Tíminn - 22.01.1959, Síða 8

T í M I N N, finmitudagiim 22, iauúar 1959.
Oröið er frjálst
(Framhald ai 4. síðu).
frekar cn fyrirrennarar, Severin
kaupniaður eða Almenjia verzlun-
arfélagið, því hún hefir ekki áunn
ið sér hann með neinum ,þeim
hæftti, sem þjóðarréttunrinn viður-
kennir, að mörgulegt sé að eign-
ast yfirráðarétt, heldur ekki með
• friðsamlegri stjórn landsins í lang
an tima, því að í fyrsta lagi er
þessi langi tími ekki til. hvort
sem menn miða hann við árið 1905
eða 1944, auk þess sem með þess-
um hætti er aðeins hægt að vinna
yfirráðarétt yfir yfirráðaréttar-
lausu landi, ekki landi, sem er
undir yfirráðarétti annars lands.
Um viðhald þessa yfirráðaréttar
sem orðinn var til yfir Grænlandi
á 18. öld og nú er enginn ágrein-
ingur lengur um, að ísland átti,
segir Fasti aiþjóðadómstóllinn á
bls. 46, og eftirfarandi bls. í dómn
ura, að hann hafi tekið til alls
Grænlands sem heildar, og um
miðja 13. öld (þ.e. með Gamla
sáttmála), gengið yfir til Noregs-
konungs (en þessi var titill kon-
ungs Islands fram á 19. öld), og
að allir hinir norsku, norsk-dönsku
og dönsku konungar hafi óslitið
um alla tíma haldið þessum yfir-
ráðarétti íslands nægilega vel við,
svo hann hafi aldrei slitnað eða
TalliS niður, heldur verið í fullu
og óslitnu gildi þegar nám Norð-
ananna fór fram 10. júlí 1931, og
því sé þetta nám á annars landi
ólöglegt og ógilt (sjá hls. 64 í
ihinni opinberu útgáfu dómsins).
Á bls. 45 í dómnum draga dóms-
menn réttarkröfu Danmerkur
þannig saman, að hún telji sig nú
eiga allan þann rétt yfir Græn-
landi, sem Noregskonungar áttu
áður. Þar sem Danmörk afneitaði
þvf, að hafa fengið nokkuim Tétt
3. síðan
ræðu í þinginu (öll mál í Eng-
land eru rædd þar!) og verið er
nú að athuga hvort ekki sé rétt
að hanna ýmsar tegundir af hin-
um svonefndu róandi pillum.
Deild sú í innanríkisráðuneytinu
sem fjallar um sölu eiturlyfjá
hefir einnig fengið málið til at-
hugunar. Pilluæðið svonefnda er
ekki aðeins fyrir hendi í Englandi
h<ddur einnig í mörgum öðrum
löadum — ekki sízt í Bandaríkj-
unum.
VetrarmaBin
vantar á bæ í Húnavatns-
sýslu. Uppl. í síma 35452
eftir kl. 5 síðd.
Kennsla
j þýzku, ensku, frönsku
sænsku, dönsku og bókfærslu
1 'Tilsögn fyrir skólafólk.
I Harry Vilhelmsson
Kjartansgötu 5 — Sími 15998
(aðeins milli kl. 6 og 8 síðd.)
B:mn»nm»ntnrtntturtffl*nmmm
yfir Grænlandi arfleiddan frá
[ Noregi, og þar sem það er sannað,
' að sá yfirráðaréttur yfir Græn-
landi sem fenginn var í liendur
Noregskonungi uin miðja 13. öld,
var yfirráðaréttur íslands yfir því,
verður það augljóst mál, að sá
forni og í fyrndinni stofnaði yfir-
ráðaréttur yfir öllu Grænlandi
(an old established sovereignty
over all Greenland), sem dómstóll
inn (á 62. tols, dómsins) telur
Danmörku óumdeilanlega eiga, og
sem var enn í gildi 10. júM 1931
og ónýtti nám Norðmanna í Græn-
landsóbyggðum (á bls. 64 í dómn-
um) er þvá yfirráðaréttur íslands
yfir Grænlandi, ekki Danmerkur.
