Tíminn - 21.01.1958, Blaðsíða 7

T Í MINN, þriðjudagiim 21. janúar 1957.
Akureyringar byggja íhaldinu út!
Samningur þriggja ílokka um stjórn og rekstur bæjarins, bæjar-
stjóri þegar ákveðinn, togaraútgrðin tekin úr höndum íhaldsins,
merkileg þáttaskil í sögu höíuðstaðar Norðurlands.
Á taagardaginn undirritutiu 3 efstu menn á framboSslistum stjórnarflokkanna á Akureyri samning um
stjórn bæjarins og framkvæmd brýnustu verkefna aÓ kosningum loknum. Meb samningi þessum eru
þáttaski! í sögu bæjarins; valdatímabili íhaldsins er íokiÖ, bæjarstjóri ekki lengur af því sauíahúsi,
togaraútgeríin vertíur tekin af íhaldsforustunni og iögí undir umsjá bæjarins og hins nýja meiri
hluta, brotií er upp á nýjum málum og um leiÖ lögíi áherzla á aÖ auka hagsýni i rekstri og eytia
sukki og óreitJu.
Stjónunálaflokkansir þrír, sem
að samningnum standa, hafa mik
inn á meirihluta á Akureyri og
má þri telja fullvíst að samning-
urinn verði staðfestur í kosning-
unum.
Það, sem einkum hefir þjapp-
að sfjðrnarflokkununi sanian til
þessarar sámningagérðar er fjár
hagsvandræði togaraútgerðarinn-
ar og nauðsyn þess að forustulið
Sjálfstæðisflokksins hafi þar
ekki lengur ráð og völd, og svo
hin óbilgjarna stjórnarandstöðu-
stefna Sjálfstæðisflokksins al-
mennt, sem efld er af Morgun-
blaðsliðinu, og sú skemmdarstarf
semi í efnahagsmálunum, sem
unnin er af því og æstustu fylgis,
mönnum þess.
Samningur þessi vekur athygli
um land allt. Hann fer hér á eft-
ir í heild.
FrambjóSendur Aiþýðubandalagsins, Alþýðuflokks-,
ins og Framsóknarflokksins á Akureyri við bæjarstjórn-
arkosr.ingarnar 26. janúar n.k., hafa orðið ásáttir um
að hafa samvinnu sín í miili að kosningum ioknum um
sfjórn bæjarins, hverjir eftir því brautargengi er kjós-
endur veita þeim þar til. Með þetta fyrir augum hafa
frambjóðertdur flokkanna komið sér saman um val
bæjarstjóra, forseta bæjarstjórnar, nefnda og helztu
verkefni, er brýnust verður að telja til úrlausnar.
Það er sameiginleg skoðun þeirra að nóg og ör-
ugg atvinna sé undirstaða velmegunar bæjarbúa
og því sé fyrsta og brýnasta verkefni nýrrar bæj- -
arstjórnar að koma rekstri togaranna í bænum
á starfshæfan grundvöll og telja það óumflýjan-
legt að bærinn taki rekstur þeirra að öllu leyti
í sínar hendur, eigi þá og reki og fái rekstrin-
um nýja forustu.
Byggingu hraðfrystihússins verði hraðað svo
r.em framast er unnt.
í Öðru lagi munu fulltrúarnir, er kosningu hljóta,
beita sér fyrir
framgangi byggingar togaradráttarbrautar. Að
fyrirhuguð ríkisútgerð togara verði staðsett á
Akureyri og stuðlað verði að þeirri þróun að Ak-
EFTIR HELGINA
ureyri verði í vaxandi mæli innflutningshöfn
fyrir byggðir norðanlands, m.a. að byggt verði
á vegum hafnarinnar vörugeymsluhús og með því
að fá því til leiðar komið að afgreiðsla innflutn-
ings- og gjaldeyrisleyfa fari hér fram.
Að öðru leyti munu fuiltrúarnir telja sér skyit að
stuðla að vexti og viðgangi þeirra atvinnugreina, sem
þegar eru reknar af hagsýni og ráðdeild í bænum og
efía nýjar tií vaxtar.
