Tíminn - 01.06.1958, Blaðsíða 9

r Í M ÍN'N, sunnudaginn 1. juní 1958.

SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ
aS ÍYlffia fremur eei
„Nýtt Helgafeir' hreyfir mikliivandamáli - Tilhneiging
kvæðri stefnu en jákvæSri - Orsakirnar aS hruni fjérða
ur flokka og kjósenda - VinnuhrögS áhyrgra stjórnarandstæSinga - SjálfstæSisflokkurinn
fer í fótspor franskra kommúnista og Poujadista - VerSur kaupíeilum afstýrt?
í uýuöcommi hefti tímaritsins
„Nýittt Helgafell" birtist ritstjórn-
argrem, er nefnist: Neikvæð kosn-
ingaúnsíl'it. í grein þessari eru gerð
að umtalsefni úrslit bæjarstjórn-
'arknsninganna í Reykjavík og
dregin af þeim og kosningabarátt-
unni sú ályktun, að Sjálfstæðis-
flakkurin’n hafi ekki unnið kosn-
ingasiigur sinn vegna stefnu sinn-
ar ög góðrar stjórnar á bænum,
heldur vegna þess, að honum hafi
lieppnaat áróðurinn gegn ríkis-
stj'órninni, en gegn henni hafi svo
að segja allur áróður hans beinzt.
Af þessafm ástæðum hafi sigur
Sj átfsiiæðismann a ekki verið nema
hálíur, því að ekki verði sagt,
að „hann heri að túlka sem traust
á þeim sjálfum eða staðfestingu
á því, að kjósendur myndu veita
þeim fyHgi, ef þeir þyrftu sjálfir
að teysa þann vanda, sem að steðj-
ar. Mundi þá ekki einmitt nokk-
ur hlirti hins nýja fylgis, snúa við
blaðimt á ný?“
í fnamhaMi af þessu segir svo
„Nýtt HeÆgafeir':
„Þetifca er einmitt kjarni hins
sljómmátalega vanda: hve miklu
auðveMara er að fá menn til að
snuast gegn stefnu, sem - þeim
finnst hvimleið éða óréttlát, en
að afila fyl'gis óhjákvæmilegum
ráðstöfiuiiium til að koma fjárhag
landsins á réttan kjöL'
„Nýtit Helgafell" bendir svo á,
live flokkum hæfti til þess að gylla
fraurtíðíaa fyrir kjósendum, en
bfeiða yfir erfiðleikana og vand-
arai Það segir síðan:
,,Bn það heíir þráfaldlega sýnt
sig, <að sigrar unnir á röngum for-
sendum, ei-u litits virði. Áróður-
inn Jjindur hendur þeirra, sem
beíta hcnnm, unz þeir geta ekki
rekið þá stefnu. sem þeir vita
réttasta. Það er ekki sízt þörf á,
að k'osningar veiti umhoð til að
fram'kvænTa þá hluti, sem kunna
að vera erfiðir og óvinsælir, en
eru þó nauðsynlegir. SLik umboð
eru þó aðeins veitt, að stjórnmála-
flokkarnir þorí áð fara fram á
þau við kjósendur."
Fall fjórða lýðveWisins
franska
í þeim ummælum, sem hér að
framan eru tilgreind úr „Nýtt
Helgafell", er vissulega hreyft
einu hel'zta vandam>álinu, sem lýð-
ræðl og þingræði eiga við að glíma.
I’essi vandi er fólginn í því hve oft
það er nrikfu auðveldara að fá
kjósendur til að aðhyllast nei-
kvæ'ða 'stefnu en jákvæða. Niður-
staða þesk verður svo oft óstarf-
hæfit sitjómaffar. Stjórnmálabarátt-
an þeinist þá fneira að því að rífa
niður en að því að byggja upp.
