Tíminn - 28.12.1957, Page 5

T í MIN N, laugardaginn 2» desember 1957.
PALL ZOPHONIASSON:
Bcekur ocj hofunbar
kili skal kjörviSur
Einn ibóndi hefir láti'ð til sín- og gerir sínar tillögur til stjórnar af töðu. Ank þess er slegið á
heyra í Morgunblaðinu 15. des. um Bjargráðasjóðs sem sker úr. Ég flœðiengi 100—200 hestar, og \
tiilögu þeirra sunnlenzku þing- mun nú reyna að lýsa búskap eins únætti >slá œeirá. Fóðurbætir og!
œœannanna, Ingólfs og Sigurðar, um bónda, sem ég ætla að höfundur tilbúinn áburður er keyptur fyrir
iafgjöra eftirgjöf fóðurkaupalán- Morgunblaðsgreinarinnar muni hart nær 40000 fcr. á ári. Kýrníar
'anna til allra lántakenda. I-Iann geta þekkt hver er, og vil svo mjölka ekki vel. Allar tekjur bús-
teiur sig með því, og skyrpir úr biðja lesendurna að gera sér íjóst ihs -eru •rnilli 160 og 170 þús: krón-
Ikíaufum sínum tií okkar. Bjarna hvort hann ætti að fá eftirgjöf eða ur. I>ar frá dregst greitt kaup-
á Laugarvatni fyrir að vera ekki ekki, og hvort þér lesari góður, gjald, kæyptar. áburður og fóður- ^fnlst ævíriigu/'e6|Wendurminn-
a 'ío.,ia ma i. g svara a rei s ^ u. e þu ætísr krofur a þær bænr, benzin og olia á vélarnar og ingar, og hafa sögur þessar og frá-
Hms vegar vrl eg vinna að þvi 5u00 kr. sem viðkomandi hrepps- fyrning veía, bila og Imsa og er sagnir notið mikilla vinsælda.
að öændur skapi ser sjftlfir skoð- nefnd úthlutaði homun af láninu, það allbá upphæð, sva eftir verð- Ýmiskonar persónufróðleikur í
á málinu og vil því upplýsa mundir gefa hana eftir eða ekki. ur nettó milli 60—70 þúsund krón- satrnastij hefir löngum verið ís-
Saga Marí'níusar Eskilds Jess-
ens fyrrverandi Vélstjóraskóla
stjóra skráð éftir sögn hans
sjálfs aí Guðmundi Gíslasyni
Hagialín.
Hina síðustu áratugi hefir mjög
færzt í aukana sú gerð bóka er
ur.
Þannig er nú búskapur þessa
bóndB. Á nú að gefa honum eftir
þessB.r 5090 .kr. sem hrepp-snefndin
lánaöi bonum -af fóðurkaupalán-
inu? Hvað raundir þú gera lesari
góður ef þú ættir kröíuna? Fynd-
lendingum hugstætt efni og mun
væntanlega verða svo framvegis.
Er igott dærni þess að nú er ný-
útkomin í viðhafnarútgáfu sjálfs-
ævisaga Sigurðar frá Balaskarði er
út kom fyrir nokkrum áratugum
og þótti hinn mesti skemmtilest-
ur, en þess er skylt að geta hér
um leið, að galli er það á þess-
Jessen skólasticri.
un
það eftir getu. Með því skilja menn málið bezt.
Eg hefi áðúr hér 4 blaðinu bent Hreppsnefndin úthlutaði þessum
á a'ö efnahagur lántakenda sé mis- bónda, er ég tek dæmi af, 5000
jain og búin misstór, og misarð- kr. af fóðurkaupaláni hreppsins.
