
tengdasyni í Hveragerði.
Þessari merku konu hefur eng-
inn sómi verið sýndur af hálfu
þess opinbera.
Þingmenn suðurlandsundirlend-
isins, sem nú sitja á Alþingi munu
allir af eigin raun hafa kynnst
störfum húsfreyjunnar á Kolviðar
hó^.
SKAL MEÐ greinarkorni þessu
skorað á þá, að hlutast til um að
Alþingi það, sem nú situr, sýni
frú Valgerði Þórðardóttir frá Kol-
viðarhóli þann sóma, að veita
henni nokkra upphæð nú þegar, í
viðurkenningarskyni fyrir góð og
óeigingjörn störf í almennings
þágu.
31. jan. 1956.
Teitur Eyjólfsson.
Samanlagður fiskafli heimsins hefir
aukist um 40% síðustu 7 árin
Æskiilýðsráð Reykjavíkur elnir til
tómstundaiðju fyrir unglinga t
Séra Bragi Friðriksson, framkvæmdastjóri Æskulýðsráðs-
ins, hefir skýrt blöðunum frá því í gær, að nú væri að
hefjast á vegum ráðsins tómstundaiðja fyrir æskufólk á
nokkrum stöðum í bænum. Tómstundaiðja þessi verður
fyrir unglinga 14 ára og eldri og mun fara fram einu sinni
í viku og standa yfir að þessu sinni í tvo mánuði. Þátttöku-
gjald fyrir hvern einstakling yerður 10,00 kr. fyrir allan
tímann, en auk þess greiði þátttakendur efniskostnað.
Næstkomandi mánudag, 11. fe-
brúar, mun starfsemi þessi hefjast
á eftirtöldum stöðum:
Fyrir stúlkur: í Félagsheimili
Ungmennafélags Reykjavíkur við
Holtaveg, kl. 8—10 e.h. Kennari
verður Ingibjörg Hannesdóttir. —
í samkomusal Laugarneskirkju, kl.
8—10 e. h. Kennari verður Heiður
Gestsdóttir.
Væntanlega verður fljótlega
efnt til tómstundaiðju víðar fyr-
ir stúlkur, er aðstæður leyfa.
Fyrir pilta: f smíðastofu Lang-
holtsskóla, kl. 8—10 e.h. Kennari
verður Ingimundur Ólafsson. — í
Miðbæjarskólanum kl. 8—10 e.h.
(gengið inn frá portinu). Kenn-
arar: Jón E. Guðmundsson og
Gauti Hannesson. — f smíöastofu
Melaskólans kl. 8—10 e. h. Kenn-
arar verða Guðjón Þorgilsson og
Benedikt Guðjónsson.
Strax og húsnæði fæst mun
einnig verða efnt til leiðbeininga
um framköllun mynda og geta þá
unglingar komið með myndir sín-
ar eða filmur og unnið að þeim.
Á mánudaginn eru væntanlegir
þátttakendur beðnir að koma til
innritunar og greiði þá jafnframt
þátttökugjald. Munu þá kennarar
ræða við æskufólkið um þessi mál
og skýra frá hver viðfangsefni
koma helzt til greina og einnig
kynnast óskum þátttakenda um
verkefni þeirra.
Hér er um fyrstu tilraun Æsku-
lýðsráðsins að ræða og er vonandi
að vel takist, svo að framvegis
geti tómstundaiðjan orðið mikil
og ánægjulegur þáttur í æskulýðs-
starfin^.

Aðalfundur Framfarafélags Breiðholts-
Japan í broddíi fylkingar sem fiskveicSaþjóð
kvaí fiskmagn snertir. Danmörk hefir fjór-
faldalS fiskveitSar sínar síftan 1938 og vel jiaft
Heildarfiskafli heimsins hefir aukizt rúm 40% síðan 1948,
segir í „Yearbook of Fishery Statistics“, sem FAO — mat-
væla- og landbúnaðarstofnun S. Þ. gefur út. Samkvæmt ár-
bókinn? var aflinn 27,7 milljónir smál. 1955 á móti 19,4 millj.
sm.l 1948.
skýrslum Sovétríkjanna verða þau
3 .landið í röðinni með 2,5 millj.
smálesta.
í þessari síðustu útgáfu árbókar-
innar eru 72 hagfræðilegar töflur
frá yfir 150 löndum og svæðum.
Sunduriiðuð yfirlit eru frá 73 lönd
um. Lönd þessi veiða, samanlagt
75% af öllum fiskafla heimsins
Japan er augljóslega í broddi
fylkingar sem fiskveiðaþjóð. Á ár-
inu 1948 landaði japanski fiski-
ílotinn um 2,43 millj. smál. 1955
hafði tala þessi hækkað upp í
4,72 millj. smál. — eða 2 millj.
meira en Bandaríkin, næststærsta
fiskveiðaland heimsins, sem veiddi
2,68 millj. smál. fiskjar 1955 (í
þessari tölu er innifalinn afli Al-
aska). Samkvæmt opinberum hag-
FISKVEIÐAR NORÐUR-
LANDA.