Þar sem yfirráðaréttur íslands
yfir Grænlandi hefir aldrei færzt
yfir til Danmerkur, hvernig má
það þá vera, að Danmörk er í
dómnum talin eiga þennan ís-
lenzka yfirráðarétt, og látin vinna
málið gegn Norðmönnum á hon-
um?
Þannig, að svo er litið á, að
ísland sé hjálenda Danmerkur.
Um langan tíma fór Danmörk með
fsland sem hjálendu. Sambands-
lögin 1918 breyttu engu verulegu
í þessu út á við, heldur aðeins
inn á við milli íslands og Dan-
merkur, og þó viðurkenndi Dan-
mörk aldrei sendiiierra íslands í
Kaupmanna'höfn sem meðlim í
corps diplomatique, Danm. hafði
enn árið 1933 aldrei farið fram
á það við nokkurt ríki, að það
viðurkenndi fullveldi íslands, og
fullveldisvilji fslands hafði ekki
náð svo langt ,að fela Danmörk að
biðja aðrar þjóðir um viðurkenn-
in,gu á fullveldi þess ,en óviður-
kvæmt fullveldi er hjóm eitt. —
Danmörk fór eftir 1918 með ulan
landsmál fslands eins og áður, gat
selt það eða veðsett öðru ríki að
eigin vild á þjóðarréttarlega séð
alveg löglegan og fullgildan hátt
eins og fyrr. ísland var í fram-
kvæmd sama danska hjálendan og
áður, unz það tók utanríkismál sín
í eigin hendur í síðari heimsstyrj-
öldinni. Þetta er skýringin á því,
að hægt var að líta svo á, að
Danmörk ætti ísl. yfirráðarétt, og
hinu að Danmörk gat unnið Græn
landsmálið á rétti íslands til
Grænlands.
En þetta ætti að verða Danmörk
skammgóður vermir því þessi hjá-
lendustaða íslands hefir aldrei ver
ið annað en löglaus kúgun og
blekking. Áð réttúm lögum hefir
ísland alla tíð veri'ð fullvalda, og
þetta er það sem gildir í sam-
skiptum milli íslands og Dan-
mex-kur nú, hvort heldur um er
að ræða það, sem var í allri for-
tíð eða í nútíö.
Jón Dúason.
Skýrsla atvinnu-
tækjanefndar
(BYamhald af 7. síðu).
4—5 m dýpi ............ 47 —
3—4 xn dýpi ............ 45 —
0—3 m dýpi ............ 90 —
Mest dýpi við bryggju 6 m.
Minnst dýpi í innsiglingu 22 m.
Tæki við liöfnina: 1 bílvog, 1
löndunarkrani.
Olíugeymar: Gasolía 1050 tonn
jarðolía 1100 tonn.
Dráttarbrauf fyrir 200 rúml.
skip.
Fiskiskip.
Togari (Goðaxxes) 1 655 rúml.
Þilfarsb. yfir 30 rúml 10 675 rúml.
— undir 30 rúml. 12 142rúml,
Opnir vélbátar .... 20 30 rúml.
Afli, t'onn ............. 6287 4709
Hi-aðfrystur fiskur, t. 1160 969
Skreið, tonn ............. 106 87
Saltfiskur, óverk.,tonn 992 257
Fiski- og karfamjöl, t. 498 512
Þorska- og karfalýsi, t. 221 310
Síldarmjöl, tonn .... 10 26
Síldarlýsi, tonn ..... 12 20
Saltsíld, tunnur
2457 3674
1502 rúml.
-f keyptur nýr togari, 804
rúml. og 2 nýir bátar, 61
+ 24 rúml.
4- togari, sem fórst, og 1
bátur, 15 rúml. .. + 219rúml.
I árslok 1957 1721 rúml.
Vinnslustöðvar.
2 fiskfrystihús. Afkastageta 70
tonn af hráefni. Geymslurúm fyr
ir 500 tonn. ísframleiðsla.
1 fiskimjölsverksmiðja. Afkasta
geta 5,5 tonn mjöl, 300 mál síld.
Hjallarúm fyrlr 1000 tonn.
1 síldai’söllunarstöð.
1 þurrkhús.
Afli og framleiðsla. 1955 1956
Landbúnaður.
Ræktað land 40 ha., kyr 10,
sauðfé 1200.
Iðnaður.