Igæf. Eg er þess fuliviss að enn Efnahagur bóndans er þessi:
hefir ekki tekizt að umbreyta svo Hann býr á eignarjörð, sem er
eðli bænda og dómgréind, að þeir metin 94000 kr. að fasteignarmati.
telji ekki meira um vert að Bjarg- í sýslunni eru kýr metnar á kr. ist þér ástæða til þess? Og hvort
rá®asjóður verði starfhæfur en að 3000 til eignar, ær á 500 kr., og finnsí þór nú meiri þörf, að gefa
stóreignamönnum og embættis- hross á 800. Sæmileg vörubifreið honum þær eftir, en láta þær ari útgáfu"”svo góð* sem hún'er
mönnum með 50—80 þúsund kr. og lélegur jeppi eru til.dráttarvél renna í Bjargráðasjóð, sem Guð- ’1
föst laun verði gefin eftir fóður- og heyvinnutæki. Aftur er innbúið rnundur Björnsson landlæknir
kaupalánin. Ilítife virði, metið á 1000 kr., og er gekkst fyrir að stofmaður væri til
Aífcur þekki ég líka vel hjálp- þó „bezta stofa“, sæmilega búin. þess að .geta hjargað þegar óáran
semi og brjóstgæðí manna, og veit Öll gerir eignin 202.500 kr. og er steðjaði að til sjós eða sveita. í
að allir bændur undantekningar- það ekki söluvcrð, heldur mats- ríkissjóði er ekki ávallt tekjuaf-
laust, eru með því að gefa þeim verð íil eignar. gangur sem til má grípa, eins og &rfe,
eítir lán sín, sem enga getu hafa En þessi bóndi skuldar lika. All- gert hefir verið þegar fóðurkaupa-1 . , . . 'gerð ævisagnaritunar er talizt gæti
til að greiða, eins og því miður ar skuldir hans eru S9.480 kr. og lánin hafa verið veitt. ! beg:,a ma sö þessi nutima ævi- tj] jxjk-mennía. Því skal ekki neit-
nrargir hafa, sem hafa litil bú (2— eru þar í þær 5000 kr. sem hrepps- Með því að taka hér ákveðið : íyrm °™ að að þetta hefir við nokkur rök
3 kýr og 20—50 fjár) og verða þó nefnd lánaði honum af fóðurkaupa- dæmi hef ég viljað skýra málið. !®ítlr fð Virkir dagar, skraðir af að gtyðjast, en það hróflar þó ekki
að draga fram líf sitt og sinna á láninu. Mikið af þessum lánum er Fyrir hverri hreppsnefnd kemur 1 ?u. :un', C/ Hag®nn koin ut fyrir vig þeirri staðreynd að þessar
arðinum af þeim. Ef til vill þekki í Byggingarsjóð og Ræktunarsjóð, hver einstaklingur sem ]án hefir t'‘.CUTlur ara.ugum..Bok su var að bækur geta allt að einu átt erindi
ég þessar aðstæður betur en ýmsir og þarf að borga í vexti af þeim fengið, til með að liggja þannig clu'li-asogn aliserstæö og hlaut og g.egnt sinu hiutverki.
bændur sem alian sinn aldur hafa um 3000 kr. á ári. Þessi er nú fyrir þegar hún metur þörf hans ”!!k;ar,._Vln,AC.-*r.,„ær. er Þess er ekki að dyljast að það
búið í sveitum þar sem búin eru efnahagurinn. Búið er þetta nú:
að ekki skyldi hún vera endur- . . , , ,
skoðuð og leiðréttar þær villur og ^nna lærðu manna hafa litið
missagnir er eðlilega hlutu að slæð £essa Wkmeimtagrem hornauga og
ast inn i hana eins og hún var tahð að obb:nn af þe!!um endur-
rituð, eingöngu eftir minni af minn)n,gum rf® sjattsævisogum
öldruðum manni í íjarlægri heims vaeri !n.nviðal!tin og °merkur og
•etti ii.tið skylt við þa fræðilegu
orðin stærri og arðgæfari, og sá 20 kýr, 4 geldneyti, 93 kindur, 8
sparnaður og sú nýtni sem menn- hross og milli 20 og 30 hænsni.
irnir með litlu búin verða að hafa Fyrir þessu búi vinnur fjölskyld-
er óþeklct með öllu. , an að mestu. Unglingar eru þó
En flestir lántakendur fóður- ■ teknir að vori og sumri, þeir fædd-
kaupalánanna eru menn sem um ! ir og greitt kaup, og er það látið
má deila hvor þurfi að fá Iánin' milli 13000 og 15000 kr. virði til
eftirgefin eða ekki. Þar kemur , frádráttar tekjum. Túnið er girt og
hreppsnefndin fyrst ti'l, og dæmir slétt og gefur af sér 800—900 hesta
Reykháfur sementsverksmiðjimoar
á Akraoesi í smíðum
ráðasjóffisstjórninni. Og þá er rétt-
mæt't að geía sumum eftir en öð'r-
um ekki. Þess vegna nær engri átt
að gefa þau eftir öll.
