Tíminn - 02.07.1960, Qupperneq 5

TÍMINN, Laugardaginn 2. júlí 1960.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastióri: Tómas Arnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egill Bjarnason. Skrifstofur
í Edduhúsinu — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasimi: 19523 Afgreiðslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Vaxtaokrið
Á íslandi eru nú allt að helming' hærri útlánsvextir
en í þeim nágrannalöndum okkar, þar sem þeir eru
hæstir.
Ríkisstjórnin heldur því fram, að þetta sé þáttur í
efnahagsráðstöfunum hennar og eigi að stuðla að því,
að koma fjármálum þjóðarinnar á réttan kjöl.
Slíkt er þó augljós blekking.
Hinir háu vextir gera að sjálfsögðu allt verðlag dýr-
ara — auka verðbólguna. Aukin verðbólga er ekki leiðin
til að koma fjárhagnum á réttan grundvöll.
Háir vextir draga ekki úr eftirspurn eftir lánsfé,
þegar síhækkandi verðlag og verðbólga eykur stöðugt
á lánsfjárþörfina.
Háir vextir eru ekki til hagsbóta fyrir sparifjáreig-
endur, þegar þeir stuðla öðrum þræði að því að auka
verðbólguna og rýra þannig verðgildi krónunnar.
Með hinum háu vöxtum er því ekki að neinu leyti
stefnt að því að gera efnahagslífið heilbrigðara — að
koma fjármálum þjóðarinnar á réttan kjöl, eins og það
er orðið. Tilgangurinn er allt annar.
Hinir háu vextir eru einn þátturinn í því markmiði
ríkisstjórnarinnar að koma á nýjum þjóðfélagsháttum á
íslandi — nýrri eignaskiptingu, nýrri tekjuskiptingu.
Eða réttara sagt: Það á að hverfa aftur til þeirra úreltu
þjóðfélagshátta, er ríktu hér fyrir 40—50 árum.
Hinum háu vöxtum er ætlað að koma hinum efna-
minni einstaklingum á kné. Þeir eiga að neyða hinn efna-
litla húseiganda til að selja íbúðina sína. Þeir eiga að
gera hinum efnalitla bónda ófært að reka búskap.
Þeir eiga að koma hinum efnalitla útgerðarmanni á kné.
Þeir eiga að kippa grundvellinum undan hinum lakar
stæðu kaupmönnum. Þeir eiga að neyða samvinnufélög-
in til samdráttar, ásamt ráninu á innlánsdeildunum.
Þegar allt þetta er fengið, geta hinir fáu „sterku“ ein-
staklingar, sem allt þetta er gert fyrir, látið greipar sópa
um núv. eignir almennings í landinu.
Þetta er aðalmarkmiðið, framtíðartakmarkið með
vaxtaokri ríkisstjórnarinnar.
Vaxtaokrið á ekkert skylt við heilbrigðar aðgerðir í
efnahagsmálunum. Vaxtaokrinu er hms vegar ætlað að
breyta þjóðfélaginu — skipta þjóðinni í fáa auðmenn
og marga öreiga. Þá fær forsætisráðherrann að lifa aftur
hina „gömlu, góðu daga“, er hahn þráir svo mjög.
Af mörgu, sem núv. ríkisstjórn hefur misjafnt gert, er
vaxtaokrið eitt hið versta og hættuiegasta. Þess vegna
verður að beina baráttunni að því alveg sérstaklega.að rík
isstjórninni verði ekki fært að viðhalda því til langframa.
Það þurfa allir þeir mörgu. sem vaxtaokrið bitnar á,
að láta ríkisstjórnina og stjórnarflokkana finna nógu
eindregið.
Hvað tefur?
Framsóknarflokkurinn fór þess strax á leit á mið-
vikudagskvöld, er fregnir bárust af ofbeldi brezka sjó-
hersins á Grímseyjarsundi, að kallaður yrði saman fund-
ur í utanríkismálanefnd. Formaður nefndarínnar tók því
vel, en fundur nefndarinnar hefur þó ekki verið haldinn.
Hann strandar á ríkisstjórninni, sem telur málið enn
ekki nægilega upplýst.
Enn hefgr ríkisstjórnin ekki mótmælt þessu ofbeldi
við brezku stjórnina, svo að kunnugt sé.
Hvað tefur? Á alveg að þegja við ofbeldinu’ Eða er
verið að draga í efa, að íslenzku varðskipsmennirnir hafi
haft rétt fyrir sér?
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
<
/
/
/
/
/
/
<
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
i
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
>
~ ERLENT YFIRLIT
Samningaþófiö um afvopnunina
Rússar muSa. áróSur sinn viS viShorfín í Asíu og Afríku
ÞAÐ HEFUR vakið all-
miikla athygli, að Rússar hafa
slitið afvopnunarráðstefnunni
sem staðið hefur yfir í Genf
undanfarna mánuði, með því
láta fulltrúa sína og annara
kammúnistaríkja ganga af
fundi eftir að hafa lýst yfir því
að þeir álitu hána tilgangs-
lausa og myndu því skjóta mál-
inu til næsta allsherjarþings
S. Þ. Þetta gerðist á fundi ráð-
stefnunnar síðastliðinn mánu-
dag.
