Tíminn - 28.01.1960, Qupperneq 6

T i M I N' N^ fimintudaginn 28. jataúar 1960. ’
Útgcfandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar:'18 300, 18 301, 18 302,18303, 18305 og
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12 323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 13 948
i Hví vill ríkisstjórnin ekki víðtækt
; samstarf um efnahagsmálin?
AF HALFU forkoira Sjálf
stæSisflokksins og Alþýðu-
flokksins er nú keppst við
að lýsa ástandi efnahags-
málanna með dekkstum lit-
funi. Ef lýsingar þessav hefðu
við full rök að styöjast,
yæri hér vissulega hin mesta
hætta á ferðum og þjóðin
þyrfti að snúast gegn henni
með öfiugu átaki. Slíkt átak
yaéri þó vafasamt til árang-
urs, nema það tækist að sam
eina þjóðina sem allra mest
um að gera það.
Það, sem ætti þá að vera
fyrsta skrefið, væri að reyna
aðsameina þjóðina til átaka,
og a.m.k. að gera ekki neitt
,það, sem gæti enn aukið
sundrungu í landinu.
STJ ÓRN ARFIOKK ARN -
ir. virðast hins vegar alveg
andstæðrar skoðunar. Þegar
Framsóknarflokkurinn bar
fram í fyrravetur tillögu um
þjóðstjörn, máttu forustu-
menn Sjálfstæðisflokksins
ekki heyra hana nefnda og
sú afstaða þeirra er bersýni
lega öbreytt enn. Framsókn-
arflokkurinn taldi því til-
gangslaust að endurnýja
hana aftur eftir kosning-
amar á s.l. hausti. í nýárs-
hugvekju sinni í Morgunbl.
staðfestir líka Óiafur Thors
að frá sjónarmiði hans
komi samstarf við Framsókn
arflokkinn eða kommúnista
ekki til greina.
Víst samstarf um efna-
hagsmáiin gat þó verið hugs
anlegt milli allra fiokka,
þótt ekki væri um stjórnar-
samstarf að ræöa. Stjórnar-
flokkarnir sýndu hins vegar
á þingi i vetur, að þeim virð
ist fátt ögeðfelldara en slikt
samstarf. Þess vegna var það
að’al keppikefli þeirra þá.
að senda þingið heim og
beita stjórnarandstöðuna of
ríki.
ÞÓTT stjórnarflokkarnir
viidu þannig ekki hafa neitt
samstarf við stjórnarand-
stöðuflokkana um efnahags
málin, áttu þeir samt mögu
leika til að leita eftir ein-
ingu um meðferð þeirra. Sú
leið var að ræða um þessi
mál við stéttarsamtökin og
leita eftir samvinnu við þau.
Þetta er algengt annars stað
ar og myndu t.d. stjórnir
Noregs, Svíþjóðar og Dan-
merkur ekki hafa aðhafst
neitt, sem mall sKlpti í efna
hagsmálum, án j Hss að hafa
kynnt sér áður viðhorf verka
lýðshreyfingarinnar. Rikis-
st j órn Sj áiistæðisf1 okksins
og Alþýðuflokksins hefur
hins vegar kappsamlega forð
ast að hafa nokkur samráð
við stéttasamtökin, a. m. k.
samtök fjölmennustu stétt-
anna eins og bænda og laun‘-
þega, um væntanlegar að-
gerðir í efnahagsmálunum.
ÞAÐ liggur þannig ljóst
fyrir, að ríkisstj órnin hefur
hafnað því algerlega að leita
eftir samstarfi við stjórnar-
andstöðuna eða stærstu
stéttasamtökin um lausn
efnahagsmálanna. Hún hef-
ur því síður en svo reynt að
skapa þjóöareiningu um
þetta mikilvæga málefni,
enda þótt hún með öðrum
orðum telji það svo alvar-
legt, að samkvæmt því hefði
hún átt að telja það frum-
skyldu sina að reyna að sam
eina þjóðina um lausn þess.
Hver er skýringin á þess-
ari afstöðu ríkisstjórnarinn
ar?
