Tíminn - 29.01.1958, Blaðsíða 4

T í MIN N, miðvikudagúm 29. jaaúar 19i>9<
15
Loiidom -
staSið .um .stjónunóXasfeoða'air mín-
ar. Ég hief aldrel verið meðlimur
kommúnistefiofcksíns, en þessi ófyr
irgfeantega andúð, sem ég fékk á
nazistum eftir ttorgarastyrjölditía
"iá Spáni, var nóg til þess að meiri-
Mhluti íihaMsmanna tófc a3 ofsæikja
Frá því í 'StnSsSoks hafa mig. Ég vil ta'ka fram, að ég lagði
vissir aöilar í Noregi og ví'S- sterka áherzlu á, að Franco og
ar gert ítrekaSar tilraunir tíl m«nn hams hófu vopnaða uppreisn
gegn lögliagri stjórn iandsins, og
minmngu TCgna greing^ sem NS iét birta x
~ " „Fribt Folk“ og lýsti því yfir, að
Franco væri efcfci uppreisnarmað-
aS -ur, ssvaraði ég i tímaritinu „Veien
í Fnem“ «g benti á að NS fylkisstjór-
inn í Nord'Iand Sundlo ofursti,
sem einnig var sömu skoðunar,
túlkun hefir veriS honum vseri yfirmaður hinnar þýðingar-
mjög á móti skapi og raunar, miktu hafnar í Narvik, og krafðist
ekkert annaS en herfiieg.yf1 ;íliað frá'.
. , .... . ” tfllfti td þess aisband>s,.sem nu rxk-
mistulkun a lífi og starh ir { Noregi, get ég ekki varizt
að notfæra sér
skáldsins Nordahl Griegs til
pólitísks framdráttar. Nú
hefir komið á daginn,
Grieg hefir látið í Ijós á eft-
irminnilegam háít, að þessi
skáldsins.
-Þetta 'kemur skýrt fram í bréfi,
þeitT.i úhgeun, ,að þeir Narðmenn,
sem d-ýrfcuðu Fra-nco og u-su fyrir-
•stjórn Spáoar, halfi leynda sam-
eerá Gri-e-g ritaði vorið 1943 tií istjórn Spánar, hafi lyenda sa-m-
Sv-e-n Nielsen, sem átti sæti í.-stöðu með Quisíing og böðlaveid-
norsku ú-tlaigaetjórnínni í London. i inu, sem inú rikir í Noregi. Ég va-rð
•I hréfinu -ræðir Grie-g uxn pól-itíska | fyrir heiftartegum árás-um vegna
afstöðu isína á stríðsárunu-m og fyr-jþees, að ég gaf út tímaritið „Veien
ir -stríð. Þ-etta er hvorkt meira né | Frem“, en ti-lgaogur þess var að
-minn'a en pólitísk erfðas'krá frá ; v-ara norsku. þjóðina við nazisman-
h-endi skáltí'sinB og Mjóðar endur- u-m og iþó einfcum vtö systurflofck
sögð á þes-sa teið: harts í Noregi, NS. Ég skírskota
— Ein-s cg þér vitið, þá s©gðuð'tu aufcaútgáfu a-f ritinu, þar sem
iþér á fundi, sem ha-ldinn var sumar ég fletti ofan af svikara-klíkunni í
ið 1940, að ég ætti ekfci að f:á að.Noregi. Þatta vafcti mi-kla beiskju
fcoma fra-m í útvarpinu fií .að iesa : Og gagnry a:. Aufc Quisiings benti
(kvæði fyrir -norsfcu þj-óðina. Þessari, ®g sórstafclaga á Prytz, Jonas Lie
yfirlýsingufýlgtíu nofckur vefl' válin °® -tMetmisa ‘Sém stóðu á baik við
iorð í minn -garð. Sg sfcrif-aði -yður studtíu flofcidn'n fjárhagsíega,
og bað vm sfcýring-u, en sú beiðni Eokbo og Conrad Langgaard.