16.12. 1957.
miklar vinsældir. Bækur þær er
01 að fá eftir^efið o» á sama hátt sí.8an llafa.,®fuldar verið um bcssi er allmikill vandi að skrifa slíkar
r x ’ r ? !,• efni eru fjoldamargar og ems og iv»vrr np mpiri pn mjmir hvcrcr
liggur malið siðan fyrir Bjarg- „„ , r „ , Dæsur, og meiri en margur nygg-
eðhlegt er, haila misjafnar. Hafa ur sá er aðalvandi á höndum,
flestar stettir þjóðfélagsins komið
þar við söigu. Athafnamenn í opir,-
beru lífi, kaupsýslumenn, rithöf-
undar og lærðir menn, sjómenn,
bændur og verkamenn. — Sumir
D-f jörefni og doSi
fft
pi ji
Í&Á!?, Á&s'Ék.
Lélegt fóður, lítil mjólk — Gott og alhliða fóður og mikil mjólk.

Ennfremur getur orsökin verið
sú, að þar.sem steinefnagjöf hefir
ekki komið að haldi gegn doða,
hafa kýrpar máske ekki verið fær-
ar um að nýta þessi steinefni.
Þannig getur t.d. D-vítaminskortur
leitt tíl þess, að kaisfum og fos-
fórm'agnið í fóðrinu nýtist' álls
ekki nægilega og sérstaklega ekki,
m.a. hafa ameriskar tilraunir, “ef um hámiólka kú-er að ræða.
enda reynsla manna sýnt, að
DOÐINN ER OFT leiður gest-
ur í fjósunum. Þess vegna þarf að
viðhaía árvekni og eftirlit með há-
mjólka nýbærum, sem eru við-
kvæmar íyrir doða.
Það er nauðsynlegt að vera vel
á verði þegar fyrir burðinn og
reyna .að koma í veg fyrir doð-
ann. í því sambandi má benda á,
að
og
mikil steinefnagjöf — einkum fos-
fósgjöf í formi t. d. dicalcium fos-
i.fafcs 'eða mcao 'nátriwmifoslfats —
hafa 'mjcg mikil á'hrif í þá átt að
koma í veg fyrir doða. Ennfremur
er það góð varúðarregla eftir burð
að mjólka
þeim er ritar sögu annars manns
að skilja viðkomandi einstakling,
geta haft við hann hamskipti ef
svo mætti segja, setja sig í hans
por, sjá með hans augum, heyra
með hans eyrum og vera þó óháð-
ur áhorfandi um leið, sem lætur
ékfci sm'á-lega h:Iuti og litiirdúra
ráða stefnu eða or'ka ofmikið á
framgang sögnnnar, eins og gjam-
an vill verða ef sögupersónan held
ur sjátt á penna.
Ofckar snjallasti ritliöfundur á
því sviði er Guðmundur G. Haga-
iin. Er óþarft að telja upp þær
ævisögur er hann hefir samið, en
skemmst er að minnast Konunn-
ar í dalmim og dæíranna sjö, sem
er „úrvalsbók þéssarar tegundar.
■Hin nýja bók Hagalíns, sem hér
verður stuttlega á minnst, er saga
Mariníusar Jessens skólastjóra,
sem er þjóðfcunnur maður. Hann
er danskur að fcyni,. fæddur í Ár-
ósum, attnn upp í Danmorku og
kom hingað fyrst hálfþrítugur ;að
'aldri, ráðinn kennari í vélíræði við
Stýrimannaskólann. -
Hann var fyrsti lærður kennari
i þeirri grein hérlendis. Síðar þeg-
ar Véktjóraskól:nn var stofnaður
varð hann sfcólastjóri . hans og
gegndi því embætti við miklar vin-
■sældir unz hapn hættL því starfi
fyrir aldurssafcir fyrir nofckrum ár-
um.
