Tíminn - 22.01.1959, Blaðsíða 7

lÍMINN, fimmtudaginn 22. ianiíar 1959.
7
Skýrslur atvinnutækjanefndar 1955—1957
14. grein
Um atvinnuástand og aðstöðu til atvinnurekstrar
í bæjum, þorpum á Norður- Austur- ogVesturlandi
Seyðisfjörður
jbúatala.
1930 .... 936 1955 .... 702
1940 .... 904 1956 .... 708
1950 .... 767
Verkaí'ólk 1956: Sjómenn 39,
verkamenn 92, verkakonur 63,
íðnstörf 38, verksmijðjufólk 20.
Höfnin.
Leng'd legurúms' við bryggjur:
5 m dýpi og meira .... 160 m
4—'5 m dýpi ........... 10 —
Mest dýpi við bryggju 6 m.
Minnst dýpi í innsiglingu 20 m.
Tæki við höfnina. 1 bílvog, 1
JÖndunarkram, færiband.
Olíugeymar: Gasolía 1250 tonn,
jarðolia 1000 tonn.
Dráttarbraut fyrir 100 rúml.
skip.
Fiskiskip.
Togari ..............1 655 rúml.
Þilfarsbátar yfir 30 rúml. 2 132 —
— und'ir 30 rúml .... 4 73 —
Opnir vélbátar ........ 7 17 —
I árslok 1957 877 rúml.
Vinnslustöðvar.
Fjskfrystihús. Sjá athugasemd-
ir. ísfráinleiðsla 15 tonn.
Síldarverksmfiðjur. Sjá athuga-
semdir. Afkastageta 2200 mál.
Hjalla-rúm fyrir 900 tonn.
1 þurrkhús fyrir 25 skippund.
4 síldarsöltunarstöðvar.
Afli og framleiðsla. 1955 1956
Afli, tonn .............. 1757 2349
Skreið, tonn .............. 82 52
Saltfiskur, óv., tn. . . . 917 949
Þorska- og karfalýsi, tn. 140 93
Síldarmjöl, tonn .... 58 223
Sildarlýsi, tonn .......... 45 247
Saltsíld, tunnur ........ 7196 8095
Landbúnaður.
Ræktað land 85 ha., kýr 39,
sí.uðfé 811, garðávextir 1955 30
tunnur.
Iðnaður.
2 vétaverkstæði, 1 trésmíðaverk
stæði, I skipasmiðastöð, 2 aðrar
verksmiðjur, slátrun.
Rafmagn.
Vatnsaflsstöð, 1600 kw.
Athugasemdir.
Ibúatala og atvinna. íbúatala
Seyðisí'jarðar hefir yfirleitt verið
iækkandi á síðari áratugum. Á ár-
unum 1930—40 lækkaði hún um
32, en á árunum 1940—50 um
137 og hefir síðan lækkað um 55,
f>ó hækkaði hún um 10 á árinu
1956. Bæjarstjórn telur, að um
50 manns leiti sér atvinnu nnnars
staðar hluta úr ári. Fyrrum var
mikil síldveiði á Austfjörðum.
• . :■ ■ < ■• ■:■■:. .■:■,.
r . : .. ■ ■.
Óx kaupstaðurinn þá og varð fjöl-
mennasti staður á Austurlandi,
er.da á þeirri tíð aðalverzlunar-
staður Fijótsdaishéraðs, unz veg-
ur var lagður um Fagradal til
Reyðarfjarðar. En þegar aðalsíld-
veiðisvæðið færðist til Norður-
lands og sveitaverzlunin til Reyð-
arfjarðar, fór fólki að fækka á
Seyðisfirði. Eitthvað mun íbúa-
talan hafa hækkað á árinu 1957.
Höfnin er frá náttúrunnar
hendi ein hin bezta á landinu.
