Tíminn - 11.09.1958, Síða 5

3'ÍMI N N, fimnitudaginn 11. scptembc.' 1958.
TTVANOUIRæskunnar
MÁLGAGN SAMBANDS UNGRA FRAMSÓKNARMANNA. RITSTJÓRAR: EYSTEINN SIGUROSSON OG SVERRIR BERGMANN
í HEIMSÓKN TIL FÆREYJA
Mesiu hagsmunamál Færeyiuga í dag
eru aukning og endurnýjun skipa-
stólsins svo og friðim landgrunnsins
Tíu dagar eru nú liðnir frá því
er við færðum út fiskveiðilögsögu !
okkar úr fjórum sjómilum í tólf. j
Landhelgismálið hefir verið öðru
ofar í hugum okkar þessa daga.
Það var komið fram, að ýmsar þjóð
ii’ vildu ekki viðurkenna rök okk-
ar fyrir útfærslu fiskveiðilögsög-
unnar og hugðust ekki viðurkenna
né virSa hin nýju tólf mílna tak-
rnörk. Við biðum með eftirvænt-
ingu 1. septembers — gildistöku-
da'gs reglugerðarinnar um útfærslu
fiskveiðitakmarkananna.
Þessi dagur er nú upprunninn
og liðinn. Við höf.um unnið mikinn
sigur. Allar þjóðir hafa viðurkennt
útfærsluna í verki nema Bretar,
en þeir hafa hins vegar sýnt okkur
vopnað ofbeldi, sem lengi mun
verða Ijótur b'lettur á þeirra skildi.
Ofbeldi Breta er einnig fullkomn-
un á ósigri þeirra. því að það hef-
ir bægt frá því eina, sem lcomið
gat okkur á kné — innbvrðis sundr
ar smáar. Stærst þeirra er Sirautn-
ey um 50 kílómetrar á lengd en all
mjó. Þar .stendur höfuðstaður eyj-
anna — Þórshöín, og 'hið forna
biskupssetur Færeyja — Kirkju-
bær. Mannflesta eyjan er Suðurey
og er þar mest útgerð. Láglend-
asta eyjan er Sandey og er þar
mikil ræktun, enda meira undix--
lendi en víðast hvar í Færeyjum.
í Skúfey er mest fuglatekja. Stóri
Dímun er sérkennilegasta eyjan.
Hún er lítil að ílatarmáli og hvergi
lægri en 100 metrar yfir sjávar-
mál. Eyjan er ókleif nxeð öllu
nema eftir einstigi, sem höggvið
hefir verið í hana að sunnanverðu.
Á eynni er aðeins eitt býii og íbú-
arnir 10 manns eða svo. Frjósöm-
ust evjanna og þeii*ra næst stærst
er Austurey. Þriðja í röðinni hvað
stærð snertir er Vogar. Þar er fjöl-
skrúðugst náttúrufegurð í Færeyj-
um og fer þar í senn saman firðir
- ’ fimi 'f.-i-W na nokk-
Grindadráp. — Hér er orrustunni að verða lokið. Hvelin hafa strandað á
grutini og taka síðustu tökin í flæðarmáiinu.
ungu. Ofbeldi Breta hefir fært okk
ur saman. Þjóðin stendur einhuga
í þessu máli og lokasigur er að-
éins tímaspursmál.
En mitt í árekstrum okkar við
Breta hljótiun iið stnðning og
samúð frá IítiIIi frændþjóð —
Færeyingum. Þeir liafa kynnst
rányrkju á síniun heiniamiðuin
og skllja því aðstöðu okkar og
viðurkenna okkar rök. Stuðning-
ur þeina við okkar málstað er
okkur siðferðilegur styrkur og
mikið vinarbragð.
í þessu tilcfni verður Vettvang
urinn í dag tileinkaður Færeyj-
uní. Flest vitum við lítið um þess
ar eyjar, þótt ekki séu þær langt
uiidan. En þær eni smáar og láta
lítið á sér bera og' við þanuig gcrð
að vilja fremur kynna okkiu það,
sem meira Iætur til sín taka, exida
þótt kunni að vera fjarlægi og
okkur lítils virði.
