Tíminn - 04.05.1958, Qupperneq 7

ÍÍMINN, sunnudaginn 4, maí 1®58.
7
- SKRIFAÐ OQ SKRAFAÐ
Hammarskjöld kveður sér óvænt hljóðs - Tillaga Bandaríkjanna um hernaSareftirlit á mit$\ r
skautssvæðinu -" Mál, sem getur varðað fsland miklu - Morgunblaðið L maí 1923 og L m í
1958 - Tónninn er Jsreyttur en tilgangurinn er hinn sami - Sjálfstæðisflokkurinn uppgotví r
hneykslanléfa méBferð almannafjáru - Fjandskapurinn gegn samvinnufélögum. - SkáJWt
>T
Það er ekki oft^^gpa^pag kvæmt eftirlit til varnar gegn
Hammarskjöld, íramkvæmda skyndiárásum. Eisenhower
' stjóri S.Þ., kveður sér hljóðs lagði til, að fyrsta skrefið í
á fundum ÖryggiSEáðsmSi'^g.'spassa átt yrði stigið þannig,
yfiriertt ekki, nema Jiann sé .'að eftirlitiö yrði framkvæmt
til þess kvaddur af embætti-s-. úr lofti eða með flugvélum.
Iegum ástæðum. Hánn brá' þó :.a-í viðræðum þeim, sem fóru
út af þessari veinjú''isiÉmi-J6, :*sm í afvopnunarnefnd S.Þ.
þriðjudaginn, en þá var. iál i London i fyrrasumar, út-
umræöu tillaga Bandaiúkj- fferði Bandarikajstjórn þess-
anna um alþj óðlegt.. eftirlit áT tillögur sínar nánara og
með norðurskautss'væðimi idhrtoar m.a. fram tvær uppástung
varnar gegn skyndiárás.. ■u.:£:q:nr.. Önnur vsfr sú, að slíkt
Tillög'u þessa fluttu Banda- eftirlit næði til allra Banda-
ríkjamenn í tilefni áf þvú:;að rikjanna,, Sovétríkjanna og
Rússa<r höfðu áður :ílutt til- Kanada, en hin var sú, að það
lögu um það í Öryggistáðmu;. mseði aðeins til norðurskauts-
að Bandaríkin loættu æfhrg- svæðisins. Rússar höfnuðu þá
um á norðurskautssvæðiani. ;báðum þessum tillögum. Það
með flugvéluni. hlöðnum er þessi síðari tillaga, sem
kjarnorkusprengjum. Æfingv Sandaríkin hafa nú tekið upp
um þessum halda Bárrdáfaija: 4g lagt fyrir Öryggisráðið.
meim uppi til þess að vera ;?•-
viðbúnir, ef óvænt árás yrði Mikílvægt fyrsta skref.