Um framkvæmdir í atvinnumálum verði haft sam-
ráð og samvinna við verkalýðsfélög bæjarins. Þá sr
það sameiginlegt álit frambjóðenda þessara flokka, að
skipulagsmál og gatnagerð bæjarins verði tekin fastari
tökum tif úriausnar en verið hefir og þá ekki sízt í
þeim bæjarhlutum, sem fram til þessa hafa verið af-
skiptir og þörfin er mesf.
Frambjóðendur lýsa yfir stuðningi sínum við rann-
sókn á möguieikum til hitaveitu í bænum. Þeir ielja
sjálfsagt að bæjarfélagið stuðli að eflingu skóla í bæn-
um og bættum húsakosti þeirra eftir því sem geta er
fyrir hendi og þeir líta svo á, að bygging vist- og
hjúkrunarheimilis í bænum fyrir aldrað fólk sé aðkatt-
andi. Einnig bygging félagssheimilis og minna á þá
staðreynd, að bæjarstjórn sú, er situr næsta kjörtíma-
bil, undirbýr með störfum síaum 100 ára afmæli bæj-
arins.
Frambjóðendum fyrrgreindra flokka er hins vegar
Ijóst, að allar framkvæmdir verður að miða við
íjárhagsgetu bæjarfélagsins og telja því ástæðu-
laust að birta ýtarlega skrá um verk, sem vinna
þarf, enda skiptir mestu að vinna þau vel og x
þeh’ri röð sem nauðsynlegt er og með þeim hætti
að fjárhagsgetu borgaranna sé ekki ofþyngt.
Undir þetta rita þrír frambjóðendur Framsóknar-
flokksins og núv. bæjarfuiltrúar, Jakob Frímannsson,
Guðmundur Guðlaugsson og Stefán Reykjalín. Fyrir Al-
þýðuflokkinn Bragi Sigurjónsson, Albert Sölvason og
Jón M. Árnason og fyrir Alþýðubandalagið Björn Jóns-
sors, Jón Rögrtvaldsson og Jón fngimarsson.
DON QUIJOTE SKRIFAR:
Á þe&sari öld mikilla og
alMiða framfara, verður
ekki sagt að umbreytingasam't sé
í matargerð á íslandi. Það má
segja að malargerð frá upphafi
vega tfl vorra daga, sé í finun
stigum. Frummaðm-inn mun hafa
étið faxíu sína þar sem hann
náði henni. Næst geris't það, að
hann fer að bera hana heim og
éta hana þar. Þriðja stígið var að
maðurnm fór að geyma fæðu sína
og kæsa hana og er það stig enn
við iíði hjá mjög frumsitæðum
þjóðum. Fjórða stígið var að mað-
urinn hóf að sjóða fæðu sina og
er það' ker*fi enn í fuilum gangi
með -sár&lMum. breytingum.
Fimmta stigið er svo malargcrð,
þar sean soðningarvatnið er ekki
lausn a33ra Muta, haldur steiking
eða böikim matarin.s á þann hátt,
sem við þekkjum iitið til, en verð
ur tviimæfl.dlaivst að teijjast til
þróuðustu aðferða við tilbúning
annars en hráfæðu.
TRÚIN Á SOÐNINGUNA
l*&gar frá.eru taldir þjóðar-
réttir eins og hangikjöt,
'Slálur, súranatur ýmiskonar og há-
karl, þá er matargerð okkar íis-
lendniga haria bágborin. Fiakur
er nær aldrei á borðum öðru vísi
en soðinn m.eð soðnum kartöflum,
og sé brugðið út af þessu soðning
arkerfi, er varla um annað að'
ræða en forsteikingu og síðan helt
vatni út á á eftir, til að sjóða.
Það virðist ekki vera nein smá-
ræð’s tröMatrú, sem hór er höfð
á soðvafcairru. Þá eru hinar svo-
nefndu steikur, sem hér eru born-
ar fram i veitingahúsum og
heimahúsum ekki annað en soð-
ið kjöt, sem hefur verið bakað
lítilsháttar í feiti, áður en hað er
soðið í vatni. Yfir þetta er svo
helt misjafnlega þykkum mjöl-
sósum, en kartöflur eru undan-1
tekningariaust soðnar, þótt það |
verði alltaf að teljast með hæpn-
ari matreiðsluaðferðum hvað þær
snertir, einkum hér, þar sem þær
geymast illa.
