Tíminn - 22.01.1959, Qupperneq 1

/
Rainefaríkjaför Mikojans
— b1s. 6
42. árgaiijíur.
Reykj.ivík, fimmtudaginn 22. jam'tar 1959.
„Make up" 1959, bls. 3.
Grænlandsmálið, bls. 4.
Vettvangur æskunnar, bls. 5.
Atvinnuástand og aöstaða . . bls. 7.
17. blað.
Mesta ofaníát á Islandi:
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins fiytur frumv. um að taka aftur kauphækkanirnar
sem íhaldið og aðrir andstæðingar fyrrverandi stjórnar
knúðu fram á síðastliðnu sumri og hausti
Stjórnin her'ðir tökin í Arfientínu
Kommúnistar og Peron
istar deila innbyrðis
NTB-Buenos Aires, 21.
jan — Fréttaritarar eru
þeirrar skoðunar, að ríkis-
stjórn Arqentínu hafi náð
yfirtökunum í viðureign
sinni við verkfallsmenn þar
í landi, en ailsherjarverkfal!
heíir gersamlega lamað allt
athafnalíf í landinu þriá síð-
ustu daqa. Verkfallsmenn í
Buenos Aires hlóðu þó götu-
í
Macmillan boðar
frið milíi austurs
og vesturs ;
NTB-Lundúnun], 21. jan. —
Macmillan iorsætisráðherra
Breta sagði í ræöu í dag, aö sam
skipti austurs og veslurs yrðu
aö aukast og tortryggnin aö
liverfa, annars hlyti illa að fara.
Hann lagði á það áherzlu, að
stjórnmálamenn austurs og vest-
urs yrðu að viðurkenna í fram-
kvæmd sem meginstefnu að allar
þ.ióöir vrðu að lifa saman í íriði,
þótt þær greindi á um margí. Það
væri öllum fyrir beztu. að eylt.
yrði |)eirri tortryggni og ótta, sem
nú einkenndi samskipti vestrænna
ríkja og kommúnstaríkjanna. Mik
ilvægt atriði í þessa átt væri að
auka gagnkvæm kynni einstakl-
inga með ferðalögum og upplýs-
ingaslarfsemi milli ríkjanna.
NYR FORSETI
Á KÚBU
Hér á myndinni sést Manúel
Urrutia, sem Fidel Castro
skipaði forseta á Kúpu, er
Batista var velt úr stóli, und
irskrifa skjöl nokkur í aðal-
bækistöð uppreisnarmanna i
Santiago. Við hlið hans stend
ur uppreisnarforinginn Ar-
mandi Hart, sem handtekinn
var fyrir nokkrum árum af
hermönnum Batista og fang-
elsaður, en tókst að flýia. —
I
I
I
Efnahagsfrumvarp ríkisstjórnarinnar lagt
fram í gær. — Frá 1. febrúar greiðist
laun eftir vísitölu 175
Ríkisstjórnin lagSi fram á Alþingi í gær „trumvarp til laga
um niðurfærslu verðlags og launa o. fl." og er þá loks komið
frumvarp það, sem forsætisráðherra boðaði í nýársræðu sinni,
Aðalefni þessa frumvarps er það, að „frá 1. febrúa1' 1959 ska!
greiða verðlagsuppbót á laun og allar aðrar greiðslur, er
fylgja kaupgreiðsluvísitölu, samkvæmt vísitölu 175".
Eru ákvæði um þetta í 1. gr.
frumv. með þeirri undantekningu
þó, að ýmsar greiðslur almanna-
trygginga skal greiða með vísitölu
185.
Vlsitata 175 skal -einnig gilda
um ákvæðisvinnu, þifreiðaakstur
vígi i dag og lcom til blóð-
ugra átaka við lögregluna.
Um skeið voru taldar horfur á,
að bein uppreísn brytist út í land
inu. Var vitað, að fylgismenn Per
ons í verkalýðsfélögunum þeittu
sér a'f alefli, ef takast mætli að
velta núverandi stjðrn og koma
Peron aftur til valda.
