Tíminn - 29.05.1958, Page 7

TÍMINN, fimmUidaginn 29. maí 1958,
Guðtwandur Magnússon,
fyrrverandi forstjóri, er nú á
ferðafagi um Bandaríkin
ásamt konu sinni. GuSbrand-
ur er glöggur ferðamaður og
ritfær í bezta lagi og þykir
Tímanum því mikill fengur,
að fá tækifæri til að birta
greinar frá honum um ferða-
lagið. Fyrsta grein Guð-
brands fer hér á eftir:
„Þaðrœður enginn sínum nætur-
6tað“! Þeási var ein hinna heim-
Kpekilegu umsagna, sem ég heyrði
afa og ömmu hafa á orði, þegar
ég' var enn í bernsku. En að baki
var hugsimin um, að þrátt fyrir
frjálsræði, mannsins, væri hann
ekki að fuíhx sjálfráður. Því leng-
ur sem maður hefir lifað hefir
manni 'furaiizt sem afi og arnrna
háfi 'iun þetta haft rétt fyrir sér.
Og þv<ejrt á alft hugboð og ráða-
gerðir, höfum við Matthildur nú
farið okkar tengstu för, erum kom-
in vestur að Kyrrahafi! Það, sem
okkur þó fiimst fjarstæðukenndast,
er hvað þetta er orðið fljótfarið.
Að undanskyldum tveim sólarhring
iim, sem við „hvíldum" á austur-
ströndimti, tók öll ferðin frá
Reykjavík til Seattle ekki nema 24
klukkustundir. En svo maður miði
við aruiað, er vegalengdin, sem við
fórum sem svarar 7 klukkustunda
ferð jarðarinnar í kringum sjálfa
sig eða sá er munurinn á klukk-
unni í Keykjæik og hér í Seattle!
Það var hægara fyrir okkur hjón
in ag takast ferð þessa á hendur,
heldur en dóttur okkar að koma
iheim með sfnar þrjár dætur, og
skilja hóndann eftir vegalausan.
Og hvað er betra við tímann gjört,
úr því anaður á annað borð er „úr
leik“,- en að hæta við enn einu ævin
týrinu, &oma til fjallsins, úr því að
fjallið gstar ekki komið til manns!
Hvort tveggja var, að maður vissi
ekki, hvernig konunni mundi farn-
ast á þessari sinni lengstu flugför,
en einnig fcitt, að við áttum vinum
að mæta í næsta nágrenni New
York borgar, hafði svo verið ráð
fyrh' gert, að við gistum þær Caro-
linu og Hefen Schneider, systur
Henrys tengdasonar okkar, en báð-
ar þessar konur höfðu hvor í sínu
lagi komið í heimsókn til okkar í
Beykjavík. Þeirra ferðalög hafði
maður skýrt fvrir sér með því, að
þar æfti sér stað „lifsins oddaflug“
—■ það væru dætradætur okkar og
hræðradætur þeirra, sem stæðu að
foaki heifUBÓSknum þeirra til okkar
lands. Enda okkur þá kært að geta
endurgöldlð þeirra elskulegu heim-
sóknh'!
Þetta var fyrs-ta vers!
ir.
Hvaðtiefir maður síðan veitt upp
úr, sem orð sé á gerandi?
Þegar maður hafði verið á flugi
allt að þrem stundum, komu boð
frá fliigstjórunum Kristni Olsen og
Karli Eirílcssyni, hvort ég vildi
ekki „fcoma fram í“. Fór að líða að
því, að hilla tæki undir Grænland
£ nætuðhúmihu. Var flogið með
stefnit á Hvarf. — Varð
manni hugsað til Eiríks rauða og
fcraða farartækjanna á hans tíð!
Áður en að sjálfu landinu kom,
Ifékk maður Ijósa hugmynd um
Ihinn fræga farartálma. ísrekið við
Græulared. Það lá þarna eins og
fljót í þrem áium ekki gizka breið-
lon, en auður sjór eins og tvær eyr-
ar á milli íxstraumanna. Fiughæð-
in og luetuhhúmið vörnuðu því að
greint yrði hvort hér var um lagís
eða Itorgarts að ræða, visast hefir
það verið hvort tveggja.