gerð á Bandarikin. Æfingum. ■ ,
þessum er háttað þannigy að:,;samkom^ag næðist um
verði ratsjár í Norður-Kana-.. sl.,kt eftf lfc’ Jott, ekkl væri
da varar við eitthvað óvenju- !lcma me® norðurskautssvæð-
legt, er allstór híuti- af’væn Það vissulega nukii-
sprengjufiugvélaftota Banda- ::^gt skref 1 retta att- Allar
rikjanna látinn hefja sig 1fl?|aumr tU samkomulags um
flugs og fljúga ákveöna vega- i.af opnunarma: m hafa strand
lengd, en hafi hann þó 'ekkt að a ^Vi’ aö ekkl _lietn samist
fengið ný munrrleg-fyrirmæö 5111 neins kona;r eftirlit, en
frá Eisenhower forseta um aö. .au kess eru vitanlega allir
halda áfram, snýr hann.héim -^nnnngar um þessi mal litils
aftur. Með þessu er tryggt, að eöa einskls virðl' Meðan tor-
ekki verður haldið lengra.fyrr.:^ggllin er eills mikl1 og hun
en búið er að ganga úr skugga ei’ 01111 mi111 stórveldanna, ei
um, hvað það raunverulega. ^ð a V1^an hatt sklh,anlegt
var, er ratsjámar sáu. poLt erfltt se aö na samkomu-
Bandaríkj astjórn telúteþenriiA^gl um viðtækt eftirlit. Þess
an viðbúnað nauðsynlegan df vegna ættl emmitt að . reyna
tveimur ástæðum. Önnur •errf stlga fyrsta sP°rið 1 Þessa
sú, að hún teiur nauðsynlegt att a svæðl eins °f norður:
að fiugvélarnar- séu komnar skautssvæðmu. I framhaldi
í loftið' áður en árás kyiihi að' af kvi ættl svo að geta komið
verða gerö, því að ellu gæti fnnað d? viðtækara eftirht i
svo farið, að þær;yr«ú-é^r-'-»’amUömni-
lagðar á flugvölluiiumrlíkt'ug’ ý mun ekki hafa verið
átti sér stað i'Féái'i HaibSúr a* þessari ástæðu, sem
í fiTstu árásarlöftir"an8s^eð-,'iHaanmarskÍö1^ stelg hið
ingsins. Hin ástæöan er súj vænta skref sitt að mæla með
að 'þeir telja nauðsyiiléft' "áð . amerísku tillögunni í Öryggis
geta endurgoldið árás hógú ráðiiiu, eftir að Rússar höfðu
fljó-tt. þó opinberlega hafnað henni.
Um all-langt skeið héfh’ver af sömu ástæðum munu
iö kmmugt' um þessar æfingar ®víar einniS hafa stutt hana,
Bandaríkj ahers-, énd'a éÍEkéft’áSSt&r að hafa fengið sam-
farið dult með þæf. Pullýist ^kkta við hana þá breytinga
er taiið, að Rússaf hafi einn- tillögu, að mál þetta skyldi
ig haldið uppi slikúfn æfiií|T-■®inni& rætt á. fundi æðstu
um um alllangt skéið'. , ' manna, auk þess, sem S.Þ.
' v:'' fjölluðu um það. Þannig
Mynd þessi birtist í „The New York Times" á síðastliðnu sumri og sýnir
hún svæði það, sem Bandaríkin lögðu þá til að yrði háð gagnkvæmu eftir-
liti á norðurskautssvæðinu til varnar gegn skyndiárás. Samkvæmt tillögu
þeirri, sem þau lögðu fram á fundi Öryggisráðsins á dögunum, mun ekki
ætlast til að eftirlitið nái til Finniands, Svíþjóðar eða íslands, nema Rúss-
ar færu þá fram á það og samkomulag næðist unt það við viðkomandi lönd.
breytt fékk tillagan atkvæði
adlra fulltrúanna í Öryggis-
i ráðinu, nema Rússa, er beittu
Tieitunarvaldi til að fella
4ístaía íslands.
Eítirlit gegn skyndi- s
árásnm
Þófct -telja. e.igi trygg^að.^^
ekki eigi að vera ne>in Jhæfeta^,
samfara slikum æfingúm,
hafa þær þótf óliagnanlegaiy
og menn talið n.a.uðsyn.. ahn- I _ Vonandi sjá Rússar sig hér
ars heppilegra og _friðsám-,; mn hönd, því að sennilega er
legra íyrírkomalags til varn- ekki hægt að stíga að sinni
ar gegn skyndiárás. Sá öttl ery.öllu þýðingarmeira spor í
hins yegar nokkur ait^eiiiyir. rétta átt en hefja slíkt eftir-
að fcomi til heimsstyrjaldár, iit á norðurskautssvæðinu.
hefjist hún einmitt.með 'ægi- j. Fyrir íslendinga er mikil
legri og stórfelldri skyndii- '"ástæða til að fylgjast vel með
rás árásaraðilans. -A?j:'sjáÍf-"'Fessu máli, þar sem það getur
sögðu miða þ,ví herveldin.varn ...haft mikla þýðingu fyrir þá.