Þessi grein er auðvitað enginn
tæmándi íróðleikur um Færeyjar.
Hans verður að leita annars' stað-
ar. Hér vei-ða aðeins dregin fram
nokkur atriði, er verða mættu les-
endum til nokkurrar ánægju að
kynnast. — Peter Wigelund verk-
stjóra kunnum. við kæi'ar þnkkir
fyrir ýmsar upplýsingar um eyj-
ariiar og eyjax-skeggja.
uð undirlendi með stöðuvötnum.
Þá má að lokum geta 5 smáarri
eyja, sem nefnast einu nafni Norff-
ureyjar. Þar er m. a. að finna
Klakksvik, en sá staffur er mörg-
um kunnur hér vegná þeirra at-
burða, sem þar gerðust eigi fyrir
löngu, er no'kkuð kastaðist í kekki
með Færeyingum og dönskum
újórnvöldum.
Upphaf Færeyjabyggðar
Islendingatóífir
. Hér verður litið rakin saga Faxr-
eyja. Fátt er vitað með vissu um
upphaf Færeyj abvggðar og Iítið
til um heimildir þar að lútandi.
Þess cr helzt að geta, 'að í írsku
fornriti fx-á árinu 825 ,ér getið um
eyjar, þar sem lifi mikið af fugl-
um og gnægð sé þar fjár. Eyjar
þessar geta svarað til að vera Fær-
eyjar m. a. vegna þess að þær eru
taldar vcra skammt frá Orkneyj-
um. í Færeyjum eru öriiefni af
írskurn stofni. Bendir það til þess
að fyrstu landnámsmenn Færeyja
hafi verið írar, svo sem var hér
hjá okkui’.
Annars liafa eyjarnar byggzt
frá Noregi eins og ísland. í fyrr-
nefnduni Norffureyjuin er aff
finna tóftir, sem kenndar eru viff
ísland. Þar er álitiff, aff menn
frá Noregi m.a. hafi haft vetur-
setu, ef þeir hafa orffiff seinir
fyrir á leiff sinni vestur uni liaf
til íslands, en annars hafa Fær-
eyjar byggzt lítiff eitt fyrr en
okkar land.
I Saga Færeyja er ekki skýr í ein-
stökum atriðum Svartidauði hefir
herjað eyjarnar um miðja 14. öld
og verið mesti vágestur þar sem
annars staðar. Verzlun hefir lengst
af verið í höndum útlendmga, sem
jafnvel hafa tekið allar eyjarnar
á leigu. Norskra áhrifa, einkum
frá Björgvin, gætir lengi í Færeyj-
um, en þau smá þoka íyrir dönsk-
um eftir því sem Danir fá meiri
völd í eyjunum.
Færeyjar komust í konungssam-
band við Dani árið 1380 og skipu-
lag það, sem nú er í heiðri haft
um stjórn eyjanna er að mestu
óbreytt frá 1850 — en að því vei’ð-
ur vikið síðai’.
Mikil náttúrufegurb
Um Iandslag í Færeyjum skal
farið örfáum orðum. Evjarnar eru
allar smáar, svo sem fyrr getur.
Þær eru í lögun flestar langar og
mjóar, rísa þverhníptar íir hafi
mót norðvestri og halla síðau
jafnt til suðausturs ekki ósvipað
og Grímsey.
Eyjarnar eru hálendar og undir-
lendi lítið. Fjöllin eru þó að því
leyti frábrugðin okkar, að þau eru
gróin allt að efstu brún. Meira en
95% af flatarmáli Færeyja er af-.
veg óræktað, en þar gengur sauð-
féð sjálfala allan ársins hring og
kýr eru þar á beit að sumrinu.

l=.á KlakksvÍK. — Takið eftir mynni fjarðarins og innsiglingunni.
