Tíminn - 04.09.1957, Qupperneq 6

e
T ÍMI N N, miðvikuðaginn 4. scptemb*r 1951
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn.
Rltstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb)
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304,
(ritstjórn og Maðamenn).
Auglýsingasími 19523, afgreiðslusími 12323.
Prentsmiðjan EDDA hf.
AfleiSingar af labrestsins
ÞAÐ MÁ heita að sumar
síldveiðunum sé nú lokið og
hafa þær valdið miklum von
brigðum, eins og oft áður.
Vonbrigðin eru þó eðlilega
enn meiri nú en áður, þar
sem þátttakan í síldveiðun-
tun hefur aldrei verið eins
mikil og að þessu sinni. Mik
ið vantar þó á, að sama verð
mæti fáist nú fyrir sumar-
síidina og í fyrra.
Fyrir útgerðina og þjóðina
er þetta enn tilfinnanlegra
en áður vegna þess, að mikill
aflabrestur varð einnig á
vetrarvertíðinni. Þrátt fyrir
mikiu meiri þátttöku í báta
útgerðinni í vetur en
. nokkm sinni áður, varð
heildaraflinn minni eftir
vetrarvertíðina. Aflabrögð
togaranna voru og sérstak-
lega óhagstæð.
Tap bátaútgerðarinnar á
vetrarvertíðinni mun reyn-
ast mun meira en tölur um
aflaskýrslurnar nú og í fyrra
benda til. Ástæðan er m. a. sú
að úthaldstiminn varð nú
lengri og róðrar mun fleiri.
AFLEIÐIN GAR afla-
brestsins á vetrarvertíðinni
og síldveiðunum segja að
sjálfsögðu til sín á margan
hátt. Ein örlagarikasta afleið
íngin er að sjálfsögðu sú, að
gjaldeyrisafkoman verður
mun lakari en ástæða var
til a6 gera ráð fyrir í upp
hafi ársins. Þetta dregur úr
innflutningi og má því telja
víst, að tekjur ríkissjóðs og
útflutningssjóðs verði all-
miklu minni en gert var ráð
fyrir. Vel getur því farið svo,
að nokkur halli verði hjá rík
issjóði og verulegur halli á
útfiutningssjóði. Hallinn á
• útflutningssjóði mun verða
meiri en ella vegna þess,
að hann hefur oi'ðið að taka
á sig verulegar greiðslur frá
fyrra ári. Fyrrv. ríkisstjórn
hafði stofnað til þeirra, en
’ ekki séð fyrir neinum tekj-
ura til að standa undir
þeim.
ÞÆR afleiðingar afla-
• brestsins, sem hér hefur ver
ið drepið á, munu skapa
ýms ný vandamál, er stjórn
og þing þurfa að horfast i
augu við á komandi hausti.
Þá kemur ekki aðeins til at-
hugunar, hvernig eigi að
j afna þann halla, er kann að
verða hjá ríkissjóði og út-
flutningssjóði, heldur einn
ig hvernig tryggja eigi þess-
um aðilum hallalausan rekst
ur í framtíðinni. Verði þetta
ekki gert, bíður ný stöðvun
framundan í atvinnu- og
efnahagslífinu. Það er skylda
ábyrgra aðila að horfast í
augu við þessa nýju erfið-
leika með festu og manndómi
og leita að hinn heppileg-
ustu lausn. Þessir erfiðleikar
eru vissulega vel viðráðanleg
ir, ef þeim er mætt með
festu og framsýni. Markmið
ið, sem þarf að hafa hugfast
er að láta ekki framleiðsluna
stöðvast og láta ekki skapast
atvinnuleysi. Að þessu mun
hinsvegar koma, ef nægilega
róttækar ráðstafanir verða
ekki gerðar í tíma.
ÞAÐ sést þegar á blöðum
stjórnarandstæðinga, að
þeir eru farnir að fagna yf
ir þeim erfiðleikum, sem afla
bresturinn mun valda. Þeir
halda, að hér sé tækifæri til
að kenna stjórninni um,
hvernig komið sé. Það mun
þeim þó misheppnast a. m.
k. hjá öllum þeim, sem eitt-
hvað reyna að átta sig á
málavöxtunum. Fyrir at-
beina núv. ríkisstjómar hef-
ur þátttakan í útgerðinni ver
ið miklu meiri í ár, bæði á
vetrarvertíðinni og síldar-
vertíðinni, en nokkru sinni
áður. Án þessarar miklu þátt
töku, myndi gjaldeyrisskort-
urinn vera miklu meiri og til
finnanlegri nú en hann þó
er.
