Tíminn - 24.01.1959, Blaðsíða 6

6
T í M 1 N N, laugardaginn 24 janúar 1S59.
Útgefand! : FRAMSÓKNARFLOKKURiNN
Rítstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(skrifstofur, ritstjórnin og blaðamenn;
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiöslan 12323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir ki. 18: 13948
Walter Ulbricht - gengi hans vex
þrátt fyrir ófarir þýzkra kommúnista
Núverandi herra Austur-
Þýzkalands, Walter Ulbricht,'
er atvinnukommúnisti, ekk-
ert er honum raunverulega
Hann er nú mest metinn kommúnisti vestan
Sovétríkjanna,- I>ótt flokkur hans he.fi beííð
hvert skiphrotið öðru meira
Ekki velder sá, er varir
GLÍMAN við dýrtíðar-
drauginn á íslandi hefir nú
staðið' í hartnær tuttugu ár.
Viff' upphaf styrjaldarinnar
haustið 1939 byrjuðu erlend
ar vörur að hækka í inn-
kaupi og í kjölfar þess fylgdu
svo hækkandi farmgjöld. -—
Þetta leiddi þegar í öndverðu
til þess, að vísitala fram-
færslukostnaðar tók að stíga.
Tíi að byrja með var svo
ákveöið í iögum, að launa-
greiðslur skyldu ekki hælcka
til fulls samræmis við
vísitölu, enda sú regla talin
sjálfsögð með þeim þjóðum
öðrum, sem við svipað vanda
mál áttu að etja. Meðan þessi
regla gilti, var það mikið
hagsmunamál launastétt-
anna, að verðbólgan yxi ekki,
þar sem þeir fengu hækkun
ina ekki að fullu bætta. Frá
þessu samkomulagi var þó
fljótlega horfið og launa-
greiðslur látnar haldast í
hendur við vísitöluna. Afleið
ingih varð sú, að innlendur
framleiðslukostnaður óx og
bauð það að sjálfsögðu heim
hækkun innlendra neyzlu-
vara svo sem iðnaðar- og
iandbúnaðarframleiðslu og
tók þó fyrst steininn úr þeim
efuum þegar byrj að var að
hækka sjálf grunnlaunin. —
Verðhækkun innlendra
neyzluvara hafði í för með
sér, að vísitalan steig á ný
og meir en eðlilegt var miðaö
við hækkun erlendra vara
og farmgjalda. Verðbólgu-
hjólið var byrjað að skoppa
og hefir haldið því áfram til
þessa dags, þótt hraðinn hafi
ekki alltaf verið jafn.
EKKI SKAL það fullyrt,
hvort allir íslenzkir stjórn-
málaflokkar hafi í upphafi
gert sér það Ijóst, hversu hér
var hættulegt fyrirbrigði á
ferð. Hitt er víst, að við-
brögð þeirra voru með ólík-
um hætti. Framsóknarmenn
urðu fyrstir til að beita sér
fyrir raunhæfum að'gerðum
tii stöðvunar á hinni viðsjár-
verðu verðbólguþróun. Þeir
gengust fyrir setningu fyrstu
dýrtiðarlaganna vorið 1941.
í umræðum um það mál
sagði Eysteinn Jónsson m.a.:
„Því hærra verð'lag og
kaupgjald, sem við sköpum
innanlands, því stórfelldara
verður tap framleiðslunnar,
þegar lækkunin kemur, svo
að bein hætta er á að at-
vinnuvegirnir stöðvist. Þá
yrð'i áreiðanlega erfiðara en
nú að bæta úr afleiðingum
þeirrar óheillaþróunar, sem
hafin er------þá yrði ann-
að hvort að fella gildi krón-
unnar enn eða lækka stór-
kostlega kaupgjaldið í land-
inu með þvingunarráðstöf-
unum, ef ekki fengist um það
samkomulag. Þvi liærra kaup
gjald og verðlag nú á stríðs-
tímanum, því meiri örðug-
leikar síðar.“ (Alþt. B. 1071,
1941).
Hermann Jónasson sagði
i úmræðum um sama mál:
.Yerðskrúían heldur áfram
að vaxa þar til hún er óvið-
ráðanleg eða ekki er hægt að
koma henni niður aftur,
nema á þann hátt að stefna
að hruni og byrja á nýjan
leik“. (Alþt. B. 1215, 1941).
