Tíminn - 11.01.1958, Page 3

•T'Í'IW I N N, laugardagina 11. janúar 1958.
vöru eiga að vera íslenzkj J framboði á Akureyri
vörumerki en ekki útlend orðskrípi
Ræi5a Páis Þorsteinssonar á Alþingi, er hann
mælti fyrir frv. Jieirra Gísla Giíðmundssonar
um breytingu á lögum um skrásett vörumerki
Nokkru fyrir |óJ fiuttu
tveir þingmenn Frarttsóknar-
flokksins frumvarp um breyt-
ingu á iögum um skrásetn-
ingu vörumerkja.
Lög ]>au, sem nú eru i gildi um
vöritmerki og skrásetningu
þeirra eru frá 1993 og þvi orðin
meira en hálfrar aidar gömul.
A þeini tíma hafa orðið miklar
breytingar á íslenzkum stjórnar-
liáttum, svo a<V nokkur ákvæSi
laga nr. 43. 1903 um vörumerki
samrýmast ekki því. sem nú er
fylgt í framkvæmd.
SEM DÍEMI þess vil ég nefna
þau ákvasði laganna, að viss atriði
' eig! að leggja undiratókurð <lands-
' höfðingja óg að annað tnegi ^ieyfa
'■sam'kvæint ktounglegri tilskipan.
Það er ömahært að etedtirskoðaf
‘lög nr. 43. frá 1903 um vörumerki J
og lagfasra nokkur lákv'æði þeirra,!
'eins oig : við fctningsinemi þ-essa
' fr.umvarps. ieggjum tii að gert
verði.
En meginefni. þessa frunwarps
felst í 1. gr. þess, og er það nv-
mæli. Það er., að.iheiti, <sem íslenzk-
ir aðilar nota sem vörumarki, skuli
vera rétt mymiuð að tSgum ís-
' lenzkrar. tungu, að dómi tíeimspeki
deildar H’áskólá íslaiais.
• Hin íalenzka -tuaga er fjöregg
'þjaðarinniar. G'lati þjóðhi henni,
glatar hún sjáifri sér. Ándlegt Mf
hennar slitnar þá £rá .rótum og
hvernig f.er þ'á um gnóðurinn? .
Þjóðin_ öll Iþarf að vera vel á j
verði um það, að spiiia <e?kki tungu •
sinni, og rciggja'foniuni Ther að veita
aðhald í þessu efni með lagasetn-j
ingu eítir því sem við verður koan-
ið og iíklegt er til áranguirs. j
En hver þjó'ðturga iheifir tvö
Mutver'k. Hún ,er tæki andiegra
viðskipta þeirra, sem málið tala
og rita 'hverju sinni og' Mn er
lykill að andlegum fjársjóðum lið
ins tíma að svo inikliu lie>rti, sem
þeir.eru geymdlr í mæltu máli eða
ritum;
Framsóknarflokkurinn hefir 3 fullfrúa í bæjarsfjórn Akureyrar og berst
nú fyrir því að fá 4 menn kjörna og þykir horfa all vænlega i því máli.
Efstu sætln skipa þeir menn, sem myndtrnar eru af.
EKKI ER HÆGT að feera brigð
ur á að íslenzkan hef jr um lengra
skcið en ðnmor nútíðarmél í Norð-
urálfu ley’ 4 þá þraut að halda lif-
andi samhandi við foúciðina. Á
þeim grninni shvílir hin þjóðiega,
íslenzka menning cg santhengi ís-
lenzkra bókmennta frá cndverðu.
. Og þetta gefur ökkur nú í dag
rétt o.g siðferðilegan styúk ti:l þesS
að kalla eftir handritun’Um, sém
enn eru geymd í Kaupmannahöfn.
Þjóðskáldið Einar Benediktsson,
kvað.-t skilja, að orð er é íslandi
til um allt, sam er hugsað á jörðu.
E. B. mátti djarft om fala. Hjá
honum fór saman djúp hugsun og
tignarlegt orðaval íslerÆks máls.
