Tíminn - 28.12.1957, Blaðsíða 5

Tíminn - 28.12.1957, Blaðsíða 5
T í MIN N, laugardaginn 2» desember 1957. PALL ZOPHONIASSON: Bcekur ocj hofunbar kili skal kjörviSur Einn ibóndi hefir láti'ð til sín- og gerir sínar tillögur til stjórnar af töðu. Ank þess er slegið á heyra í Morgunblaðinu 15. des. um Bjargráðasjóðs sem sker úr. Ég flœðiengi 100—200 hestar, og \ tiilögu þeirra sunnlenzku þing- mun nú reyna að lýsa búskap eins únætti >slá œeirá. Fóðurbætir og! œœannanna, Ingólfs og Sigurðar, um bónda, sem ég ætla að höfundur tilbúinn áburður er keyptur fyrir iafgjöra eftirgjöf fóðurkaupalán- Morgunblaðsgreinarinnar muni hart nær 40000 fcr. á ári. Kýrníar 'anna til allra lántakenda. I-Iann geta þekkt hver er, og vil svo mjölka ekki vel. Allar tekjur bús- teiur sig með því, og skyrpir úr biðja lesendurna að gera sér íjóst ihs -eru •rnilli 160 og 170 þús: krón- Ikíaufum sínum tií okkar. Bjarna hvort hann ætti að fá eftirgjöf eða ur. I>ar frá dregst greitt kaup- á Laugarvatni fyrir að vera ekki ekki, og hvort þér lesari góður, gjald, kæyptar. áburður og fóður- ^fnlst ævíriigu/'e6|Wendurminn- a 'ío.,ia ma i. g svara a rei s ^ u. e þu ætísr krofur a þær bænr, benzin og olia á vélarnar og ingar, og hafa sögur þessar og frá- Hms vegar vrl eg vinna að þvi 5u00 kr. sem viðkomandi hrepps- fyrning veía, bila og Imsa og er sagnir notið mikilla vinsælda. að öændur skapi ser sjftlfir skoð- nefnd úthlutaði homun af láninu, það allbá upphæð, sva eftir verð- Ýmiskonar persónufróðleikur í á málinu og vil því upplýsa mundir gefa hana eftir eða ekki. ur nettó milli 60—70 þúsund krón- satrnastij hefir löngum verið ís- Saga Marí'níusar Eskilds Jess- ens fyrrverandi Vélstjóraskóla stjóra skráð éftir sögn hans sjálfs aí Guðmundi Gíslasyni Hagialín. Hina síðustu áratugi hefir mjög færzt í aukana sú gerð bóka er ur. Þannig er nú búskapur þessa bóndB. Á nú að gefa honum eftir þessB.r 5090 .kr. sem hrepp-snefndin lánaöi bonum -af fóðurkaupalán- inu? Hvað raundir þú gera lesari góður ef þú ættir kröíuna? Fynd- lendingum hugstætt efni og mun væntanlega verða svo framvegis. Er igott dærni þess að nú er ný- útkomin í viðhafnarútgáfu sjálfs- ævisaga Sigurðar frá Balaskarði er út kom fyrir nokkrum áratugum og þótti hinn mesti skemmtilest- ur, en þess er skylt að geta hér um leið, að galli er það á þess- Jessen skólasticri. un það eftir getu. Með því skilja menn málið bezt. Eg hefi áðúr hér 4 blaðinu bent Hreppsnefndin úthlutaði þessum á a'ö efnahagur lántakenda sé mis- bónda, er ég tek dæmi af, 5000 jain og búin misstór, og misarð- kr. af fóðurkaupaláni hreppsins. Igæf. Eg er þess fuliviss að enn Efnahagur bóndans er þessi: hefir ekki tekizt að umbreyta svo Hann býr á eignarjörð, sem er eðli bænda og dómgréind, að þeir metin 94000 kr. að fasteignarmati. telji ekki meira um vert að Bjarg- í sýslunni eru kýr metnar á kr. ist þér ástæða til þess? Og hvort rá®asjóður verði starfhæfur en að 3000 til eignar, ær á 500 kr., og finnsí þór nú meiri þörf, að gefa stóreignamönnum og embættis- hross á 800. Sæmileg