Tíminn - 14.07.1957, Page 4

4
T f MIN N, sunnudaginn 14. júli 195*.
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn.
Kifcstjórar: Haufeur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb)
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304,
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasímn 19523, afgreiðslusími 12323
Prentsmiðjan EDDA hf.
Afdrif miðhmartillöguiuiar
AFDRIF miðlunartillögu
sáttasemjara ríkisins í far-
mannadeilunni er alvarleg-
ur abburður. Alvarlegast er
þó, að farmannadeilan leiðir
glöggt í ljós, að þær aðferð-
ir, sem í gildi eru í þjóðfé-
jlaginu til að. semja um kaup
tog kjör og koma á samræmi
í milli starfshópa, eru úrelt-
ar, gersamlega ófullnægj-
andi og hættulegar fyrir
-vöxt og viðgang þjóðfélags-
ins. Eins og nú er komið mál
um — og er þó ekki eins-
'dæmi — getur fámennur
starfshópur stöðvað mikinn
hluta atvinnulífsins með
langvinnu verkfalli. Meðan
deilan stendur reyna aðilar
að þreyta hvom annan með
járóðri og þaulsetu. En þjóð-
-félagið sem heild bíður stór-
tjón. Þessi viðskipti eru ekki
aðeins einu sínni á ári, held-
ur oft. Á kaupskipunum eru
t. d. starfandi 7 fagfélög,
sem hvert um sig hefir það
á valdi sínu að stöðva flot-
ann. Er það eitt ljósasta
dæmið um það ófremdará-
stand, sem ríkir í þessum
efnum.
ÖNNUR HLIÐ farmanna-
deilunnar er ekki síður at-
hyglisverð og ískyggileg. Það
ér ljóst, að pólitískir áróð-
ursmenn innan fámennra
starfsstétta hafa mikil tæki
færi til að hindra samkomu
lag um deilumál og gera
verkfallsmál og atvinnu-
stöðvun að leiksoppi póli-
tískra ævintýramanna. Það
blasir nú við öllu landsfólk-
inu, að Morgunblaðið hefir
af fremsta megni reynt að
stuðla að verkföllum, hvar
sem það heldur að áróðurs-
menn íhaldsins geti haft á-
hrif. Foringjar Sjálfstæðis-
flokksins hafa beinlínis
hælst um, að sjá megi noklý
urn árangur af þessari iðju.
Morgunblaðið sagði frá því
í vetur, til leiðbeiningar fyr
ir aðrar stéttir, að aldrei
mundi hafa komið til upp-
sagnar á kaupskipunum, ef
stjórnarliðar hefðu mátt
íráða- í stéttajrfélögunum.
Með þessu var beinlínis sagt,
undan hverra rifjum verk-
föllin á flotanum eru runn-
in. Þetta skýrist líka þegar
deilan er skoðuö niður í kjöl
inn. Einn af varaþingmönn-
um íhaldsins er einn helzti
verkfallsforkólfurinn. Undir
hans forustu er boginn
spenntur hátt, sumum tekju
hæstu starfsmönnum þjóðfé
lagsins ætluð rífleg kaup-
hækkun, auk skerfs til þeirra
sem verr eru settir. Aðalrit-
stjóri MorgunblaSsins er
hins vegar einn helzti ráða-
Niður í
maður í stjórn Eimskipafé-
lagsins. Hann berst gegn því
á fundum þar, að fjarstæðu
kenndum kröfum sé sinnt.
Varaþingmaðurinn gætir
þess að sínu leyti, að .ekki sé
undan slegið. En út af Morg
unblaðsskrifstofunni ganga.
látlausar skammir á ríkis-
stjórnina fyrir að leysa ekki
deiluna tafarlaust, um leið
og smjattað er á því tjóni,
sem þúsundir þegna þjóðfé-
lagsins og landið sjálft, verð
ur aö þola af völdum stöðv-
unar skipanna. Þetta er leik
urinn, sem valdabraskarar
íhaldsins fást nú við, einn
liður í baráttu þeirra til að
gera ríkisstjórninni erfitt
fyrir, og reyna að komast
aftur í stólana í stjómar-
ráðinu.
MIÐLUNARTILLAGA sátta-
semjara hefir ekki verið birt.