Óefað er áramunur að ísrekinu
fivað magaið áhrærir, en vel færi
á því, ef íslenzku flugmennirnir,
sem þama eiga að staðaldri leið
um, gerðu sem greinilegastar fræði
legar athuganir á þessari bókstaf-
Œegu jökitfelfu, sem ,jennur“ í
Atlantshafið, og hafa um þetla sam
ráð við okkiiT merka jöklafræðing
Jón Eyþórsson.
Þá fannst inanni um, að geta í
aðalatriðuni greint hvernig þarna
Á skerjafjörunni.
„Ég hefi ekki áður fyrirhitt slíka
ræktunarmenningu í alraenningseign 4
Fyrsta grein Guðbrands Magnússonar, fyrr
yerandi forstjóra, um ferðalag um U. S. A.
hagaði landslági. En þarna em
f jöll há og bungumynduð, en ívær
eða þrjár mjóar fjarðarskorur skár
ust inn í sjálfan suffuroddan, að-
eins vestan eina ljóssins, sem
þarna var von að sæist í glugga,
en Ijós þetta er í loftskeytastöð,
isem Danir starfrækja á sjálfum
suðuroddanum, og er þarna eina
mannabyggðin.
Með því að veður fór batnandi
og dró úr mótvindi, var sleppt að
koma við í Goose Bay, svo sem
ráðgert hafði verið, en flogið í
áfanga til New York.
III.
Fyrra daginn, sem við vorum
gestir þeirra systra, var ekið með
okkur rtðs vegar um New York,
en siðan haldið til Cranford í New
Jersey, en þar eiga þær heima.
Síðara daginn var haldið eftir
miklum tiltölulega nýjum þjóðvegi,
sem liggur suður endilöng Banda-
ríkin, eru vegirnir í rauninni tveir
og nokkurt bil á milli þeirra, en
báðir með einstefnuakstri, anna
til suðurs en hinn, til norðurs. Verið
er að bæta við suðurbrautina, svo
að fjórir bílar geti ekið þar sam
hliða. Athygli vakti, að á einum
stað, þar sem þverbrautir lágu um,
voru vegirnir þ.ír hver yfir
öðrum. Ti’ívegis á hvorri leið; hehn
an og heim, varð bifreið okkar eins
og állra annarra að stanza, til þess
að gjalda vegatolla. En svo er þess-
ari tollheimtu haganlega fyrirkom-
ið, að gjaldinu er fleygt í víða
trekt, sem síðan kveikir grænt ljós,
sem eins konar kvittun fyrir greiðsl
unni. Aki einhver leiðar sinnar án
gjaldgreiðslu, er svo um búið, að
i stað græna Ijóssins taka.til tæki,
sem ná mynd af einkennisstöfum
og tölumerki hins „vanskila" farar
tækis.
En slík er umferðin um þénnan
veg, að hað hlýtur að vera drjúgur
skildingur, sem þarna innheimtist
dag hvern!
Megintilgangur þessa ferðalags
var að sýna okkur hluta hinnar
miklu baðstrandar, sem segja má
að einkenni hina löngu strand-
lengju New Jersey fylkis. Er það
alveg ótnilegur fjöldi einbýlishúsa
og margra hæða sumargistihúsa,
sem þarna stendur auðtu' þrjá árs-
fjórðungana, en sem hýsa þá því
líflegra nautna- og skemmtanalíf,
meðan sumarhitinn mæðir mest á.
Er allt þetta mikill stofnkostnaður
og þá reksturskostnaðurinn að
sama skapi, til þess að vega á móti
hinum tvíeggjaða landkosti, sem
fólginn er í sumarhita hinna mið-
lægu landa jarðar okkar.
Báða þessa daga voru sóttir víð-
kunnir veitingastaðir þessara
byggðarlaga.
IV.
Það var að degi til, sem við flug-
um vestur vfir meginlandið. Veður
var hagstætt, en ekki sá þó nema
öoru hvoru til jarðar. Einkum
hugffi maður gott til, ef skyggni
kynni að verða, þegar kæmi íil
Klettafjallanna. En skyggnið brást
að mestu. Þó grysjaði einatt svo
niður úr sá, og var það helzt að
maður undraðist. hversu víða sá til
vega i austanverðum Kletttafjöllun
um.