Samt sem áður ber ekki að 'skilja
þessi uanmæli alveg bókstaflega. í
þeiin felst raunverulega s'á dómur,
að af 'stoíni íslenzltrar tungu inegi
eftir þörfum mynda orð jtfir nýja
hluti óg hugtck. Það safn nýyrða,
sem gefið hefir verið út og verið
er aff auka á vegum heimspeki-
deildar Háskóla ísilands bendir á-
kveðiff í þess’a átt.
Á hverju ári eru ekriásett aill-
mörg vcru'merki. Usn leið i'öggilda
íslenzlk stjórnarvöld og auglýsa
þau heiti, sem nota 'á sem vöru-
hierki. Áriega fá no'lckur orð þegn-
rótt i tú.n,guuini með þessu móti og
•eru notuð í mæltu máli og í aug-
lýsimgum í útvarpi og blöðum. En
því fcr fjarri, að öil þessi líeiti
sanirýmist rétlum re.gkun íslonzkr-
ar tungu. Lögln veita ekki nægi-
legt affhald í þessu efni, og reynsl
an sýnir, aff þeir affilar, sem fá
vörumerki skrásett fara ekki alltaif
vel með það freilsi, seun þeim er
veitt um orðaval.
Á'SÍÐASTLIfiNUM fimm árum
hafa veri'8 skr'ásett eftir beiðni ís-
lenzkra aðila og l'öggilt sem vöru-
Páll Þorsfeinsson.
merki á innle.ndri framlei'ð'slu m.
a. þessi heiti:
Aercshell, Albol, Alexia, Aldirex
Amaro, Aseptod, Branco, Clarisol,
Dieldrex, Elvíra, Emperor, Endrex
Gold Eise, Klarlux, Lady, Man-
hattan, Pam»l, Promesa, Pyro,
Sambo, Sheimac, Slank, Solid,
Tempo.
Eg tel þes’si dærni nægja, þó að
af meiru sé að taka.
Allir fiíima, að þessi orð samrýrn
ast ekki réttum reglum íslenzkr-
ar tungu og eiga i’lla heima í mál-
inu.
Þá er á það aðlíta, hvort það er
svo erfiít og vandasamt að mynda
góð iheiti 'fyrir vörumerki, að það
sé ofraun fyr:r íslenzka tungu að
æila henni að leysa þá þraut. Aug-
ljést er, að mcr.g islenzk orð og'
algeng fara vel isem vörumerki,
auðvelt er að mynda ný orð af rót-
um íslenzkrra orða. Á sama tima,
þ. e. ©íðustu firp/m áru'm, sem lög-
g::lt voru sem vörumerki þau orð,
sem ég nei'ndi, 'hafa íslenzkir að-
ilar valið sér að vörumerki þessi
orð:
Alda, Drífa, Egils, Fjörvasól,
Græðir, Norðri, Rauði borðinn,
Peria, Yíkings.
Akir finna munin á þessum nöfn
•um og hinum. Þau isýna að íslenzk
um aðilum verður ekki skotaskuld
úr því, að finna íslenzk orð fyrir
vöru'.TOrki, ef srr.ekkvísi á málfar
er lá’tið ráða. Því freenur m'á
væ'nta góðs árangurs, ef Menzkum
m'álfræðingum yrði falið, að lag-
færa og leiðbeina og mynda ný
orð til að ncta sem vörumerki.
í 1. gr. gildandi laga um vöru-
merki segir svo: „Hver sá, er hér
á landi rekur verksmiðjuiðnað
eða 'handiðnað, jarðrækt, m'álm-
nám, verzlun eða aðra atvinnu,
getur samkvæmt lögum þessum
með •skrásetningu öðlast einkarétt
til að hafa sérstakt vöru.merki til
að greina vörur sínar frá vörum
annarra t viðskiptuim manna í
miili.“
í samræmi við þetta er megin-
efni laganna, þ. e. um réttindi og
skyldur íslenzkra aðila og um ait-
vinnu, sem rekin er hér á landi.
