Tíminn - 28.12.1957, Síða 1

Símar TÍMANS eruí
RitsSjórn og skriístofur
1 83 00
Blaðamertn eftir kl. 19:
18301 — 18302 — 18303 — 18304
41. árgangur.
Reykjavík, laugardagiim 28. desember 1957.
HeilbrigSismál, Ms. 4.
Eftirgjöf fóðurkaupalánaima
Ws. 5.
Grein Lippmanns, bls. 6.
Jafnrétti kvenna, Ms. 7.
291. blaS.
I hausf var stofnsett Alþjóðieg kjarnorkustofnun á þingi í Vínarborg, Var
þa5 að f-uinkvæSI Sameinuðu þjóðanna. Þar eru 80 þjóðir þátttakendur.
Kjarnarkumáiastofnun OEEC hefir takmarkaðra svið, en er í tengsium
við hina alþjóðlegu stofnun. Á fundinum í Vín voru tveir íslenikir full-
trúar Pétur Eggeri sendifulltrúi og Magnús Magnússon eðlisfræðlngur
(t. h. sem einnig sat fund kjarnfræðinefndar OEEC í París 12. des. sl.
Parísarfundur Atlantshafsþjóðanna
var ótvírætt skref í friðarátt
Gífurlegt manntjón
og eigna á Ceylon
NTB—Colombo, 27. des. Óskap
leg flóð gauga nú yfir mestan
hluta Ceylon. Óstaðfestar fregn
ir lierma, að yfir 100 manns hafi
farizt, en um 200 þús. séu heim
ilislausir. Stjórnin hefir beðið
indversku stjórnina að senda
sem fljótast kopta, en þeir reyn
ast bezt þegar koma skal vörum
til einangraðra staða. í kvöld var
óttast, að ný fióðbyigja væri að
skella yfir frá ánni Kelani, ekki
langi fyrir norð'an Colombo-
borg. llefir fólki þar verið sagt
að vera reiðubúið að' flytja brott i
fyrirvaraluust. Jafnframt var til i
kynnt, að flóðin væru en jafn
mikil á austui' og norður hluta
eyjarinnar og yllu óskaplegri
eyðileggingu.
Sérfræðingar frá OEEC munu athuga
möguleika áþungvatnsframleiðsluhér
Fulitrúar íslands gertSu grein fyrir sérstöSu
landsins og lögðu áherzlu á nauðsyn þess
að efla samvinnu á mörgum sviðum
Samtal við Hermann Jónasson
forsætisráðherra
Hermann Jónasson, forsætisráðherra, kom heim af Parísar-
fundi Atlantshafshandalagsins á Þorláksmessu. Hafði ráð-
herrann tafizt í London vegna lasleika, eins og áður er frá
skýrt. Síðdegis þennan sama dag átti hann viðtal við frétta-
stofu útvarpsins og var því útvarpað í síðasta fréttatíma út-
varpsins fyrir jólin. Þar gerði ráðherrann grein fyrir störfum
fundarins í stórum dráttum; drap á þau stefnumál íslands, er
hann gerði að umtalsefni á fundinum, og lýsti þeirri skoSun
sinni, að fundurinn hefði orðið til að bæta sambúðarhorfur
þjóðanna og efla líkurnar fyrir friðsamlegri sambúð.
Rétt fyrir jólin ákváðu þau 17 lönd, sem aðild eiga að Efna-
hagssárnvinnustofnun Evrópu -—- OEEC — í París, að setja á
stofn kjarnorkumálastofnun, sem á einkum að fjalla um að
samræma tilraunir og' áætlanir þjóðanna um friðsamlega hag-
nýtingu kjarnorkunnar.
verk'smiðju á Mol í Belgíu til að
fraimllavæma efnameðferð á elds
neyti kjarnorikuofna, cg yfirtaka
kjarnorfkuofn Norðmanna í Hald
en og aninan slíkan ofn í Bretlandi.
En mcðal málefna sem enn séu
aðeinis á uimræðugrundvelli sé
haignýtin-g jarðhita á íslandi tiil að
framieiða þungt vatn.
Afstaða Isiands
— Hvernig lúlkuðuð þér viðhorf
íslands til þessara vandamála?
— Ég skýrði sérstöðu hins vopn-
lausa íslands, sem vegna þeir-rar
sérstöðu hefði leyft erlendu berlíði
að koma til Iandsins og dvelja þar.