í árbókinni er vitnað í kínversk-
ar hagfræðiiegar upplýsingar, sem
bera með sér, að á árinu 1955 var
landað 2 millj. smál. af fiski á
ströndum Kína. Kína er því 4.
landið í röð hinna mestu fiskveiði-
þjóða. Meðal landa með yfir 1
millj. smál. afla 1955 getur í ár-
bókinni um Noreg (1.867.700) og
Stóra-Bretland (1.099.700).
Um Norðurlöndin eru í árbók-
inni eftirfarandi tölur í smál.:
1938 1948 1955
Danmörk (án Grænlands) 97.100 225.900 425.300
Færeyjar 63.000 92.300 105.600
ísland 274.300 478.100 480.300
Noregur 1.152.500 1.504.000 1.867.700
Svíþjóð 129.200 193.900 200.000
Nokkrar aðrar tölur frá Evrópu:
Það eru ekki miklar breytingar á
fiskveiðamagni Frakklands og
Stóra-Bretlands á árinu 1955 í sam
anburði við 1938. Afli Frakklands
1955 var 522.700 smál. (1938: 530.
300) og Stóra-Bretlands 1955 1.
099.700 (1938: 1.197.800). í báðum
löndum er því um að ræða nokk-
urra afturför frá því fyrir stríð.
Öðru vísi er um Vestur-Þýzkaland.
1938 veiddu þýzkir fiskimenn (hér
er meðtalið Austur-Þýzkaland og
aðrir hlutar landsins, eins og það
var fyrir stríð) 776.500 smál. Þetta
samsvarar hér um bil nákvæmlega
því, sem vestur-þýzkir fiskimenn
einir öfluðu 1955: 776.900 smál.
Samanburður á aflatölum hverr
ar heimsálfu fyrir sig (Sovétríkin
þó talin sérstaklega) ber með sér
eftirfarandi:
1938 1955
Afríka 440.000 1.620.000
Norður-Ameríka 3.150.000 3.800.000
Mið- og Suður-Ámeríka 230.000 760.000
Asía 9.350.000 11.280.000
Evrópa 5.540.000 7.650.000
Kyrrahafssvæðið 80.000 110.000
Sovétríkin 1.520.000 2.500.000
millj. olíutunnar sendar frá
Bandaríkjunum til Vestur-Evrópu
Skrifað og skrafað
(Framhald af 7. síðu.)
ur hans aukast vegna áframhald-
andi tapreksturs verksmiðjunnar
(vegna viðhalds o.fl.) og sú hætta
eykst, að hann vérði að taka að
sér skuidahluta Kyeldúlfs, sem er
nú um 12 millj. kr.
TiIIaga Þóríar
Björnssonar
Á undanförnum árum, hafa far-
ið fram miklar athuganir á því,
livort hægt væri að láta Faxaverk-
smiðjuna annast aðra starfrækslu
en síldarvinnslu og hafa þær eng-
an árangur borið. Seinustu athug-
anir hafa og leitt í ljós, að meira
en vafasamt sé, hvort hægt væri
að nota hana til slíkrar starf-
rækslu, þótt hráefni væri fyrir
hendi.
Af þessum ástæðum öllum, er
það óverjandi af bænum að halda
þessu fyrirtæki starfandi og kosta
til þess milljónum króna úr sjóð-
um bæjarins. Jafn óverjandi er
svo það, að bærinn skuli ekki
ganga eftir því, að Kveldúlfur
setji tryggingu fyrir skuldbinding
um sínum í sambandi við Faxa,
svo að þær iendi ekki á bænum.
Hér er um fjárhæð að ræða, sem
alltaf nemur 12 milljónum króna.
Þórður Björnsson bar þá tillögu
fram á seinasta bæjarstjórnar-
fundi, að bærinn sliti sambandinu
við Kveldúlf um þetta fyrirtæki,
byði til sölu sinn hluta í fyrirtæk-
inú og krefði Kveldúlf um trygg
ingar fyrir skuldahluta sínum.
Ekki fékkst bæjarstjórnarmeiri-
hlutinn til að greiða atkvæði með
þessari eðiilegu tillögu, heldur vís-
aði málinu til umsagnar stjórnar
Faxaverksmiðjunnar, þar sem
tveir eigendur Kveldúlfs eiga
sæti. Ætlunin með því er bersýni
lega sú að stinga málinu undir
stól, en það mun þó ekki takast.
Málinu verður haldið vakandi, svo
að forráðamenn Sjálfstæðisflokks-
ins verði að gera það fyrir opn-
um tjöldum, ef þeir ætla að láta
hæinn taka á sig 12 milljón króna
skuldasúpu Kveldúlfs vegna Faxa-
verksmiðjunnar.
Það er fullkomin ástæða til þess
að taka Faxaverksmiðjuna svipuð
um tökum og glerverksmiðjuna.
Það má ekki hafa nein áhrif á
þetta, þótt valdameiri menn standi
að Faxa en þeir, sem stóðu að gler,
verksmiðjunni. Því meiri ástæða
er einmitt til að taka Faxaverk-
smiðjuna þessum tökum, þar sem
hún er margfalt meira tapfyrir-
tæki en glerverksmiðjan þó var.
