Tíminn - 08.08.1959, Blaðsíða 5

TÍMINN, langardaginn 8. ágúst 1959.
b
„Hún fær hvergi frið að hafa
hvorki utan húss né innan“
Ví8 skipHborðið í SÍS situr
ungur maður blindur. Hlann
, yanhagar einnig um hægri
höndina. Hvort tveggja. sjón
og hönd, missti hann af slys-
förum. Maðurinn svarar greið-
lega f sfmann og leysir vanda
þeirra, sem eiga erindi við
stofnunina eftir bví sem í
hans valdi stendur. Þetta er
Gunnar Guðmundsson hús-
bóndi Tiggýjar Schaefer-tíkur
innar sem beit telpuna é lóð-
inni við hús Blindravinafélags
«ns é miðvíkudaginn.
Fréttamaður blaðsins átti fyrir
ekömmu tal vi8 Gunnar um hagi
fcans og félagann, Tiggý.
— Itvenær misstir þú sjónina,
Gunnar? «
— ÞaS eru tólf ár síðan.
— Hernig vildi það til?
— Það var í sprengingu.
— Fyrir austan?
— Austur á Breiðdrl, ég er ætt-
aður þaðan.
— Og þú misstir hönd’na um
íeið...
— JÚ, ofan við úlnlið.
— Hvað varstu þá gamall?
— Ég var sjö ára.
■— Og áttir þá langa legu fyrir
íiöndum.
— Ég lá á spítala í hálft ár eða
svo.
— Og varst þá blindur á báðum
augum
— Já.
Talað við Gunnar Guðmundsson,
húsbónda Tiggý
-— Var þá hægt að gefa henni
íyrirskipanir nema á dönsku?
Nei, það varð sð gera það,
en svo skilur hún nú íslenzku.
— Þú hefur verið vel að þér
í dönskunni
— Það fylgdi herni listi yfir
það sem átti að segja við hana,
það voru ákveðnar setningai
— Hvað lielzt?
— Það er nú til dæmis það,
þegar maður er að fara með'
hana og kemur að gangstéttar-
brún, þá stoppar hún og maður
segir hvort hún á að fara til hægri
eða vinstri. Eins et maður vill
fara yfir götu, þá fer hún það og
stanzar á gangstéttarbrúninni hin-
um megin. Síðan snýr hún til
hægri eða vinstri eftir því sem
henni er sagt. Svo getur maðrn*
sagt henni að finna dyr eða tröpp
ur og bekki.
— Og hún finnur þetta greið-
lega?
•— Já, já.
— Og skilur íslenzkuna nu
orðið?
— Já, hún gerir það, flest að
minnsta kosti. Sumt hef ég sagt
henni á dönsku, sumt á íslenzku.
Ég nota málin á vixl eftir því,
livað um er að ræða.
— Hefurðu þá ekki kennt henni
fleiri listir?
Gunnar við skipfiborðið.
— Fannst þér þá ekki að öll
Mind væru lokuð efur þennan
missi?
— Manni fannst náitúrlega vera
anzi erfið aðstaðan. Nokkuð
skuggaleg framtíð, mmnsta kostl
fvrst í stað, en þetta lagast þeg-
ar frá líSur.
— llvenær fluttirðu svo úr
Breiðdal?
— Ég hef verið hér í bænum
Slltaf síðan þetta kom fyrir, á
veturna.
Síminn. hringir og Gunnar svar-
ar:
— Samhandið. Já, bað er á M.
Viljið þér bíða eftir honum? a,
við getum ekki slitið samtöl: . ið
gerum þaS ekki nema fyrir iands-
, 'simann. Augnabliik, ég skál at-
huga, hvort hægt er að ná í hann
i öðrum síma hérna einhvors stað-
ar. Það er verið að ná í hann,
sugnablik. Gjörið þér svo vel.
— Komslu þá til Blindravina-
fólagsins strax eftk flutninginn
til Keykjavíkur?
— Já, ég hef verið hjá Blindra-
vinafélaginu síðan ég kom hingað
og fór af spítala.
— Hvenær var Tiggý fengin?
— Það eru tvö ár síðan.
— Þú tókst við henni strax?
— Já, já.
— Hún er frá Danmörku?
— Já, hún er þaðan. Hálfs ann-
‘ers árs, þegar hún kom hingað,
en var tarnin
— Nei, ég hef nú ekki kennt
henni neitt annað en þetta.