Vafalaust er, að í henni hef-
ir verið reynt að taka heil-
brigt tillit til þess, að ekki
eru allar kröfur um breyt-
ingar á kjörum yfirmanna ó
sanngjarnar eða óréttlátar.
Það hefir alla tíð verið álit
þeirra, sem gleggst þekkja
til, að ósamræmi í launakjör
um væri orðið á skipunum,
og þeir lægst launuðu ættu
að fá leiðréttingu sinna
mála. Eftir langvinna sátta-
fundi mun enginn þessum
hnútum kunnugri en sátta-
semjari ríkisins. Vafalaust
hefir honum líka verið ljóst,
að enginn grundvöllúr er fyr
ir kaupkröfum hæst launuðu
yfirmannanna. Yfirleitt
munu landsmenn fúsir að
treysta því, að miðlunartil-
laga.hans hafi verið sann-
gjörn. En deiluaðilar vildu
ekki sætta sig við hana og
höfnuðu henni. Þar með er
deilumálið komið á nýtt stig,
og óvissara um sættir í bráð
en menn höfðu gert sér von-
ir um.
ÞESSIR atburðir, tildrög
þessarar deilu og fram-
kvæmd hennar í tengslum
við pólitískt áróðursstríð
valdabraskara, Sjálfstæðis-
flokksins, er enn eitt tilefni
til þess, að þjóðfélagið
rumski og átti - sig á því, að
kaup- og kjaramáiin verður
að leysa með öðrum hætti en
styrjöld. Skipulag það, sem
hér ríkir, er úrelt, ófullnægj-
andi og óréttlát. Mikil og
hættuleg völd eru lögð í
hendur örfárra manna. Þeg
ar pólitískir spekúlantar ná
undirtökum keyrir um þver-
bak. Þannig er ástandið í
dag, að lokinni atkvæða-
greiöslu um tillögu sátta-
semjara ríkisins.
svaðið
ÞÚSUNDIR manna koma
saman á fögru sumarkvöldi
til að horfa á milliríkja-
keppni í íþróttum. Stundin
er hátíðlegTi en ella vegna
þess, að hér er upphaf í-
þróttaleikja á hinum nýja og
glæsilega íþróttaleikvangi í
Laugardal. Öll þjóðin fylgist
með því, sem þarna er að
gerast í gegnum útvarp. Þá
gerizt, atburður, sem set-
ur blett á hátíðina. Einn
helzti málaliðsmaður og
maraþonræðuhaldari Rvik-
urfhaldsins er látinn flytja
Walter Lippmann ritar um aiþjóðamál:
Byltingaráróður kommúnista er úr-
eltur og gagnslaus á Vesturlöndum
Þaí veldur gerbreytingu á valdahlutföllum
Jjjóífélagsins a«S miðaft er viÖ næga atvinnu
handa öllum
ÞAÐ HEFIR komið upp úr kaf-
inu, að Titó marskálkur vill eng-
in afskipti hafa af umræðunum,
sem Krúsjeff hóf um sósíalisma
og Bandaríkin í framtíðinni. Trú-
lega hefir Titó lært af cigin
reynslu að spár um framtíð sósí-
alisma eru gagnslitlar, þær gera
sjaldnast annað né meira en láta
í ljósi vonir eða ótta spámanns-
ins sjálís. Marxistar hafa gaman
af að ímynda sér að þeir skilji
soguþróunina til fullnustu, en eng
inn marxisti sá fyrir, eða gæti
hafa séð fyrir, það, sem nú geng-
ur undir nafni sósíalisma í Júgó-
slavíu.
Hið eina, sem við vitum með
vissu, er að á 20. öldinni fer fram
ör og ófyrirsjáanleg þróun í öll-
um löndum, nema kannski hinum
afskekktustu og frumstæðustu.
Krúsjeff veit ekki og getur ekki
Þessi meginregla var óþekkt í
Bandaríkjunum sem öðrum rikj-
um fram á daga núlifandi kyn-
slóðar. Og hún markar alger tíma
mót. Engar ýkjur eru að segja, að
hún hafi valdið byltingu á Vest-
urlöndum — og hún gerir bylíing-
aráróður kommúnista gagnslausan
og úreltan. Ríkisstjórnirnar hljótá
að kosta kapps um að atvinna sé
næg handa öllum, og þar með er
verkalýðurinn festur i sessi sem
samningsaðili. Og það táknar mik-
ilvæga breytingu i vaidalilutföll-
unum innan þjóðfélagsins sjálfs.