Svo eri) flugáætlanir nú orðnar
öruggar, að við höfðum skrifað um
það að heiman, hvenær oklcar væri
von. Og stóð þetta heima upp á
mínútu að kalla! Enda var alhir
hópurinn á flugstöðinni til að taka
á móti okkur.
Leið okkar Matthildar h'éfir leg-
ið um margar helztu borgir Vestur-
og Norður-Evi;ópu. E'kki greinir
okkur á um bað, að Seattle sé feg-
ursta borgin, sem við höfum gist.
Gildir þetta um legu borgarinnar
Indíána nyrzt og vestast á þessum
víðkunna skaga. En fjallafegurðin,
sem setur svip á umhverfi þessarar
borgar, er ekki þar með talin. Aust
an hennar blasa við Klettafjöllin í
sínum mikilleik, og loks að borg-
in í næsta nágrenni fjallið Rainier,
en það rís í suðri í tvöfalda hæð
Öræfajökuls, fagurlagað og snævi
þakiff, svo að vart þarf að metast,
hvað fegurðina snertir, nema ef
vera skyldi við japanska fjallið
Fuziama!
Slikt er þá umhverfið!
En sjálf er borgin byggð á ávöl-
um ásum og hæðum, þar sem megin
hyggðin er einbýlishús, hvert um
sig á rúmgóðri lóð, og er ekki
stverkt til orða tekið. þótt sagt sé,
að það sé fegurð og fjölbreythi
þessara heimila, sem setur svip á
bæinn! Erida er skrúðgarður við
sérhvért hús og gróðurfegurðin og
ræktunarmenningin slík, að þvílíka
ihefir maður hve.gi fyrir hitt sem
almen.ningseign! Sérhver garður
er með öllu ógirtur og verður þann
ig tii sameiginlegs augnayndis og
sálubóta!
Þá á borgin innan vóbanda sinna
Washingto nvatnið, geysimikið
stöffuvatn, eins konar Langasjó.
Fyrsta sunnudag í maí Iagðl
skemmtisnekkj ufloti Seattleborgaí
úr vetrarlagi og sigldi með viðhöfn
út úr borginni út á Washington-
vatn. Voru þetta allSs rúmlega
þúsund stærri og minni smekkjur,
allt frá litluin opnum vélbátum
upp í glæsilegustu haffærar .
skemmtisnekkjur og hraðsiglinga-
skip. Allir voru farkostir þessir
vélknúnir, þótt seglin væru á mjög
mörgum meginatriði. Þótt hér sé
um lízkufyrirbrigði og velmegunar
atriöi að ræða, er þetta öðruin
þræði eins konar skóli í því að
gera sér liafið undirgefið. Og ví'st
hefir hliðstæð „skipaeign“ Oslóbúa
verið skilin eins og undirspil við
veiðar þeirra í íshöfunum, heim-
sóknir þeirra á heimskautin og
þótt koma heim við siglufjölda
þeirra á heimshöfunum.
í böfuðblaði borgarinnar, , sem
með stolti ræddi um þennan einka-
flota hennar, eru þá jafnframt rifj-
uð upp hvað fyrir hann hafði kqm
ið af mistökum og óhöppum á síð-
asta ári, og má af þessu marka, að
skipaútgerð þessi er ekki leikurinn.
einn!
VI.
Gegnt Seattle úti í flóanum er
eyjan Bainbridge. Býr þar fjöldi
fólks, sem vinnur hér í borginni,
en stundar jafnframt Iandbúnað
af einhverju tagi, en geysi burðar-
rniklar farþega- og bílferjur fara
á milii eyjar og lands oft á dag.
Eyjan er skógivaxin nema þar
seni land hefir verið unnið undan
skóginum til annarra nota. Sá ég
þarna t. d. sedrusvið í fvrstasinn.
Hjón nokkur höfðu boðið Henry
að koma með okkur í kynnisför tif
eyjarinnar. Nýstárlegust í þessári'
eyjarför var fjöruferð til skelja-
töku. Var þarna útfiri mikið og
fíngerður fjörusandurinn, en dökk-
grænn sligróður æði hávaxinn, en
grannvaxinn, huldi mestallt yfir-
toorð fjörunnar, og skrælnar þessi
gróður ekki í sólarhitanum, þótt ai
honum fjari. Undir þessum gróðri
fundust á stangli lóðréttar holur Jí-
sandinn. Væru holurnar svo víðar,
að komið yrði í þær tveim fingr-
um, þótti ástæða til að róta þar
upp sandinum, enda brást þá
sjaldnast að komið væri niðúr á
skel (og stundum fleiri en einaj,
líkasta íslenzku kúskelinni, eiHi
miklu vöxtulegri. Latnesku nöfnia
á þessum eftirsóttu skeljum eru
Venus mercenaria og Mya arenaria.