Brey'tingar þær sem í frumvarpi
þessu felast taka og einungis fil
þess.
| UM VÖRUMERKI, sem skúáð
eru og veitt er vernd hér á landi
eftir beiðni erlendra aðila, gilda
sérákvæði, sem eru í 15. gr. laga
um vörumeíki. Slik heiti eru merki
á erlendum vörurn, sem fiuttar eru
inn í landið. Þau heiti eru mynduð
á máli iþeirrar þjóðar, þar sem var
an er framieidd og eru skrásett
á 'sama veg í mörgum löudum, þar
sem varan er seld. En þessi meg-
inregla um vörumerki með öðrum
þjóðum styrkir það, sem lagt er til
í þessu fru’mvarpi að heiti, sem
notuð eru sem vörumerki á ís-
lenzkum vörum, beri íslenzkan
svip, og eins þó að vörurnar séu-
seldar erlendis.
FYFIR NOKKRUM árum var
hafizt handa um söfnun nýyrða og
hefir verið veitt nokkurt fé til
þess í fjárlögum síðustu ára. Hefir
þremur (háskólakennurum í heim-
spekideild Háskóla íslands verið
falið að sjá um það verk, en þeir
hafa fengið sér til aðstoðar mál-
fróða menn og sérfræðinga í þeirn
•gremum, sem fjallað er um hverju
sinni.
Við flutmngsmenn þessa frum-
varps teljum rétt að fela heim-
spekideild há&kóians einnig þann
þátt orðasöfnunar og myndun ný-
yrða, sem um er fjallað í þessu
frumvarpi.
í 2. tölulið 4. greinar er svo fyr-
ir mælt, að synjað skuli úm skrá-
setningu vörumerkis, ef heiti þess
samrýmist ekki réttum reglum ís-
lenzkrar tungu, að dómi heim-
spekideildar Háskóla íslands. Á-
kvæði frumvarpsins ná ekki til
þeirra vörumerkja, sem nú eru í
gildi, meðan þau 'halda gildi sínu.
En samkvæmt gildandi iögum ber
að endurnýja sM'ásetnuigu hvers
vörumerkis á 10 ’ára fresti. Við
endurnýjun slcrásetningar yrði far
ið eftir ákvæðum þessa frumvarps,
ef að lögum verður. Af því leiðir,
að eftir 10 ár verða þá öll vöru-
merki íslenzkra aðila orðin í sam-
ræmi við það, sem fyrir er mælt í
þessu frumvarpi.
Jakob Frímannssor.
kaupfélagsstjóri.
Guðmundur Guðlaugsson
framkvæmdastjóri
forseti núv. bæjarstjórnar
Stefán Reykjalín
byggingarmeistari
Gísli KonráSsson
framkvæmdastjóri
Listi Framsóknarmanna viS bæjar-
stjórnarkosningar á Sauðárkróki
Tilrannir meS alls konar elektro-
tekeísk iæki viS fiskveiSar
Listi Framsóknarmanna við
bæjarstjórnankosningar á Sauðár
;ikrólki hefir verið lagður fram og
er hann iskipaður eftirtöldum
mö'nnum:
rl. Guðljón Inigimundarsson,
kennari.
2. iSæmundur Hermannsson,
tollvörður.
3. Guttormur Óskarsson, gjaldk.
4. Sveinn Söilvason, verkamaður.
; 5. Stöfán Guðmundsson, húsasm.
6. Magnús Sigurjónsson,
deildarstjóri.
7. Jón Björnsson, stöðvarstjóri.
8. Sveinn Guðmundsson,
kaupfélagsstj ór i.
9: Friðrik Þorsteinsson,
veitetjóri.
10. Kári Fiimsson, verkamaður.
Ríkissjóður Finna
NORSKT fyrirtæki og hið
kunna brezka íyrirtæki Kelvin &
Ilughes í London, hafa byrjað sam-
vinnú um prófun á elektrotekn-
ískum tækjum við fiskveiðar. Virð-
ast þetta eiga að vera harla merki
legar tilraunir því að norsk fiski-
iskúta, „Lyn“, hefir verið tekin á
leigu til mánaðar og er verið að
koma fyrir allskyns tækjum og
gangi.