ir sínar mjög við þa’S að.vera Eins og nú háttar, er talið
við slíkum árásum. búin,.' sennilegast að leið árásarflug
Það mun hafa verið...,rö;éð . véla og flugskej’ta muni liggja
þetffca í huga, að Eiscmhower yfir norðurskautssvæðið, ef
forsoti bar fram þá tillQgú'rá'ijl styrjaldar kemur, og að
G-enfarfundi æ'ðstu maiijiá’’hægt myndi verða að fylgjast
sumarið 1955, að stúrveifin með ferðum allra þessara eyði
kæntu sér saman nm.'-.ggp*wieggingartækja í ratsjám á ís-
landi. Þetta gæti gert ísland
mikilvægara í augum stríðs-
aðila. Þess vegna er íslend-
ingum þýðingarmikið að sam
komulag komist á, er gæti
dregið úr hættunni á þessu
svæði.
„V erkalý#svinátta“
1923 og 1958.
Svipurinn á 1. maí var tals-
vert óvenjulegur hér að þessu
sinni. Mbl. hafði nefnilega
haslað sér völl sem helzta
verkalýðsblaðið. Það birti
greinar eftir allmarga svo-
kallaða „verkalýðsf oringj a“
Sjálfstæðisflokksins og voru
þeir látnir kvarta þar sáran
undan vaxandi dýrtíð og
heimta kauphækkanir og
kjarabætur. Tónninn allur
benti til þess, að forystumenn
Sjálfstæðisflokksins vilja nú
ólmir knýja fram kaupkröfur
. og verkföll.
í Önnur var tíðin fyrir 35 ár-
j um, þegar verkamenn fóru í
fyrsta sinn í kröfugöngu í
Reykjavík 1. maí. Þá tók Mbl.
síður en svo undir slíkar kröf
ur, heldur hallmælti þeim
'mjög og óvirti samtök verka-
■ manna á allan hátt.
1 Þótt tónninn hafi þannig
breytzt, er andinn þó áreið-
anlega óbreyttur. Munurinn
er aðeins sá, að 1923 voru í-
haldsmenn í sfcjórn og töldu
því kröfur verkamanna óhag-
stæðar sér. Nú eru þeir utan
stjórnar og þurfa aö koma af
stað glundroða til þess að geta
komist til valda á ný. Kaup-
kröfur og verkföll geta verið
þénanleg í því skyni. En kom-
izt Sjálfstæðisflokkurinn til
valda á ný, yrði aftur tekinn
upp tónninn frá 1923.
Saklausir mega þeir laun-
þegar vera, sem ekki átta sig
á slíkri vináttu.
„Hneykslánleg metSfer
almannafjár“.
Fórkólfar Sjálfstæðisflokks
ins hafa talað allmikið um
það síðan þeir lentu í stjórn-
arandstöðu, að draga þyrfti
úr útgjoldum ríkisins. Þeim
hefir hins vegar vafist nokk-
uð tunga um tönn, þegar þeir
hafa verið beðnir um ákveðn
ar tillögur. Nú hefir hins veg-
ar einn af „verkaiýðsforingj-
um“ þessi í Reykjavík, Guðjón
M. Sigurðsson, formaður Iðju,
riðið á vaðið, og bent á það,
sem eigi að spara. í grein, sem
birtist eftir hann í Mbl. 1. maí,
er talað fjálglega um hina
: „hneykslanlegu meðferð al-
mannafjár í framlögum til
símalagna, rafvæðingar og
vegalagna til afdalakota“.