Allt þetta hefur bókstaf-
lega komið fram. En hver var
svo afstað'a annara flokka? í
stuttu máli sú, að þeir töldu
enga ástæðu til að hlusta á
„barlómsvæl“ Framsóknar-
manna. Sjálfstæðisflokkur-
inn þóttist annaö veifið
fylgjandi því, að eitthvað
væri gert að gagni, en hve-
nær sem á reyndi laumað-
ist hann frá fyrri yfirlýs-
ingum. Og þau misseri, sem
Ólafur Thors hékk i forsætis
ráðherrastóli á þessum ár-
um, tókst honum að pota
vísitölunni upp um ein lítil
133 stig. En þetta er allt í
lagi, sagði Ólafur og brosti
sínu breiðasta brosi, — við
þurrkum verðbólguna út meö
einu pennastriki þegar okk-
ur þykir það henta. Ekki er
að furða þótt Bjarni Bene-
diktsson þættist hafa ráð á
því að vera gleiður þegar
hann var að ausa úr sér ill-
yrðum í garð Framsóknar-
manna á Alþingi í fyrradag. ,
ALLT frá því að „nýsköp
unarstjórnin andaöist og til
þessa dags, hafa allar ríkis-
stjórnir á landi hér talið það
sitt megin viðfangsefni að
ráða niðurlögum verðbólg-
unnar. Ríkisstjórn Hermanns
Jónassonar, sem mynduð var
1956, átti þó að' hafa betri
skilyrði tiL þess en nokkur
önnur, ef allt var með eðli-
legum hætti. En hér sem
stundum endranær, skorti
mjög á þau heilindi, er ávailt
hljóta að vera megin for-
senda fyrir heillavænlegu
samstarfi stjórnmálaflokka.
Báðir samstarfsflokkar Fram
sóknarmanna voru innbyrðis
ósámþykkir. Þar við bættist,
að framkoma Sjálfstæðis-
flokksins var með þeim hætti
í stjórnarandstöðunni, að
með öllu er ósamboðið flokki
sem viil þó reyna að klessa
á sig lýðræðisstimpli.
SÚ RÍKISSTJÓRN, sem
nú hefir tekið við, kemst að
sjálfsögðu ekki hjá því að
bera fram einhver verðbólgu
frumvörp. Hitt er þó Ijóst, að
hún mun engar þær ráðstaf-
anir gera, sem dugað geti til
frambúðar. Til þess skortir
hana öll skilyrði. Hið eina
raunverulega takmark henn-
ar er að knýja fram kjör-
dæmabreytingu. Og til þess
eins Ijær Sjálfstæðisfl. henni
líf. Sjálfur vill hann, úr því
sem komið' er, ekki fara í
stjórn fyrr en eftir kosning-
ar. Og það er hyggilegt af
honum. Flokkur, sem sjálfur
hefir átt megin þátt í að
magna dýrtíðina, látlaust á-
sakað aðra fyrir að hafa ekki
lagfært það, sem hann hefur
sjálfur umturnað, en þekkir
engin úrræði sjálfur nema
að taka aftur eigin orð og
veruleiki nema hinn lokaSi
heimur flokksins. Hann
minnir um margt á Matyas
Rakosi, fyrrum helzta leiS-
toga kommúnista í Ungverja
landi. Fólk af þessu tagi hef
ir löngum reynzf Moskvu-
valdinu hollt og þjónustu-
samt, sú drottinhollusfa ver-
iS þeirra sterkasta einkenni.
Saga Ulbrichts skiptist í þrjá
meginhluta fyrsti hluti frá 1918,
en þá gekk hann í flokkinn 25 ára
gamall, og til 1933, í öðru lagi árm
1933—1945, en þá brauzt hann til
æðstu valda í flokknum, og að lok
um tímabilið frá 1945, en allan
þann tíma h-eíir hann verið helzti
þjónustumaður og fúlltrúi Moskvu
valdsins i Þýzkalandi. Allur ferill
hans markast af óleystum gátuir.,
og ekki sízt síðasla tímabilið er
komúnisminn hefir beðið herfilega
ósigra í Þýzkalandi þótt Ulbricli
virðist sjáifur hafa unnið á og
bætt aðstöðu sina.
Hollusta viS Rússa
Ulbricht er af ættum smáborg-
ara frekar en öreiga, faðir hans
var klæðskeri í Leipzig. Fyrstu
flokksár sín iét hann ekki mikið
til sín taka. Þá voru órólegir tím-
ar í Þýzkalandi, og í borgarastyrj
öldinni þar urðu margir kommún-
istar hetjur og píslarvottar flokks
síns. Ulbricht var aldrei meðal
þeirra, hann sást aldrei á götuvíg
um og kynntist aldrei fangslsum.
