Tíminn - 03.01.1958, Page 4

4
T í MIN N, föstudaginn 3. janúar 1953«
Jólasaga frá Englandi - Heimabrugg
I
MINNINGARORÐ:
^ 1 & p m
Blaðið „Politiken" flytur þessa
jólasögu frá Englandi:
Foirstjóri við stóra verksmiðju
æt'laði að fara að kvænast og
starfsme'nn veirissmiðjun'nar, 1500
manna lið, ákvað að skjáta saman
í brúðarg jof. Einn verkaimanna var
valinn ti! að stjórna samskotunum
og tiók hann 3 .siMinga og 11 penmá,
söluverð 20 vindlinga, af toverjum
starfsmanni. Því aæst pantaði
hann 1500 pakka af vindiingum
lijiá kaapmanninum í grendirjni og
'fékk vindlinga frá fyrirtæki, sem
ilætur gjafamiða í hvern pakka.
Hinn bráðsnjalii maður opnaði nú
alla pakkana cg isendi þá til tóbaks
verki.miðjunnar, sem í þakklætis
skyni sendi homúm dýrar gjafir,
■silfurskeiðar, hnífa og gaflf'la fyrir
tólf imanns. Þessi fína hrúðairgjöf
var síðan afhent forstjóranum og
konu hans með mikilli virðinigu og
'hver starfamanna fékk síða'n af-
hentar þá tuttugu vindiinga, sem
hamn hafði lagt fé fyrir.
Þetta snilldarbragð verkamanns
ins barst verksmiðjustjóirninni til
eyrna og ákvað hún, að fjárm'ála-
snillingurinn skytdi hækkaður í
tigninni, svo að sérgáía har.s kæmi
fyrirtækinu að sem beztum not-
um. Var þá senf efíir honum £rá
skri'fsbtSfuliðiimi, en þá kom í ljós,
að hann var hvergi næirstaddur.
Hann hafði bakið sér vikufrí. Kaup
ma@urinn sem séldi honuan vind-
lingana, hafði gefið 'hon'um 150
pund í kaupbæti, og fyrir þetta
fé skrapp hann með komu sinni til
Ríverunnar og hélt jólrn þar.
Danska blaðið „Pc'Iitikern“ hefir
það eftir „Dagbaídet'” að annar
hver Ncrðmaður bruggi heima 'hji
.sér til jólanna. Yíirvöidin ráða
ekkert við heimabruggaraina 'því
að brennivín - Tannstönglar á hverju MaglíÚS H. JÓEISSOII,
borði - Ungur eldflaugasérfræðingur prentari
„Politiken" skýrir frá því, að 16 ára strákur í Nurnberg,
Wolfgang Giera að nafni, hafi nú lagt sinn skerf til rann-
sókna á jarðeðlisfræðiárinu, með því að senda upp heima-
tilbúnav eldflaugar frá svölunum á húsi foreldra sinna. Eld-
flaugarnar hafa náð 300 metra hæð, og nú hefir strákur
fengið levfi til að halda tilraunum sínum áfram á banda-
rísku æfingasvæði skammt frá Nurnberg.
Woilf.gang ©r nemandi við tækni-
skó'la og ihefir fönigið orð á sig fyx-
ir sérstaka hæfileika á sviði eðlis-
03 efnafræði og stæirðfræði. Það er
ek'ki hinn rússneskii Spútník, sem
vakti áhuiga hans á eld'flaugum,
heldur Visindarann'sókinir hans í
skólanuim. Hatm toyggði tuttugu
litlar eldfljugar og hlóð þær með
sprengiefni, sem hann blandaði
sjá'Irur. Hann toyggði skotóurn á
svöiunum og kveikti í eídfiaugun-
um með ra&nagni. Eldflaiugarnar
stigu til himins og 19 ‘þeirra reynd
u!st prýðilega. Tubtiuga'sta eldflaug-
in var göliuð. í istað þess að lyft-
asit til 'himins snairsneri hún sér til
hiiðar og lenti í 'húsakyiinum ná-
grannanis, toraut þar rúðu og
sprakk með mikium hávaða. N'á-
grann'inn varð "• æva reiðuir og
skundaði til l&gregluninar eneð
þeim. afileiðingum, að Wolfgang
varð að hæóta að gera tilraunLrn-
ar heima hj'á sér. Lcgreglan ráð-
lagði Wolfgaag að snúa sér til
ba/ndarísku harnámsyfirvaldanna,
og hafa þeir nú leyft honum að
halda tilraun'unum áfram á toanda
ríik’U æfingarsvæði.