Þá vita menn það, hvað
Reykjavíkurdeild Sjálfstæðis-
flokksins vill láta spara. Að
vísu samrýmist þetta ekki tali
Jóns Pálmasonar, Magnúsar
Jónssonar og Ingóifs Jónsson
ar um það, að þessi framlög
séu alltof lág. En það er ekki
nýtt, að Sjálfstæðisflokkur-
urinn láti tala þannig tung-
um tveirn! Hitt er hins vegar
víst, að þeir sem ráða í flokkn
um eru mennirnir, sem
stjórna penna Guðjóns S., en
ekki Jón, Ingólfur eða Magn-
ús.
Sjálfstæftisflokkuri jftaa
og samvinnufélögiiL
Hinn raunveruleg - r
Sjálfstæðisflokksins ,u &; ;•
vinnufélaganna hefi; 'ío -i
glöggt í ljós á Alþing:. unaa •
farna daga. Ríkisstjo.’nin i
ir lagt til að felld y.i öl :a: ;u‘
varasjóðsskylda sam\ innu
þar sem sú kvöð er u: u > i
lögð á önnur félög eoa, íyt -
tæki, og hún myndi .i.vi'xm. ■;
hafa í för með sér ha;..r.i s. ./e
lagningu samvinnu’ élág. ■ t
annarra skattgreiðeiiaa, . c
samþykkt verður stjór:
frumvarp, sem einnig ii:
fyrir, en samkvæm;; ývi
samvinnufélögin ab bua ■ i
sömu reglur og aðdr gj
endur. Hingað til hafa öj
stæðismenn þótzt \:il;ja
rétti samvinnufélaga og t
arra í skattamálunum, og /í
ættu þeir að vera i'.yigj u
báðum þessum fruimörp
Sú er þó ekki rauniii. : . o-
berjast harðlega gegn óv. >'
niður falli varasjo/ssk^
samvinnufélaga. Þ&miig • uja,
þeir láta samvinim ei, .
búa við meiri kvaðir og hu. . i.
skatta en aöra. feam/ii:.
menn mættu gjarnan 2n j,
lengi þessa afstöou fej.;
stæðisflokksins og þó ; óia. :
lega samvinnumenn i sv;
um og kauptúnum, þar t m
félögin eru ein heizta m
fjöður atvinnulífsins Vfcfe,. u
þess, að fjársterkir efiffifc
ingar hafa heldur fcosiö'
ávaxta fé sitt annars r.taor
Reykjavík og Skalímk
Fyrir nokkrum dog uu t.
ist hér í blaöinu hiu . ,
framsöguræða, sem Ág/lst i ov
valdsson, fyrri þingmao ur . m
nesmga, flutti í saicéinu -a
þingi við fyrri umræóa tilu
unnar um endurreisn mskups
stólsins í Skálholti. Mo'öul
annars vék Ágúst að 'aví, J
þær raddir heyrðusc, ;tö >. / •
löguimi væri að emiave j.i
leyti stefnt gegn Keylqa. .
Um þetta atriði forusr, n>,> ■
um orð á þessa leié:
„Raddir hafa heyrzc,
um þessa hluti er ræxt, úbni
telja að með slíku sé
og menningarhlutverki hox-.iá’
staðar landsins, Reykja 7ík; : -
virt.
Þetta tel ég ekki rett. íöfu 3’
borgin hlýtur ávallfc ac /eroa
höfuðmiðstöð ísit, *
menningar og absefcu. Lim
æðsta valds í landina Jbáu .*
borga og bæja þurfa hnin ■
ar að hafa lifandi tengK- íi vio
byggðir landsins þar Sc/mþmJ
in lifði og þar sem sagm gmo
ist. Það ætti því ekki < o v et
síður þeirra áhugam. t uó‘
endurreisa reisn Isi/azuu’.
sögustaða livar sem V,. r > i
á landinu.
Þjóðin öll verour ao Ú&A
rætur sínar í dieiið’ii k’yggo'
landsins, i náttúru ; og
sögu, og bað hh’fcur a, > vt,ra,
metnaður hvers Isienui >
endurreisa alla þá sfcaí 1 Ov-líl
varpað hafa ljönia og : / ngð
i
(F^amihaiá á G. k..d)