WASIIINGTON, 8. febr. — Upp-
lýst var í Washington, að frá því
að Bandaríkin hófu að senda
| olíu til V-Evrópu eftir lokun
Súez-skurðar, hefðu 40 millj. olíu
tunnur verið fluttar ausíur um
haf.
í hluta af janúarmánuði fóru um
það bil hálf milljón oiíutunnur
á dag til V-Evrópu frá Bandaríkj-
unum.
6 stór olíufélög í Bandaríkjun-
um hafa tilkynnt, að þau hafi á-
kveðið að verða við þeirri beiðni
Bandaríkjastjórnar um að auka af-
köst sín til að geta sent næga olíu
íil V-Evrópu.
hverfis vítir drátt á lóðarréttindum
Framfarafélag Breiðholtshverfis hélt aðalfund sinn þann 3.
febrúar 1957. í skýrslu fráfarandi stjórnar segir, að félags-
mönnum hafi fjölgað verulega á árinu og að fjárhagur félags-
ins sé mjög góður. Nokkuð hefir áunnizt í áhugamálum félags-
ins og hefir framfaramálum byggðarlagsins þokað nokkuð á
leið, en mikið er enn ógert. Félagið hyggst beita sér fyrir veru
legum umbótum í þessu úthverfi Reykjavíkurbæjar.
í stjórn voru kosnir: Formaður:
Adolf Petersen, verkstjóri, varafor
maður: Jóhannes Jónsson, og með-
stjórnendur: Ingimundur Bjarna-
son, Kristján Hjaltason og Sigurð-
ur Jóhannesson.
Mikill áhugi ríkti meðal fundar-
manna um málefni félagsins og
var svohljóðandi ályktun samþykkt
með öllum atkvæðum:
„Aðalfundur Framfarafélags
Breiðholtshverfis haldinn 3. fcbr.
1957 vítir harðlega þær daufu
undirtektir, er lóðamál hverfis-
ins hafa fengið lijá forráðamönn-
um Reykjavíkurbæjar og leggur
áherzlu á að þau mál verði leyst
hið bráðasta og að hverfið verði
allt skipulagt að fullu og svo að
öllum húsum þar verði veitt full
lóðaréttindi. Ennfremur að göt-
um verði gefið heiti samkvæint
venju í bænum, jafnframt verði í
skipulaginu séð fyrir stað til
barnaleikvallar, verzlunarhúss og
félagslieimilis fyrir liverfisbúa.
Að gerð verði sú breyting á ferð-
um strætisvagna sem ganga um
byggðina, að þeir verði látnir
fara um A-götu og niður Breið-
holtsveg. Að reist verði biðskýli
á helztu viðnámsstöðum, og að
ferðum vagna verði fjölgað í fjór
ar á klukkustund“.
Félagið hyggst vinna að því að
þessi mál nái fram að ganga á
þessu ári.
Rússar leggja til að efnt verði
til afvopnunarráðstefnu í marz
NEW YORK — NTB 7. febr.: Að-
alfulltrúi Rússa á þingi S. þ.,
Kuznetsov, sendi Allan Noble,
aðstoðarutanríkisráðlierra og að-
alfulltrúa Breta hjá S. þ. bréf,
þar sem lagt er til, að stórveld-
in lialdi með sér ráðstefnu um
afvopnunarmál í marzmánuði.
Kuznetsov leggur ennfremur
til, að með utanríkisráðherrum
stórveldanna verði einnig sér-
fræðingar í hermálum, f jármálum
og efnahagsmálum. Lagt er til,
að ráðstefnan verði hahlin í Lond
on.
Bretar veita Giillströedmni algjört
sjálfstæSi innan brezka samveldisins
Fær eigiíf þing og stjórn og hlýtur nafnið Ghana
LONDON—NTB 8. febr.: í hvítri
bók, sem gefin var út í London
í dag er birt nákvæmt uppkasl
að stjórnarskrá fyrir Gullströnd
ina, sem hlýtur sjálfstæði í
næsta mánuði og nefnist þá
Ghana. Verður Ghana þá sjálf-
stætt ríki innan brezka samvcld
isins og nýtur sömu réttinda og
önnur samveldislönd við hlið
Bretlands.
Landið fær sitt eigið þing og
stjórn og njóta allir kosningarétt
ar í landinu án tillits til trúar-
bragða, þjóðernis eða kynferðis.
FAGNAÐ í BREZKA ÞINGINU.
Lennox-(Boyd nýlendumálaráð-
herra lýsti því yfir í brezka þing-
inu í dag, að nú væri ekkert því
til fyrirstöðu, að Gullströndin hlyti
sjáifstæði í næsta mánuði og tæki
sér sæti á bekk með samveldis-
þjóðunum. Væri þetta gert með
fullu samþykkti leiðtoga þjóðar-
innar.
Talsmaður stjórnarandstöðunn-
ar. Griffiths, fagnaði þessari á-
kvörðun og kvaðst vilja bjóða
Ghana velkomið í brezka samveld
ið.