Næst ætlar Wolfgamg að simáða
eldflaugar, sem lyftast í tveimur
áföngum og einnig hefir hann
hugsað sér að 'smiða eddfiaugar
með innbyggðium gervihnebti og
myndavél. Gervíhnötturinin verður
■lcisaður með raifloisi og á að svíifa
til jarðarinnar í fallhdíf.
NTB—Ósló, 30. des. — ,,Löng reynsla og athugun hefir
sannfært oss um, að tannstönglar eru mjög mikilvæg tæki
til að varna tannskemmdum og vér viljum hvetja til þess,
að þeir verði framvegis eins og þeir voru í gamla daga, sjálf-
sagðir hlutir á hverju matborði.“ Þetta eru orð dr. Nygaards
Östbys í tímaritsgrein, sem hann birti fyrir skömmu, en
Östby er yfirmaður rannsóknarstofnunar, sem sett var á
stofn í Noregi 1951 til að berjast gegn tannskemmdum og
framkvæma rannsóknir í því sambandi.
I greinimii sagir hana, að það
sé mj'ög mikil'vægt að veija sér
rétta tannbursta. Harsn segir, að
nota eigi mjúka bursta rr.eð stór-
uim burstfieti. Stifir' tannburstar
séu miiklu Mklegri til þeSs að valda
skemmdum á tönirjuaum en verja
þæ.r. Þeir 'bókstaifiega tæta af
tann'gler'Ungim o.g rífi sbundum
tannigarðin'n til bléðs.
fíestir brug.ga aðeins til eigin nota.
Heámabruggað brenniivin kostarNýir tannborar.
’þrjár krónuir flaskan í Noregi, en í grein þessari er gatið um nýja
nc'rska einkasálan selur ‘hana áte.gund tanntoora, sam stcfnunin
tuttuigu krónur. er að prófa. Þeir eru framleiddir í
Bandaríkjurju'm., en iítið nc'taðir
enn. Tannbcrarnir, sem tannlækn-
ar nota nú, fara fiestir 6000 snún-
inga á miínútu. Hinn nýi bor fer
230 þús. snúni.nga á rnínútu. Hann
sker tanngler'Ungiri'n einis og smér.
Þar að auki dælir hann sjálfkrafa
vatni á borbroddinn. Segir Östby,
að þessi bor valdi mönnum miklu
minni öþægindum en hinir, sem
r.ú tíðkast og telur sennilegt, að
þeir verði brátt almennt teknir í
notkunn. Mun mörgum þykja iþetta
gleðileg tíðindi, hvað sem tann-
stöng'junum líður.
Fimmta vika vetrar
ÞAÐ SKEÐUR oft lítið x skamm-
deginu jafnvel þótt A'lþingi sitji
að störfum, einkum þegar það
iskortir hug til að bæta byrðum
á löngu s'ármeidd bök skattþegn-
anna, til þess að fjárlög lands-
ins verði afgreidd hailalaus. Smíði
klifbera þeirra og klifsöðla, sem
bera eiga skattana, hefir tíðum
reynzt það óful'lkomið, að nægt
hefir til meiðsla á fimm tíma l'esta-,
ganigi, hvað þá, ef leiðin hefir
verið lengri i kaupstaðinn. Það vtor
iöngum siður góðra búmánna að
nýta bæði mannafla og annað lið
til fulls, en án ofþjö'kunar.
