Tíminn - 21.02.1958, Síða 2

2

TÍMINN, föstudaglaa 21. februar 1958»
Rússneska alfræðiorðabókin ieíar
upp
og ávirðingar Stalíns
Fréttaritari New York Herald
Tribune í Moskvu sítnaði blaði
'sínu eftirfarandi hinn 16. febr.:
Setning bnnalSarlíings
(Framhald af 1. síðu).
ið og ræddi oin vamdauiái land-
búnaðarins í dag, emkum þau
• er snerta sölu á landbúnaðarvör-
um til útlanda og hina vaxandi
landbúnaðarframleiðslu hér á
landi og livaða ráðstafauir væri
lieizt að gera til þess að fram-
leiddar yrðu helzt þær vörur,
sem færastar eru í samkeppni
á erlendum markaði.
: Laádbúaaðarráðherra kvað
Vandamál landbúnaðarins mörg nú
sem einatt áður, svo mörg að þau
yrðu ekki tali.it í stuttu ávarpi
íkvað þá rædd. Hann kvaðst þvi
vilja -minnast á eitt þessara vanda-
mála, sem nú ylii mi'klum áhyggj-
um.
Með vaxandi framleiðslu væri
það orðið eitt erfðiasta viðfangs-
efnið að selja það, sem ekki væri
m.arkaður fyrir heima. Vegna dýr-
tíðarinnar hér á landi, væri er-
lent verð ekki sambærilegt, og til
þess að forðast skakkaföll hefði
ríkið látið landbúnaðarvörur
njóta sömu úfflutningsuppbóta og
sjávarútvegurinn hefði notið. En
það dygði ekki til'. Þó væri ljóst,
að hagstæðara væri að selja dilka-
■kjöt úr landi en mjólkurvörur. Það
væri því mikilsvert að haga land-
ibúnaðarframleiðslu svo, að þær
vörur, sem ekki væri markaður
fyrir hér á landi, væru þéirrar
tegundar, sem hagstæðast væri að
selja erlendis. Ef fríverzlunarmál-
ið svonefnda kæmist í framkvæmd
.'Og íslendingar yrðu aðiiar að því,
sem vafasamt væri þó enn, mundi
það hafa mikil áihrif á útfiutning
landbúnaðarvara. Þess vegna
kvaðst hann hvetja búnaðarþings-
fulltrúa til að kynna sér það mál
tallt sem bezt, jafnframt því sem
þeir ræddu útflutningsvandamálið.
Hann ósikaði og búnaðarþingi
igóðs gengis og fansætdar í störf-
um fyfflr landtoúnaðinn og þjóðar
heildina.
Foraeti féilagsiinis þakkaði ávarp
landibúnaðarráðherra, og var fundi
síðan slitið. Nassti fuindur er kl.
9,30 árdegis í diaig, og verður þá
málastkrá þinigsins löigð fram.
Ráðstjórnin hefir nú loks, að
því er virðist, kveðið upp loka-
orð sitt um Stalín og Stalínism-
ann. Hún talar lilýlega um Stal-
ín sjálfan en vísar stefnu hahs
á bug, eins og húu sé uppfinn-
ing óvina kommúnismans.
Lokadómurinn var birtur í 40.
bindi alfræðiorðabókarinnar rúss-
nesku, en frestað hafði verið að
gefa það út í. tvö ár meðán út-
gefendurnir veltu fyrir sér vanda-
málinu um Stalín. Öll bindin aft-
ur að þvi 49. höfðu komið út um
það leyti sem 40. bindið sást fyrst
í bókaverzl unum. Það var útgef-
endunum nokkur huggun í vand-
ræðum þeirra, að þeir skyldu geta
aukið nýjum kafla um hugleikið
éfni’ inn í bindið — kaflanum um
SPUTNIK.
Stalín urðu á mistök á síðari
árum, sum alvarleg, en það myndi
vera afbökun sögunnar að tileinka
ölium valdatíma hans mistökin,
sem urðu á sáðustu árum hans
löngu stjórnartáðar, segir alfræði-
bókin rússneskum lesendum. Hún
segir að allt til ársins 1934 hafi
Stalín ekki gert neinar alvarlegar
skyssur, og greinin tekur einnig
fram, að margt af því sem katlað
sé Stalínismi sé gott og gilt. Orð-
ið Stalínismi sé uppfinning heims
valdasinnaðra. Herferð þeirra
gegn Stalínismanum sé ekkert
annað en barátta gegn verkalýðs-
hreyfingunni.