var efcki tekin tiil greina. Þér fóruð fesk straK. t.il-kynnia-gu frá
síðan til Am-erfku og ég til íslands. málafærslumanni Langgaards u-m
En þar sem ég hef stöðugt fengið,að mér muadi stefnt fyrir
að 'blusta á bergumá-lið af svívirð-i uraoiæJianira, en réttar- ___ _ _ ..
ingunum, sem þár létuð yður út “m Þ» sem ar, sem nii á
xmina far-a, hefir mér dottið í hug, í'hann neyddiist tix að viðurkenna, að London, að.bet
að yður væri ndfckur fróðieikur .að -®S hæfði á réttu að staadia. Lan
jgreinargerð um það, sem ég hef Saar‘:t
itékið mér fyrir hend-ur og sam-
að senda
var nýbúinn
-Quiisling 5000 krónur.
' Baráfcta mín gegn nazismanum
og NS í þessu-tímariti kostaði 8000
krónur, sam ég greiddi úr eigin
v-asa, þótt úr iitíu hefði að spiia og
hún fcostaði miktnn tíima, sem ég
hefði freœur 'kosið að verja til ann- hefir v-erið ieyst undan okinu.
arra ri-tstarfa. Ég er orðinn þreytt-| (Ég :hef nú í þrjú ár, allt fdá
ur á því, hr. "áðherra, að láta rifa: stríðsbyrj-un, reynt að . sameina
mtg niður a:l m sökum. j Norðtaenn; ég er dauðþreyttur á
Skáltís'kapui ai-inn verðu-r að . þeim, sem aliita-f reyna að sundra
dæm-ast af m-önnum, sem bera skyn \ og ég fcef ei-nis og þér munuð sfcilja,
á sHka hhiti og vís-a ég þar til ým- 'miss-t þolinmæðina).
issa norrænna gagnrýnenda. En
hvað við kexnur teifcritinu „Vor ære
og vor magt“, vil ég tafca f ram, að
boðskapur þes-s felst I þeirri hug-
mynd, að ekki sé sæma-ndi fyrir
neina stétt í hkrtlausu landi að
ha-gnast á -s-tríði og þjánmgum ann-
arra og að meirihluti norsku þjóð-
arinnar muni nú-vera þeirrar skoð-
unar.
Að síðustu víl ég fara nofc-krum
orðum uta afstöðu mín-a tii finnisk-
rús-sneska stríðsins. Eftir Munchen
sáttm-áiann, þar sem eitt Evrópu-
iandanna var hlu'tað í sundur gfegn
vilja sínum, famnst mér, að barátta
m-ín og annarra fyrir gagnikvæmu
öryiggi væri unnin fyrir gíg. E-n
Marichen-.s'áttmá lirtn vakti þá mi'kla
hrifningu í ..Ttdens Tegn“ og „Aft-
enposten“. Ás-tandið í Evrópu var
einis olg í fru-mskóginum, hver og
•ei-nn varð að sj-á um sig sjálfur.
Eftir. heim'sstyrjöidinia l'eit ég að
vísu á Eússland se-m andstöðuriki
fasiemans og á Finnland sem það
ga-gnstæða, en það sem mér lá
þyngst á hiarta mitt í þessum átöfe-
um, var Noregur. Þegar mér var
borið á brýn í daigblöðunum, að
ég hefði ekki samúð með finnsfcu
þj'óðinni, s-Varaði ég, að Noregur
ætti hug -minn allan, nú sem áð-
ur. Þetta vafcti einnig mikla
gremju.
