Alþýðublaðið - 27.09.1927, Blaðsíða 3

alP VtíOBLAUIí;
o
sveitum, sem nærri liggja kaup-
stöðum, — J)ó aö það sé að vísu
miklu miima en í kaupstöðum. *
Það er leitt til þess að vita, að
svona skuli vera, og það ein-
mitt nú, þegar eins mikið er tal-
að um menningu og mentun
landsmanna.
En hér er um alvörumál að
raeða, er alla varðar. 0g hér þarf
að ráða bót á hið fyrsta, og ekki
má kasta tii þess höndum. Ann-
ars má búast við hinu versta.
Það munu nú fáir, sem betur
fer, efast um gagnsemi böknáms-
ins, Og fyrir iöngu ætti það að
vera gleymt, viðkvæði gömlu
mannanna, að bókvitið yrði ekki
í askana látið.
Gömiu mennirnir hafa sjálfsagt
ekkert ilt meint með þessu. En
þeir vöndust ekki á bóknárn í
æsku og hugðu því, að börnin
sín gætu komist áfram án þess.
En nú er Öðru máli að gegna,
því að nú er öllum gert að skyldu
að iæra.
Öll börn geta komist í skóla.
Þau verða að eins að fullnægja
þeirri sjálfsögðu kröfu að vera
vel iæs.
Hedmiiin eiga að kenna börnun-
um lestur. Mörgum tekst það á-
gætlega vel, en öörum miður.
í kaupstöðum er æði-margt, er
fjarlægir börnin frá heimitunum,
— gatan, sem enn þá er aðal-leik-
völlur barnanna, með öliu því i!ia,
sem hún hefir að bjóða, og kvik-
myndahúsin, er virðast og eiga
nokkuð mikil ítök í hugum bam-
anna, og það er sorgiegra en svo,
að hægt sé að konia orðum að
því, hvað „bíó“-ferðir barna eru
ínikið að aukast, því að þangað
sækja þau sjaldan gott. Það eru
reyndar til ágætar kvikmyndir,
sem börn hefðu gagn af að sækja.
En þær eru fleiri, sem böm ættu
alis ekki að sjá.
Báðir þessir staðir eru skaðlegir
og hjálpa drjúgum til að fjarlægja
börnin frá heiiniiunum.
Mörg kaupstáðaheimilin eru svo
illa stæð efnalega, að þau geta
ekki veitt börnum sínum þá hjálp,
er þau þurfa. Heimilisfabirinn er
ef til vili allan daginn úti við.
En mæðurnar, sem á undan förn-
um tímum hafa kent börnunum
lestur og leyst það af hendi bet-
ur en æíður kennari, eiga marg-
ar erfitt með það, því að næg eru
innanhússtörfin.
Fjöldi barna verður því að sjá
um sig sjálfur. Þau dvelja á göt-
unni mestan hluta dags, þar sem
inargt Ijótt er lær't, en ekkert
gott. Það er þá hejzt á kvöid-
vökunum, ab aðstandendurnir
geta eitthvað bðsint, en þá em
börnin orðin þreytt, og njóta því
ekki þeirrar hjálpar, sem þeim
er í té látin.
Afleiðingin verður því sú, að
slík börn verða ekki læs fyrr en
seint og síðar meir og sum aldr-
ei. Til þess eru fjölmörg dæmi
En enginn má taka þetta svo, að
ég sé með þessu að segja, að
börn fátækara fólks séu ver að
sér í lestri yfirleitt en börn hinna
efnaðfi.' Það er f jarri því, enda
væri slíkt fásinna.
Á þetta er að eins bent tii þess
að sýna frem á, hversu marga
örðugleika sumt fóik á við að
búa í kapstööum.
Margir eru nokkuð skeýtingar-
lausir í þessum efnum.. Telja
þeir nægan tima fyrir barnið að
læra að lesa, þegar það komi í
skólann. Skólmn eigi að -kenna
lestur o. s. frv.
Er hörmulegt, að menn skuli
hugsa svo, og víst er það, að
ekki myndu þeir hugsa svo, ef
þeir vildu gera sér ljóst, hvað
þau börn líða oft mikið, sem
ikloina í skólann illa lesandi, þvi
að það hljóta allir að skilja, að
börn, sem illa eru læs, geta ekki
fylgst með þeim börnurn, sepi vel
em lesandi. Venjulega dragast
þau þvi aftur úr, og þau ná jiví
aldrei að hafa áhuga fyrir uáminu.
1 þess stað verða þau löt og
kæiulaus og fjaríægjast bækurn-
ar og skólann æ meir, sem lengra
iíður.
Gjalda þau pá peirra, sem áttn
að iecjgja unclirstöðim i.
(Frh.)
Hafnarfirði, 4. sept. 1927.
Páll Sueinsson.
Á bæjarstjórnarfundi 15. þ. m.
var samþykt, eftir tillögu frá
meiri hiuta skólanefndar, að- ráða
Sigurb Sigurðsson frá Kálfafelli
sem stundakennara við barnaskól-
ann. Maður þessi mun alls ekki
hafa kennarapróf. sém tryggi hon-.
um rétt tii kenslu við barnaskóla.