1923 hafði honum tekizt að kom
ast svo langt, að verða ritari flokks
ins í Thuringia. Stjórnin þar var
þá samsteypustjórn kommúnista
og sósíalista, og þar átti bylting
kommúnista að hefjast. Byltingar-’
tilraunin fór út um þúfur. Eflir
hana hófst mi'kill ágreiningur og
deilur í flokknum, en eini maður-
inn sem slapp við allt ámæli og
refsingu var hinn iðni litli ritari.
Hann var sendur til Moskvu á
skóla Kominterns til frekari póii-
tískrar menntunar.
Þessi ár stóð yfir barátta Stalíns
við Trotzky, og á þeim árum varð
kommúnisminn í Rússlandi að al-
ráðu ríkisvaldi. Ulbricht lærði sína
lexíu af þessari þróun. Þrátt fyrir
allar stefnubreytmgar síðar meir
hefir hann haidið fast við þrjár
meginsetningar: að kommúnismi’
myndi ekki sigra í Þýzkalandi eða
annars staðar með byltingu heldur
fyrir utanaðkomandi íhlntun, og
að kommúnistum bæri ekki sam-
staða við sina eigin þjóð heldur
ráðamenn flokksins í Moskvu. —
Þessi trúarjátning hans er kannski
næg til skýringar á því að honum
hefir brugðist bogalistin sem
sjtórnmálamaður en unnið á per-
sónulega sem útsendari Sovétríkj-
anna i Þýzkalandi.
Moskvu hafa margir ásakað hann
fy.rir herfileg ódæði á þessum
tíma. Sagt er að hann hafi iosað
si.g við keppinauta sína og and-
■stæðinga innan flokksins ýmist
með því áð senda þá til Þýzkalands
í einhverjum erindum eog koma
þeim þar á vald Gestapo eða með
því að kæra þá fyrir N:K:V.D.
þegar hreinsanirnar stóðu yfir í
Rússlandi..
Þótt slíkar frásagnir séu marg-
ar er jafnan e.rfitt að sannreyna
þær. Svo mikið er víst að á þess-
um árum reis Ulbricht til æðstu
valda hægt og hægt, en ákærurn-
ar gegn honum verða ekki k-ann-
aðar fyrr en aðgangur opnast a?
heimildum sem nú eru lokaðar.
En hvað sem öðru líður er r.vo
mikið víst er Ulbrichl enn eftir-
lýstu-r fyrir morð tveggja icgréglu-
inanna sem hann fyrirskipaði og
undirbjó árið 1932, en morðið
framdi Mielke, núverandi öryggis
málaráðherra Austur-Þvzkalands.
Þrátt fyrir allt þetta væri rangt
að telja Uibricht morðingja af
tegund nazi-ta. Flestir þeir, sem
orið hafa fyrir barðir.u á hreins-
unum hans í Austur-Þýzkalandi
eftir 1945 eru enn á lrfi.
Hið dularfyllsta við feril Ui-
brichts er þó andstæðan milli sí-
vaxandi persónulega gengis hans í
fiokknum og S’íöðugra pólitískra ó-
sigra flokksins út á við undir for-
ystu hans, Þessi ferill hófst þeg-ar
1923 með hinni misheppnuðu bylt
ingartilraun í Thuringia, á eftir
fylgdi algert hrun þýzka kommún
istaflokksins fyrir nazistum (en á
þeim tíma voru kjósendur komm-
únistaflokksins 6 milljónir talsins)
máttleysi cg gagnsleysi neðanjarð
arlireyfingar kornmúnisla á valda-
skeiði Hitiers, ófarir kommúnista
í Vestur-Þýzkalandi eftir stríðið og
að 'lokum raunasaga Austur-Þýzka-
’ands og hins geigvænlega ríótta-
nannastraums þaðan, -meslu iand-
’lótta i sögunni.
Vaxandi mannvirðingar
— persónudýrkun
Walter Ulbricht hefir átt sinn
bátt í öllum þessum óförum 'konim
inista, en það hefir á engart hátt
orðið hontun tii tjóns heldur hcfir
hann risið íii æ meiri mannvirð-
nga þrátt fvrir allar hrakferir
fiokksins. í ciag er hann senaMega
;á kommúnisvi vestan Sovétríkj-
tnna sem mest er virtur.
Þetta er íorskiiið fyrirbrigði. ,Að
vísu er Ulbricht hæfur skrifytofu-
maður, vinnugefmn og samvizku-
amur. Sömul&iðk hefir hann æv-
inlega fylgt flokkslínunni af stakri
gaumgæfni án þess að persónuleg-
af skoðanir virtust flögra að hon-
um. Enginn va-r auðmjúkari dýrk-
andi Stalins á hans valdadögum,
— og enginn varð fljótari til. að
snúast gegn minningu hans eftir
að Krústjoff bafði gefið merkr til
leiks. Vei má vera að liann hafi
getið sér gott orð í Moskva fyrir
fylgispekt' og áreið'anleik. En þetta
nægir ekki lii skýringar, — eitt-
nvað felst aö baki sern enn verð-
ur ekki útskýrt.