Ég hef punfctað þetta niður til
þess að þér, -hr. ráðherra, getið
áttað yður á því. Ég faef engan
áh-uga fyrir yfirlýsingu frá yður
um að þér haldið ékki að ég sé
sviikari; það væri -það sfcoplegasta,
sem ég gæti hugsað mér. Þér sner-
uð yður heldur ekfci ti'l mín, þegar
þér lýstuð va-ntrausti yðar á mér;
þér völduð tækifærið, þegar ég var
efeki viðstaddur. Ég vi-I láta yður
v'iita, að ég er -efcki þeirrar sfcoðun-
marga talsmenn í
betra sé að eiga nazist-
í'sfea en and-nazistíska fortið og ef
þetta ríkj-andi sjónarmið verður
með einhverjum hætti notað fyri-r
kvarða á stanfsemi m-ína, vil ég
fara þes-s á l-eit, að það, s-em ég
h-efi -g-ert og það, se-m mér er-nú
gert á móti, verði lagt undir dó-m
nors-ku þjóðarkmar, þegar landið
gasljaraimi a
kvæmt áliti yðar hefir gert mi-g
óverðug-an tíl að tala til þjóðarinn-
ar á tíeyðarárumim. Um he-rþjón-
uistu -mína iskal ég taíka friam eftir-
farandi:
Árið 1921 var óg fyrir ful-It og
allt leys-txjir frá herþjónustu ve-gna
luitígtíabólgu, en þ-ar s-em mér
fannst ?.ð maður í minni -stöðu yrði
að taíka þátt í lífi þ.jóðar sinnar,
•einnlg á þann hátt. þá sótti ég árið
1927 til varnarmála-ráðuneytisins
um að fá að gagna berþjónustu
tíg var þá orðinn friskur af þessum
isjúfcleifca. Ég fcomst í Aitia-her-
deildina og var s-endur tii Finn-
tm-erkxxr í öfctóber 1939. Þar sem
ég hlýðn'aðist skipunum og gegndi
ihieíþjónustu, fyrs-.t i Alta og -síffiar
í Fasvik meðan hernaðarátiöfc fóru.
frarr, míl'li Finna og 'Rússa, bá aot-
uðu ndktferir nazista-bl'aðiamemn
tæfci-færið til að gera mig tartryggi
1-egaa. Það er ekfci niauSsyntegt nð
bentía á þá, en það- -mun veðra benst
:á þá af öðrum -ástæðum og þeir
inunu Mjóta &inn verðskuldaða
dóm.
Allan þann tírna, sem ág var {. , ... r •
Alta-’íerdei'ídiTini, hef ég fengið jlas upp arsrerkmnga og skyrði þa. A annu var komið upp
beata vi-tnisvurð frá yfirmönnum; skósmið'averkstæði Steinars Waage í húsakynnu.m félagsins
mínum. Eg-gaf mig ft-am u-m œorg- og byggð til þéss viðbót við'bílskúr. Taidi formaður, að þarna
uninrx þann 9. aprfl og það
einr.ig geta þess, að ég faef reynt
að -kynna mér -herniðaraðgBrðir af Æfiaga3toð ,var rekin m
eigin raun, ef til vúl fæmur en ^ Qg -áður Qlg veittar al(Ls
a-ðr.r norster herm-enn. Eg var atta g 404 æfingameffieerðir fyrir fötl- inu 1958 fcr. 353.438,21. Ágóði af
imanuði i Kina og s-ex a Spam, það, ^
er að eegj-a í fra-mstu víg-ií-nu.
Viðvíkjandi ,rfortíð“ minni við
útvarpið er mér e'kki kunnugt um
tíeinar deilur um f-ramfcomu mína
þar. Þegar þér lögð-uð til að mér
isfcyldi n-eitað um aðgang að hljóð-
nemanarn, bafði ég að-eins einu
á árim
Esksirarkalli veUur þó' |jví a'S íélagilS g©tur
ekki færi ét siarfssvi'S sitt sem sikyMi
Aðaífundur Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra var haldinn
að Sjafnargbtu 14 í Reykjavík sunnudaginn 19. þ. m. For-
maður félagsins, Svavar PáLsson, flutti skýrslu stjórnar og
ma j hefði náðst mikilsverður áfangi í starfsemi félagsins.
m-erktu leldspýtu-atoíkíka-na kr. 437.