MARGIR MUNA ævintýrið um |
andarungann. Himar endurnar|
börðu hann og bitu, af því hann:
var öðruvisi en „fólk var flest“ á!
þeim bæ. Einn tók þó málstað!
hans, sem þó hafði mest fyrir|
Jionum haft, andamamman, sem
urxgaði út áiftaregginu. Lönguxn
‘hafa mér fundizt landsfeður eiga
að vera henni líkir, þótt aimennir
borgarar minni oss tíðum á heima-
ríka hunda, eins og ég og fleiri
hafa kynnzt, sem á ungum aldri
fluttu milli byggðariaga, — og hef
ég ætíð reiknað það sem þroska-
leysi og vott fákunnáttu byggðar-
manna á hverjum stað, er þeir
hafa talið sér skylt að amast við
nýbyggjendum eins og endurnar
forðum.
Hit't' hef ég alltaf haldið, að
höfuð livers byggðarlags hefði vit
á við eina önd, sem hinum hug-
kvæma H.C. Andersen tókst svo
fagurlega að skapa, að mörgum
hefir orðið minnisstæð. En á
fimmtudegi í fimmtu viku vetrar
brugðust þessar vonir mínar hvað
áhrærir höfuð Reykjavíkur. Eng-
inn útsvarsseðiLl barst mér s.l.
sumar, og hélt ég að það stafaði
af veikindum mínum s.l. ár.
ÉG HAFÐI talið fram og fékk
minn skattóeðil sem aðrir og vissi
þá, að niðurjöfnunarnefnd Reykja-
víkur mundi vita um tilvist mína
á bæjarlandinu.
En „Adam var ekki mjög lengi
í Paradís", því að morgni dagsins,
sem áður er nefndur, er drepið
á dyr minar. Geng ég til dura.
Stendur þar stafkarl einn, og virð-
ist mér hann halda á miða í hendi
sinni, er minnti á reikninga Raf-
veitunnar eða Hitaveitunnar. Æt'l-
aði ég að opna budduna í skyndi
og greiða gjaldið. Áður svo yrði,
téði mér nefndur maður, að hér
væri útsvarsseðill minn á ferð.
Varð ég mjög undrandi, því kom-
inn var 26. nóv., þ.e.a.s. 22 dagar
liðnir frá aukaniðurjöfnuninni
hinn 4. nóv. 1957. Er ég náði fót-
festu eftir forundrunina sá ég, að
ekki hafði ég fengið tilkynningu
um þetta útsvar, þótt það næmi
kr. fj'ögur þúsund eitt hundrað og
þrjátíu, — svo mér gæfist kostur
á að kæra eða tími til annarra
ráðstafana.
Ég hætti við að opna budduna.
Alla tíð síðan hef ég undrazt
mjög ónærgætni hinna kjörnu ráða
manna við Ijóta andarungann.
Hann hafði, þótt í afskekktum
byggðarlögum væri, vanizt því, að
skatt- og útsvarsskrá væri opin
kjörnum áburðarhestum eigi
skemur en tvær vikur, en einnig
hverjum gjaldanda sendur útsvars
seðiil.
HÉR ERU SLÍKAR REGLUR að
engu hafðar, en hinum rauða blý-
anti hæstaréttarmálaflutnings-
mannsins þeim mun meira beitt,
er á s.l. hausti voru útstrikaðar
svo og svo háar upphæðir úr bögg
um sumra, m.a. hárgreiðslukvenna,
sivo að þær gengu með öllu Iaus-
ar, en þeim klyfjum án allrar
miskunnar slengt ofan í miM'i á
í dag verður borinn til hinztu j
hviiiiu Magmis H. Jönsson prentari
ftá Lambhól, sem andaðist að
kvcildi 18. desember síðas'tliðinn,
rúmltega 62 ára að aldri. Hafði
hann ken'nt vanheilsu um tkna oig
lá á Landsspítalanum í haust um
stundarsakir, til hressingar og
iheiisuibótar. Þar hitti ég ‘hann dag
inn eftir að har.n kom þangað. Var
það 'síðasti samíundur okkar í'
'þessu iffi. Var hann þá furðule.ga'
ihresis og reifur, sem hann átti
vanda til. i
Magnús var fæddur að Laimbhól
við Raykj avik 8. júlí 1895. Foreildr
ar 'hans voru Ragnlhildur Einars-
dótti'r bónda að Hreggsstöðum í
Andakil og Jón bóndi í Laimbhól
MagniússO'.n húsmanr.s í Skildingn-
.nesi, Magnússonar í Engey Eyjólfs
soaiar.