Fjörðurinn iangur og d.júpur og
aðdjúpt við bryggjur. Hafa allt
að 14 þús. rúml. skip lagzt þar
við bryggju. Skipabryggjur eru 6,
úr timbri, en auk þess 2—3 litlar
bátabryggjur. Skipabryggjurnar
eru: Bryggja við gamla íshúsið,
löndunarbryggja sjldarverksmiðj-
anna, bryggja Fisksölufélagsins,
tvær brvggjur, sem eru eign hafn-
arsjóðs og bryggja í eigu Kaupíé-
lags Austfjarða. í gögnum' vita-
málaskrifstofunnar, sem skýrslan
hér að framan er bvggð á, eru að-
eins laldar 4 af þessum bryggj-
um og miðast lengd legurúms' við
það. Vitamálaskrifstofan hefir
gert lauslega áætlun um hafnar-
framkvæmdir.
Fiskiskip. Tveir stærstu þilfars
bátarnir eru 10—11 ára, en hinir
gamlir. Togarinn er 10 ára, gufu-
skip. Bátaútgerð hefir um langan
tíma verið fremur iítið stunduð
frá Seyðisfirði, sbr. aflaskýrslu. í
seinni tíð hefir það dregið úr
löndun afla, t.d. af togaranum, að
ekkert fiskfrystihús var á staðn-
um.
Vinnslustöðvar. Undanfarin 5 ár
hefir verið unnið að bvggingu fisk
iðjuvers, sem er eign Seyðisfjarð-
arbæjar, og var byggingu þess
Frá EgilsstaSakauptúni.
langt komið í árslok 1957. Þetta
er stór bvgging úr steinsteypu og
slendur rétt hiá nýiu hafnar-
bryggjunni. Er svo ráð fyrir gert,
að afli sé fluttur frá skipi og vör-
ur úr fiskiðjúverinu til skins á
færiböndum, sem liggja eftir
bryggjunni og meðfram húsinu.
Fiskiðjuverinu er ætlað að fram-
leiða saltfisk, hraðfrystan fisk og
íf, og í því er aðstaða til saltfisk-
þurrkunar. Fr.vstihúsið mun geta
unnið úr 75 tonnum af slægðum
fiski með haus m. v. 10 klst.
fiökun, þegar það er fullgert. í
þvi verða fyrst um sinn 10 frysti-
tæki. og munu geta orðið fleiri. Á
Seyðisfirði hefir verið starfandi
lítil síldarverksmiðja. En sumarið
1957 voru fluttar þangað verk-
smiðjuvélar írá Ingólfsfirði og
komið upp 2200 mála síldarverk-
smiðju, sem það ár vann úr 45
þús. málum síldar.
Landbúnaður, iðnaðu.r o.fL Á
Seyðisfirði er dráttarbraut fyrir
allt að 100 rúml. skip, skipasmíða
stöð og góð aðstaða til vélavið-
gerða. Landbúnað'ur er talsverður
og er bæði ræktunariand og beiti
land í eigu bæjarins. Sláturfjár-
tala 1956: 2019.
Rafinagn. Til skamms tíma hef-
ir bærinn rekið 160 kw. vatnsorku
stöð við Fjarðará. En áætlað er,
að Seyðisfjörður fái raf'magn frá
Crímsárvirkjun. Hafa Rafmagns-
veitur ríkisins á árinu 1957 byggt
dísilslöð þar, sem á að verða vara
stoð bæjarins. Jafnframt hafa þær
yfirtekið vatnsaflsstöð ba;jarins.
Ejgilsstaðakauptún
íbúar í Egilsstaðakauptúni voru
Frá Neskaupstað.