StjórnarandstaÖan mun á-
reiðanlega ekki bæta hlut
sinn með því, ef hún hefur
það eitt til þessara vanda-
mála að leggja, að kenna rík
isstjóminni um aflabrest
inn. Það mun sanna öllum
sanngjömum mönnum, hve
fjarstæður og óbilgjarn mál
flutningur hennar er og hve
lítiff raunhæft og gagnlegt
hún hefur til málanna að að
legg-ja.
Einasta „spamaðartillagan“
BJARNI Benediktsson
skrifar 1 seinasta sunnudags
bla6 Mbl. langa forustugrein
um spamað, en forðast að
minnast þar einu orði á ein
ustu spamaðartillöguna, sem
hann hefur borið fram, svo
að kunnugt er.
Þetta er ekki heldur neitt
undarlegt. Það hefur i fyrsta
lagi komið í ljós við nánari
athugun, að Bjarni hafði
einn vald til þess í þrjú ár
samfleytt að framkvæma
þe?sa tillögu, án þess að
bera það nokkuð undir aðra.
í öðru lagi er það upplýst,
að engln raunhæfur sparnað
ur myndi hljótast af þessari
tillögu, þótt hún kæmist í
framkvæmd.
MEÐAN þetta er einasta
sparnaðartillagan, sem
Bjarni hefur fram að færa,
ætti hann að velja sér ann-
að en sparnað til að skrifa
um. Meðan svona er í pottinn
búið, munu spamaðarskrifin
ekki reynast honum vænleg
ur vegur til uppsláttar.
Hitt er svo annað mál, að
sparnaður er jafnan þörf í
opinberum rekstri. Sparnað-
artillaga Bjarna er hinsveg
ar ein af mörgum sönnunum
þess að sparnaðar er ekki að
vænta úr þeirri áct, þar sem
Sjálfstæðisflokkurinn er.
ERLENT YFIRLIT:
Hvert er nú hlutverk Kuusinens?
Hann hefir hafizt til mikilla valda eftir fall Malenkoffs og Molotoffs
BREYTINGAR þær, sem urðu
á framkvæmdaráði kommúnista-
flokks Sovétríkjanna við brottvís-
un þeirra Malenkoffs, Molotoffs
og Kaganovitsj, leiddu fram á
sjónarsviðið mann, sem varð heinís
frægur um nokkra stund fyrir 18
árum síðan, en hefir síðan
verið gleymdur flestum. Með all-
miklum rétti má segja, að það
hafi verið Kvisling hinn norski,
sem hjálpaði til að nafn þessa
manns gleymdist svo fljótt eftir
atburð þann, sem gerði hann svo
frægan fyrir 18 árum síðan.
Maður sá, sem hér ræðir um,
er Ottó V. Kuusinen. Skömmu
eftir að Rússar réðust á Finnland
1939, settu þeir upp finnska lepp
stjórn í Terijoki og gerðu Kuusin-
en að formanni hennar. Það vakti
þá fordæmingu um allan heim,
að Kuusinen slcyldi láta hin er-'
lenda innrásarher nota nafn sitt
á þennan hátt. Nafn hans var líka
á góðum vegi að verða einskonar
nýtt samheiti fyrir þá, sem gerð-
ust þjónustumenn erlends valds,
en það hjálpaði honum, að Kvisl-
ing hinn norski kom til sögunnar
litlu síðar og gerðist enn ömur-
legri fulltrúi þessara manna.
OTTO V. KUUSINEN á orðið
langa stjórnmálasögu að baki,
enda verður hann 76 ára á þessu
ári. Hann mun nú vera aldurs-
forseti í miðstjórn rússneska
kommúnistaílokksins og er einn
hinna fáu, sem hafa sloppið í gegn
um allar „hreinsanir“ hans. Það
segir sitt um það, að hyggindi
skortir hann ekki, en um græsku
hefur hann oft verið grunaður og
það ekki að ástæðulausu.
Otto Kuusinen lauk ungur námi
við háskólann í Helsingfors, en
hann er fæddur og uppalinn í
Laukaa í Finnlandi. Hann hóf
strax afskipti af stjórnmálum á
námsárum sínum og varð að námi
loknu einn helsti leiðtogi sósíalista
í Finnlandi. Hann vann aðallega
fyrir sér sem blaðamaður og þótti
með slyngustu áróðursmönnum í
ræðu og riti. Hann var ekki síður
mikill áróðursmaður í persónu-
legri kynningu, því að hann var
bæði skemmtilegur og víðfróður
og framkoma hans aðlaðandi.