Misíökin eftir 1935.
Orðabókin segir, að Stalín hafi
orðið of þóttafullur með árinu
1935 og hafi þá fyrst farið að
verða á, bæði gagnvart kenningu
kommúnismans og í eigin hegð-
un. „Hann fór að trúa á eigin ó-
skeikulleik og fór að taka ákvarð-
anir án samráðs við æðsta ráðið“,
stendur í bókinni. Stalin hafi
borið of mikið traust til samnings-
ins við Hitler 1939, og það, á-
samt ágreiningnum við Júgóslavíu
eftir stríðið, hafi verið mistök
Stalíns á siðustu árum hans. Al-
fræðibókin segir, að þetta hafi
vakið þá spurningu, hvort per-
sónudýrkun og alræðisvald væru
óhjákvæmi'leg í kommúnísku ríki.
Þessu svarar bókin neitandi. Það
hafi árásin á persó’nudýrkunina
eftir dauða Stalíns sannað. Per-
sónudýrkun og kommúnismi eru
andstæður, segir hin mikLa alfræði
bók.
Fimm nýjar fiskiskútnr eyðilögðust
í ofsaroki við bryggjuna í Godthaab
Ney'Sarástamd me’Sal fiskimaiMia í Gó'Svon, —
brýrn þörf á hafuarger’S
Kaupmannahöfn, 20. febr. — Blaðið Berlingske Tidende
skýrir frá mikium efnahagsvandræðum manna í Góðvon á
Grænlandi. Réít fyrir áramótin misstu margir fiskimenn
í Góðvon aleigu sína í ofviðri.
Hörmuleg slys
af sprenginpm
NTB—20. febr. — 54 meun fór-
ust í brezka olíuskápinu Seistan,
er skipið sprakk við hafuargarð
við Bareineyju í gærkvöldi. Á
skipi-Tiu voru 12 brezkir yfirmenn
og 50 indverskir sjómenn. Skip
ið var með farm af spengiefni.
Er það sprakk, sökk einnig bát-
ur, sem lá við sömu bryggju, og
fórust þar 4 menn,
Yfír 230 mamns hafa látið lífið
við sprengingar í Austur-Bengal
á Iudlandi. Af sprengingunni
varð eldsvoði mikill í námagöng
um, þar. sem menn voru að starfi
og hefnr gengið erfiðlega að
slökkva eldinn- Enn er ókunnugt
um örlög margra. Vatnsflóð kom
einnig við sprenginguna inn í
námagöngin og varð það mörg-
um að bana.
í GóSvon er enain raunveruleg
höfn, og því eyðilögðust 5 nýjar
dýrar fiskiskútui- vig toryggjuna í
fárviðrinu. Síðan hafa þeir fiski-
menn, sem byg’gðu lífsafkomu sína
á þessum skipum ekki af neinu að
lifa. ÞaS er síðui- en svo auðvelt að
fá ný skip, og hið versta er, að hætt
er við að aagan endurtaki sig.
Þjóðþingmað’urinn Lynge hefur
skýrt frá, að hann m;uni leggja
vandamálið fyrir þjóðþingið, því að
bráðra úrhóta sé þörf.
Áætlanir um hafnargerð
Grænlandsmálaráðuneytinu er
1; ?st, hversu ástatt er, og fyrir
liggja áætlanir um nýtízkulega
hafnargerð i Góðvon. Einnlg er, og
hugsáð um að flytja fiskimenn úr
hinum iakari „plássum” til Góðvon,
sem œeð nýrri höfn gæti veitt sí-
auknum fjölda grænlenzkra fiski-
manna góða möguleika til afkomu.
B.T. endar greinina með því að
segja, að þegar Hansen forsætisráð-
herra og Lindberg Grænlandsmála-
ráðherra fari til Grænlands í sumar
mimi þeim gérð ræfcilega grein fyrir
nauðsyn þess að gerð sé ný höfn
í Góðvon. Aðils.