1 vélaverkstæði, 1 trésmiðja, 1
skipasmíðastöð, 1 netagerð, 1 slát
urhús.
Eiafmagn.
Dieselstöð, 665 kw.
Athugasemdir:
íbúatala og atvinna. íbúatalaxx
hækkaði um nál. 20% á ái’unum
1940—50. Hefur að öllu leyti hald
izt lítið breytt síðan um 1930.
Talið er, að 100 manns hafi at-
vinnu annars staðar hluta úr ái’i,
þ.á.m. sjómenn, sem fylgja bátum
á vertíð.
Höfnin. Innsigling er djúp, en
fjörðurinn stuttur og höfnin ekki
eins örugg og sums staðar annars
staðar á Austfjörðum. Aðal hafnar
mannvirki eru steypt uppfylling
og tvær trébryggjur, en litlar báta
bryggjur úr timbri hafa verið
fjöldamargar. Mega nú flestar telj
ast ónýtar. Sumarið 1957 var unn
ið að byggingu fislöndunarbryggju
við frystihús Samvinnufél. útgerð-
armanna í Neskaupstað. Vitamála-
skrifstofan hefur gert lauslega á-
ætlun um bátakví o.fl. Af hálfu
bæjarstjórnar var nefndinni tjáð,
að tveir staðir við höfnina væru
taddir korna til greina í þessu
sambandi, annar utax-lega, nærri
dráttarbrautinni, hinn miðsvæðis
við aðalhafnarbryggjuna.
Fiskiskip. Áf stærri þilfarsbát-
unum eru sex nýir, byggðir á ár-
unum 1955—57, hinir flestir ca.
10 ára. Af minni þilfarsbátunum
eru 3 nýir, liinir yfirleitt gamlir,
á ýmsum aldri. Á árinu 1957 fórst
togarinn Goðanes, 655 rúml., en
í staðinn kom nýr togari, Getpir,
804 nxml. Togarinn Egill rauði
fórst árið 1954. Á árinu 1957 bætt
ust við 2 nýir bátar, 61 og 24
rúml. báðir smíðaðir í Neskaup-
stað. Bátaútgerð hefur verið mik
ið stunduð, en stærri þilfarsbát-
arnir að jafnaði mikið við Suður
land á vetrarvertíð. Talið er, að
húsrúm sé lítið fyrir bátaútgerð-
ina. Til greina kemur, að bátar
frá Neskaupstað stundi netaveiðar
á Hornafjarðarmiðum og leggi afi-
ann á land í heimahöfn, en talið
er að til þess þurfi báta allt að
120 rúml. Minni bátar frá Nes-
kaupstað stunda handfæraveiði við
Langanes á vorin.
Vinnslustöðvar. Fiskfi’ystihúsin
eru tvö, hið slærra eign Sam-
vinnufélags útgerðarmanna í Nes-
kaupstað, hið minna eign kaup-
félagsins Fram, s.st. Hefur hið
fyrrnefnda fengið % og hið síðar
nefnda Vs af togarafiskinum. —-
Samtals vinna í húsunum 36 flakar
ar. Frystitæki eru samtals 9, sum
stór. Fiskimjölsverksmiðjan vinn-
ur úr feitum fiski.
Iðnaður, landbúnaður o. fl. —
Af öðrunx iðnaði en fiskiðnaði
kveður mest að skipasmíðastöð-
inni og vélaverkstæðinu, _en þar
vinna samtals 35 manns. Á staðn
um er dráttaxbraut, þar sem hægt
er að taka á land skip allt að 200
rúml. Auk þeirra tveggja heima-
smíðuðu báta, sem fyrr voru nefnd
ir, var sumarið 1957 lagður kjöl-|
ur að einum bát, 70 rúml. Kaup-
félagið Fram er nýbúið að koma
upp kjötvinnslustöð, var í smið-
um 1957. Sláturfjártala 1956: 2858.
Sveítin (Norðfjarðarhreppur) er
lítil og fremur fámenn, en land-
kostir góðir og nógur markaður
í bænum fyrir landbúnaðarafurðir.