642,14 ,og ágóði af síimafaappdræftt-
börn og lunglinga. Rafcstrar-
i halli varð -fer. 552.521,42 á rekstri
stöð.va.rfaaar og taidi formaður iqs 30. -sept. 1957 naim sfev. reikn-
þa'tta vera aðalíá'hyggjuefni ráða- iag.um fcr. 2.374-864,07.
aif símáhapptírætti 1957 mun vera
tam 500 þús. fcr. Hrein eign félagis-
'ma-nna ifáíig.sinis -eias og nú standa
isáfcir. Fij'ájrtsT-nun iféifei/gsims fer
að vierui'egu teyti til þeas að greiða
Þá fóru fram feotsningar í stj'órn
o-g fraimikvæ'mdaráð. Úr stjóminni
áttu að ganga Svavar Páássoa for-
en það ^ völdur niaðu-r oig B-jiörn Knútsson gjald-
keri ,og voru báðir endur&O'snir.
Varafonmaður- var -endurkjörin-n
F-riðfinnur Ólafsso-n o-g varagjald-
feeri Balidur. Sveinisison. í -Fram-
sinui komið fra-m í ú-tvarpinu! rðlcstrarhaliaría f ,
heirna á s-iðastlið-nu ári. Það -var}*vl' a? -Magið ptur efcfci íært
þegar ég las fcvæðiffi „f dag staar; U:" mct eLtti vonlri
fla-g;tangen nögen“. .Ég fíufeti þetta i stan<fa tlL'
fcvæði s-em norekur hermaður í út- j Haufeur Krtetjánfflson 1-æiknir gaf
■vfarpið í Trom-sö þanr. 17. maí .1940. gíðan otetta Aýriu u;m s-tanfsemi fevæimdaráð voru end-urikösnir: Dr.
Og ég mun að striði ldknu bið'ja • æfingaBtöðvarinnar sil. stanfeir. ! Björn Sig-urðason, K&Idum, Sigríð
monsfcu þj-óðitíia að svara því, hvort | HeLtdartekjiur féiagsinis niáimu' ur Baohmann, hjúkrunankona,
þetta hafi verið gild ástæða til, kr. 933.751,03 á reikningsiárin-u 1. Haufcur Kristjá-œsson, læfcnir,
þess að mér var meinað að tala. | okt. 1956—30. sept. 1957. Aðal- Sveinbjöm Finnsson. fraimkv.stj.,
Það er rétt, að mifcill styrr hefir tekjuliðiwo ru ágóði af gloUi -Haufeur-fN»riteiiSs9©a,.-.banlkastjúri.
i... : _ . .
broddinutm; það er efefcert búiði
til við sfcrilfbo-rðið elíegai?
JÓiMAS ÁRNASON: VETUR-
NOTTAKYRRUR, 1957.
Fyrir nofckru var útblutað verð
-lauauim úr isérstökum sjoði rifc
iisiitvarpsinis seim ætilað er að
stytlfcja riiKhuSunda til utanfarar
-s-vo iþeir :megi auðga anda sinn
og teggjast dýpra í hugs-un sinni.
Að þaasu sinni hlntu verðiaun
LcÆtur Guðmundission b-laðamaður
cig Jónais Árnason rithöfund-ur.
Efeki trays-ti ég imér tiil að dæima
um' ibólkmienntallegit giíldi Jóns-
miassun-æturmar-traðar á FjallLttu
tislga, Ihún ler ein þeirra ibóika
-ssm Ifram-tiðin ein getur skorið
-úr uni livort sé ódauðlegt lis-ta-
vierk eins og -útgefendur vilja
vera llláta. Öðru imáili gegnir -um
Jónais Árnason, það er óhæ-tt að
-spá verlkum hanis danigiMifi. Itann
er eir.a þeirra. sárafáu höfunda
sam nú i^krLfa lá ísiandi ®em snert
ir isvo við fcviku ma-nnlíifsins að
maður finnur sitt eigið hjarta
s!Lá í tátot við þennan Skáldslkap,
finnur að ihér er hl-uatað eftir
taktinuim í isrjlálfu þjóða-rbjartanu.