Við því hefur ekki verðið
búizt, að ráðstefna þessi næði
neinum teljandi árangri, en þó
k^...i það á óvart, að hún skyldi
enda svona skyndilega. Þessi
brottganga Rússa var O'g enn
hrottalegri fyrir þá sök, að
kunnugt var um, að vestur-
veldin ætluðu sér að leggja
fram nýjar tillögur á þessum
fundi, þar sem gengið væri
lengra til móts við Rússa en
áður.
ÞESSI framkoma Rússa hef-
ur að sjálfsögðu mælzt illa fyrir
í Vestur-Evrópu og Bandaríkj-
unum, en öðru máli gegnir vafa
lítið í Asíu, Afríku og Suður-
Ameríku. Ekkert ríki í þessum
heimsálfum átti fulltrúa á ráð-
stefnunni og mæltist það því
misjafnlega fyrir meðal þeirra,
er Bandaríkjamenn og Rússar
komu isér saman um það í fyrra
að færa málið af vettvangi Sam
einuðu þjóðanna, þar sem það
hefur verið í meira en áratug
og allar þátttökuþjóðir S. þ.
geta tekið þátt í umræðum, og
yfir til ráðstefnu, sem var skip-
uð fulltrúum fimm ríkja í Atl-
antshafsbandalaginu og fimm
ríkja í Varsjárbandalaginu. Við
ræðurnar voru þar með ein-
skorðaðar við ríki í Evrópu og
Norður-Ameríku. Ef vel á að
vera, þurfa allar þjóðir að taka
þátt í viðræðum um afvopnun-
armálin. Það hefur líka sézt á
ýmsu, að ýmsar þjóðir í áður-
nefndum þremur heimsálfum
hafa talið sig sniðgengnar með
afvopnunarráðstefnunni í Genf.
Það mun því ekki mælast illa
fyrir meðal þeirra, að afvopn-
unarmálin færast aftur inn á
v. ttvang S. Þ.
ANNAÐ mun og hafa hvatt
Rússa til þess að fara inn á
þessa braut. Hinar nýju tillögur
þeirra virðast að ýmsu leyti
mælast sæmilega fyrir meðal
hlutlausra þjóða. Meðal þeirra,
NEHRU
— Rússar miða tillögur sinar
og áróður í afvopnunarmálum
ekki sízt við viðhorf hans og
annarra forustumanna óháðra
ríkja.
sem hafa alveg nýlega farið
hrósyrðum um þær, er Nehru
forsætisráðherra Indlands. Eihk
um lýsti Nehru fylgi sínu við
það atriði rúsnesku tillögunn-
ar, að byrjað skyldi á því að
banna öll flugskeyti eða flug-
vélar, sem gætu flutt kjarnorku
vopn, og að leggja niður erlend-
ar herstöðvar. Þetta er nefni-
lega í samræmi við það, sem Ind
verjar hafa áður lagt til, en
vesturveldin beitt sér gegn, þar
sem þetta myndi breyta hern-
að-rlegum styrkleika Rússum
í vil.
Vegna þessarar afstöðu Ne-
hrus og fleiri forráðamanna ó-
háðra ríkja, er ekki ósennilegt,
ao Rússar geri sér vonir um að
geta fengið talsverðan stuðning
með tillögum sínum á þingi
S. Þ. eða a.m.k. styrkt það álit,
að það strandi jafnvel öllu
meira á vesturveldunum en
Rússum, að samkomulag náist
í afvopnunarmálunum.
Flest bendir am.k. til þess,
að áróður Rússa í sambandi
við þessi mál, miðast meira við
viðhorfið í Asíu og Afríku en
viðhorfið í Vestur-Evrópu og
Bandaríkjunum.
ÁSTÆÐAN til þess, að málið
var á sínum tíma flutt af vett-
vangi S. Þ., var sú, að Rússar
neituðu að taka þátt í afvopn-
unarnefnd, er starfaði á vegum
S. Þ., nema hún væri þannig
skipuð, að hlutlausar þjóðir
hefðu þar oddaaðstöðu og fuil-
trúar væru þar nokkurn veginn
jafnmargir frá vestrænum ríkj-
um og kammúnista ríkjunum.
Bandaríkjamenn vildu hins veg
ar ekki fallast á aðra skipun
en þá að fulltrúar frá vestur-
veldunum og fylgiríkjum þeirra
væru í meirihluta í nefndinni.
Þetta leiddi til þess, að hún
starfaði ekki. Afleiðing þess
var sú, að Krustjoff og Eisen-
hower komu sér saman um,
þegar samúð þeirra var birt í
fyrra, að efna til ráðstefnunnar
í Genf er væri skipuð fulltrúum
frá Atlantshafsbandalaginu og
Varsjárbandalaginu, eins og áð-
ur segir.