— Tekur þetta langan tíma að
þjálfa svona hunda til að fylgja
blindum?
— Já, það tekur alllangan tíma,
ég veit ekki nákvæmlega hvað
langan, en þeir eru í stöðugri
þjálfun á meðan.
— Hvernig hefur hún svo
reynzt þér eftir að þú fórst að
kynnast hennj og vera roeð
hana?
— Hún hefur eiginlega reynzt
\ el. Það má kannske segja ekki
alveg eins vel og venjulegt er
vegna þess, að hún kom í svona
ókunnugt umhverfi og þá fara þeir
nú svolítið „úr stuði“. Annars held
ég, að hún hafi reynzt eftir öll-
um vonum. Hún hefur orðið mér
til mikijlar aðstoðar,
■— Gazt þú nokkuð, Gunnar,
farið um áður en þú fékkst tík-
ina?
— Já, ég gerði það nú, en eftir
að ég fékk hana átti ég náttúr-
lega auðveldara með það.
— Hefur þú hana nokkurn tíma
nieð þér, þegar þú ferð hérna út
i Samband?
— Nei, ég hef'nu ekki gert
það. Ég hef iíka betri aðstöðu
til að geyma hana allan daginn
þar uppfrá. Hún myndi ekkiverða
eins róleg að bíða eftir mér
hérna.
— Og hún stendur þarna bundin
á lóðinni?
— Já, hún er það svona öðru |
hverju. Er jnni á milii.
— Og fagnar þér líklega vel,
þegar þú kemur?
— Já, hún gerir það, greyið.
Hún verður kát.
Ótuktarskapur
-— Hvenær fór að bera á þessu,
að krakkar væru að sýna henni
ótuktarskap?
— Það var nú eiginlega mjög
fljótlega.
— Strax eftir að hún sást úti
við?
— Já, eiginlega sbax eftir að
hún fór að verða ein úti og búnd-
in. Fyrst hafði ég hana svolítið
lausa úti við og þá þorðu þau nú
ekkert að koma eða eiga neitt
við hana, en svo fór ég að binda
hana til að geta haft hana Ieng-
ur úti og þá byrjuðu þau strax
tneð eitthvert vesen. henda í
hana og vera með alls konar læti,
jafnvel stórir strákar sem fara
þar með látum til að fá hana til
að urra og gelta. Sumir hlaupa
inn í portið til að rjála við ösku-
tunnurnar og gera þannig hávaða,
en henni er illa við að átt sé við
nokkuð, sem tilheyrL- húsinu?
•— Og hún gerir greinarmun á
því, sem tilheyrir þessu húsi og
þeirn næstu?
— Já, hún gerir það. Henni er
lla við að ókunnugir séu mikið að
’aurast í því. sem húsinu tilheyrir
Jða á lóðinni.
— Hefurðu orðið var við, að
nokkur hafi revnt að berja hana?
— Nei, þeir þora það ekki. Þá
myndi hún bara hopa undan og
svo getur hún stokkið á þá við
næsta skref. Þeir hafa ekki gert
annað en henda í hana og egna
hana með skrípalátum.
— Er hún bundin við inngang-
inn?
— Hún er bundin skammt frá
nnganginum bakdyramegin og
þar ganga nú yfirleitt fáir um
aema heimamenn og þeir sem
koma faeinlínis til að erta liana.
Krakkarnir vita náttúrlega hvar
íún er.
— Fór hún strax að verða snegl
in eftir að krakkarnir byrjuðu að
,láta svona við hana?
| — Ja, svona fljótlega.
1 — Þetta er nokkuð skapstórt
kyn?
— Já, það er það nú víst. Ann-
ars er hún ákaflega góð í sér;
hún er ekki grimm að eðlisfari.
Yfirleitt hefur hún verið vinaleg
við alla, sem gefa sig eitthvað að
henni, nema bara í þessu tilfelli.
— En ef einhver gengur þarna
um og ætlar að klappa henni eða
gæla við hana, þá gæti hún
kannske mjsskilið það?
— Það gæti verið, sko, vegna
þess, að þá getur einhver verið
nýbúinn að erta hana eða eitt-
hvað, eða hún tekið það skakkt.
Það er alveg eftir því, hvernig
menn fara að henni. Ef menn eru
að fikra sig að hcnni hægt og
hægt, þá getur hún skilið' það
sem ertni. Það er helzt að ganga
hara beint að henui og rakleitt.
Gunnar og Tiggý.