Skýringin er þessi: Sjálf-
stæði.sflokkurinn er fyrst og
fremst flokkur fárra gróða
manna og sérhagsmuna-
manna, þótt honum hafi tek
ist með blekkingum og vill-
andi áróðri að afla sér fjölda
fylgis. Foringjar Alþýðu-
flokksins hafa vegna stór-
minnkandi fylgis meðal
launafólks, misst trúna á,að
hann geti oröið verkalýðs-
flokkur að nýju, og leita sér
því i staðinn trausts „hinnar
nýju stéttar", sem Alþýðu-
blaðið talar nú svo fagurlega
um, en í hópi hennar eru
heildsalar og stóratvinnurek
endur áhrifamestir. Á þenn
an hátt hefur skapast sam
staða milli SjálístæÖisflokks
ins og Alþýðuflokksins um
að leysa efnahagsmálin
sem mest með hliðsjón af
hagsmunum umræddra
manna. Þetta sjónarmið
hefði hins vegar orðið að
víkja, ef þjóðareining átti að
nást um lausn efnahagsmál
anna.
Stjórnarflokkarnir hafa
þannig sett hagsmuni gróða
manna ofar en viðleitnina
til þess að skapa þjóðarein-
ingu. Vissulega er meö því
illa og óheppilega af stað
farið.
Gjaideyrisbrask ríkisstjornariimar
Þær upplýsingár hafa vak
ið mikla athygli, að fyrir at-
beina ríkisstjórnarinnar
hafa verið gefin út á síðastl.
ári 700 gjaldeyrislaus bil-
leyfi eða þrisvar sinnum
fleiri en talið hefur verið
eðlilegt áður.
Það er opinbert leyndar-
mál, að þessi leyfi hafa svo
oft gengiö kaupum og söl-
um, og hafnað hjá mörgum
sem gátu þannig hagnýtt
sér gjaldeyri, er þeir höföu
eignast ólöglega.
Þetta vissi stjórnin vel. En
hún fékk af þessu tekjur
í útflutningssjóðihn, og
ýtti því undir það gjaldeyris
brask sem hér átti sér stað.
Segja má því með réttu,
að stjórnin hafi verið pott-
urinn og pannan í þessu
gjaldeyrisbraski’. En hver
treystir stjórn sem aflar fjár
muna á slikan hátt?
ERLENT YFIRLIT.

Hvað voldugur er Krustjoff?
Skiptar skoíanir blaSamanna varáandi fall Kirishenkas
FYRIR nokkrum dögum síð-
an var það tilkynnt í Moskvu,
að Alexei Kirisihenko hefði tek
ið við starfi framkvæmdastjóra
Kommúnistaflokksins í Rostov.
Þótt tilkynningin um þetta
væri fáorð, vakti hún þó strax
mikla athygli. Kirishenko hefur
nefnilega um imörg ára'bii verið
nánasti samverkamaður Krust-
joffs og yfirleitt litið svo á, að
Krustjoff ætlaði honum að
taka við af sér. Fyrir atbeina
Krustjoffs átti Kirishenko orð-
ið sæti í æðstu stjórn Kommún
istaflok'ksins og verið einn af
a ðalfra m k v æ m d a s tj ór um f 1 o kk s
ins. Hann var sá af aðalfram-
kvæmdastjórum flokksins, sem
var Krustjoff langmest hand-
genginn og hann var talinn
treysta bezt. Bersýnil'egt þótti
því, að eitthvað hefði komið
fyrir, þegar Kimhenko var allt
í einu sendur frá Moskvu og
látkin taka við starfi, er helzt
svipar -til þýðingarlítiilár erind
rekaslöðu í afskekktum lands-
hluta. í raun og veru var hann
með þessu settur í svipaða út-
legð og 'þeir Molotoff, Bulgan-
in og Malenkoff höfðu verið
settir í áður.
FYRST í stað var þetta yfir-
leitt túlkað þannig, að Krust-
joff hafi verið farinn að óttast,
að Kirishenko væri að gerast
of valdamikill og honum kvnni
því að geta stafað hætta af
þessu.m gamla samverkamanni
sínum. sem talinn hefur verið
engu síður ókváh'áður og fram
gjarn en Krustjoff, þótt hann
hafi hingað til starfað aðallega
á bak við tjöldin. Krustjoff
hafi því talið það nanðsynlega
öryggisráðstöfun að draga úr
völdum hans og flytja hann frá
Moi'kvu.