Prentnám hóf Magnús í Prent-
smiðju Þjóðviljans hjá Skúla
Thoroddsen í nóvember 1911, en
lauk námi í prentsmiðjunni Guten-
berg og vann þar síðan áfram til
ársins 1944, þar af iseim vélsetjari
.síðan 1930, en áður sem hand'setj-
ari. Síðan 1944 starfaði hann í
Oddaprentsmiðju.
Mörg og umfangsmikil störf
leysti Magnús af hendi ’innan
Prentarafélagsins, m. a. var hann
formaður 'félagsins í isa'mta.ls 18 ár.
Hefir enginn prentari hérlendis,
fyrr né síðar setið í því sæti jafn-
lenigi. Sýnir það ótvíraett hve mik-
ið 'traust fólagsmenn báru til hans.
Ritari fél'agsin’s var hann 1924 cig
imeðstjórnandi árin 1931 og 1933.
Ennfrem'U'r var hann'ritari Sjúkra-
samlags prentara árin 1919—1922.
Þá (hefir hann verið ótrauður
framámaður í samningum fyrir fé-
lagið, og oft á tíðum hvíldi samn-
ingastarfið þyngst á hains herðum.
En hann var vandanum vaxinn.
Með þrautseigjiu, ráðsnilli og samn
ingailipurð tókst honum að jafnaði
að korna má'léfnum Prentaraiféiags-
ins heilum í höfn.
Aúk áðurnefndra starfa gegndi
Magnús oft störfum1 í ýmsum
inefndum innan félagsins pg end'ur-
skoðunarstörfum. Þar að auki átti
hann um skeið sæti í stjórn Al-
þýðusamba'nds íslands og n'okkur
ár sæti í skó'lanefnd barnaskóila
Reykjavíkur. Auk þess var hann
'um laiixgt 'skeið fulltrúi félagsins á
Allþýðu'saimbandsþingum.
Fyrsta starfið sem Magnús innti
af 'hendi fyrir Prentarafélagið var
ritarastarf sjúkrasamlagsins. Það
hök sármeiddra og lítt alinna, ef
ekki sjúkra áburðarhesta.
Vill elcki herra borgarstjórinn
og hans undirsáti, sem svo slyngur
er að binda bagga, reyna, hvort
lög heimi'la þá bundna með þeim
hætti, sem að framan greinir? Eru
reipin lögleg og silarnar fléttaðar
skv. lögum íslenzka lýðveldisins?
Skal ekki tilkynna skattþegnum
álögð gjöld? Hvað segir fyrrv.
1‘agaprófessor og núv. hæstaréttar-
lögm. við því?
Skal nú hver búandkarl kjöldreg
inn, ef hann eigi greiðir strax
það, sem fylgdarsveinar heimta,
er þeir ríða í hlað?
GÆTI EKKI skeð, að einhver
ljóti andarunginn yrði þess megn-
ugur, að skipta um hlutverk eins
og í ævintýrinu?
Mætti þá svo fara, að núver-
andi höfuð Reykjavíkur mætti
prísa sig sælan að fá að flytja
sinn svanasöng laganemum á Mel-
unum eins og hann gerði áður en
hann fór að stjórna málefnum
höfuðstaðarins?