Fullvaxnar eru skeljar þessar uni
hálft luló að þyngd. Liggja þær í
það minnsta fet undir yfirborði
sandsins og er fuilkominn þrældóro,
ur að grafa sig eftir þeim með ber-
um höndum. Er skelfiskur þessi
herramannsmatur, enda framreidcl
ur fvrir okkur gestina. Þegar aítur
var komið heim á bæinn, en hver
tók sína veiði heim með sér! Fléiri
er-u þarna skeljategundir með svip-
uðum lifnaðarháttum, og eru sumar
þeh-ra ekki hirtar, meðal' aimarra
skel, sem Iikist „hörpudiskunum“,
sem við tölum um, en sú er þá bót
í máli, að þær tegundir liggja ekkii
eins djúp't í saudinum. Var þessi
eyjarför öll hin ánægjulegasta.
VII.
Loks sá maður frásagnarverðan
hlut hér í sjónvarpinu eitt kvöldið.
Upp var kominn skógareldur hér í
nágrenninu. En tiltæk var þá flug-
vél, sem fíaug með vatn og þrýsti
því úr geynuim sínu-m yfir eldhaf-
'nu með feiknarorku á skömmum
tíma.
Seattle hefir sína eigin sjónvarps
stöð.
Kærar kveðjur!
Fjðrufarar á feriunni.
og umhverfi, en jafnframt borg-
ma siálfa. Þetta er nyrzta stór-
borgin á vesturströnd Bandarikj-
anna. íbúarnir hálf milljón. Borg-
in er affeins 100 ára gömul. Vöxt
sinn á hún meðfram að þakka að
hún er sú af hafnarborgum vestur
strandar Bandaríkjanna, sem
skemmsta leið á til Austurlanda.
Sannaðist þetta m. a. við þann vöxt
sem í borgina hljóp við Kóreu-
styrjöldina. En sá er þá einn fót-
urinn undir fé hennar, að megin-
viffskipti Alaska liggja um þessa
borg.
Sjálf stendur- borgin við vink-il-
beygðan flóa, sem liggur norffan og
austan Olynipíuskagans, en skagi
þessi er kunnastur fyrir sín miklú,
fögm samnefndu fjöll, þjóðgarð og
einnig er þar eitt af friðlöndum
Hefir borgin á siðf-ri árum gert
þetta fagra vatn að eins konar inn-
hafi sínu, enda nú komið á það brú
ein mikil. Er það á þessu mUda
vaíni, sem skemmtisnekkjufloti
borgarinnar heldur sig sumar-
langt.
Skipa- og flugvélasmið eru hér
megin iðngreinarnar, aðrar helztu
atvinnugreinar eru skógarhögg,
verzlun og siglingar.
En svo lagt sé fram enn eitt
gagnið um veldi Seattle borgar,
má greina frá því, að hún hefir
þegar tryggt sér að næsta heims-
sýning ver.ði hér ,árið 1961!
V. __
Þótt ekki sé yiðdvölin orðin löng,
tel ég rétt að segja frá þrem atrið-
um.
Hrífuhausinn
(Framh. af bls. 3.)
eftir biblíum og testámentum er
miklu meiri en sumir höfðu búizt
við. En verkefnin eru mikil fram.
undan, í þýðingu Nýja testament-
isins, — sem nú er hvorki rétt,
sjálfri sér samkvæm né á gó.ðri
íslenzku að fleiri manna áliti,
en mínu einu — nú orðið — loks-
ins. — Svo þarf að éndurskoða
Gamia testamentislþýðinguna. —
Því að rannsóknum á texta þesa
og tungumáli eða málum, hefir
mjög farið fram unclanfarin 50
ár, og svo þarf félagið síðast en
ekki sízt, að kenna fólki ag lesa
biblíuna sér til gagns og sálnbóta,
og því þarf félagið mjög marga
konar liðveizlu að haida.
Sigurbjörn Á. Gíslasoq.