Tíminn - 10.12.1958, Síða 1

Reykjavík, Miðvikudaginn 10. desember 1958.
Mál og menning.
Lífið í kringum okkur.
Þáttur kirkjunnar.
íslenzk hetjusaga.
281. biaS.
Áætlunarflug (slendinga yfir Atlantshaf heimsálfanna
milii finnst ókunnugum ótrúleg og fjarstæð kynjasaga
Lför meí l.oftlei^um vestur um haf
Það má teljast til ævintýra,
aS íslenzkt flugfélag skuli í
tullan áratug hafa annazt fast
Itr flugferðir yfir Atlantshaf,'
lieimsálfa milli, og fullyrða
má, að engin önnur þjóð
heims, jafnfámenn og varbú-
in í tækni, geti bent á afrek
sem nefna megi til jafns við
það í flugmálum.
Og hér er ekki aðeins um að
ræða áætlunarflug að nafninu til,
beldur umfangsmikla flugþjón-
ustu, daglegar i'erðir mieifihluta
ársins og tugþúsundir farþega á
ári. Enn merkilegra verður þetta
í ljósi þeirrar staðreyndar, að
sætanýtingin hjá Loftleiðum eir
betri en hjá nokkru öðru féiagi
á þessum flugleiðum, og það er
eina félagið í Atlantshafsflugi,
sam ekki nýtur á einn eða annan
hátt styrks eða stuðnings af op-
ir.berri hálfu. Hér er heldur ekki
um að ræða neina dægurl'lugu
lengur, heldur starfsemi í föstum
skorðum, rekstur, sem kominn er
á fastan fót og búinn að vinna
sér traust og viðurkenningu.
Ærið undrunarefni
Þetta verður hverjum manni
l.ióst, sein kynnist starfi og áliti
Loftleiða í New York, og hann
kemst heldur ekki hjá að tak'a
ci'tir því, að þessi flugstarfsemi
íslendinga vekur eftirtekt og um,-
hugsun, jafnt almennings sem
b.aða og verður oft umræðuefni.
Almenningur í Bandaríkjunum
veit ekki of mikið um ísland
fremur en aðrar þjóðir, margir
álíta hólmann snauðan að verald-
argæðum og fólkið fábjarga og
lítils megnugi, skammt á veg kom-
ið í tækni og annarri heimsmenn-
ingu, og einna trúlegast að slík
undur sem íluglist nútímans sé
því fjarlæg draumsýn.
En þegar menn í milljónalönd-
unum komast að raun um það,
að þessi dvergþjóð á klettaeyju
við heimsskautsbaug heldur uppi
löstu áætlunarflugi milli heims-
áH'anna af slíkri stórmennsku,
sperra þeir eyrun, og landið og
þióðin hefst á æðra „plan“ í áliti
þeirra_
Þetta er óneitanlega nokkurs
virði fyrir íslendinga, sem verða
?3 berjast við smæðina ár og síð
og eiga i'ullt í fangi með að láta
heimjnn nnina það, að þeir scu
til og eigi nokkurn rél't og getu
t'.i þess að kallast sjálfstæð þjóð.
Við þekkjum Loftleiða-i'lugvél-
arnar hér heima, sjáum þær í
skini kastljósanna hérna á flug-
vellinum kvölds og morgna og vit
um, að þær eru að leggja af stað
annað hvort ausiur eða vestur um
haf. En eiginlega gera menn sér
ekki grein fyrir því, hvaða starf
j og barátta í öðrum löndum er for-
| senda þessara flugferða, og þegar
við heyrum aö nær 40 manns
v.nni hjá Loftleiðum í Ameríku
og nær jafnmargir í ýmsum Evr-
ópulöndum, þá rekum við upp
slór augu og spyrjum kannski:
Hvað er allt þetta fólk að gera?
Og kannski hefir það verið
með fram til þes's að reyna að
svara þeirri sppfrningu, sem
stjórn Loftleiða fann upp á því
f.vrir skömmu að kippa nokkrum
blaðamönnum vestur um haf. Svo
eigingjarn var tilgangurinn 'þó
ekki, að það væri eina erindið,
því að fyrirmenn Loftleiða gerðu
allt sem þeir gátu til þess að gera
sjón og sögu fararinnar svo fjöl-
breytta og gagnsama fyrir gest-
ina, sem kostur var, og oflast var
það engu líkara en Loflleiðir
væru aukaatriði í reisunni.
Undrandi farþegar
Mér dettur ekki í hug að fara
að segja ferðasögu, og flugferð
er alltaf sjálfri sér lík og stund-
L'tn hálfþreytandi, Það er þó gam-
an að siá undrunarsvipinn á sum-
um farþegunum, sem greitt hafa
farmiða lágu verði og vita, að
Hekla og Saga eru engar þrýsti-
loftsflugvélar og búast því við
hálfgerðri hallærisvist á leiðinni,
þegar þeim er veitt öll hin bezta
I skrifstofum Loftleiða í 47. götu. Fremst sitja: Sigurður Magnússon, fulltrúi, Nicholas Craig, forstjóri skrifstofu
Loftleiða í New York, og Bolli Gunnarsson, framkvæmdastjóri Loftleiða á flugvelli þar vestra.
umönnun, aðbúð og bcini engu
síðri en í nýtizkulegustu flugvél-
um stóru félaganna.