Bærinn á ca. % Neslands og auk
þess Ormstaðahjáleigu. Áætlað er
að Neskaupstaður fái í’afmagn frá
Grímsárvirkjun og hafa rafmagns
veitur ríkisins á árinu 1957 keypt
dieselrafstöð bæjarins. Árið 1957
var unnið að flugvallargerð fyrir
botni Norðfjarðar. Á árinu voru
allmörg íbúðarhús í smíðum, þ.á.
m. 6 íbúðir á vegum byggingai’-
félags verkamanna, enn fremur fé
lagsheimili og gagnfi’æðaskóli.
Hin pólitísku þrælatök
tFramhaia aí ö. siðu)
inn að ganga á milli bols og höfuðs
á Framsóknarflokkiiuni. Bjarni
Ben. og hirðlið hans gerii- sér
fyllilega ]jósa þá staðreynd, að
Framsóknarflokkurinn er sá merk
isberi Iýðræðis og einstaklings-
frelsis, sem harðast mun spyrna
fótum við hvers konar kúgun og
einræði,
Hin frjálsu samtök fólksins í
samvinnufélögunum um land allt,
sem Framsóknarflokkurinn hefir
frá fyrstu tíð verið sverð og skjöld
ur, hafa ætíð verið þyrnir í aug-
um kaupmannaklíkunnar í innsta
liring Sjálfstæðisflokksins. Morg-
unblaðið og önnur málgöign þeirra
verja daglega mörgum dálkum til
þess að ausa samvinnuhreyfing-
una lygiun og alls kyns óheyrileg-
um áburði. Þykir mörgum sýnt
hvert yrði hlutskipti samvinnu-
féiaiganna, næði Sjálfstæðisflokk
urinn á þeim kverkataki í skjóli
algjörs einræðis.
Bjarni Benediktsson ver mest-
um hluta Reykjavíkuibréfs síns
í Mbl. s. I. sunnudag tit þess að
veitast að samvinnufélögunum.
Ekki eru kveðjurnar vandaðar
venju fremur. í þetta skiptið teym
ir liann fram í dagsljósið ungan
mann, sera nýlega hefir raðizt til
starfa hjá Ólíufélaginu Skeljungi
h.f., en var áður starfsmaður hjá
Kaupfélagi Árnesinga. Er af öllu
sýnilegt, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefir aftur tekið frain hin göinlu
tólin. Skulu nú allir, sem til nást,
rannsakaðir pólitískt, og þeim út-
skúfað sem ekki standast prófið.
Hinn ungi rnaður hefir séð sitt ó-
vænna að sverjast í flokk sinna
atvinnuveitenda og segja það eitt,
sem þeim lét bezt í eyrum. Þótti
þeim að vonum niikill matur í og
fengu góðfúslega bii’t í síðasta
hefti Stefnis — blaðs ungra Sjálf
stæðismanna —. Þamgað sótti aðal
ritstjórinn svo hina miklu speki
og þótti honum hún hvcrgi eiga
fremur heima en í forustugreiu
Mbl.
Þeir, sem vilja njóta liylli for-
yztumanna Sjálfstæðisflokksins,
geta fátt aðhafzt er veitir þeim
skjótfengnari uppskeru, heldur en
að i’áðast opinberlega á samvinnu
félögin. Þeir geta verið þess full-
vissir, að hversu auðvirðilegar sem
árásir þeiri’a eru, þá munu þeir
fá inni hjá Morigunblaðinu. Þar
mun það tekið og sett á frcmstu
síður. Hinn ungi og nýráðni starfs
maður Skeljungs h. f. gat því ekk
ert betra gert tU þess að tryggja
sér hylli húsbændanna og hús-
bænda þeirra í Sjálfstæðisflokkn
um, þegar þeir vildu grenslast eft
ir pólitískum skoðuuum lians.
Hann rnun fá umbun fyrir sína ó-
merkUegu ritsmíð, þá umbun að
f áað rækja áfram störf sín hjá
Skeljungi h. f. Hitt ér víst að
hefði hann ekki brugðið Iiratt og
vel við, þá hefði starfið verið í
veði, og svo mun nú brátt verða
um fleiri starfsmenn fyrirtækja,
þar sem íhaldið hefir undirtökin.