Hér í bænum er eflaust margt af
kennaraskólafólki atvinnuiítið,
sem skólanefndin gengur fram
hjá, þegar hún þarf á kenslu-
kröftum aö halda fyrir barnaskól-
ann. En hinir og þe«sir með enga
kennaramen tum troða sér sjálfir eða
er ýtt af öðrum fram fyrir kenn-
arastéttina og fengin þau störf,
sem henni ber að. annast. Sam-
kvæmt lögum um skipun barna-
kennara má engan skipa kennara
við barnaskóla, nema „að hann
■hafi lokið kennaraprófi". Nú
munu hinir góÖu herrar segja, að
Sigurður þessi sé ekki skipaður
kennari við skólann, heldur ráðinn
sem stundakennari. En þetta skift-
ir engu máli. Hann gegnir starf-
inu sem skipaður væn og situr
i rúmi þess manns, sem á að hafa
kennarapróf. Þegar hann er búinn
að kenna í nokkur ár sem
stundakennari, fær hann auðvitað
fasta stöðu og er þá lögbrotið
fullkomnað. Svipað mun hafa átt
sér stað að undan fömu með
fleiri kennara. Hefir ekki sumum
verið Iaumað inn í 'skóiann í
trássi við iög og rétt, og kenn-
araskóla og kennarastétt sýnd
með því ótvíxæð fyrirlitning?
Hvernig skyldi t. d. háskólinn
eða prestastétt landsins líta á það,
ef tekinn væri maður úr Frelsis-
hernum hér í Heykjavik fram yf-
ir guðfræðikandídat eða prest og
gerður að dómkírkjupresti?
Mér þykir líklegt, að kennara-
samhandið eða stjórn þess mót-
mæli kröftulega þessu gerræði
skóianefndar.
Kennari.
Tekið í iurginn á „Mgbi.“
Tveir þingmeun Alþýðuflokks-
ins höfða mál gegn „Mgbl.“
fyrir meiðyrði þess um þá.
„Mgbl.“ eys svo að segja dag-
lega meiðyrðum yfir Aiþýðuflokk-
inn og fulitrúa verkalýðsins bæði
hér á landi og annars staðær. Um
þetta hefir ekki verið fengist, því
að álitið er, að „Mgbi.“-memiirnir
séu ekki svo úr garði gerðir, að
rétt sé að ætlast til, að þ-eir geti
hagað orðum sínum sæmilega.
Upp á síðkastið hefir þó tekið svo
i hnjúkana um þetta, að ekki
þykir rétt að láta hjá líða að
reyna að kenna þeim viðunandi
orðaiag. Þess vegna hafa tveir
Aiþýðiifiokksþingmenn, Jón Bald-
vinsson og Héð-inn Valdimars-
son, ákveðið að stefna „Mgbi.“,
því að á sunnudaginn var ofbauð
blaðið sómatilfinningu ailra les-
enda sinna með því að kalia þing-
mennina „föðurlandssvikara" ber-
um orðum, en það eru hin verstu
brigzl, sein unt er að bera á þing-
menn.
Þess er nú að vænta, að „Mg-
bl.“ lagist eitthvað í orðaiagi við
þessa leiðheiningartilraun.
@2.tgeI«Mi|émleIk5i2,s
Fáls ísóífss®3fflaI,.
Á fimtudagskvöidið hélt Páll ís-
ólfsson fyrstu orgelhljómleikana
af fimm, sem hann ætlar \að
halda í fríkirkjunni fyrir jól, og
voru þetta tíundu orgeihljömleik-
'arnir, sem hann hefir haldið, siðan
nýja orgeiið kom í fríkirkjuna. Er
það eigi lítið starf, sem Páll hefir
í þetta lagt, en tæplega metið að
'verðleikum, því að aðsókn hefir
verið fremur treg nema að fyrstu
hljómleifcunum, og virðist það
benda til þess, að fólk hafi ,þá
fremur komið fyrir forvitni sakir
— til að heyra i nýja orgelinu —
heldur en af áhuga fyrir góðri
list. Þó vita menn það, að Páll
býður ekki upp á annað. Brá
hann þá og eigi heldur venju í
þetta sinn.
Tvær miklar og stórmerkar tón-
smíðar flutti hann að þessu sinni:
Praeludium og Fúgu í G-dúr eftir
Bach og Introduktion og Passa-
caglia i ' f-moll eftir Reger, og
túikaði þær sniidarlega að vanda.
Að því myndi ég þó vilja finna,
að mér þykir Pál! beita um of
fullu eða nærri fullu ,jverki“ org-
elsins. Fyxst og fremst er það
varasamt vegna þess, að raddir
vilja þá renna svo saman, að oft
er ógerning-úr að henda reiður á
þeim, og í öðru lagi hljómar það
óþægiiega ilLa í kirkjunni, svo að
liggur við, að áreynsla sé á að
hlýða, ef notað er á iöngum setn-
ingum.
Tvö smærri íög för Páll og
með, undurfagurt iag eftir Liszt,
Ave Marja, þar sem lýst er bæn-
arathöfn í tónum, og einfcenni-
lega „Meiodiu" eftir Bossi. I fyrra
laginu komu fram hinir fegurstu
kostir hljóbfærisins og ágætur
skilningur Páls á því að notfæra
þá með smekkvísi.
Ung\'erski fiðluleikarinn Georg
Takács lék þrjú lög á fiðlu, en
Páll lék xmdir á orgelið. Takács
er mjög duglegur' fiðluleikari,
einkum að því, er leikni snertir
eða verklega kunnáttu („teknik")
sem hann hefir jafnvel miklu
meiri en í meðallagi. En tónn-
inn er harður og ekki fallegur,
og á meðferð viðfangsefna vill oft
verða of mikiil ,.’nandvérks‘'-brag-