170 í árslok 1955 og 185 í ársiok
1956. Egilsstaðakauptún er sveita
þorp og byggð þar öll nýleg nema
bændabýli þau, sem eru frá fyrri
tíð. Þorpið stendur á krossgötum
við Lagarfljótsbrú, sunnan fljóts-
ins. Þaðan eru akvegir til allra
kaupstaða og þorpa á Austfjörð-
um, sunnan Smjörvatnsheiðar, og
um það liggur aðalþjóðleiðin til
Norðurlands. Þornið er nú annar
aðalverzlunarstaður sveitanna á
Fljótsdalshéraði og að ýmsu öðru
leyti miðstöð héraðsins. Þar eru
nú búsettir tveir héraðslæknar,
dýralæknir, héraðsráðunautur,
starfsfólk pós'ts og sjma o. fl., er
hafa með höndum opinbera þjón-
ustu í alma.nnaþágu. Flugvcli'kir
ei á Egilsstöðum og áætlunarferð-
ir þangað frá Reykjavík. Þar er
og gistihús og greiðasala. Nokkrir
n.enn stunda bifreiðaakstur. Mik-
ill hluti þorpsbúa hefir atvinnu
við starfsrækslu þá, er nú hefir
verið neí'nd. Á staðnum er véla-
viðgerðarverks'tæði, trésmíðaverk-
stæði, raftækjaverkstæði, rjóma-
bú, sláturhús og frystihús til kjöt-
geymslu. Sláturfjártala 1956:
12534. Samkvæmt upplýsingum
hreppsnefndar eru í þorpinu 12
verkamenn, sem sítinda almenna
vinnu, 4 ' verkakonur og 8 fag-
lærðir iðnaðarmenn. Talið er, að
5—8 manns leiti atvinnu til ann-
arra staða hluta úr ári. Ríkið
keypti fyrir nokkrum árum land
handa þorpinu, um 120 ha. Af
því eru ræktaðir 20 ha. í þorpinu
voru í árslok 21 kýr og 55 kind-
ur. Þorpsbúar áttu í félagi kúa-
búið „Búbóí“, en það er nú leigt
bónda á næsta bæ. Eru 20 kýr á
búinu, og þær meðtaldar hér að
íraman. Uppskera garðávaxta er
talin 50—80 tunnur haustið 1955.
Bústofn og garðrækt Egilsstaða-
bænda er hór ekki meðíalið. í
skýrslu hreppsnefndar segir svo:
„Nefndin 'telur mikils ' um vert
fyrir atvinnuöryggi staðarins, að
komið verði upp einhvers konar
iðnaði í smærri eða stærri stíl.
Mætti nefna kjötiðnað og mjólk-
uriðnað í sambandí við sláturhús
og mjólkurbú.“ í þorpinu er 100
kw dísilstöð. í búar j Egilsstaða-
kauptúni voru 170 í árslok 1955
og 185 í árslok 1956. Er þorpið í
vexti.
Neskaupstaður.
íbúatala.
1930 ... 1118 1955 .... 1328
1940 .... 1006 1956 .... 1340
1950 . 1320
Verkaíólk 1956: Sjómenn 143,
verkamenn 113, verkakonur 72,
iðnstörf 69, verksmíðjufólk 7.
Höfnin.
I.engd legurúms við bryggjur:
5 m dýpi og meira ....... 42 m
! (Framh á 8 síðu
A víðavangi
Er það stökkbreyting?
Eifðafræðiii kennir, að ýmsir
kynlegir kvistir og gjörólíkir
uppi'iina sínum geti myndazt viív
svonefnda stökkbreytingu. LítiVf
mun samt fyrir því fara, að slíkra
fyrirbrigða verði vart hjá mann-
fólkinu. Mörgum mun þ« hafn
komið í hug, að þannig hljóti að
vra ástatt’ um einn kunnan í—
lending, svo frábrugðinn cr haim
forcldri sínu og' ætlincnnum öli-
um, þeim, sem þekktir eru. Þett
merkilega fyrirbærl, er, mi\.
„aðalritstjóri" Mbl., Bjarni Ucnc-
diktsson.