Ha-nn á ienn marg-t ólært uim form
og stit, frásögnin er stunduim
faöimiulauis og óstýriLá-t, hcfundur
beitir ekki nógri takmörfcun og
agar taál sitt -efe'ki nóg, það er
þó ididki af sfkorti á smeikífeviisi
heltíur af þvi að þrýstingurinn
að innan er svo þungur o-g mi!k
itlíl. að ihöfundur á exifiitt með að
vdlja og hafna, gullfcornin
-streyma f-ra:m áf svo stöðugum
iferafti -að enfitt er að neita
noklkru þeirra -uim rúm -á pappfrn
-u,m. Það er sjálf ólgandi upp-
-sprebta imanniILfisins seon er 8á
brunnur er höfundur eys af,
salita sj'ávarins og anga-n inoisa-
þúfunnar er sö.n n og hrein, mað
ur 'slkyajar Ihana í vitum sér og
fi-naur -óisviifciS -bragðið á tutíg-u
-sótt í orðabæikur og raðað Gam:aa
eirus og gilyBvarningi í sýni-ngar
glugga. Þetta er raunveruítegt
fólk sem sitíg-ur fram á síðuiat
þessarar bókar, efcki öálfræðiiteg;
veifc-imiðj-uvara ©ftir viðurkenad
um kókkábófeum, það er rauaveru,
'l-egt fólk -eins .og irnður hittif
dagllega, fetenzifet ifólk undir ía-
lenzikuim Éjöllu'tn.
ÉG TEK af handahófi tvæ?
frásagnir og isögur í isíðust-u b-ite
Jónasar, -Eitt sfcot á öræifum Oig
Skrín. Frásö-gnin aif hreindýra
veiðum, við fýlgj-umst með veiði
imanninum aif fádæma spenniagi1
viðureign faans við dýrin er eitt
af Iþví bezta isem skrifað hiaifijr
verið á líslenziku af þessu tæi. Frá
-Sögnin er látla-us, hóiEleg og eia-
föld í isniðum é ytra borði e:a
marg.siu-ngin og djúp ©f maður
staldrar við til að fa-onfa ofaaí
hýlinn. Þarna beitir Jónas siiíl
brögðum af ismiéfcfcvísi og lag-ni,
-takið tiil d-æmiis eftir refnum og
felukikunni. Og (hreintairfuriaai
gamii hefir í þann imund sem
hann ligg-ur daður oig iSundurMu-t
aður í móanum öðlast svo rí'ku,
legt líf í ihuga tesandanis að éfelc
ert dkot <úr 'by-ssu veiði-manns -fær
grandað faonum 'lengur.
SÍÐ.AST í bólkinni er sag-art
Skrín. Œíún :er bezt foyggð af :þgkn
s'ögum er enn faatfa feoraútS úic e£t
ir Jón-as, hnitmiðuð og hvergí
orði afa-iikið eias og homiitn hæífc
ir þó stundum við í frásagnar
'gleði sin-ni. Ekmig -þar tefest .hSfi
undi að gera söguna svo spe.an-
andi að lesandinn freistast til
að ifletta nokkruim folaðsíðum
franmfyTÍr siig af -éingkærrt *for->
(Framhald á 7 aíffiu)
ísknzkir bnmaverSir sækja
námskeið í Helskgfors
Brynjólfur Karlsson og Hermann BiörgvMssoa
kynntu sér helztu nýjungar á svi'SÍ branamálft
Undanfarin ár hefir Samband
inorræana brunaliðsmanna gengizt
fy.rir náms- og feynni-ngarviku, s-em
•haldnar hafa verið til s'kiptis í hötf-
uðborgum Norðurlanda. Hefir ís-
lenzkum brunaiiðsmönnum og ver-
ið boðið að senda þangað fulltrúa
o-g reyfcvísfeir brunaliðsm-enn seint
þa-ngað tvo þátttafeend-ur úr sínum
hópi nokkur síðastliðin vor. Þess-
ar r-ámsvikur hafa i senn verið
hinar gaignteg-ustu og ánægjuleg-
ustu. Þar hatfa ful-ltrúar norrænna
brunaliðsmanna haldið fundi um
áhugataál sín og stéttarmál, aufe
þess sem fLuttir hafa verið hinir
fróðliegustu fyrirlestrar u-m bruna
varnir og önn-ur starfsatriði, oft af
færu.stu sérfræðingum, nýjungar í
slökkvitækni og ný tæki, aufe þess
sem s'feoðaffar hatfa verið brunaliðs-
stöffvar og slökfevitæki. Hafa fuli-
trúar héffan þótzt sælkja þangað
margvíslaga þöfekingu, en þar fyrir
uta-n er þ-að viðurfeennt féiagslega
þroskandi og hvetjandi að kynn-
ast ertendum stéttarbræðrum,
starfiskjörum þeirra og starfshátt-
um.