Isalagnir og samgöngutaíir
valda erfiðleikum í Dölum vestur
Elzti matSur sýslunnar borinn til graíar
í þessum mánutSi
Vatnsskorturinn
(Framhald af 12. síðu).
þær nægja til að bæta úr vatns-
skortinum í framtíðinni.
Virðist því allt benda til að
vatnsskorturinn verði enn um sinn
fcflutekipti bæjarbúa, og íhaldið
haldi áfram að bregðast sjálfsögð-
ustu. skyldu bæjarjdirvalda — éð
sjá bænum fyrir nægu heilnæmu
vatni.
Málinu var vísað til bæjarráðs
og vatnsveitunefndar méð atkvæð-
um íhaldsins ge^n. atkvæðum
minnihlutaflokkantia.
rn r •
1 unis
(Framhald af 1. síðu).
orsökin til mannránsins hafi verið
sú, að franskur herjeppi hafi ver-
ið sprengdur í loft upp með jarð-
sprengju í nánd við Remada. í
skýrslu Túnismanna er atburður
þessi talinn mjog alvarlegur. Seg-
ir þar, að franskir hermenn hafi
gert áihlaup inn í þorpið og ráð-
ist inn í opinberðr byggingar til
að ræna mönnunum þremur, sem
síðan voru færðir til herbúða
Frakka og yfirheyrðir. Sadok
Mokkadem utanríkisráðherra Tún-
is kallaði á sinn fund sendiherra
Breta og Bandaríkjamanna, gerði
grein fyrir atburðinum óg krafð-
ist að þessi árekstur yrði tekinn
til meðferðar, er málamiðlunar-
tilraunir hefjast.
Bretar og Frakkar ósammála.
Fregnir frá París og London
benda til, að Frakkar og Bretar
séu ósammála um, hvaða mál
skuli tekin fyrir, er málamiðlun-
artilraunir Breta og Bandaríkja-
manna hefjast í deilunni. Pineau
hefir látið svo um mælt í París,
að m'eðalgöngumennimir ættu
ekki að fjalla um öll mál, heldur
eftirfarandi þrjú atriði: 1. Setu
fransks hers í Túnis, 2. öryggi við
landamæri Túnis og 3. nýja samn
inga milli Frakka og Túnisbúa,
s®m önnur ríiki skuli ekki eiga
hlutdeild að. Skal þar rætt um
rétt Frakka í flotahöfninni Biz-
erte og framtíðarsáttmála miHi
landanna. — Talsmaður brezka
utanríkisráðuneytisins hélt því
aftur á móti fram, að stjórn sín
skildi tidiboðið um málamiðlun
þannig að sáttanefndin ætti að
fjalla um öll ágreiningsatriði, er
dregizt hafa Lnn í þessa deiiu, —
þar með eimjig flotahöfnina I Biz-
erte.
Frá Washington fréttist, að
Robert Murphy varauíanríkisráð-
herra hafi verið útnefndur fuli-
trúi Bandaríkjanna við sáttauni-
leitanirnar. Hann fer til London
á föstudag, síðam til Parísar og
Túnis.
Kærubréf.
Túníssitjórn hefir sent Hammar-
skjöld fjögur bréf með kærum á
Frakka, og er sitt efnið í hverju
bréfi. Hið fyrsta er um atiburð-
inn í Remada, annað um liðssafn-
að Frakka við landamærin, hið
þriðja um ástandið við hersjúkra-
hús í Bizerte, en síðasta bréfið
segir, að vopn hafi fundizt heima
hjá frönsfeum borgu.rum, og hefiir
þeim verið vísað úr lar. li.
Merkjasökdagiariií n
(Framhald af 12. gf' ■
Kvennadieiildin hiefir æitíð starf-
að af mikiu bappi og unnið ómet-
anlegt gagn í þágu siysavanna á
landinu. T.d. má niefna að ný-
lega afh'enti deildin kr. 200 þújs.'-
til að styrkja méleifni SQysavaroiar
fólagsins. Komurnar hatEa unnið
ötullega að huigðarmál'um sítn«n,
lagt sig alia fram og fórnað miikiju
tH' þess ag uinn.t væri að bjarga
mannsiífuim. Verður þeim seint
fuil'lþakkað það starf og sá mikli
sfeerfur er þær hafa laigt fram.