Verkalýðshreyfingin klofin.
Sagt er, að daglegt líf í Buenos
Aires hfai í dag næstum komizt í
eðlilcgt horf. Félagsmenn í mörg-
um iðnfélögum mættu til vinnu i
morgun. Samt eru milijónir manna
enn í verkfalli og hafa foringjar
þeirra tilkynnt að þeir hyggist
halda verkfallinu áfram um óá-
kveðin tíma. Um ein milljón verka
niánna stendúr vörð við brýr og
vcgi til höfuðstaðarins, albúnir að
veita hersveitum ríkisstjórnarinn-
ar varmar viðtökur. Um 100
sprengingar urðu í höfuðborg-
inni í dag, en óvísf um manntjón
eða eigna. Götuvígi voru haldin og
kom á nokkrum stöðum til blóð-
ugra bardaga milli hersveita stjórn
arinnar og. verkfallsmanna.
Ilitt er kunnugt, aö vekalýös-
h eyfingin er klofin og fara fram
liörö átök milli fylgismanna Per-
ons og komnuinista. llinir fyrr-
nefndu eru sagöir hafa ákveöiö
aö lvilda karáttunni áfram, hvað
sem á gengur, en kominúnistar
éru hins végar taldir deigari og
vilji hætta verkfallinu, liar eö
þeir úttist, aö verkalýðssámtökin
kunni að sa-ta lafarkostiiin að lok
um, sein erfitt veröi undir aö
Mannréttinda-
dómstóll
NTB-Strasburg, 21. jan.1
Settur hefir verið á stofn
mannréttindadómstóll Evr-
ópuráðsins, sá fyrsti sinnar
tegundar í heiminum.
Evrópuráðið, sem nú silur á
fundum í Strasburg, gerði sam-
þykkt um dómstólin í dag og hafa
verið skipaðir 15 dómendur við
dónistólinn. Öll 15 Evrópuríkin, er
aðild eiga í ráðinu, nema Frakk-
land fullgiltu mannréttindaskrá Ev
rópu, sem saniin var og samþykkt
á þingi Evrópuráðsins. í fyrsla
sinn geta nú einstaklingar í að-
ildarríkjunum höfðað mál gegn
einstökum ríkisstjórnum, ef þeir
telja brotin á sér mannréttindi.
Þö ska! kærur af þessu tagi fyrst
senda til sérstkrar nefndar á veg-
um Evrópuráðsins, sem úrskurðar,
hvort málinu skuli vísað til dóm-
stólsins. Átta ríki, þar á meðal Is-
land, hafa sluildbundið sig til að
hlíta úrskurði dómstólsins.
Heimta tólf
míina landhelgi
Sjómannasamband lýðveld
isins Irlands hefir samþykkt
að skora á ríkisstjórn lands-
ins að færa fiskveiðitakmörk
in í 12 sjómílur.
Frá þessu skýrði blaðið Norges
llandels og Sjöfarstidende 19. þ.
ni. Sjómannasambandið segir, að
nauðsynle’gt sé að færa út land-
hclgina til að vernda hagsmuni
írskra sjómanna fyrir ágangi er-
lendra togara. og fiskiskipa. Sam-
• bandið hefir einnig mótmælt við
ríkisstjórnina ágangi erlendra tog
ara við strcndur írlands.
Þegar efnahagsráðstafanir
fyrrverandi ríkisst jórnar
voru lögfestar á s. I. vori,
var það einmitt skýrt fram
tekið í greinargerð, að yrðu
kauphækkanir umfram það,
sem þá var ákveðið, mundi
svo fara, að dýrtíðin magn-
aðist eins og fram kom og
frumvarp það, sem nú ligg-
ur fyrir, ber greinilegast
með sér.
Þrátt fyrir þessar aðvar-
anir hömuðust Sjálfstæðis-
menn og stjórnarandstæðing
ar í liði kommúnista og Al-
þýðuflokksins við að knýja
kauphækkanir fram og náðu
þeim árangri, sem kunnur
er.