Við flugum vestur föstudaginn
21. nóv. fengum að sjá hrikafjöll
Suður-Grænlands, áðum í Goose
Bay og flugum i dimmu yfir Bosl-
on, komurn svo að kvöldi yfir New
York og lentum á Idlewild. Að
i'ljúga yfir ljósadýrð Manhattan,
Long Island, Brooklyn og annarra
útborga New York er sjón, sem
gleymis't seint. Flugstjórinn var
Einar Árnáson, og hann var ó-
þreytandi ásamt allri áhöfninni
við að leiða okkur i allan sann-
ieika um það, hvernig þeir fara
aö því að fljúga til Ameríku og
taka þar land.
Bolli Gunnarsson. framkvæmda-
stjóri Loftleiða á flugvelli þar
vestra, tók á móti okkur, og hann
bauð okkur velkomna við
skemmtilegan kvöldverð. Sigurð-
ur Magnússon, fulltrúi Loftleiða,
var fararstjóri okkar. og ánægju-
legri leiðarvísi er varla hægt að
kjósa sér. 'Stækkaði þakkarskuld
okkar við hann því meir, sem á
ferðina leið.
í stöðvum S.Þ.
Næstu tveim dögum var eytt
við að skoða borgina, en á þriðjá
degi lá leiðin í hús Sameinuðu
þjóðanna, þar sem salarKynni
voru skoðuð, komið á nefndar-
fond og hádegisverður þeginn hjá
Thor Thors, aðalfulltrúa íslands
hjá S.Þ. Þar voru einnig með
okkur — og raunar leiðbeinendur
i könnunarferðtnni um stöðvar
S.Þ. — aðrir fulltrúar íslands á
ailsherjarþinginu, þeir Pétur Thor
áteinsson, sendiherra, og Þórar-
inn Þórarinsson, ritstjóri. Fræddu
þcir okkur allir margvíslega um
siörf þingsins' og S.Þ. og sér í
Lgi um gang mála, er ísland
snerta, og var þetta alll saman
írjög ánægjuleg og fróðleg dag-
siund.
Til Washington
Síðdegis þennan dag héldum
við flugleiðis til Washington í
boði utanrikisráðuneytis Banda-
ríkjanna. Tók þá við allri leið-
sógu og forsjá Peter J. Heller,
blaðafulltrúi Upplýsingaþjónustu
j Bandaríkjanna á íslandi, en hann
jvar#einnig með í þessu blaða-
! r.iannaboði Loflleiða.
! Eftir kómuna til Washington
| var þegar haklið í kvöldboð til
IStefáns Hilmarssonar, sendiráðsrit-
I ara, og konu hans og áttuni við
þar skemmtilega kvöldstund með
þeim hjónum og nokkrum öðrum
íslendingum, stöddum vestra' eða
Helztu flugstöðvai-byggingarnar á Idlewild-flugvelli. í vængjunum út frá háu byggingunni eru skrifstofur flugfélaganna, þar á meöal Loftleiða.
búsettum, svo og nokkrum starfs-
mönnum frá utanrikisráðuneyt-
i.:u. Stefán veitir sendiráðinu i'or-
siöðu í fjarveru Thor Thors. Þar
hittum við góðan kunningja, Don
Neuchterlein, scm um skeið var
blaðafulltrúi bandarísku upplýs-
ingaþjónustunnar hér í Reykjavík,
ölull maður og hinn bezti drengur
í sams'tarfi. Hann bar og að mestu
hita og þunga af könnun okkar í
Washington, og eins og við mátti
búast hafði hann ekki hugsað sér
að láta dvölina verða til ónýtis.
Dagskráin var svo hlaðin, að sum-
um þótti nóg um.
Daginn eí'tir lá leiðin fyrst í
Kvíta húsið. Fegurð þess er mikil,
salir þes's ekki ofhlaðnir minjum,
en mest ber á málverkum geng-
inna forseta. Við íengum þar góða
leiðsögu, en húsbændur voru ekki
htima. Við gengum þó um skrif-
stofur forsetans undir leiðsögn,
II. Gruénthers, og hann sagði okk
ur eitt• og annað um starfshætti
þar. Heimsóknin var lærdómsrík,
og Hvíta húsið er talandi tákn
im mikla þjóð, sem risið hefir
úr ósamstæðum brotum til sam-
siæðrar heildar undir merki
frelsis og mannréttinda
í utanríkisráðuneytinu
| Við höfðum gert okkur vonir
™ að fá að vera á blaðamanna-
fundi hjá Dulles, en hann var að
hneppa öðrum hnöppum og frest-
aði fundi. Hins vegar fengum við
að skoða vendilega upplýsinga-
clc ilcl utanríkisráðuneytisins og
kynnast samstarfi .hennar og
blaðanna. Forsetinn og utanríkis-
ráðherrann halda hvor um sig
vikulega blaðamannafundi, en
auk þess er allt kapp lagl á að
veila blöðum eins l'ullkomnar upp
lýsingar og unnt er. í því skyni
cr hinum stærstu blöðum. út-
várpss'töðvum og fréttastofum gef
i;m kostur á að hafa skrifstofu tii
umráða í deildinni og láta blaða-
niann starfa þar, svo að hann geti
f\ igzt með hverri hræririgu, sem
þar gerist. Þar mátli m.a. sjá skrif
stofu rússnesku fréttastofunnar
Tass, og einstaka blöð á Norður-
löndum hafa þar blaðamenn. All-
(framhald á 3. síðu).
Ýmsir þeir, sem lítið þekkja til íslendinga,
líta land og þjóð aíít öðrum augum, er þeir
komast að raun um þessa staðreynd.