í framhaldi af þessu hefur
svo verið bent á, að enginn
kommúnistískur einvaldi geti
talið sig svo öruggan í sessi,
að hann þurfi ekki. alltaf að
vera á varðbergi og það gegn
nánustu samverkamönnum sín-
um, í stjórnartíð Stalins gerð-
ist þstta á hinn óhugnanlegasta
hátt, en Krustjýff bef-ur farið
miklu vægara í sakirnar, a. m.
k. hingað til. Hann virðist þó
engu síður vera stöðugt á varð
bergi.
SEINUSTU dagana hafa ýms
Krustjoff
ir blaðamenn, er vel þekkja til
í Mosikvu, túlkað brottvikningu
Kirishenko þaðan á annan hátt
en upp'haflega var gert. Þeir
hafa talið sig hafa verulegar
iíkur til að alykta þannig, að
það hafi alls ekki verið að
frumkvæði Krustjoffs, að
Kirishenko var flutfcur frá
Moskvu og lækkaður í t:gn,
heidur hafi það verið andstæð-
ingar Krustjoffs í flokksstjórn
inni, sem hafi verið þar að
verki og Krustjoff talið það
hyggilegt að snúast hér ekki
gegn ráðum þeirra. Völd hans
í flO'kks'3'tjórninni séu, þagar
allt kemur til ails, ekki traust-
ari en svo, að hann þurfi tflls-
vert að synda á milii hinna ein
•stöku klíkna í fiokknum til að
■halda st-öðu sinni.
Áðurnefndir blaðamenn telja,
að það hafi einkum verið hinir
gömhi Stalinistar með þá
Susloff og Ari'stoff í farar-
broddi, seim hafi beitt sér gegn
Kifii'henko. Þeir hafi ekki að-
eins gert það til þess að veikja
aö.-töðu Krustjoffs, heldur
einnig og jafnvel öllu fremur
til þess að kcima í veg fyrir
að Kirisheniko gæti tryggt sér
aðsfc'öðu tíl þess að verða effcir
maður Krustjoffs, er þar að
•kæmi.
Samkvæmt sömu heinúldum,
ihafa hinir gömlu 'S'taliini'Star
eða svonefndir „réttlínum'enn”
enn veruiega áhrif í flokks-
stjórninni og geta hæglega átt
eftir að risa gegn Krustjoff, ef
þeim býðst 'hent-ugt fcæki-
færi, t.d. ef deila rísj milli
Máo Tse T-úhgs cg Kiiustjcffs
eða efnahagsleg uppbygging í
Sovétríkjunum 'gen,gi verr en
áætlað befur verið-
'í TILEFNI af frarnan-
'gre'ndum uinræðum og getgát-
um um valdabaráfctuna í Rreml,
er ekki úr vegi að. geta- álits
amerískrar, þingnefndar, sem
nýlega hefur verið hirt og fjall-
ar einkum um völd Krustjoffs.
Það er undirnefnd úr utanrík:s-
nef nd öldur.gade il d arin n ar,
sem hefur samið þetta áíit, en
niðurstöður sínar mur. hún
emkvim byggja á iipplýsingpm
ft'á leyniþjónr.j.u Ratidankj-
anna.
Samkvæmt þessu áliti, er
völdum Krus-tjoffs háttað á
talsvert annan veg en Stalins.
S-talin réði einn og tók ta'kmark
að tillit t:l samstarfsmanna
Isfnna. Kinistjoff er a'ð visu
áhrifamesti imaðurinn í æðstu
stjórn Kommúnistaflokksins og
getur komið þar fram vMja sin-
um, ef í hart fer. en .hann er
miklu samvinnuþýðari en Stal-
in og síjórnar því verulega á
annan veg. Hann l'æfcur því sam
starfsmönnuim sínum eftir
imikiu nvei'ri völd en Stalin
gerði. og or ekki fjarrí kgi að
(fcegja, að har,n deili Ihinum
æðstu völduim með fjórum nán-
ustu , sam.starfsmönnum . •sínum
eða þeim Mikojí'i, Kosleff, Kiri
ehénko 03 AristoSf- Þá. tekur
Krústjdff cg mikið tHiit til
Su-'loffs.