•Glöggt dæriii um þet.ta hafa
menn. fyrir augum þessa dagana,
þar sem er hrun fjórða franska
lýðveLdiSins. í Frakklandi hefir
öfgaöfilunum til hægri og vinstr-i
tekizt -að safna um sig mMu fyigi
með því að hakla uppi skeleggum
áróðrí gega rikjandi ástandi, án
þess þó að henda sjálf á raunhæí-
ar fieiðiT til úrbóta. Þessi andstæðu
ötl hafa svo hjálpazi að því að
felta tiverja rááfis-sitjórijin a af ann-
arri, em ekki lagt fram hönd til
að bvggja upp neitt jákvæft í stað-
inn. Með því að glepjast til fylgis
við koamnúnista,,. :ag .Poujadista
vegna tiins • nelkvæða áróðurs
þeirra, hafa Krakkar grafið gröf
fjórða lýðveldisinis.
Skyldur flokka og
kjósenda
Atb urðirnir ' í •' Frákklandi le i ða
það vissulega glöggt í Ijós, hvaða
skyTdjii' hvila áistjórmriálaflokkun-
Mynd þessi er frá útifundi, sem haldin var í París nú í vikunni til aS lýsa yfir fylgi viS lýðveldið. Slík fundar-
höld reynast hinsvegar lítil björgun, þegar flokkarnir eru meS neikvæSu starfi búnir aS grafa grunninn undan
þingræSjnu og hnýja fram ófrjálsiegri stjórnarhætti.
>um annars vegar og kjósendunum
'hins vegar, ef lýðræðisskipulagið
á að getað staðizt og tryggt heil-
brigða og trausta stjórn. Skylda
flokkanna er sú, að halda ekki að-
eins uppi ádeilum og benda á það,
sem miður kann að fara, heldur
engu síður og jafnvel öllu heldur
að benda á jákvæðar leiðir til
lausnar því, sem miður fer. Skylda
kjósendanna er sú, að gera sér
ekki aðeins grein fyrir þeim ágöll-
um eða misbrestum, sem þeir telja
á stjórnarfarmu, heldur einnlg
þeim úrræðum, sem þar g-eta verið
til lausnar. Va>l kjósendans milli
flokka eða framhjéðenda á svo að
markast af því, hvaða Lausn hann
teíur æskiLegasta og hverjum hann
treystir bezt til að framk\ræma
hana.
Ef flokkamir bregðast þeirri
skyldu sinni að vera ekki síður já-
kvæðir en neikvæðir í baráttu
sinni og ef kjósendur látta fyrst
og frernst stjómast af hinni nei-
kvæðu barát'tu ílo'kkanna, þá hafa
báðir þes’sir aðilar brugðizt dcyldu
sinni. Þegar svo er komið, er vissu
lega skammt efitir til þess ástands,
'sem nú ríkir í FrakikLandi.
SkyWum íullnægt
Þetta, sem hér er rakið, mun
skýrast enn betur fvrir mönnum,
ef gerð er athugun á því, hvers
vegna slíkir atburðir og nú eiga
sér stað í Frakklandi, gerast ekki
f Bandaríkjunum, Bretlandi eða á
Norðurlijndunum. Ein höfuðástæð-
an til þess er sú, að bæði stjórn-
málafiokkar og kjósendur í þessum
lö-ndum haía rækt umræddar skyld
ur >sínar miklu betur en gerzt hef-
ir í Frakklandi. 1 þessum lóndum
hafa flokkamir ekki aðeins lagt
áherzlu á gagnrýni, heldur engu
síður á jákvæða stefnu og upp-
byggilegt, starf. Þannig .hafa nú
stjórnarandvtæðingar í Bandaríkj-
uh'irni, í Brétlandi og á Norðurlönd
unum alveg ákveðnar tillögur
um það, hvernig þeir vilja leysa
efnahagsmálin, siem eru nú helztu
vandaímálin i beim lömdum eins og
hér. Kjósendur í þessum löridum
láta heldur ekki stjórnast einhliða
af gagnrýni flokkanna, beldur
dæm;a þá ekki síður eftir því hvaða
úrræði beir hafa fram að færa.
Það er skýringin á fylgisieysi
kommúnista í þessum löndum.
Vegna þes-s, að Ookkar og kjós-
.endur rækja umræddar skyldur
sínar, .stendur lýðræðið 'traustum
fótum í Bandaríkjunum, í Bret-
landi og á Norðurlöndum.