Á þingi S. Þ. í fyrra, varð
hins vegar samkomulag um að
setja á laggirnar afvopnunar-
nefnd, er væri skipuð fulltrú-
um allra ríkja. Sú nefnd hefur
hins vegar ekkert starfað, þar
sem ákveðið hefur verið að
bíða eftir því, hvort nokkur
árangur næðist á ráðstefnunni
í Genf eða ekki. Það kemur
hins vegar mjög til álita, hvort
hún skuli nú kvödd saman.
Bandaríkjamenn eru sagðir
vilja það, og að vesturveldin
verði þannig fyrri til að leggja
hinar nýju tillögur sínar fram á
vettvangi S. Þ. en Rússar, sem
hafa lýst yfir því, að þeir ætli
að bíða til allsherjarþingsins í
haust. Frakkar eru hins vegar
sagðir þessu andvígir.
ÞAÐ KEMUR hér fram eins
og oftar, að vesturveldin eiga oft
erfitt um að sameinast um leið-
ir og hefur það m.a. staðið í
vegi þess, að þau gætu • lagt
fram heilsteyptar og aðgengi-
legar tillögur. Ýmis sérsjónar-
mið hafa staðið þar í vegi.
Bersýnilegt virðist, að enginn
árangur næst í samningum um
afvopnunarmálin í náinni
framíði. Rússar munu ekki
verða til viðtals um slíkt fyrr
en nýr forseti hefur tekið
völd í Bandaríkjunum. Þangað
til munu þeir halda uppi áróð-
urssókn, er mun fyrst og fremst
miðast við viðhorfin í Asíu,
Afríku og SuðurAmeríku. Fyr-
ir vesturveldin skiptir miklu að
þau haldi svo á málum, að hin-
ar óháðu þjóðir í þessum heims
álfum geri sér Ijóst, að raun-
hæf afvopnun strandar ekki á
þeim. Þ.Þ.
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
r
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
Þorsteinn GuSjónsson:
ðrkin, sverðið og tönnin
Tvö dagblöð islenzk — væntanlega
eiga fleiri að bætast við — fluttu
nýlega þá vel þegnu frétt, að örkin
hans Nóa sitji erm á AraratfjaUi, ó-
fúin og vel varðveitt eftir æðilanga
dvöl. Þessi frétt og undirtektirnar,
sem hún fær, er eitt af merkjum
þess hve fjórtánda öldin og framhald
ið af henni eiga hér enn meiri ítök
en margur hyggur. Minnist ég í þvi
sambandi hinnar mjög svo frásagnar-
verðu tíðinda, sem þóttu, þegar bróð
ir (munkur) Árni Ólafsson flutti þau
til íslands árið 1407 kominn úr ferð
sinni um Suðurlönd. (Bróðir Árni var
mjög guðhræddur maður og páfan-
um kær svo fáir hafa orðið til að
bera brigður á það sem slíkur mað-
ur sagði). í þeim stað er Affrlca heit-
ir sá hann hjaltið af sverði Sigurðar
Fáfnisbana, mæltist honum 10 fóta
(feta) langt . . . þar var og tönn
j úr Starkaði gamla, hún var þverrar
I handar breið og löng. Þannig segja
annálar frá. — Ekki var það bróðir
Árna til neins álithnekkis né tafar
á framabraut hans að fara með slík
ar sögur, þótt helzti þjóðlegar væru,
enda var hann vel birgur að öðrum
sögum og kristilegri, heldur munu
hafa verið á hinn veginn. Nokkrum
árumu síðar hlaut hann biskupsemb-
ætti og kom út hingað, „hafandi
svo stórt vald sem enginn hafði fyrir
honum haft áður, einn um sig, lærð-
ur né leikur". Auk Skálholtsbiskups
embættis hafði hann: „hirðstjórn
i með sköttum og skyldum og öllum
konunglegum rétt, biskuplegt umboð
yfir heil. Hólakirkju, settur visitator
yfir allt ísland" o. s. frv.. Er þessi
voldugasti imaður einhver, sem
verið hefur á fslandi ekki frægari i
sögu íslands en hófi gegnir og munu
nú á tímum næsta fáir, jafnvel með
al þeirra, sem ekki eru ófróðastir,
kunna hann að nefna. Valdinu fylgdi
auðsæld meiri en dæmi voru til og
segir þannig frá yfirreiðuum hans:
„tóku allir Norðlendingar hann yfir
sig með góðum vilja . . . og veittu
honum hlýðni. Kom hann svo heim
aftur með miklum fjárafla í Skál-
holt.“ Sat Árni svo í Skálholti sinu
og segir ekki margt af dvöl hans þar,
nema hvað ætla má að þann hafi dá-
I lítið „slegið um sig“ með þeirri pen
I (Framhald á 15. síðu).