vörubifreið honum þær eftir, en láta þær ari útgáfu"”svo góð* sem hún'er mönnum með 50—80 þúsund kr. og lélegur jeppi eru til.dráttarvél renna í Bjargráðasjóð, sem Guð- ’1 föst laun verði gefin eftir fóður- og heyvinnutæki. Aftur er innbúið rnundur Björnsson landlæknir kaupalánin. Ilítife virði, metið á 1000 kr., og er gekkst fyrir að stofmaður væri til Aífcur þekki ég líka vel hjálp- þó „bezta stofa“, sæmilega búin. þess að .geta hjargað þegar óáran semi og brjóstgæðí manna, og veit Öll gerir eignin 202.500 kr. og er steðjaði að til sjós eða sveita. í að allir bændur undantekningar- það ekki söluvcrð, heldur mats- ríkissjóði er ekki ávallt tekjuaf- laust, eru með því að gefa þeim verð íil eignar. gangur sem til má grípa, eins og &rfe, eítir lán sín, sem enga getu hafa En þessi bóndi skuldar lika. All- gert hefir verið þegar fóðurkaupa-1 . , . . 'gerð ævisagnaritunar er talizt gæti til að greiða, eins og því miður ar skuldir hans eru S9.480 kr. og lánin hafa verið veitt. ! beg:,a ma sö þessi nutima ævi- tj] jxjk-mennía. Því skal ekki neit- nrargir hafa, sem hafa litil bú (2— eru þar í þær 5000 kr. sem hrepps- Með því að taka hér ákveðið : íyrm °™ að að þetta hefir við nokkur rök 3 kýr og 20—50 fjár) og verða þó nefnd lánaði honum af fóðurkaupa- dæmi hef ég viljað skýra málið. !®ítlr fð Virkir dagar, skraðir af að gtyðjast, en það hróflar þó ekki að draga fram líf sitt og sinna á láninu. Mikið af þessum lánum er Fyrir hverri hreppsnefnd kemur 1 ?u. :un', C/ Hag®nn koin ut fyrir vig þeirri staðreynd að þessar arðinum af þeim. Ef til vill þekki í Byggingarsjóð og Ræktunarsjóð, hver einstaklingur sem ]án hefir t'‘.CUTlur ara.ugum..Bok su var að bækur geta allt að einu átt erindi ég þessar aðstæður betur en ýmsir og þarf að borga í vexti af þeim fengið, til með að liggja þannig clu'li-asogn aliserstæö og hlaut og g.egnt sinu hiutverki. bændur sem alian sinn aldur hafa um 3000 kr. á ári. Þessi er nú fyrir þegar hún metur þörf hans ”!!k;ar,._Vln,AC.-*r.,„ær. er Þess er ekki að dyljast að það búið í sveitum þar sem búin eru efnahagurinn. Búið er þetta nú: að ekki skyldi hún vera endur- . . , , , skoðuð og leiðréttar þær villur og ^nna lærðu manna hafa litið missagnir er eðlilega hlutu að slæð £essa Wkmeimtagrem hornauga og ast inn i hana eins og hún var tahð að obb:nn af þe!!um endur- rituð, eingöngu eftir minni af minn)n,gum rf® sjattsævisogum öldruðum manni í íjarlægri heims vaeri !n.nviðal!tin og °merkur og •etti ii.tið skylt við þa fræðilegu orðin stærri og arðgæfari, og sá 20 kýr, 4 geldneyti, 93 kindur, 8 sparnaður og sú nýtni sem menn- hross og milli 20 og 30 hænsni. irnir með litlu búin verða að hafa Fyrir þessu búi vinnur fjölskyld- er óþeklct með öllu. , an að mestu. Unglingar eru þó En flestir lántakendur fóður- ■ teknir að vori og sumri, þeir fædd- kaupalánanna eru menn sem um ! ir og greitt kaup, og er það látið má deila hvor þurfi að fá Iánin' milli 13000 og 15000 kr. virði til eftirgefin eða ekki. Þar kemur , frádráttar tekjum. Túnið er girt og hreppsnefndin fyrst ti'l, og dæmir slétt og gefur af sér 800—900 hesta Reykháfur sementsverksmiðjimoar á Akraoesi í smíðum ráðasjóffisstjórninni. Og þá er rétt- mæt't að geía sumum eftir en öð'r- um ekki. Þess vegna nær engri átt að gefa þau eftir öll. 16.12. 