Eftir-að gehgið var frá þess-
ari skýr lu, féil Kiriehenko í
ónáð. hvað -aém þvi h'&fur vald-
ið. Margt bend.r tiL, að hér sé.
nokkuð rétt srgt frá því, hvern
ig völdum Krustjoffs sé hátt-
að, cg Sovétrrkjumiim sé nú
stjórr.að eftir samráði. fiéiri
marna. þótt -áhrif Knu'stjoffs
megi sín ttiéSti Og vafalítið er
það, þótt Krustjcff taíki veru-
legt tillit 'til samstarfsmanna
sinna. að hann muni ebki hlíf-
ast v'ð. ef hann áiítur völd sín
í hæítu. Þ. Þ,
öö þús. lítrum minni
ijólk en árið 1958
Hóii, 26. ian. — Hér um
byggðir hefur veðurfar verið
óvenju hagstætt það sem af
er vetrinum, allt frá því að
hríðaráhlaupið gerði snemma
í nóv. Vegir eru allir færir. En
þótt snjólétt sé, beita flestir
sauðfé lítið á þessum tíma,
enda fremur þröngbýlt í daln-
um og úthagi víðast snöggur.
Mjólkurframleiðslan hér í daln
um gekk mjög aman árið sem
leið', frá því sem hún var á árinu
1958. Munar þafj hvorkj meira né
minna en um 100 þús. lítrum
héðan úr deildiinni og má sjá
minna grand í mat sinum. Orsak-
ir hinnar minnkandi mjólkurfram
'leiðslu er fækkun nautgripa, sem
aftur' stafar af eri'iðri heyskapar-
t.íð. Afkoma bænda var af þes.s'um
sökum mun lakari um síðus'tu ári
mót en hún var um áramótin
1958—1959, og að enn þrengir veru
lega að ef'nahag bænda frá því
sem nú er. er, það óttast nú ýmsir,
gæti farið a.ð losna um einhverja.
V'i« þetta bætist svo það, að
ræ'ktun ö’l er að verða óhemju
’kostnaðarcO.n. C. V er þungt fyrir
fæti hjá Ræktuna,' ambandinu
m.a., vegna þess hve varahlutir
allir í ræktunarvélar eru óheyri-
leöa dýrh'.
Skóla- og félaaslíf
Hér starfa.r nu í íyrsta skipti
unglingask ,li og er hann í sam-
bandi við heimavistarb-arna.ikól-
ann á Húsabakka. Þykir það góð
nýlunda. Hjörtur Eldjárn, bóndi á
Tjc-rn kennir unglingadeildinni
en s'kólastjóri og kennari við'
barnavkc'iann er Júlíus Daníels-
son. Veitir hann skólanum for-
stöðu í fjarveru Gunnar.;’ Markús
sonar, sem nú er í orlofi í Dan-
mörku. Goitt er til þess að vita
hvílík grós-ka er í Svarfdæl-
um, sem bezt má af því mai'ka,
að íbúar sveitarinnar. innan ferm
ingaraldurs, eru um 140 en íbúar
alls tæpt 400.
I Félag ;.if :ná hei-ta standi
' með blóma i sveitinni. Ungmenna
fél-agið he-fur leingí vér.ð athafna
j samt cj er svo enn.
| Garðar Halldórsson, ifllþingLs-
maður, hefur aðtundnnförnu ferð
; ast milii flc1- ':sde ' 1.1 Fram'SÓkn.
I armanna í he. sd.nu og haldið
fundi með þeim. Haifa -þeir veriS
ágæilega söfctii. Ríkir imikil á-
nægja meðgl 'Framcóíknarmanna
yfir þessad 'framtaksisemi þing-'
mannsins, enda imnn ©kiki af veita
að þingmehn leggi sig fram við að
halda uppi sambandi viö kjósend
ur. svo mjög :sm Ikjördænnabylt-
ingin reynir á þinþol beirra
tengsla, sam veriö hafa þó á milli
þessara áðila.
Tveir vlytja
Útlit er fyrir að tvær jarðir
verði laurjr til ábúðar hér í vor.
Er það prestssetiið Vellir, en
presturinn flytur til Dalvíkur
vegna heikubrests, en mun þó
haida áfram að þióna brauðina
Hin jörðin er Grund, «n bóndinn
þ3r mun einni.g ætla að flytja til
Dalvíkur. Ar.nars er hér imeii'i
hluti bænda á bezta aldri. Hafa
þeii' staðið i miklum byggingar-
og ræktunarfram'kvæmdum og
mur.u ekki hvggja á brottför ef
annað reymst unnt.
Fátt fóLk'leitar burtu í atvinnu
og hétlsufai’ er gofct. F.Z.