Enda er enigin hæitta á öðru en
Reykvíikinga.r bregðist vel við og
atyrki þenman þarfa félagsskap
með því að kaupa miertki á sutmiu
dagimn.
Foreldrar eru einnig beðrn'r
að hvetja böm sín til að selja
merki fyrir Kvennadeiidina, en
þau verða afhent sölubörnum á
skrifstofu Slysavarnarfélagsins
Grófinni, iaugardag og sunudag.
■Laugarfelli, Dölum, 17. febr.
Síðan um áramót hafa sam-
göngur verið með erfiðasta móti
hér í Dölum. Geysileg snjókyngi
hefir koinið á Bröttubrekku síð-
ustu vikurnar. Reynt hefir verið
að moka fyrir áætlunarbílana á
tveggja vikna fresti, þegar veður
hafa leyft.
Hvamims'fjörður hefir verið ísi-
iagður ifrájþví sneimima í janúar og
Gilafjörður frá iþví um 20. janúar.
— Má igera ráð fyrir að vöruskort-
ur fari að verða, ef ekfei rætist úr
á næstunni með siglingar á þessar
hafnir.
segir:
Á síðnstu ármm hefir meðal-
aldur þjóðarinnar hæfekað nokfe-
uð. Mun 9Ú þróun standa í sam-
bandi við aiuikna þekkingu lækna-
vísindanna og almenna velmegun
í landinu.
Það er nokkuð algengt, þegar
fóilk er kcnnið ylftr sjötugt og jafn-
vel fyrr, hverfi það frá sínum
fyrri sitörfum og láti af hendi for-
stöðu á atVinnunekstri, þó að það
hafi hafft hann á hendi þanigað til.
Þesjsi þróun er eðlileg, vegna þéss
ag silík sförf krefjast fuiilrar starfs-
otlku og þátttaka næstu kynslóðar
í ativinnuiiJífinu er na'uðsynleg. Hitt
er þó auigiljóst mál, að mikil mieiri
hiluiti þessa fóikis ,er lætur af störf
um, hefir yfir starfsorku að ráða,
sem skapað gæti miikil verðmæti,
etf. það hetfði aðgang að verfcefn-
utn við sitt hæfi og byggi við
skilyrði tiil að framfcvæma þau.
Auk þeisis er ið.juileysi fólki á þess
um aildri tnjiög fjarlægt og gerir
því elliína lítt bærilega.
Á síðari ánum hefir verið unnið
noikkuð að þyi að koma upp heim
iiurn fyrir aldrað fólik. Eiga braut
ryðj-endur í þeim málum þakkir
akyldar fyrir framtak sitt. Þessi
heimiili búa hins vegar við þau
stkMyrði, að erfitt er þar að fá
venkefini við hæfi, svo að því tak-
marki, sem hér er stetfnt að, að
aidrað fóllk verði þáfcttafeendur í
siböpun verðmæta, að því leyti
sem starfsorika þess leyfir, verður
aklki náð þar.
Það er skoöun flutningsmanna
þesisarar fflögu, að eftir því sem
ölldnuðu fóiki fjöiiigar og þóttbýli
eykst í landinu, knýi lausn þessa
miáiis meira á og að þjóðfélagið
hatfi eklki eím á að láta starfsorku
þe-asa fóHcs ónctaða, auk þess sem
ævi'kvöld þess verði þá gert að
sfeugga starfsamrar ævi.
TiMaiga þessi er flutt í þeim
tálgang'i að leita eftir leiðum, sem
marlkað geti ákveðna stefnu í þess
Meðal bóka, sem þarna verða
boðnar uipp, er lítill pési, er heitir
Sigríður Eýjafjarðarsól. Er þetta
leikrit eftir Ara Jónsson, gefið út á
Akureyri 1897. Þá verður boðin upp
sérprentun á kvæði Matthíasar
Jochumsonar, sem hann sendi til
táima við Skarðsstöð á Sikarð««
strönd.