Meðál tækja um borð verða 3
tegundir af bcrgniálsdýptarmælum
þar af einn, sem á að sýna fiski-
gengd fast við botninn, en á þeim
'tækjum, sem nú ei-u aðallega í
notikun, sést það ógreinilega, ef
það þá yfirleitt sést. í „Lyn“
verður lika radar nr. 48, sérstök
'gerð fyrir minni báta, en nær samt
yfir stórt svæði.
’ „Lyn“ verður á sildarmiðunum
undan Álafossi í vetur, og síðan
víðar við norsku ströndina þar
sem fiskigengd er hverju sinni o'g
vertíð í gangi.
Hinn 4. febrúar n.k. hefst nor-
ræn ráðstefna um landhelgismál,
•til undirbúnings alþjóðafundinum
24. febrúar, sem haldinn verður
í Genf. Var frá þessu skýrt í Tím-
anum í gær. íslenzkur fulltrúi
sltur Kaupmannahafnarfundinn 4.
febrúar. Miklar umræður um
landhelgismál fara fram í Noregi,
enda hefir fiskimálaráðuneytið
beitt sér fvrir því að kanna skoð-
anir manna og efnt til ráðstefnu
i O.sló. í blöðunum kemur fram,
að skoðanir eru mjög skiptar, og
virðast fara eftir hagsmunum.
Fulltrúar smábátasjómanna og
smáútvegsmanna eru fýsandi
stækkunar landhelgi, en þeir, sem
sækja á fjarlæg mið og gera út
báta þangað, eru andvígir.
Til dæmis samþykktu út.vegs-
menn í Björgvin og grennd ný-
í kröggum
Helslngfors, 9. jan. RíkLssjóður
Finnlands cr í svo alvarlegum
kröggum, að mjög kemur til mála
að hætt verði við allar útborganir
um sinn, sagði von Fieandt I þing
! inu í kvöld. Hingað til hefir stjóm
inni lekizt að bægja óförunum
£rá, en öruggt er að ástandið á
enn eftir að versna. Stjórnin hef
ir nú lagt frarn áæblun um að
skera rikisútgjöld niður urn 10
milljarða marka, og telur hún
það minnsíu hugsanlega upphæð,
svo að ríkiisstjórnin geti vonast
til að hafa hemil á ástandinu.
lega andmæli gegn áætlunum um
12 mílna landhelgi og vísuðu lil
hagsmuna á íslandsmiðum og
fleiri fjarlægum miðum. En þessi
öfl virðast vera í minnihluta og
þeir, sem stækkun vilja, í meiri-
hluta.
11. Þórður P. Sighvatsson, rafv.
12. Kristján Hansen, biÆréiöastj.
13. Björn Skúlason, verkainaður.
14. Guðmundur SveinsBon, fnSltr.
Til stuðningsmamta
B-listans í Kópavogi
Kosningaskrifstofa B-Iist-
ans í Kópavogi er opin mánu-
dag—föstudag frá kl. 8,30—
11 e. h. on á laugardögum og
sunnudögum frá kl. 1,30 e. h.
til kl. 7 e. h. Sími skrifstof-
unnar er 16160.
Stuðningsmenn B-llstans f
Kópavogi eru eindregið hvatt
ir til að hafa samband vcð
skrifstofuna og veita henni
þær upplýsingar, er aö gagni
mega koma.
Þeir, er kynnu að verða
fjarverandi á kjördegi, eru
minntir á, að kjósa strax hjá
bæjarfógetanum í Kópavogi.
Herðubreið
austur um land tii Vopnafjarðar
hinn 15. þ. m. Tekið á móti ftutn-
ingi til Hornafjarðar, Djúpavogs,
Breiðdalsvíkur, Stöðvarfjiarðar,
Borgarfjarðar og Vopnafjarðar á
mánudaig. — Farseðlar seldlir á
þriðjudag.