1957. miklar vinsældir. Bækur þær er 01 að fá eftir^efið o» á sama hátt sí.8an llafa.,®fuldar verið um bcssi er allmikill vandi að skrifa slíkar r x ’ r ? !,• efni eru fjoldamargar og ems og iv»vrr np mpiri pn mjmir hvcrcr liggur malið siðan fyrir Bjarg- „„ , r „ , Dæsur, og meiri en margur nygg- eðhlegt er, haila misjafnar. Hafa ur sá er aðalvandi á höndum, flestar stettir þjóðfélagsins komið þar við söigu. Athafnamenn í opir,- beru lífi, kaupsýslumenn, rithöf- undar og lærðir menn, sjómenn, bændur og verkamenn. — Sumir D-f jörefni og doSi fft pi ji Í&Á!?, Á&s'Ék. Lélegt fóður, lítil mjólk — Gott og alhliða fóður og mikil mjólk. Ennfremur getur orsökin verið sú, að þar.sem steinefnagjöf hefir ekki komið að haldi gegn doða, hafa kýrpar máske ekki verið fær- ar um að nýta þessi steinefni. Þannig getur t.d. D-vítaminskortur leitt tíl þess, að kaisfum og fos- fórm'agnið í fóðrinu nýtist' álls ekki nægilega og sérstaklega ekki, m.a. hafa ameriskar tilraunir, “ef um hámiólka kú-er að ræða. enda reynsla manna sýnt, að DOÐINN ER OFT leiður gest- ur í fjósunum. Þess vegna þarf að viðhaía árvekni og eftirlit með há- mjólka nýbærum, sem eru við- kvæmar íyrir doða. Það er nauðsynlegt að vera vel á verði þegar fyrir burðinn og reyna .að koma í veg fyrir doð- ann. í því sambandi má benda á, að og mikil steinefnagjöf — einkum fos- fósgjöf í formi t. d. dicalcium fos- i.fafcs 'eða mcao 'nátriwmifoslfats — hafa 'mjcg mikil á'hrif í þá átt að koma í veg fyrir doða. Ennfremur er það góð varúðarregla eftir burð að mjólka þeim er ritar sögu annars manns að skilja viðkomandi einstakling, geta haft við hann hamskipti ef svo mætti segja, setja sig í hans por, sjá með hans augum, heyra með hans eyrum og vera þó óháð- ur áhorfandi um leið, sem lætur ékfci sm'á-lega h:Iuti og litiirdúra ráða stefnu eða or'ka ofmikið á framgang sögnnnar, eins og gjam- an vill verða ef sögupersónan held ur sjátt á penna. Ofckar snjallasti ritliöfundur á því sviði er Guðmundur G. Haga- iin. Er óþarft að telja upp þær ævisögur er hann hefir samið, en skemmst er að minnast Konunn- ar í dalmim og dæíranna sjö, sem er „úrvalsbók þéssarar tegundar. ■Hin nýja bók Hagalíns, sem hér verður stuttlega á minnst, er saga Mariníusar Jessens skólastjóra, sem er þjóðfcunnur maður. Hann er danskur að fcyni,. fæddur í Ár- ósum, attnn upp í Danmorku og kom hingað fyrst hálfþrítugur ;að 'aldri, ráðinn kennari í vélíræði við Stýrimannaskólann. - Hann var fyrsti lærður kennari i þeirri grein hérlendis. Síðar þeg- ar Véktjóraskól:nn var stofnaður varð hann sfcólastjóri . hans og gegndi því embætti við miklar vin- ■sældir unz hapn hættL því starfi fyrir aldurssafcir fyrir nofckrum ár- um. Fyrri hlutí bófcarinnar segir frá ætt hans, æsku og uppvéxíi i Dán- mörfcu, en síðari Mútínn frá hinu Þegar