Eyjarskeggjar
Strendur þær, sem snúa að haf-
inu eru þverhnípt hengiflug, en
hins vegar ekki svo brattar við f. , _ . . „„
sund og firffi, þar sem hafmr eru , . d l lsin ‘ Færeyjnga c-
víffast hvar srúffar frá náttiimnnar 1>usu.n“ en. 1 “rxe.yjnS»a 5’
víðast hvar góðar frá náttúrunnar
hendi, Við sundin og íirðina stend
og víða að finna utan heimalandS-
... . ... , . ins bæði austan hafs og vestan £
ur bvggðin og þar er að fmna það ....... , . °
- &0,. , 0,f r . Norðurlondum og í Ameriku.
litla undirlandi, sem til er í eyj-
unum.
Færeyingar eru okkur náskvic
Veðrasamt er í Færeyjum. Skin ir. Þeir rekja ættir sínar til Ir.
og skúrir eru þar á hverjum dcgi og Norðmanna eða til sömu for
að heita má, svo að dagur verður feðra og við. Um það er talað
aldrei lofaður fyrr en að kveldi Færeyjum, að íbúar Súðureyj;.
hvað veðráttuna snertir. séu aíkomendur íra öðrum frenxur
c1-’“ttarat:ndur um 900 inetra áÞeir eru nefnilega fjörmeiri og ör-
Mikines — vesfésfi staður í Færeyjum —
Hengibrú liggur til eyjarinnar, en þangað er oft erfitt að komast vegnc
brims og strauma. Mikil uxarækt er á eyjunni, en uxakjötið þykir hint;
bezti matur.
hæð er hæsta fjall Færeyja, ár
eru skiljaniega litlar og fuglarnir
setja mestan svip á dýralífið.
Aunars er náttúrufegurff mikil
í Færeyjum. Andstæffur og sér-
kennileg fegurð skiptast þar á.
Væru eyjarnar í bláuin öldum
Miffjarffarhafsins ntundi þangaff
vera mikill ferffamannastraumur
— en þær eru nú einu sinni í
Atlantshafinu norðarlega, liáðar
•iuttlunstum veffráttunnar þar.
Eyjarnar
W'tfý »'
41
Suðaustur af Islandi um það bil
miffja vegu til Skotlands í'ísa úr
hafi nokkur eylönd, er nefnast
einu nafni Færeyjar. Eyjar þessar
eru 23 talsins', en af þeirn eru að-
eins 17 byggðar. Eyjarnar eru all-
Frá höfuðstað Færeyja — Þórshöfn.
ari íbúarnir þar en aðrir Fære;
ingar.
I Skapgerff Færeyingsins hefit
mótazt af aðstæffum kans og lífs
skilyrðum. llaun er harffgerffur
og vinnufús, sækir sjóinn, sígu.
í bjarg og rekur á land grinc
liveli allt jöfnuni höndum. Ham
er nægjusamur og í því efni öðr
um mjög svo til fyrirmyndar ni
a. okkur íslendingum. Hann ei.
laghentur handverksmaðup, seir..
á sér sérstæðar peysur og húfur.
og cr hvor tveggja við liani
kcnnt og er lielgidagabúningui
þótt eigi dugi til inngöngu á veit
ingahús Iiin rneiri hérlendis. Fæ?.
eyingurinn er átthagakær. Hanr:
vill setjast aff og una ævi sinuar.
daga, þar sem liann er borini
í heiminn.
Færeyingurinn talar sína eigir.
tungu, færeysku. Hún er náskylo.
íslenzku og vestur-norsku. Við les -
i um færeysku en eigum erfiðar;.
með að skijja hana talaða a. m.'k.
svona fyrst í stað.
BoSiS upp í (færeyskanj)
dans
Færeyingar eiga sérstakan þjófc’
dans, sem hér skal vikið að nokki.
| um orðum. Þetta er hringdans.
sem á uppruna sinn í Frakklaná ;
og breiddist þaðan út á miðöldum,
Hann svarar til vikivaka hér.
Færeyski dansinn er stiginn ,,í
takt“ við söguljóð og þjóðkvæð'
Mörgum finnst hann vera tilbreyí
ingalítill. Kvæðið skiptir mest;
máli. Sé það bardagaljóð, er stigi>
i Framhald á 8. síðr., ,