Hin neikvæða afstaða
Sjálfstæðisflokksins
Það er ekki óeðlilegt, þótt þess-
ar staðreyndir rifjist upp í sam-
bandi við nýlokna afgreiðslu efna-
hag:málanna á Alþingi. Stærsti
flokkur þjóðarinnar, Sjálfstæðis-
fiókkurin'n, hefir í sambandi við
meöferð þeirra mála tekið upp
nákvæmlega sömu vinnubrögðin
og kemmúnLstar og Poujadistar
hafa leikið í Frakklandi á undan-
förr.um árum.
Efnahagsmálafrumvarp ríkis-
stjórnarinnar var til athugunar á
AJ'þingi talsver't á þriðju viku.
Sjálfstæðisflokk'num gafst því al-
veg nægilegur timi til að athuga
frumvarpið og koma fram með
breytingartillögur eða alveg nýjar
tillögur. Þá gat flokkurinn einnig
r.ctað þann tíma, sem málið var
til athugunar hiá ríkiisiitjórniirini,
'til að undirbúa eigin tillögur.
Þrátt 'fyrir þetta lagði Sjálfstæðis-
flökkurinn ekki fram neinar till'ög-
ur. Ástæðan var einfaldíega sú, að
hann gat ekki bent á neinar aðr-
ar betri leiðir en þær, sem fólust
í frumvarpi stjórnarinnar. í stað
þess að viðurkemna þessa stað-
reynd, og veita því frumvarpinu
stuðning eða hluitleysi, snerist
ftokkurinn öndverður gegn því og
reyndi að ófrægj a það og rífa það
niður á allan hátt, án þess að
'benda á noklkuð annað í staðinn og
án þess að bera á móti því, að út-
flutningsfiramleiðslan þyrfiti á um-
ræddri aðstoð að halda. Þessa af-
istöðú valdi SjáLfstæðisflokk urinm
í von um að geta hagnýtt sér til
fraimdráttar stundaróánægju, sem.
ofit fylgir nauðsynlegum ráðstöfun-
um eins og þessum.
Neikvæðari afstöðu og öllú
meira í anda firanskra Poujadista i
og kommúnista gat Sj’álfstæðis-!
filokkuirinn ekki valið sér. Öllu
meira gat hann heldur ekki brotið •
í bága við hina áhyrgu framkomu
stjórnarandstæðinga í Bandaríkj-
unum, Bretlandi og á NorðurTönd-
um.
Úrslitin í höndum
almennings
Á þessu stigi verður það ekk:
séð tfyrir, hvaða áhrif þessi uei-
(kvæða afsitaða Sjiálfstæðisflokksins
mxtni hafa. Þegar hefir hún þó
haft þau áhrif, að nokkrir ráða-
rnenn Sósíalistaflokksins undir for-
ustu Einars Olgeirssonar hafa ekki
þorað annað en að fara í sam-
keppni við Sjálfsitæðisflokkinn um
þennan neikvæða áróður. Afleið-
ingin af því hefir svo orðið sú, aS
•vissir menn í Alþýðuf'lokknum
hafa einnig bætzt við í þetta kapp-
hlaup. Enn er þó ekki séð, hvort
hinn neikvæði áróður Sjálfstæðis-
flokksins verður til þess að hrinda
af stað nýrri kaupgjaldis- og verik-
fallsstyrjöld með tilheyrandi skatta
álögum eða sitöðvun framleiðsilunn-
ar á efitir.
Endanleg úrslit í þessu máli
konia til með að veita á því, hvern-
ig almenningur bregst við. Lætur
hann glepjast af hinum ranga
'áróðri ög leiðist þannig til verka,
sem aðeins munu auka öngþveiti
og erfiðleika í efnahagsm'á'lunum
í framtíðinni í stað þess að etyirkja
þann grundvöll, sem nú hefir ver-
ið Tagður og tryggja þanmig blóm-
legt atvinnulíf, án aukinna sítyrkja
frá því, sem nú er?