Að þessu sintíi var nátasvikan
haldin I Helsirugfors í Finnlandi í
maímánuði dagana 13. til 18. og
sótt-u hana af hálfu reykvískra
islöfcícviliðism:anna þeir Brynjólfur
Karteson og Hermann Björgvins-
son og lögðu þeir af stað héðan
fiugleiðrs til Gautaborgar þann 11.
malí. Þar var tefeið á móti þeim
af fuLltrúum slöfefeviliðsmanna í
borgi-nni, er sýndu þeim margt
þar, meða'l annars slöfefevistöðina,
en daginn eftir þann 12. maí, var
förinni haidið áfram flugleiðis,
um Stoffckhóim til Heisinki, þar
sem formaffur slökkviLlðssamtak-
anna í bo.rginni beið 'þeirra á flvg-
vellin'um við þriðja mann og bauð
þá velkomna. Var þeim búin gfet--
ing í aðaMölcfcvistöðlnni á nieðaii-
mótið stóð yfir.
’Þann 13. maí hófst svo nátas-
vikan með virðulegri setninga'rat"
höfn. Þann 14. var síffan hlýtt fyrir
lestri magisters Rentanen uan
finnsfca Verkalýðssamfoandði, hlut-
verk þess og láihrif í finnsfcu þ.ióð-
félagi, og var það erindi allt hið
fróðlegasta. Því næst flutti aðstoð-
ar sTiökkviliðsstjórinn í Helsinki,
Virranen, fyrirléstur um nýskipu-
lag í fi'nnskum slöbkvistöðum, og
annar fyrirlestur var fluttur um
ný -brunavarnalög, sem Finnar hafa
komið á hjá sér. Lofcs var sfeoðað-
ur sikóli slökbvi-liðsinan'na fy.rir
uta nborgina, sem rúma-r um 80
nemendur. Slkólinn hefír starfað
t 22 ár og útsikrifáð alLs 2100 nsm-
endur. Þann 15. voru u-m morgun-
inn skoðaðar ýmisar verksmiðjur
og fyrirtæki í borginai, en síðan
gengið til fundar, þar sem hlýtfc
var -fyrirlestri um eidtfima 'vökva
og finnsk lagáálkvæði í sambandi
við þá, síðain öðrum um rannsó'kn-
ir á slökkrvitækni og loks þeim
þriðja um slökkvitækni og nýmséii:
á því éyiffii. Þann 16. hlýdd-u þátt-
tafeendur þrem fyrirlestrum; Kofck-
ola rífcisþingmaður ræddi uim
brunavarnir í borgum-. Antm-ann.
verfcfræðingur um slöfckvistarf og
takmahkanir hrunahættu, og l'ofcs
Vesihiisi S'lökkvilið>sstjóri um
slökkvitæiktí i í sambandi vitf
bruna í tmfourhúsum, en að fyrir-
lestrum lóknum voru &koðaðaJ*
brunavarnir í benzinbirgða3töðv-
um ESSO. Síðásti mótsdagurími,.
(Framhald á 8. síðu).