Ég skýrði og frá því, að við mrmd-
tim ekki krefjast þess að evo
stöddu, að herliðið yrði á brott
héðan, hins vegar væri það stefna
okkar, að hér væri ekki her á frið-
artímum. Ég lýsti og stuðningi við
sem sat síðaista fund kjarnfræði- sætisráðherrarnir ræður, og auk þá stefnu, að gerðar yrðu enn itrek-
nefndar OEEC í París, og spm-ðist þeirra talaði þar John Foster Dull- i aðar tilraunir til að ná samkomu-
Nú að lo'kinni jólahelginni átti
Tíminn stutt viðtal við forsætisráð-
herra um fundinn og þátttöku ís-
lands.
— Það varð ljóst snemma á
fundinum, sagði ráðherrann, hvern-
| ig samþykktir hans mundu verða í
j aðáldrátlum. Að lokinni sjálfri
fundarsetningunni mánudaginn 16.
desember, hófst fundur forsætis-
ráðherranna og var haldinn fyrir
luktum dyrmn. Þar fluttu allir for-
Þessi nýja stcifnun, sem á að
taka formlega til starfa 1. febrú
ar, nefnist The European Nuelear
Energy Agency og starfar sem ein
af deiidum OEEC. Hún leys-
ir aí hélmi kjarnfræðineínd, sem
slarfað héfir á vegum OEEC um
eins árs sikeið; sú neínd hefir
undirbúið aukna saimvinnu þjóð
anna á kjarnfræðilegu sviði og
hafa ísle.ndingar átt aðiid að
hennj. sem öðrum stofnunum
Magmus Magnúisson eðlisfræðing-
ur heíir sótt í'undi neí'ndarinnar,
síðast nú í þessum íriánuði.
Það mun einkuni vekja at-
hygfi hér í samb. við fréttirnar
um hina nýfc'i ikjarnorkumála
stofnun, að sanihliða þeim er birt
frétí um að' meðal þeiri'a mála,
sem ræt'í er um að framkvæma,
er rannsókn á möguleikum þungá
vatBsframleiðsIu við' jarðhita á
íslandi.
Er frá 'þessu skýrt i grein í
New York Heraid Tribune í Par-
ís nú um s. 1. helgi um leið og
sagit er frá stofnun kjarnorkumála
stoifruinarinnar.
Biláðið skýrir svo frá, að hinn
ar nýju stofnunar bíði m. a. þau
verkefiai nú þegar, að koma upp
SERFRÆÐINGA-
NEFND SKIPUÐ.
Blaðið sneri sér í gær til Magn
úsar Magnúsisonar eðlisfræðings,
fyrir um máil þeita, í tilefni af
þessari frétt Parísarblaðsins.
Magnús sagði, að í kjarnfræði-
nefnd OEEC hefði því verið
hreyft fyrir nokkuð löngu, að at-
huga bæri möguieika á þunga-
Viaitnsfraimleiðlsilu við jarðhita. Vit
að væri að gufuorkan úr hverun
um er 10—20 sinnum ódýrara en
t. d. kolahitun, og er þetta veiga
mifcið atriði þegar ræfct er um
að íramleiða þung't vatn. Hin
nýja stofnun tekur við af kjarn
fræðinefndinni og þá um ieið við
afchu'gunum þeiim, sem hún hefii'
lagt til að gerðar yrðu á þesisu
máli.
(Framnald á 2. síðu).
es, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna. Þessar ræður stóðu frá því
ki. 3,30 á mánudaginn til klukkan
um 8 um kvöldið, og þá lá viðhorf
manna harla Ijóst fyrir:
Fundurinn kaus að lialda opn-
um leiðum til samkomulags við
austui'veldin án þess að slaka á
varnarviðbúnaði fyrirfram, eða
áður en á sannaðist, hver yrði
niðurstaða nýrra samningavið-
ræðna.
í þessum fyrstu ræðum manna
lcom og fram áhugi margra ráð-
herrannia fyrir auknu efnahagslegu
og menningarlegu samstarfi banda-
lagsþjóðanna.
Dregur til iíðinda út af íhaldslistanum:
Heliisheiði ófær í gær
Nokkrar táimanir eni nú á veg
um eftir snjókoiiiu um jóladag-
ana. Unnið var að ruðningi á
Iívaif jarðarleið í gær og mun nú
færc i Borgarfjörð og' norður yfir
Holtavörðuheiði, en þæfingur
ímm vera í Langadal og' skaflar
á Öxnadalsheiði. Þar mun verða
reymt að ryðja leiðina í dag.
Hellisheiði var ófær í g'ær, en
Krísuvíkurieið fær. Vgeir á
lielztu mjólkurflutningaleiðum í
Árnes- og Rangárþingi ímiiiu hafa
verið sæmilega greiðfærir í gær.
ormaður Iðju segir sig úr Óðni í
ióimælaskyni við skipun listans
Fulltrúa næststærsta verkalý'Ösfélags landsins
ætlaÖ 17. sæti á listanum
Samþykkt framboðslista íhaldsins í Reykjavík varð með
allmiklum tíðindum á fulltrúaráðsfundi, sem haldinn var rétt
fyrir jólin, og hefir nú þegar dregið nokkurn dilk á eftir sér,
þar sem Guðión Sigurðsson, formaður Iðju, hefir sagt sig úr
Óðni, málfundafélagi íhaldsins í Reykjavík, í mótmælaskyni
við skinun listans.