— Nei, ég hef nú ekki gert
það. Ekki talið ástæðu til þess,
þar sem hún er bundin. Það á
ongin erindi þarna upp á lóðina,
þar sem hún er.
— Heldurou að hún myndi ekki
jafna sig, ef hún fengi að vera
í friði.
— Jú, ég vona það. Hún er
ekki gömul, ekki nema fjögurra og
hálfs árs. Ég held hún myndi
jafna sig, ef hún fengi bara að
vera í friði.
— Hún er kannske ekki mjög
langrækin?
— Nei, það held ég ekki. En
krakkarnir jafnvel liggja á glugg
anum, þegar hún er inni og eru
þar með vesen og .læti. Maður
hefur stundum ekki við að reka
þau burtu. Það er eiginlega von
að þetta geri greyið vitlaust. Hún
fær hvergi frið að haía, hvorki ut
an húss né innan.
Hljóðfæraleikur
— Hvað er langt síðan þú fórst
að vinna hér við símann, Gunnar?
— Það er um hálft ár, ég byrj-
aði í janúar.
— Hefurðu stundað vinnu utan
heimilisins áður?
.— Nei, ég hef bara unnið þar.
— Og þá við ?
•— Við burstagerð.
— En þig hefur langað að
breyta til?
— Já, mig langaði til þess.
■— Og hvernig hefu, þér fallið?
•— Prýðilega.
— Og þú gengur rakleitt á
milli?
— Já, ég geri það.
— Einhver var að segja mér,
að þú lékir á hljóðfæri.
— Já, ég hef nú gert það og
hef nú að vísu haft dálitla at-
vinnu af því, svona á kvöldin og
um helgar.
•— Á hvernig hljóðfæri?
— Mest á harmóniku og gítai*.
— Og getur notað vinstri hend
iaa til þess eingöngu?
— Já, svona að mestu leyti,
nota hinn handlegginn eftir því,
sem hægt er og stundum sný ég
inikíkunnii við og spila á hana-
öfugt.
— Er þetta venjuleg harmón-
íka, sem þú notar?
— Já, hún er alveg venjuleg,
ekkert sérstaklega gerð fyrir
mig.
— í hvaða samkomuhúsum
hefurðu spilað.
— Ég heí verið mest í Kefla-
vík, Aðalveri og Víkinni.
•— Með hljómsveitum?
— Við erum þrír saman.
— Hvað heitir sú hljómsveil?
— Hún hefur ekkert nafn
fengið. Við höfum ekki kallað okk
ur neitt sérstakt.
— Og gott upp úr þessu aS
hafa?
— Já, það er ágætis kaup.
— Nokkur fleiri hljóðfæri?
— Ég hef verið með trompei;
svolítið. Annars lítið spilað á
hann á skemmtunum. aðalléga
verið með þessi tvö.
— Er ekki erfitt að ná leikni
á svona hljóðfæri með annarri
hendi? .
— Jú, það. er það náttúrlega,
en þetta kemur smátt og smát..
Skilningarvitin þroskast hjá blind
um, þau sem eftir eru, heyrn og
næmleiki vaxa, maður fer að finna
fyrir hlutum áður en maður kem-
ur að þeim, skynja frá þeim þrýsí-
ing. Það hefur verið útskýrt sem
hljóðendurkast. Og svo fer mað-
ur að sætta sig við tilveruna og
það er fyrir mestu.
— Ertu þá hættur að kvíða
framtíðinni í sjónleysinu?
— Ég er löngu hættur að
hugsa þannig.
B. Ó.
íWlWVAVWAW.WAVWV.VVW.V.nUVSViV.VVWl
í
Bundin
— Eru' þetta krakkar þarna úr.
hverfinu, sem láta svona við
hana?^
— Ég veit ekkert um það. Þau
koma sjálfsagt víðja að og eru
þarna mikið. Þau Jeyfa sér þetta,
því þau vita að hún er bundin
og getur ekki gert neitt annað en
gelta og urra framan í þau. Þau
vita sem sagt, að það er öllu ó-
hætt, hvernig sem þáu láta.
— Hefurðu nokkurn tíma sett
á hana múl?
NÝR SIMI
24466
(3 línur)
Vinsamlega klippið auglýsinguna úr,
því síminn er ekki í skránni
SæSgætisgerðin OPAL hf.
Skipholti 29.
V.V.W.VW.W.W.V.V.VAW.VV.V.V.V.V.V.V.V.W.a