HVAÐ KENNA HÚS-
MÆÐRASKÓLARNIR?
Húsmæðraskólar eru nokkr
ir í landinu. Þar er töluvert kenn
arailið og forustukonur þessarra
tegundar kennslu vilja láta taka
fulit tillit til sín. Samt virðist sem
í þe.-sum skólum. sé mest áherzla
lögð á kökubakstur og borðskreyt
ingu, en minna hirt um undir-
stöðuna, þ.e. sjálfa matargerðina.
Kona úr nýtízku húsmæðraskóla;
hefur alveg sania hátt á og for-
mæður hennar í aldaraðir: hún
sker fiskinn sundur og hendir hon
um i pottinn og mauksýður hann
og isömu útreið fá kartöflurnar
og lcjctið í flestum tiifellum. Nú
tkyldi enginn halda að ekki væru
til aðrar aðferðir við að elda mat.
Það imá vera a'ð soðningarkerfið
sé fyrirhafnarminnst, en um leið
er það áreiðanlega leiðigjarnasta
matargerðin. Matartilbúningur er
list og ber að skoðast í því Ijósi og
þannig ber að kenna hann. Soðn-
ingarkerfið er aítur á móti gott
fyrir ketti.
Stórmál fyrir atvinnuvegina, að
breytt sé til í stjórn bæjarmálanna
Órei^a í fjármálum og stjórn höfu<$sta$aríns
sýkja efnahagskerfi'S og lama a^alatvinnu-
vegina
REYKJAVÍK sem heild er
stærsti hagsmunahópur þjóðar
vorrar. Verður því elkki neitað,
a'ð það, sem gerist í efnahags-
lífi borgarinnar er í dag einn
höfuðáflvakinn í ýnVu'm þeim
straumum, sem nú eru uppi í
fjárhagslífi þjóðarinnar. Það
hlýtiu’ því að hvila að verulegu
leyti á forystu hæjarmálanna
hvers eðlis þær hræringar
verða. Sé fjárhagskerfi borgar-
innar og þá um leið borgar-
anna í ólestri, hlýtur það að
snerta hvert mannsbarn i land-
inu, þótt óbeint sé. Þær öfgar,
sem þar koma fram í meðferð
fjár og öheilbriigðri fjárfest-
ingu, lenda fyrr en varir á höf-
uðatyinnuvegum þjóðarinnar,
annað hvort sem bein eða
óbein skattheimta, eða bllátt
áfram sýking á efnahag'skierfi
atvinnuveganna, ncma hvort
tveggja sé. Óreiða í fjármál-
um og s'tjórn höfuðstaðarins
eru því fyrst og fremst vand-
ræðamál atvinnuveganna, eink-
um þeirra, sem eru höfuðbjarg-
ráð þjóðarinnar: Landbúnaðar,
fiskveiðar og iðnaðar. En öfg-
arnar, sem ríkt hafa í fjárfest-
ingu og fjárreiðum Reykj’avík
ur, saimfara því .sukki með fjár-
muni almennings, sem í kjölfar
þess hefir siglt, hafa orðið at-
vinnuveguniim þyngs'tar i
skauti við að draga írá þeim
fj'ármagn og mannafla.
ÉG TEL því, að það sé eini-
mitt í dag stærsta mál atvinnu-
veganna, að breytt verði uan
^ starfsháttu og stefnu í stjórn
bæjarmálanna í heil'd. Reynsl-
an virðist vera búin að sanna
ótvírætt, að engin von sé slikra
breytinga, nema vinstri flokk-
arnir sigri á sunnudaginn, og
þó því aðeins, að þeir að sigr-
imum unnum beri gæ'fu fil f-ulfs
samþykkis um að setja hærra
drengskap en öusifmennsku í
rekstri opinberra m'ália. í því
trausti, að svo megi takast,
mun ég setja x við B-listann
n. k. sunnudag.