Sigurður 31. Pétursson
Þorvaldur Ari Arason, tidl.
lögmannsskrifstofa
Skólavörðuatíg 38
c/o ratl /o/i Þortcifsson h.f. - Pósth ó2l
ttrnar IUI6 w# IH17 - Simnefnt. ritl
var umfangsmesta starfið í félag-
inu, er krafðiist nákvæmni, sam-
i'izkusemi og þrotlausrar s'.arfs-
orku. Þessu starfi gegndi har.n um
þriggja ára skeið. Með slíkum á-
gætum hafði hann gegnt ritara-
starfinu, að hann var að þess'U
þriggja ára tímabili loknu settur í
formannssæti í féiaginu.
Með ósérplægni og dr.gnaði
reyndist Maignús hin-n ágætasti
stuðningsmaður hæði aitvinnuleys-
isstyrktarsjóðs cg eUistyrktarsjóðs
félagsins, en auk þessa var hann.
hvatamaður að húsakaupum félagis
ins við Hverfisgötu og jarðarinnar
Miðdals í La'Ugardal. Studdi einniig
viðleitni prentara að koma sér
upp isumai-'bústöðum á laudaireiign
félagsins þar.
Vitanlega væri alrangt að telja,
að 'hinar mai’gvís'legu framkvæmd-
ir ifélagsins á síðustu áratuguru
háfi eingöngu verið verk Maignús-
ar. Þar lögðu margir hönd á plóg-
inn. En stuðningur hans sem for-
manns félagsins, beindist uridan-
tekningarl'ítið í þá ’átt er fram
horfði. Eg minnis’t þesis ek'ki að fé-
'lagið ©engi verulega í berhögg við
slcoðanir hans og vilja m'ema í eitlfc
skipti. Það var árið 1940, þegar
Prentaráfélagið hélt hátíðlega sam
komu að Hólastað í minningu 500
ára afmælis prentlistarjnnar. Hatiu
latti mjög 'tiil þeirrar 'farar, en hún
var engu að síður farin. Enda
studdi 'hann Hólanefndina í störf-
ium ihennar, er til kom, þótt geng-
ið væri gegn vi'lja hans og ráðum.
Mat ég hann- að meira fyrir þá af-
stöðu. Enda fóru ’leikar svo, að
þetta reyndist bæði glæsilegaslta-
O'g minningaríkasta för sem Prent-
arafélaigið hefir farið á sínu 60 ára
1‘í‘fsskeiði. Tímarnir voru tvíiræðir
á þesGiu tímabili. Landið var heir-
setið. A-Ms 'staðar voru flokkar har
manna á verði og frekar ógreið-
fært um landið. í atvinnu- og
launamáium prentara voru veður
öll váilynd á þessum tima. Allfc
þetta var Magnúsi Ijóst og margfc
fleira. Það var því hans venju'lega
varfærni sem réði því, að liann
taldi varhugavert að förin yrði far-
in.
Þegar Tíiminn var stófnaðtur
1917, tók Prentsmiðjan Gútenberg
að ‘sér isetning'U cg prentun á bla'ð-
inu. Magnúis H. Jónsson. var aðail-
setjari blaðsins, og annaðist þau
störf um rc'sklega þriggja árá
skeið, eða þar til Tíminn fhittist
í Acta-prentsmiðju í ársbyrjua
1921. Það á því ekki illa við að
Tíminn flytji fáein minningairorð
um fyrsta setjara blaðsins.
Magnús H. Jóns.vcn 'kvæmtist efc
irlifandi konu sinni, Sigurlí'nu E’b-
enezersdóttur sjómanns í Reykja-
vík, He'lgas'onar í Flatey cg Spjör
í Eyrarsveit 17. mar? 1922. Eign-
uðust þau 4 dætur, sem allar era
uppkomnar.
Við prentarar þökkum Magnúsi
H. Jónssyni langt og at'hafnaisamifc
samstarf á 'lifsbrautinni. Nú er okk
ar að halda í honfinu og sækja
fram, er hans nýtur ekki lenjgur
við.
Við fráfali Magnúsar vil ég fyrir
hönd okkar prentara votta eftir-
lifandi maka hans, dætrúm o-g
barnabörnum innilega samúð.
J. Þ.