Hin nýja meginregla um na ga
atvúnnu handa öllum varð til á
krepputímunum miklu milli heims
styrjaldanna tveggja. Hún hygg'ist
á þvi að ríkisstjórn getur eflt fram
leiðsluna án tillits til gullforðans
ef hún hefir tök á lánsfjárstofn-.
unum og gengisskráningunni.
Þetta var sannreynt í heimsstyrj-
öldinni fyrri. Og vegna hins geig-
vænlega aitvinnuleysis og hörm-
unga kreppunnar miklu, var það
ráð tekið upp, að hagnj-ta fjármála
stefnuna frá stríðsárunum á frið-
artímum. Og þessi nýja stefna er
borin uppi af kjósendum, sem vita
vitað hver þróun málanna hefir
orðið í Sovétríkjunum sjálfum eft'
ir tíu ár, hvað þá í Bandaríkjun- um óviðkomandi, hann er einskis
um eftir þrjátía. nýtur fyrir hið háþróaða og marg að hægt er að fyrirbyggja atvinnm
Framvindan í kommúnistaheim- breytta fjárhagskerfi þeirra leysi og geta því ekki þoiað neina
inum allt frá Kína til Júgóslavíu Þjóðskipulag Bandarikjarina hef ríkisstjórn, sem ekki fyrirbyggir
og Póllands verður ekki samkvæmt lv breytzt mjög á þessari öld, svo það.
einhverri umfangsmikilli áætlun, míög, að hugtök eins og kapítal-
einstaklingsframfak og sám-
sem þeir Marx og Lenin hafa Jagt lsnT1
fyrirfram og leiðir að sameigin- koppni, sem eru arfleifð frá 19.
legu marki. Hin einstöku riki, þar ®kl, lýsa ekki lengur fjárhagskérf-
sem kommúnistar ráða, eru að mu réttilega.
þreitfa sig átfram og leita lausnar Orsakir þessa eru margar: styrj-
á erfiðleikum sínum upp á eigin aldirnar, Bandaríkin eru orðin stór
spýtur, og nú bera þáu það helzt veldi, feikimikil íbúafjölgun, hin
fyrir sig, að margar léíðír liggi mikla tækniþróun og skipulagn-
til sósíalismans. Ög vegha þess að vísinda í hagnýtum tilgangi.
margar og mismunandi leiðir cru
OG EINNIG HEFIR orðið breyt-
ing, sem minnir á hyltingú á
sjátffri fjárhagsstefnu Bandaríkj-
anna. Hin nýja meginregla ber
heldur óskáldlegt nafn: næg at-
vinna handa öllum. En hún hlýt-
ur að móta allt starf ríkisstjórn-
arinnar og annarra forustumanna:
framhoð vinnuafls verður að stand
ast á við eftirspurn.
farnar, munu mörg og mismun
andi þjóðfélög myndast.
ENGINN VEIT hvermg sósíal-
isminn verður eftir tvTær kynslóð-
ir. Og vitaskuld veit enginn held-
ur, hvernig fjárhagskerfi Ame-
ríku verður á þeim tíma. Að sjálf
sögðu mun það ekki líkjast hinu
rússneska eða kínverska kerfi,
eins og það er í dag. Þetta liggur
í augum uppi vegna þess, að í
Rússlandi og Kína er nú megin-
áherzla lögð á öra framþróun
hinna vanþróuðu landa, efnahags-
lega og tæknilega. Fjárhagskerfi
Bandaríkjanna hefir fyrir löngu
síðan náð því þróunarstigi, sem
Sovétríkin eru enn að berjast við
að ná, og Kína er enn fjarri því
að náígast það mai'k.
Við getum verið viss um, að
þótt barnabörn okkar muni búa
ÞÓTT MEGINREGLAN um náega
atvinnu yrði til og mótaðist í for-
setatíð þeirra Roosevelt og Tru-
mans, er hún nú orðin hefðbuncj-
in þjóðarstefna, og enginn stjórn-
málamaður lætur 6ér til hugar
koma að víkja frá henni.