mynd þessi var tekin var hann um 64 m. á hæ8. Nú er hann full- steyptur að 'undanteknumkransi, er kemur cfst á hann. — Reykháfurinn var byggður með skriðmótum ,og utan um efsta hluta hans var byggt 6 m. hátt hús til að halda steypunni heitri á meðan hún var ný. Húsið sézt efst á myndinni. — Daginn áður en smíði reykháfsins lauk, eða s. I. sunnudag gerði hvassa vestanátt og munu hafa verið 11—12 vindstig, þegar hvassast var. Ekkert varð að þótt svo hvasst vaeri1. Þetta befir leifit huganii að því, að D-vítamingjöf mundi geta forð- eiginlega ævistaríi á íslándi. Verð- að doffia og nokkrar. ameriskar til- ur 'Jjóst af sögu þessari hvílífct raunir benda.til þess, að þessi hug- brautryðjandastarf Mariníus Jess- mynd eigi við röfc að styðjast. [en .hefir unnið fyrir íslenzkt at- í þessum amerísku tilraúnum vinnulíf, og er það mjög að verð- voru notaðar 48 • jersey^cýr,- sem leifcum að sú saga væri skráð, ekki fcýrnár fyrstu 6 ' áður höfðu venjulega fer.gið doða og að vel væri um fjallað, erida kM. eítÍT burðinn og mjólka fyrstu eftir búrð. ! er reyndin sú. Saga þessi er með dagcna affieins til þess að lina á | Kúnum var sfcipt í tvo hópa. Ann • öllum hinum beztu einkennum júgrinu, -en þurranjólfca ekki. Fylgj • ar hópurinn féfcfc sterfca vítamín- fyrri ævisagna Guðmundar Haga- ast verður Tneð því hvort kýrin skammta, þ.e. a. s. alllt að 10 sinn- líns. Næmur sfcilningur á söguper- •hefir pípubólgu og sé svo, verður. um venjulegan sfcammt af D-víta- sónumii cg með þeim hætti að að þurrmjéilfca kúna þegar í stað. vini. ! scguritaririn hverfur í skug'gann | fyrir þeim .sem segir frá svo að E'N JAFNVEL þótt menn f ÞESSUM tilraunahópi, þar persónan kemur sjátt í ljós, í frá- reyni með ýmsum ráðum að forð- sem allar kýrnar höfðu fengið mik sögn og uungjöliun hins mikla ast doðann, verður þó stundum að ið magn aí D-vítamíni, fékk engin kunnáttumanns. ná í dýralæíkni og er þá oftast þeirra doða, en 14 af 22 kúm í Það er ýmislega fengur að þess- naumur iími. Ihinum hópnum, sem ekkert vita- ari sögu. Hún er merkur þáttur Það virðist augljóst mál, að þær mín var gefið, fékfc doða. iúr sögu véltækninnar á landi hér, varúðarreglur, sem getið hefir ver-j Tilraunin sýndi því greinilega, hún bnsgður sfcýru ljóisi yfir ævi ið hér að íraman eru mjög áhrifa- að gagn er að D-vitamíninnspýt- rífcar við sumar kýr og á sumum ingum. Sfcýringin mun vera sú, að búum, en á öðrum búum koma D-vítamín hafi þau áhrif að þarm- þær ekki eins að gagni. Þetta get- arnir sjúgi steinefnin betur upp ur auðvitað stafað af því, að kúm mjög a'f þeim sökum. Kýrin sé þvi er misjafnlega hætt við að fá doða mjög af þeimsökum. Kýrin sé því og einnig, að ekki hefir verið betur við því búin, að mæta þeim sami skortur á steinefnum. ! (Framhald á 8. síðu.. erlends manns er gerðist ágætur íslendingur og höfundurinn sýnir okkur enn einu sinni hvernig þessi tegund sagnariíunar getur sam- rýmt það að vera hvorutveggja, skemintílestur óg góðar bók- menntir. Indriði Indriðason

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.