Hin pólitíska atvinnukúgun hjá
íhaldinu er komin í gang og mun
brátt í algleymingi. Brátt munu
boðendur fagnaðarerindisins
leggja Ieiðir sínar til eiginkvenna
hinna tortryggðn, sérstaklega ef
að heimUið er efnaliagslega illa
statt.
Píndingartól hinna pólitísku
þrælataka íhaldsins á sviði at-
vinnukúgunar hafa vcrið fram
tekin.
*
Askriftarsími
TÍMANS er 1-23-23
Vettvangur æskunnar
(Framhald af 5. síðu)
eina gula bók og hún myndi
áreiðanlega verða keyp.t af iðn*
nemum."
Iðnneminn, blað íðnnema-
sambandsins getur um það, að
það séu spor í rétta átt, þar sem
stofnaðir hafi verið sérstakir
verkamannaskólar innan Iðn-
skólans, og eru það Prentskól-
inn og Rafmagnsdeild Iðnskól-
ans. Það er ósk iðnnema að
fleiri slíkir skólar verði stofn-
aðir.
Annað aðalmál iðnnema er
launamálin, og er sá vilji þeirra
að kaup þeirra verði á 1. ári
40% af kaupi sveina, á 2. ári
50%, 3. ári 60% og 4. ári.80% .
_Það vii’ðist ekki í fljótu bragði
að þetta scu ósanngjarnar kröf-
ur, en iðnnemar hafa í þessu
tilfelli mætt hinum erfiðustu
hindrunum og ekki er unnt að
svo stöddxi að segja hvernig
þessum baráttumálum muni
lykta.
Eixxs og fyrr segir, á Iðn-
nemasambandið 15 ára afmaeli
á þessu ári. Það er stofnað 23.
september 1944, og mun Pi-ent-
nemafélagið, sem stofnað var
1940, hafa átt einn mestán þátt
í stofnun sambandsins. En á
þeim árum var Prentnemafélag
ið mjög virkt og þróttmikið fé-
lag, og erxi formenn þess frá
þeim árum orðnir margir hverj-
ir þjóðkunnir menn.
Fyrsti formaður Iðnnemasam
bandsins var Óskar Hallgríms-
son, rafvirki, en nú verandi-
formaður er Þórður Gíslason,
húsasmiður.
Vettvangurinn vill nota tæki-
færið og óska Iðnnemasanx-
bandi íslands til hamingju með
þessi timamót-.
4 viðavangi
>amhald af 7. síðui
Bjarna í broddi fylkingar, vik-
um saman upp um konimúnista
og g'-átbað þá um að mynda með
sér stjórn. Kommúnistar hafa ef-
laust verið tilbúnir, en Alþýðu-
bandalagsmenn neituðu og það
réð úrslitum. Og svo loks nú í
des. eftir að ríkisstjóin Her-
manns Jónassonar hafði sagt af
sér, í’eyndi flb.aldið svo dögnm
skipti, að ná samkomulagi við
kommúnista um stjórnarmyndun.
Og eftir allt þetta þykist svo
„aðalritstjórinn“ bær um að
hreyta í aðra ásökunum tnn
kommúnistasamvinnu.
Mikið er þetta ólíkt Benedikt
Sveinssyni.
Heimsókn Mikojans
(Framh. á 6. síðu.)
um aðilum er megin nauðsyn 'að
varðveita frið og forðast nýja
heimsstyrjöld. Eftir að þessi stað
reynd hefir hlotið almenna viður
kenning verður fyrst mögulegt að
byrja hið erfiða vei’k að koma á
laggirnar einhvers konar afvopn-
un með meðfylgjandi eftirliti í
stað þess alþjóðlega stjórnleysis
sem nú ríkir. Er of mikið að von
ast til þess að Bandaríkin taki nú
forystuna í þessu höfuðnauðsynja
máli tuttugustu aldarinnar?
Óskilahross
Jörp hryssa, mörkuS, 4—6
vetra, er í óskilum aS Stóra
Hofi í Gnúpverjahreppi.
Búnaðarsamband
Borgarf jarðar
óskar að ráða til sín búfjárræktarráðunaut, er
taki við störfum 1. júní n. k. Umsóknir ásamt
meðmælum, sendist formanni sambandsins, Ingi-
mundi Ásgeirssyni, Hæli, pr, Borgarnes, fyrir lok
febrúarmánaðar.