Fyrri hlutí bófcarinnar segir frá
ætt hans, æsku og uppvéxíi i Dán-
mörfcu, en síðari Mútínn frá hinu
Þegar mynd þessi var tekin var hann um 64 m. á hæ8. Nú er hann full-
steyptur að 'undanteknumkransi, er kemur cfst á hann. — Reykháfurinn
var byggður með skriðmótum ,og utan um efsta hluta hans var byggt
6 m. hátt hús til að halda steypunni heitri á meðan hún var ný. Húsið
sézt efst á myndinni. — Daginn áður en smíði reykháfsins lauk, eða s. I.
sunnudag gerði hvassa vestanátt og munu hafa verið 11—12 vindstig,
þegar hvassast var. Ekkert varð að þótt svo hvasst vaeri1.
Þetta befir leifit huganii að því,
að D-vítamingjöf mundi geta forð- eiginlega ævistaríi á íslándi. Verð-
að doffia og nokkrar. ameriskar til- ur 'Jjóst af sögu þessari hvílífct
raunir benda.til þess, að þessi hug- brautryðjandastarf Mariníus Jess-
mynd eigi við röfc að styðjast. [en .hefir unnið fyrir íslenzkt at-
í þessum amerísku tilraúnum vinnulíf, og er það mjög að verð-
voru notaðar 48 • jersey^cýr,- sem leifcum að sú saga væri skráð,
ekki fcýrnár fyrstu 6 ' áður höfðu venjulega fer.gið doða og að vel væri um fjallað, erida
kM. eítÍT burðinn og mjólka fyrstu eftir búrð. ! er reyndin sú. Saga þessi er með
dagcna affieins til þess að lina á | Kúnum var sfcipt í tvo hópa. Ann • öllum hinum beztu einkennum
júgrinu, -en þurranjólfca ekki. Fylgj • ar hópurinn féfcfc sterfca vítamín- fyrri ævisagna Guðmundar Haga-
ast verður Tneð því hvort kýrin skammta, þ.e. a. s. alllt að 10 sinn- líns. Næmur sfcilningur á söguper-
•hefir pípubólgu og sé svo, verður. um venjulegan sfcammt af D-víta- sónumii cg með þeim hætti að
að þurrmjéilfca kúna þegar í stað. vini. ! scguritaririn hverfur í skug'gann
| fyrir þeim .sem segir frá svo að
E'N JAFNVEL þótt menn f ÞESSUM tilraunahópi, þar persónan kemur sjátt í ljós, í frá-
reyni með ýmsum ráðum að forð- sem allar kýrnar höfðu fengið mik sögn og uungjöliun hins mikla
ast doðann, verður þó stundum að ið magn aí D-vítamíni, fékk engin kunnáttumanns.
ná í dýralæíkni og er þá oftast þeirra doða, en 14 af 22 kúm í Það er ýmislega fengur að þess-
naumur iími. Ihinum hópnum, sem ekkert vita- ari sögu. Hún er merkur þáttur
Það virðist augljóst mál, að þær mín var gefið, fékfc doða. iúr sögu véltækninnar á landi hér,
varúðarreglur, sem getið hefir ver-j Tilraunin sýndi því greinilega, hún bnsgður sfcýru ljóisi yfir ævi
ið hér að íraman eru mjög áhrifa- að gagn er að D-vitamíninnspýt-
rífcar við sumar kýr og á sumum ingum. Sfcýringin mun vera sú, að
búum, en á öðrum búum koma D-vítamín hafi þau áhrif að þarm-
þær ekki eins að gagni. Þetta get- arnir sjúgi steinefnin betur upp
ur auðvitað stafað af því, að kúm mjög a'f þeim sökum. Kýrin sé þvi
er misjafnlega hætt við að fá doða mjög af þeimsökum. Kýrin sé því
og einnig, að ekki hefir verið betur við því búin, að mæta þeim
sami skortur á steinefnum. ! (Framhald á 8. síðu..
erlends manns er gerðist ágætur
íslendingur og höfundurinn sýnir
okkur enn einu sinni hvernig þessi
tegund sagnariíunar getur sam-
rýmt það að vera hvorutveggja,
skemintílestur óg góðar bók-
menntir.
Indriði Indriðason