Nú er það fyrst og fremst
efni þessa frumvarps að
taka aftur þá kauphækkun,
sem þeir börðu fram, og er
því í því fólgið mesta ofan-
íát, sem um getur í íslenzk-
um stjórnmálum á siðustu
árum.
En það verður aldrei hægt
með þeim hætti, sem frum-
varpið gerir ráð fyrir, að
færa verðlagið ti! baka á
sama stig og i vor, því að í
kjölfar kauphækkananna i
haust hafa komið fjölmargar
verðhækkanir, sem erfitt
eða ógerlegt verður að færa
niður, og mun það sannast
áþreifanlega. Fólkið í land-
inu verður því að mun ver
statt nú heldur en ef grund-
völlurinn frá i vor hefði
haldizt.
og aðra svipaða þjónustu. Við-
haklskostnaður húsa skal reiknað-
ur eftir þeirri vísitölu og' ný
húsaleiguvísitala reiknuð út í
sanirænii við hana.
• Þá seigir, að 1. marz 1959skuli
taka gildi nýr gruiidvöllur vísi-
tölu franifærslukostnaðar í
Reykjavík sanikvæmt niöurstöð-
iim neyzlurannsóknar. Skal sá
vísitölugrundvöllur teljast 100
miðað viö vcrölag þá. Skal sú
verðlagsuppbót, sem greidd er 1.
marz lögð við grunnupphæöir
launa og telst hvort tveggja þá
grunnlaun, cn á það igreidd verð
lagsuppbót samkvæmt hinni nýju
vísitölu, og ern um það ýmis náu
ari ákvæði í G. grein frumvarps-
ins.
í 7. grein segir, að 1. febrúar
1959 skuli færa niður laun bónda
og verkafólks hans í verðlags-
grundvelli landbúnaðarvara fyrir
framleiðsluárið 1958—1959 sem
svarar lækkun kaupgreiðsluvlsi-
tölu úr 185 í 175 stig. Frá þeim
tíma skal framleiðsluráð landbún
aðarins lækka afurðaverð til
framleiðenda í hlutfalli við lækk
un þá á heildarupphæð verðlegas-
grundvallar landbúnaðarvara. sem
leiðir af niðurfærslu vinnuliðs
hans.
Frá 1. febrúar skal og færa nið
ur heildsöluverð á þeim fram-
leiðsluvörum, sem eru í verðlags-
grundvelli landbúnaðarvara, til
samræmis við lækkun afurða-
verðs þess, er að framan getur.
5 vísitölustig
í 8. gr. segir, að frá 1. niaí og
1. des. 1959 og á árinu 19G0 og
framvegis frá 1. marz, 1. júní og
1. des. er íramleiðsliiráöi land-
búnaðarins heimilt að hækka af
urðaverð til lranileiðenda til
samræmis við kaupgreiðsluvísi-
tölu, en þó aðeins er sú hækkun
lieimil, að kaupgreiðsluvísitala
sú, sem gildir lrá byrjun viö-
komandi tíniabils, sé niinnzt 5
stigum hærri en sú vísitala, sem
afurffaverð var síðast ákveðiö eft
ir.
] Lækkun fiskverSs
í 9. gr. segir, að frá 1. febrúar
| 1959 skuli skiptaverð á fiski til
bátasjónianna lækka í sania hlut-
falli og lækkun kaupgreiðsluvísi-
tölu úr 185 í 175. Frá 1. febrúar
skal greið., verðlagsuppbót á kaup
trygigingu sjómanna eftir vísi-
tölu 185.
í 10. gr. eru ákvæði um að
framleiðendur hvers konar vöru
og þjónustu skuli þegar eftir gild
istöku laganna lækka söluverð í
samrænii við lækkun launakostn-
aðar.
Allýtarlegar athugáscmdir eru
við frumvarp þetta og er þar rak-
in þróun vcrðlags- og kaupgjalds-
(Framh. á 2. síðu.)