J. G.
I
Á víðavangi
Flóttinn frá bæiarmálunum
Það einkennir nú meira mál-
flutning íhaldsblaðanna en nokk-
nð annað, að þau reyna fyrir alla
muni að komast hjá umræðunx
um bæjarniál Reykjavíkur. —
Reykjavíkurbréf Bjarna Bcne-
diktssonar á sunnudaginn, var
t.d. giöggt dæmi um þetta. —
Meginefni bréfsins fjallaði un*
fólk, seni hefði orðið háaidrað,
! og Trann»e greifa, en að lokuns
voru svo eldgamlar limimur unt
S.Í.S. og Steingrím Hermanns-
son. A bæjarinálin var sama og
ekkeri niinnst. Bjarni gerir sér
bersýniiega Ijóst, að ekkerí eir
nú hættulegra íhaldsmeirihhitain
um en að umræður fari frani
um bæjarmálin og Iiann verffii
clæmdur af verkunt sínum.
Kjósendur ættu Iiinsvegar að)
geta vel ráðið af þessum fló’tta
, ihaldsins frá umræðum uin bæj-
anuálin, hver málstaður íhalds-
meirihlutans raunverulega er.
Það er vissulega elcki hvatning
um að framlengja völd viðkom-
andi flokks, þegar hann þorir
ekki að ræða verk sín.
Gömul grýla !
Flótti ílialdsins frá umræðunt
um stjórn Reykjavíkur, kemur
þó seimiiega greinilegast fram »
því, að byrjað er að hampa alls-
konar grýlum íil að draga at-
hygli frá bæjarmáluniun. Helzía
grýlan er sú, að stjórnarflokkara
ir Iiafi ákveðið að setja eftir
kosningar ný húsaleigulög, sent
þrengi mjög rétt húseigenda. Tit
að gera þessa grýlu sennilegrf,
er vitnað í tillögur, sem Haunes
Pálsson og Sigurður Sigmunds-
son hafa gerí, áii samráðs viðf
flokka sína og algerlega á eigin
ábyrgð. Þessar tillögúr reyna f-
haldsbiöðin svo að eigna stjóraar
flokkunnm! Það hefur lengi
verið kunnugt, að Hannes Páls-
son hefur liaft aðrar skoffanir
en Franisóknarflokkurinn varcj
andi húsaleigulöggjöfina, og er
svo enn. Af háifu Framsóknar-
fiokksins hefur þessum tillöguni
Hannesar og Sigurðar verið eiit
dregið hafnað, eins og öðrum til
lögum uin að þrengja sjálfsagð-
an rétt húseigencla.
Það er annars ekkeri nýtí, a<í
íhaldið hampi þessari grýlu fyr
ír kosningar. Það hefur a.m.k,
haldið því frani fyrir þrennar
undangengnar kosmngar, að
andstöðuflokkar íhaldsins hafj
mjög rangláta húsaleigulöggjöf
á prjónunum! Þrautalendíng í-
haldsins nú er að grípa til þess
arar grýlu sinnar einu sinni enn,
Stjórnarkosningar
í Dagsbrún
Sjálfstæðismenn bera sig illa
eftir stjórnarkjörið í Dagsbrún,
þótt þeir reyni að tala borgin-
mannlega. Þeir höfðu reiknað
nieð, áð listinn, sem þeir stucldu,
myndi ekki fá innan við 1100
aíkv., enda liöfðu þeir haft
marga menn í þjónustu sinni til
áð halcla upp áróðri, sem meðal
annars fólst í því, að bjóða frani
margvísleg fríðindi, ef rétt væri
kosið. Uppskeran varð ekki
meiri en sú, að listinn fékk 830
atkv., þrátt fyrir stuðning AI-
þýðuflokksins, eða 270 atkv.
færri en reiknað liafði verið með
á kosningaski-ifstofu Sálfstæðis-
flokksins. Horfur Sjálfstæðisf *
bæjarstj.kosningunum era ekk-
eri glæsilegar, ef ekki má betur
treysta uppiýsingum flokksfor-
ustunnar í sambandi við þær.