Bonedikt Sveinsson, fýrrver-
andi alþingismaður, 'vífr liágáfað-
ur hugsjórnmaður. Bjárni er an
vísu greindur í g'óðu meðallagi,
en honum hættir mjög til þess að
nota gáfur sínar í þágu iágkiiru-
legra „hugsjóna". Benedikt gerð-
ist ungur liðsmaður þeirra sveita,
er örast vildu sækja í áttina til
fulls sjálfsforræðis þjófforinnar
og varð brátt einn áhrifamesti
fyrirliði þeirrar mannvæniegu
fylkingar. Bjarni er af ýinsum
talinn hafa ríka tilheigingu til
þess að Hta svo á, að sjálfstæði
íslendinga jaðri við að vera verzl-
unarmál. Benedikt var flestum
niönnuin skörulegri og drengi-
legur jafnan í málflutningi sín-
um. Engum dettur í htíg skör-
ungsskapur í sambándi: viíf
Bjarna. Þess utan er hann leiðin-
Iegur og smáskítlegur í . „mái-
efna‘-pexi sínu, og hefir tekizt
að gert Mbl. svo illyrt og rætið,
að Agnar Bogason getur átt þess.
alla von á hverri stundu, að vera
ekki lengur viðurkenndur inet-
hafi' á þessu sviði bliðamennsk-
unnar. Benedikt horfði jafnan
hátt og fram. Bjarni lítur lág't og
niður. í:-:
I Ifósi staðreyndanna
Einn þátturinn í áróðri „aðal-
ritstjórans“ er sá, að Fmmsókn-
armenn séu sérstaklega hændir
að kommúnistum og sækist öði-
um flokkum fremur eftir sam-
staríi við þá. Hvernig lítur nú
þessi ásökun út í ljósi staðréýnd-
anna? Einfaldlega þ.annig, að 'eng
inn íslenzkur stjórnmálaflokkur
hefir minna að því gert en ein-
mitt Framsóknarflokkurinn, aff
vinna með kommúnistum.
Það er rétt, að sumir jFra.m-
sóknarmenn lýstu því yfir fyrir
síðustu Alþingiskosningar, aff
þeir væru mótfallnir stjórnar
samvinnu við kommúnista. Hins
vegar er „aðalritstjóranum“ þaff
fullkunnugt engu síður en öðr-
um, að eftir kosningarnar 1956
voru kommúnistar ekki ráðandí
aflið í Alþýðubandalaginu. Og
einmitt þess vegna varð Alþýðit
bandalagið þriðji aðilinii að rík-
isstjórninni. Aftur á móti er það
táknrænt, að um leið og kOmrn-
únistar náðu undirtökunum í Al-
þýðubandalag'inu, hvarf það úr
ríkisstjórninni.
Að kasta syndunum
bak við sig
Það mætti nú æt!,o, að hinn
vandlætingarfulli „aðalritstjóri?
talaði fyrir munn flokks, seni
sjálfur væri hreinu og fiekklaus
af þeirri synd, sem hann ás'akar
aðr.i fyrir að hafa drýgt. Ilvaff
segir sagan?
Framan af árum var Alþýðu-
flokkurinn miklu sterka,'i í
verkalýðshreyfingunni en koinm-
únistar. Þá var löngum góð ,sam-
vinna milli Framsóknar og Alþ.-
fl. Bjarni glórði í að álirifarík-
asta ráðið til að koma í veg fvrir
þetta samstarf, væri að efla
kommúnista til áhrifa í verka-
lýðsfélögunum á kostnað Alþ,-
fl. Gekk nú „aðalritstjórinn'! í
það og dró livergi af sér. Mun
það vera eitt fyrsta sóniasírik
hans í ísleazkri pólitík. Næsta.
skrefið í þessa átt var nú ekki.
ómyndaiiegra en það, að tak.a
koinmúnista lireinlega inn i
ríkisstjórn, og var það eina ný-
sköpun íhaldsins í nýsköpunar-
stjórninni. Eftir kosningarnm'
1956 flaðraði svo íhaldið með
Framha’d á 8. síðu.