Enn eru allar afleiðingar hinn-
ar nýju stefnu ekki komnar í ljós
til fulls. En að öllum líkindum er
hún eiginleg orsök þess, að verö-
bólgan, sem nú ríkir, verður ekki
stöðvuð með venjulegum aðferð-
um, takmahkaðri fjárfestingu og
jafnvægi í fjárlögum. Vel má vera
að verðbólgan sé stöðugur fylgi-
fiskur þessarar stetfnu og þet.ta
tv’ennt verði smátt og smátt til að
valda gjörbreytingu á lífsháttum
í Bandaríkjunum.
Ráðningarstofa landbúnaðarms hefir
ráðið 223 til starfa h já bændum
Samkvæmt upplýsingum, sem Magnús Guðmundsson frá
Skörðum, forstöðumaður Ráðnfngarstofu landbúnaðarins gaf
Tímanum í gær, hafa þar farið fram 223 ráðningar verkafólks
til bænda þar af 123 í júní, og er það heldur meira en á sama.
tíma í fyrra, enda er eftirspurn bænda meiri og framboð einn-
við ólíkt fjárhagskerfi, því sem nú heldur meira.
er við lýði, muni þær breytingarl Eins og að undanförnu er mest
ekki tákna að teknir hafi verið vöntun á fullorðnum og vönum
upp kínverskir eða rússneskir stúlkum til aðstoðar við heimilis-
hættir. Komanúnisminn vísar störf. Til júníloka höfðu samtals
frumsúeðum löndum á borð við 308 bændur óskað eftir starfsfólki
Kírta'1 más
aáski veg framtíðarinnar. samtals. 362 manns. Mest var beðið
drengi 99 talsins. Framboð var
einna mest á drengjum en einnig'
allmikið á karlmönnum, og ráðn-
ingar í þeim flokkum næst þvi að
fullnægja eftirspurn.
Skrifstofan verður opin fyrst um
En kommúnisminn er Bandaríkjun um stúlkur, 159 talsins og þar næst i sinn og er sími hennar nú 19200.
pólitíska áróðursræðu, krydd
aða skætingl í garff póli-
tískra andstæðinga. Við nán
ari athugun kemur í ljós, að
upplýsingar þær, sem ræðu-
maður þylur, eru flestar fleip
ur eitt, staðreyndum er snú-
ið við, allt til að hressa upp
á andlit bæjarstjórnarmeiri-
hlutans. Menntamálaráðu-
neytið hefir nú hrakið rang
færslur þessa methafa bæj-
arstjórnaríhaldsins, m. a.
upplýst, að íþróttasjóður
ríkisins en ekki bæjarsjóður
Reykjavíkur hefir greitt há
laun þeim gæðingi íhaldsins,
sem mest hrós fékk fyrir ó-
sérhlífni í ræðunni, auk þess
lagt fram mikla fjárfúlgu til
mannvirkisins, siðast nú ný-
lega til að gera það nothæft.
Þannig tókst íhaldinu i Rvík
líka að di'aga þetta mál nið-
ur í svaðiö.
Á SKOTSPÓNUM ..
Um það var spurt í Reykjavík í gær, hvort komni-
únistar hefðu ekki lengur bemt samband við Halldór
Laxness ... Þjóðviljinn skýrði frá því, að skáldið hefðf
sent Búlganin forsætisráðherra Rússa skeyti í haust út
af Ungverjalandsmálunum. .. . og hefði fengið svar. .’
Heimild Þjóðviljans var ekki skáldið á Gljúfrasteini. .
heldur „Frjáls þjóð“.... Hvorugt blaðið getur þess, að
skeytið kostaði 800 krónur . .. .Jónas Kristjánsson'
Iæknir, forvígismaður náttúrulækninganna hér á landi,
er nýlega farinn austurú land. . . . ætlunin er að ganga
á Snæfell, næsthæsta fjall iandsins. . . . Jónas er 87
ára.... Ðönum, sem léku landsleik gegn Norðmönnum
hér í Reykjavík á föstudagskvöldið kom það á óvart,
að svo virtist sem áhorfendur hrópuðu kröftuglegar
mcð Norðmönnum en Dönum.... Virtist þeim engum
vafa undirorpið, hvorum megin samúðin var. .. . Margir
brostu, er þeir lásu þá frásögn aðalritstjóra Morgun-
blaðsins í gær, að eiginlega hefðu það verið þeir t'é-
lagar Vísisritstjórinn og hann, sem stöðvuðu misnotki
un humarveiðileyfanna með skrifum sínum... .