Kuusinen var einn aðalleiðtogi
byltingarinnar, sem sósíalistar
gerðu í Finnlandi eftir fyrri styrj-
öldina, en hún misheppnaðist eins
og kunnugt er. Kuusinen komst
undan á flótta og fór huldu höfði
um skeið. Flokksbræður hans
héldu, að hann hefði fallið og
voru búnir að halda um hann
minningarathöfn, þegar fréttir bár
ust um það, að hann hefði kom-
ist til Sovétríkjanna. Kuusinen
átti ekki eftir þetta afturkvæmt
til Finnlands, þar sem þungur
refsidómur beið hans, og settist
hann því að i Sovétríkjunum. —
Hann fylgdist þó alltaf vel með
finnskum stjórnmálum og var hinn
raunverulegi stjórnandi kommún-
istaflokksins í Finnlandi. Árið
1921 gerðist hann opinberlega
rússneskur ríkisborgari og hefir
verið það síðan.
EFTIR að Kuusinen settist að
í Sovétríkjunum, varð hann brátt
einn af helztu forustumönnum
alþjóðasambands kommúnista. —
Hann gerði sér fljótt grein fyrir
því, að Stalin myndi bera sigur af
keppinautum sínum, og gerðist
því mikill fylgismaður hans. Talið
er að Stalin hafi metið Kuusinen
mest allra erlendra kommúnista,
er dvöldu í Moskvu á þessum
tíma. Milli skrifstofa Stalins og
Kuusinens var beint símasam-
band um langt skeið og er talið
að Stalin hafi oft leitað ráða til
Kuusinens, þegar um erlend stjórn
mál eða fræðilegan ágreining var
að ræða. Ýmsir kunnugir menn
telja, að Kuusinen hafi hjálpað
Stalin við að móta ýmsar fræði-
kenningar hans, en Kuusinen er
sagður manna bezt heima í öllum
sósíalistískum fræðum og manna
KUUSINEN
fljótastur að færa skoðanir í fræði
legan búning. Það er því meira
en líklegt að Stalin hafi notfært
sér vel þessa hæfileika hans. —
Kuusinen hélt líka stöðu sinni,
þólt flestir forsprakkar erlendra
kommúnista, sem dvöldu í Moskvu
færust í „hreinsunum“ Stalins,
þar á meðal tengdasonur Kuusin-
ens búlgarskur að ætt.
STALIN sýndi bezt það traust,
sem hann hafði á Kuusinen, að
hann gerði hann að forustumanni
finnskrar leppstjórnar, er árásin
var gerð á Finnland haustið 1939.
Þegar friðarsamningurinn var
gerður við Finna veturinn 1940,
var þessi leppstjórn lögð niður,
en Kuusinen var samt áfram í
náöinni hjá Stalín. Stalín bjó
þá til finnsk-kyrjálska lýðveldið
og gerði Kuusinen að forseta þess.
Þetta lýðveldi var lagt niður fyrir
skömmu síðan og lauk með því
forsetatign Kuusinens. Almennt
var haldið, að það myndi tákna
endalokin á pólitískri sögu hans,
en svo reyndist ekki.
Fyrst eftir að Kuusinen varð
forseti finnsk-kyrjálska lýðveldis-
ins heyrðist heldur lítið af hon-
um. Skömmu fyrir andlát Stalíns,
fór hinsvegar að bera á honum
nokkuð aftur og benti margt til
þess, að Stalin ætlaði að fá hann
sér til ráðuneytis við ,,hreinsanir“
þær, er hann mun þá hafa haft
í undirbúningi. Þótti það m.a.
ills viti fjn-ir Malenkoff en hann
var sagður hafa horn í síðu
Kuusinens. Rétt fyrir andlát
Stalins, var Kuusinen skiþaður í
framkvæmdaráð kommúnistafl.
en vék þaðan fljótt eftir dauða
Stalins. Vegur hans hófst að nýju
eftir að Malenkoff hrökklaðist frá
völdum. Hann kom þó ekki að
ráði fram á sjónarsviðið fyrr en
eftir fall Malenkoffs og Molo-
tovs. Hann hefur nú ekki aðeins
lilotið sæti í framkvæmdaráðinu,
heldur hefur jafnframt verið skip
aður ritari miðstjórnarinnar. —
Þetta bendir til, að Krustjoff hafi
hann í miklum metum og ætli
honum verulegt hlutverk.