Þann 20. janúar s. i. var Kaup-
félag Saurbæinga sexdu ára»
Tveimur dögum seinna var a£~
mælis þessa minnzt með veglegu
afmælishófi í nýjum húsakynnum,
er hliotið haffa nafnið Skriðulandi.
Er það við Vesfcuriandsveg, rétf
hjá bænum Máskeldu í Saurbæ.
Verzlun kaupféiagsins er nú til
húsa í afar vistlegu húsnæði.
S. 1. laugardag fór fram j'arðar-
för Einars Þorkelssonar, fyrrum
bónda að Hróðnýjarsfcöðum í Lax-
árdal. Einár var elzti maður sýsil-
unnar — tveiimur miánuðum miður
en 100 ára. E.Kr.
um máHum út frá sj'ónaitimiði, er
að framan grteinir.
Bækur
(Framhald af 12. síðu).
að ræða og þótt þeir sóu efcki
miklir að vöxtum, mumt þeir halda
nafni Brynjúlifs á lofiti laaga hríð
ekki síður en önnur rit hans. —
Guðni Jónsson hefir búið þæt'tina
til prenibunar og ritar formái'a.
Þættir þessir kornu fyrst út í blað
inu „Suðurland“ á Eyrarbakka og
voru 'SÍðar sérprentaðir í tveim.ur
heftum, er kicimu út á Eyrarbafefca
1911 og 1913. Sú útgátfa er nú arð-
in mjög torgæt, segir Guðni í for-
málamum. Þeirri úfcgáfu er fylgt níá
kvæiml'ega í nýju útgáfunni, end>a
var fyrri útgáfan prenbuð í uitn-
sjá og undir eftiirfiti höfundarints.
Þær fcvær bsakur, seim nú korna
út hj'á M. F. A. eru féiagábækiur
fyrra árs, og er þriðja bó;k M. F.
A. frá fyrra ári væntanleg á næsit-
unni.
Alsírstríðið kostar
Frakka óhemju
Fjármagn
NTB—20. febr. — Stríðið í Al'sír
kostar Frakka um 12 miiiifjarðá
króna í beinuim hernaðarútgjöld
um, upþlýsti Robert Lacoste Alsír
málaráðherra Frákka. Þar að auJki
má reikna með h.u-b. 1,5 pr. minnJk
aðri framiléiðsflu vegna herskyldu
í samtoandi við stríðið. Þar að
aufei vrex innfiutningur Frakfea en
útfluttnÍBgur minnkar vegna stríðs
ins. í skýrslu um þetta efni segir,
að útgjcldin vegna Alsírstyrjaiidar
innar sé mesta hættan, sem’ vcttðu
yfir efnahagsiífi Fralkka, og að
Leggja verði mikla áheraiu á olíu-
námið í Saíhara vegna þessa.
Englands á íslenzku og í enskrl
þýðingu. Auk fyrrgreinds verður
boðin upp 1. útgáfa af Bréfi til Láru
og bækur Bjarna Sæmundssonar
um fiskana, fuglana og spendýrin.
Einnig verður boðin upp Konungs-
skuggsjá, útgefin í Sórey 1768 af
Hálfdáni Einarssyni, meistara.
íslausit hafir verið allan þen.nan
Þingsályktunartillaga um
vinnuskilyrði fyrir aldrað fólk
Þeir Halldór E. Sigurðsson og Ágúst Þorvaldsson hafa
borið fram á Alþingi þingsályktunartillögu um vinnuskilyrði
fyrir aldrað fólk. Er þar lagt til að ríkisstjórninni verði
falið að láta athuga á hvern hátt hægt sé að búa öldruðu
fólki skilyrði til að. nota starfsorku sína. En að athugun
lokinni leggi stjórnin fyrir Alþingi frumvarp er miði að
lausn málsins.
I greinargierð fyrir tifltöguuni
Margt eigolegra hluta í preotuðu máli
á upphoði klukkan 5 í dag
Listmunauppboð Sigurðar Benediktssonar verður. haldið
í Litla sal Sjálfstæðishússins klukkan fimm í dag. Að þessú
sinni verða boðnar upp bækur og verða þær til sýnis í Litlá
salnum frá kl. 10—4 í dag.