Framkoma Ulbrichts einkennist
af umsvifum og sjálfsánægju litla
mannsins sem hefir átt vel’g-angni
að fagna. Hann er hvallegur og
vandar mjög kiæ'ðaburð sinn, Len-
inskegg hans er ævinlega vel hirt.
Hann talar mifcið og oft í skipun-
artón, og hlustar aldrei á viðmæl-
anda sinn Spurningum svarar hann
með orðaflaumi án þess að gefa
nokkru sinni hreint og afdráttar-
laust svar. A flokksfundum þar
sem hann er fyrsf og fremst í ess-
inu sínu hefir hann alltaf síðasta
orðið, grípur fram í fyrir öllum,
truflar þá ræðumenn sem honum
geðjast tíkki að og reynir að betr-
v.mbæta orð skjólstæðing'a sinna.
Hann iifir rnjög skynsamlegu
lífi. Vegna iangvarandi lifr.airsjúk-
dóms neytir hann ekki áfangis og
í mataræði hefir hann mest dálæti
á hráu grænmeti. Hann iðbar nokk
uð íþrótlir cg nefir mesta dáíæti
á íþróttamönnum — margir íþrótta
vellir í Aushir-Þýzka 1 andi betra nú
nafn hans.
Á síðasta ári er hann lika far-
inn að leyfa sér nýjan munað.
Blöð kommúnistafiokksins og
.ræðumenn hans vitna nú oft í orð
Ulbrichts eða ræða um hann í- há-
stemdum tón og lotningarfuilum,
sém mest. minnir á síðustu æviár
Stalíns' og þáverandi ræðuhald.
Hér er sem sagt í uppsiglingu svæs
in persónudýrkun, •— félagi Ul-
bricht virðist vei'a hinn eirii komm
únisti nú á dögum, sem látið get-
ur slíkt eftir sér, hvað sem veidur.
(Lauslega þýtt úr Observcr).
Undarlegur ferill
I A llw £ Á ShiwwnSTS
niiöMCi v o tiiaiM i gcuuuu jíúí.'JRlIU
Herifin Sieíir öll völd í símim höndum
Flesfír leiítogar verkf&llsmanna sitja í fapgelsi
Athyglisverðasla tímabilið í ævi
Uibriehts er árin 1933—1945, en
jafnframt sá þáltur ævi hans sem
minnstar heimildir eru. um. í
fyrstu var hann ekki annað né
meira en venjulegur pólitískur
fióttamaður, en að lokum var hann
orðinn aðalieiðtogi þýzka kommún
istaflokksins, höfuðpaur Moskvu-
manna í Þýzkalandi. Þessi ár b.jó
hann lengst af í Moskvu, en skrapp
aðeins stöku sinnum til Berlínar,
Prag eða Spánar, og vax talið að
hann skipulegði neðanjarðarstarf-
semi kommúnista í Þýzkalandi.
Fyrrverandi kommúnistar sem
deildu kjörum með Ulbricht í
gerðir, hann má nú ekki við
því, að úrræðaleysi hans og
ræfildómur verði lýðum ljós
fyrr en kjörkassarnir hafa
verið innsiglaðir.
NTB-Buenos Aires, 22. jan.
Allsherjarverkfallinu, sem
hér hefir staðið iindanfarna
fjóra daga, er nú tokið og
hafa verkfallsmenn . ekki
fengið neinum kröfum sín-
um framgengt, en flestir leið
kommúnistar treýstu sér
ekki til þess af ótta við að
verkalýðsfélögin yrðu látin
sæta ábyrgð eða bönnuð.
Á fundi, sem 'haldfjin var -s. I.
nótt, samþykktu íðnaðarverka-
menn að afiýsa verkfallinu, enda
togar verkfallsmanna sitja
nú i fangelsi og aðsetur stétt
arsamtakanna eru umkringd
I vopnuðum vörðum. Komm-
í únistar hafa náð undirtökun-
i um á Perónistum, sem vildu
1 halda verkfallinu áfram, en
hefur óttinn við aðgerðir stjórnar
innar grafið irai sig víðar en- hjá
kommúnistum. Kjötiðna'ó'armenii
'hafa neita að taka upp v'ínnu, íyrr
en allir leiðlogar verkamenn hafa-
verið látnir iausir, og hefur ver-
ið gefin út tiikynning þess efnis.
Þrátt fyrir það komu það margir
íFramb s 8 siðu.)