NOKKUÐ hefur verið um það
j rætt, hvaða hlutverk Krustjoff
muni helzt ætla Kuusinen. Sumir
hafa gizkað á, að hann eigi eink-
um að fjalla um málefni Norður-
lan'da, en sé það rétt, mun hann
varla látinn koma þar mikið fram
opinberlega, því að nafn hans er
ekki vinsælt á Norðurlöndum. —
Aðrir telja, að hann eigi að fjalla
sérstaklega um málefni leppríkj-
anna og eigi m.a. að vinna að
I bættri sambúð við Tító. Það þykir
I styrkja þessa stöðu hans, að sam-
búð er nú góð milli Finna og
Rússa og eigi Kuusinen að benda
á hana til fyrinmyndar. Þriðja
skýringin og ef til vili hin líkleg-
asta er sú, að hann eigi að fjalla
sérstaklega um málefni nýlendu-
þjóðanna. Hann hefur áður kynnt
sér þau mál mjög ítarlega og er
talin með fróðustu mönnum um
þau. Þar sem Rússar toeina nú
áróðri sínum í vaxandi mæli að
nýlendunum er ekki ósennilegt,
að Kuusinen hafi verið falið áð
hafa þar hönd í bagga.
j ÞÓTT Kuusinen sé mikill fræði
maður á sviði sósíalistiskra kenn-
inga, fer fjarri því að hann sé
i í skoðunum sinum einstrengings-
legur trúmaður eða þurragrúsk-
ari.Honum hefir hvert á rnóti verið
I legið á h’álsi fyrir það, að
| hann sé tækifærissinni og a.m.k.
sýnir sú leikni hans að hafa slopp
ið gegnum allar „hreinsanir“ í
Sovétríkjunum, að hann kunni að
| haga seglum eftir vindi. Hann hef
(Framhald á 10. síðu).
Hér kemur stutt bréf frá Abc og
er hann þar að leggja orð í belg
„Skattþegns", sem kvaddi sér
hljóðs hér í Baðstofunni. Bréfið
hljóðar svo:
„Skattþegn minntist á vinnubrögð í
Baðstofunni í gær (þó ekki vinnu
brögðin í baðstofunni, enda voru
þau önnur og betri). Það er þörf
og rétt hugvekja, en mér fannst
að hann hefði mátt koma víðar
við. Skattþegn ætti t. d. að líta
inn á horni Laugavegar og Snorra
brautar. Þar er stærsti afgreiðslu
salur landsins og heíir Trygginga
stofnun ríkisins hann til afnota.
Allt er þar innréttað með dýrum
viðartegundum, hátt tii lofts og
vítt til veggja. Þrjá til fimm
fyrstu dagana í mánuði hverjum
er þar eitthvað að gera við af-
greiðslu hóta- og ellilífeyris. Hina
25 daga mánaðarins verður vesa-
lings afgreiðslufólkið að una að
mestu við þá iðju eina að láta
sér leiðast, dunda við handavinnu
eða blaðalestur.
Ég geri rá3 fyrlr því að blessuðu
fólkinu þætti alveg eins gott að
hafa eitthvað fyrir stafni í þágu
stofnunarinnar, svo að þetta er
ekki því að kenna. En það er
ekkcrt hægt að finna handa því.
En er það í raun og veru svo,
að meiri hluta hvers mánaðar sé
ekkert hægt aö gera við þessi
miklu salarkynni og þá starfs-
krafta, sem þar eru lokaðir inni?
Ráöherra Alþýðuflokksins ræður yf-
ir Tryggingastofnuninni, en ráð
herra Alþýðublandalagsins ræð-
ur yfir sjúkrasamlögum landsins.
Gætu þessir tveir menn nú ekki
tekið tal saman og sameinaö þess
ar tvær stofnanir, eins og lög
gefa þó heinúld til. Hér í Reykia
vík væri auðvelt að flytja sjúki a
samiagið i stóra salinn við Lauga
veg, þótt fullkomin sameining
eins og tryggingalögin gera upp
haflega ráð fyrir, komi ekki til
framkvæmda strax að öðru leyti.
Þetta væri spor í áttina og eng
inn vafi á því, að það sparaði
bæði húsrými og mannafla.
En svona er ástandlð víða I opin-
berum rekstri bæjar og ríkis,
eyðsla og sukk með opinbert fé.
Bær og ríki verða að fara að
gæta að sér. Mælirinn er fullur.
Skattþegnarair fara að taka
í taumana. Þeir ættu að mynda
með sér samtöik og skipa eftir-
litsráð, sem líta ætti eftir með-
ferð á opjnbem fé, og ekki er
ólíkiegt að nreð sterkri gagnrýni
mætti skera útgjöldin niður um
aiit að eimun þriðja. Eftir slíka
aðgerð mundi ekki þurfa að
ílytja inn Færeyinga, Þjóðverja
og Dani til þcss að vinna fram-
leiðslustöríin. —Abc.
Þetta er nú bréf Abc og lcannske
er það nökkuð hvatskeytlegt en
þó er þar nýtilega gagnrýni að
finna, og þessi tillag um stofnun
samtaka skattgreiðenda til eftir
lits með opinberu fé er alls ekki
fráleit. í sumum löndum eru slík
samtök töluvert áhrifarík.
—Hárbarðijr.