Hlutverk Framsóknar-
flokksins
Það er vissulega kominn tfinii
til þess fyrir íslenzka kjósendur
að hugsa vel og vandlega um þa'ð
hefir verið rakið. Athurðirnir í
Frakklandi er ný hvatning til þess,
Fyrir Framsóknarmenn er svo
gótf að minnast þess, að það hefir
verið hiutverk ftokks þeirra frerii-
ur en nokkurs annars að koma í
veg fyrir, að hér skapaðist sams
konar ástand og nú er í Frakklandi,
Framsóknarflo'kkurinn hefir oftar
en nokkur annar hérlendur flokk*
ur þurft að taka þátt í ráðstöfun-
um, sem hafa verið meira og minna
óvinsælar í bili, en þó nauð-
synlegar til að tryggja afkomu og
sjálfstæði þjóðarinnar. Hann hefir
ekki bognað fyrir þeirri freistingu,.
að afla sér vimsælda með riéi-
kvæðri gagnrýni einni saman, held
ur jafnan gætt þess að benda á
raunhæfar leiðir og taka á sig
áhyrgð og erfiðlieika í samræmi við
það. Hlutverk hans hefir oft verið
að sameina sundúrleit öfl uin,
vandasamar ráðstafanir til að af-
stýra því að sundrung og neikvæð
gagnrýni yrði þjóðinni að falli-
Hann hefir verið hið jákvæða óg
saírieinandi aíl írlenzkra stjórn-
mála. Efllng hans er því bezta
trygghg fyrir því, að sjálfstæði
þjóðr rinnar og lýðræði verði
trey.-t í ssssi og áfrnm haldið
þairri miklu framfarasókn, sem átt
hef:r lér stað síðan frelsið var end-
urheimt.
Umfangsmiki! og vaxant
samvinnufélaganna á
Aðalfundir samvinnufélaganna á Blönduósi voru haldnir
dagana 7.—10. maí s. 1. Innvegið mjólkurmagn reyndist 2.545
þúsund lítrar og varð meðalverð mjóikurinnar kr. 3.00 pr.
lítra.
li starísemi
Blon
Samþykkt var á fundinum að
hefja þegar í vor, ef nauðsymleg
leyfi fást, stækkun mjóíkurstöðv-
arinnar, þannig að hún geti unnið
osta úr þe.irri mjólk, sem afgangs
verður, þegar þurrmjólkurgerð er
fulinægt, en búizt er við, að fram-
leiðsla miólkur aukist í héraðinu
á næstu árum.
Sláturfélagið tók á móti rúm-
lega 30 þúsund fjár síðastliðið
haust og er það nokkru fleira en
árið áður. Mest af kjötinu var verk
að til útflutnings og hefir tairivert
magn verið sent til Englands og
Svíþjóðar.
Lokið var á árinu stækkun slát-
urhússins, en sú bygging hefir stað
ið yfir briú undanfarin ár. Einnig
setti félagið upp kjötbúð á árinu.
Vörusala kaupfélagsins var uni
14 milljónir króna og hafði aukizt
um ea. 12%. Úthlutað" var arði,
6%, og var helmingur greiddur í
istofnsjóð og helmingur í-reikninga.
Sam'eignarsjóðii' félaganna höfðu
aukizt á árinu um rúmlega 450
þúsund króna og stofnsjóo'ir uir.
300 þúsund krónur.
Inneignir félagsmann: riölðu
aukizt ailvei-ulega á árip \ enda
höfðu félögin aukið innstu.o r sín-
ar út á við um rúmar 3 i. ; jónir
króna.
Sameignarsjóðir félagtT ■■i eru
nú um 3Vz miilj. króna íofn-
sjóður röskar 2 milijónii i nt’áris-
deildir félagsins nerna u millj.
króna.
Á fundinum kom frru inkill
áhugi fvrir því að félagi- imi á
fót fullkomnu viðgerðarv . stæ'ð:
fyrir bifreiðar og landbr.i . .irvél-
ar og var samþvkkt að sri stárf-
semi yrði komið á iot ci' .. 'jótt
og fært þykir.
(Framhald i F siðuj.'