Eins cg kunnugt er. þá er Iðja,
félag verksmiðjufólks í Reykja-
víik, aninað fj&lmennasfca verkalýðs
félag landsins. Sjálfstæðismenn
börðusit hart til valda þar s. 1.
vefcur og fengu íörniann og íleiri
sfcjórnarimenn kjönna. í prófkjöri
því, sem fra-m fór meðal Sjálfstæð
ismanna í nóvember, þar sem
flokksimönnum var boðið að kjósa
„8 að'aimenn og 8 varamenn1, var
Guð'jón formaður Iðju á kjörilista,
sem llokksstjórnin sendi út. Mun
hann hafa orðið allhár í próifkjör-
imu, svo að það eifct hefði átt að
tryggja honum sæti meðal átla
efstu manna á listanum, ef farið
hefði verið eftir prófkjörinu, en
aiulk þesis virtist sjálfsaigt, að full
trúa næstatærsta verfcalýðsfélags
in;s yrði tryggt slífct sæti, þar sem
1 flökkurinn haíði þar stjórnartök.
Fékk 17. sætið
lagi í milli austurs og vesturs og
binda endir á kalda stríðið og efla
friðarhorfurnar í heiminum. Og ég
lagði áherzlu á það sjónarmið, að
ef bandalagið ætfaði að verð’a lang-
líft og öflugt, yrði það að standa
á styrkari stoðum en þeim, að vera
hernaðarlegt varnarbandalag ein-
vörðungu. Ég taldi að bandalagið
mundi ekki verða sfcerkara en þeir
sameiginlegu hagsmunir og þær
sameiginlegu hugsjónir, sem það
hvíldi á. Þess vegna væri nauðsyn
að efla tengslin á fleiri sviðum en
í varnarmálum, og hefði því ekki
verið nægur gaumur gefinn.
Það var mér ánægja að heyra, aS-
margir forsætisráðherranna á fund
inum tefldu fram sterkum rökum
til styrikfcar þessum málstað og um
bann voru líka gerðar einróma
samþykktir á fundinum.
— Var rætt um eldflaugastöðv-
ar á Islancli á þessum fundi?
— Þvi er fljófcsvarað. Engin ósk
um slíkar stöðvar kom frani á fund-
inuin og enginn fundarmanna haPði
orð á neinu slíku. Á fyrsta fundi
forsætisráðherranna gerðist það
hins vegar, að forsætisráðherrar
(Framhald á 2. cíðu/.
En sú varð ekki raunin. Guð
jón Sigurðsson var settur í 17.
sæti á íhaldslistanum, og kemur
þar glöggt í ljós sú umhyggja,
sem íhaldið ber fyrir hlut verka
fólks, þegar næstsfcærsta verka
lýðsfélagið er gert að slíkri horn
reku.
í þess stað er.ýmsum legátum til
og sendisveinum Rjarna Ben.,
svo sem Þorvaldi Garðari Krist
jánssyni, tyllt í efstu sæti.
Megn óánægja með Skipun í-
haldisliistainis koim fram á fullitrúa-
riáðsfundinum og' hörð gagnrýni,
og var það vítt, að úiislit próf
k.iörsinis hefðu verið að engu hö'fð,
einis og sésfc á því, að Gunnar
Helgason érindreki friá Hlíðarenda
er í 15, sæti, þóbt hann væri mcðal
(Framhald á 2. síðu).
Kapphlaupið um
Suðurpólinn
NTB—Lundúnum, 27. des.
Kapphlup mikið er hafið miMi
ieiðangurs Sir Edimund Hillary og
brezika leiðangursins undir stjóm
dr. Fucais- um það, hvor verði fyrri
Suðurpólsins. Galf dr. Fucas
BÍinuim filokk fýrirskipun í dag að
hraða förinni með öllum riáðurn.
Flokkur Sir Edimundis sækir yfir
heimskautsllandið Nýsjálandsmeg-
in frá og er aðeins 447 km. frá
pólnum. Hinn leiðangurinn er enn
í 800 km. fjarlægð frá marikinu
og því talinn vonlítill um sigur.
Hann á ylfir mjög erfit/t land að
sBókja. Sir Edimiumd hefir tii-
kynnt, að hann geri sér vonir
um, að ná til pólsins eftir 7 daga.